Phân Tích Across: Tại Sao Paradigm Quyết Định Rót 40 Triệu Đô Vào Dự Án?

Trong thị trường Cross-chain, nhiều giao thức nổi lên nhằm cải thiện tốc độ, phí giao dịch và bảo mật. Across là một trong những giao thức nổi bật với mô hình Interoperability tiên tiến, hoạt động dựa trên Cross-Chain Intents. Đây là yếu tố giúp Across trở nên khác biệt so với các giải pháp truyền thống như LayerZero hay Stargate. Đặc biệt, gần đây Across đã huy động thành công $41M từ các quỹ lớn như Paradigm, Coinbase Ventures, Multicoin Capital, khẳng định tiềm năng phát triển mạnh mẽ. Vậy tại sao Across lại được các quỹ đầu tư lớn quan tâm? Và liệu mức định giá của Across hiện tại có đang bị đánh giá thấp? Hãy cùng đi sâu vào phân tích Across để tìm câu trả lời.

Phân Tích Across: Tổng Quan & Cơ Chế Hoạt Động

Tổng quan về Across

Across là giao thức Interoperability (tương tác chuỗi chéo) tiên tiến, hoạt động dựa trên mô hình Intents. Đây là giao thức duy nhất hiện nay triển khai Cross-Chain Intents, giúp người dùng chuyển tài sản nhanh chóng, tiết kiệm chi phí mà không đánh đổi tính bảo mật.

Hầu hết các giải pháp hiện tại dựa vào truyền tin nhắn giữa các chuỗi, nhưng điều này gặp hạn chế về tốc độ, chi phí và bảo mật. Across tiếp cận theo hướng mới, sử dụng Relayers để thực hiện giao dịch ngay lập tức, sau đó mới xác minh, đảm bảo hiệu quả vượt trội.

Mô hình & Cơ chế hoạt động

Across bao gồm các thành phần chính:

Request For Quote (RFQ) Mechanism: Người dùng gửi yêu cầu báo giá trước khi giao dịch.
Network Of Competitive Relayers: Mạng lưới Relayers cạnh tranh về chi phí và tốc độ.
SpokePool: Hệ thống ký quỹ tài sản trên mỗi chuỗi trước khi giao dịch diễn ra.
HubPool: Trung tâm điều phối thanh khoản và thanh toán cho Relayers.
UMA Oracle: Cơ chế xác minh giao dịch bằng Optimistic Oracle.
Settlement Layer: Xác minh và thanh toán lại cho Relayers sau khi giao dịch hoàn tất.

Mô hình & Cơ chế hoạt động trên Across

Mô hình hoạt động của Across bao gồm các bước cơ bản như:

Người dùng gửi yêu cầu giao dịch (RFQ Mechanism): Hệ thống cung cấp báo giá dựa trên sự cạnh tranh của các Relayers.
Lựa chọn Relayer: Các Relayers cạnh tranh để nhận giao dịch. Relayer có mức giá và tốc độ tốt nhất sẽ thực hiện giao dịch ngay lập tức.
Người dùng gửi tài sản vào SpokePool: Tài sản được giữ tạm thời để đảm bảo thanh toán cho Relayer.
Relayer thực hiện giao dịch: Relayer sử dụng tài sản của mình để xử lý giao dịch ngay trên chuỗi đích.
Settlement Layer xác minh giao dịch: UMA Oracle kiểm tra giao dịch. Nếu không có tranh chấp, giao dịch được xác nhận. Nếu có tranh chấp, UMA Optimistic Oracle xác minh lại.
Relayer nhận thanh toán: Sau khi xác minh thành công, Settlement Layer sẽ thanh toán cho Relayer từ tài sản ký quỹ.
Cân bằng thanh khoản giữa các chuỗi: HubPool & SpokePool điều chỉnh thanh khoản bằng cầu nối Canonical Bridge để đảm bảo nguồn vốn luôn sẵn sàng.

Những thông tin mới nhất về Across

Trong những ngày gần đây Across đã làm toàn bộ thị trường Crypto xôn xao khi chính thức kêu gọi thành công $41M với sự dẫn đầu của Paradigm bên cạnh đó là sự tham gia của Coinbase Ventures, Sina Habinian, Multicoin Capital, Bain Capital Crypto. Từ đó nếu xét tổng thể thì Across đã kêu gọi thành công tổng cộng là $51M trong đó vòng đầu tiên đã diễn ra từ tháng 11/2022 với mức định giá khoảng $200M. Trong vòng gần nhất không có thông tin chính thức về định giá của Across tuy nhiên khả năng cao thì các quỹ sẽ mua lại ACX với mức định giá thấp hơn khoảng 20% so với thị trường, đồng nghĩa với Across được định giá khoảng $200M.

Nếu xét về phương diện thời gian thì định giá của Across vào thời điểm 2022 và hiện tại gần như là tương đương, tuy nhiên chúng ta cũng không thể khẳng định là các quỹ đã mua lại ACX ở mức định giá hiện tại bởi vì thông tin không được xác nhận bởi các bên tham gia. Nhưng nếu giả định này là chính xác thì chúng ta cũng nhau đi trả lời câu hỏi, mức định giá của Across ở bao nhiêu thì là hợp lý?

Phân Tích Giữa Across & Các Nền Tảng Cross-chain Phổ Biến

Để có thể đánh giá hợp lý chúng ta sẽ đặt Across bên cạnh ông lớn trong lĩnh vực Cross-chain ở thời điểm hiện tại chính là Stargate.

Công nghệ & bảo mật nền tảng

Thực tế nếu đặt Across bên cạnh những ông lớn như LayerZero hay Wormhole thì sẽ không cân xứng bởi vì Across được phát triển theo thiên hướng của một giải pháp Cross-chain trong khi đó với LayerZero, Wormhole thậm chí là Hyperlane thì các dự án này xây dựng một cơ sở hạ tầng về công nghệ truyền tin nhắn và Cross-chain là một trong những ứng dụng của công nghệ này. Chính vì vậy sẽ không công bằng nếu chúng ta đặt Across bên cạnh các nền tảng cơ sở hạ tầng về truyền tin, vì vậy sẽ khả dĩ hơn nếu chúng ta so sánh giữa Across với các nền tảng Cross-chain khác như Stargate, Portal hay Orbiter Finance.

Xét về mặt công nghệ thì Across có một thiết kế tương đối gọn nhẹ, trong khi đó Stargate hay Portal được xây dựng dựa trên công nghệ truyền tin của LayerZero và Wormhole có mức độ phức tạp hơn tương đối nhiều, trong khi đó Owlto Finance có mô hình hoạt động giống tới 70% so với Across. Điểm khác biệt nằm ở chỗ nếu như Across được bảo mật từ Oracle Uma để xác thực giao dịch điều này mang lại tính hiệu quả nhưng cũng có một số điểm yếu:

Tấn công Oracle Manipulation: Nếu một tác nhân xấu kiểm soát phần lớn các validator của UMA Oracle, họ có thể cung cấp dữ liệu sai lệch. UMA có cơ chế Challenge Period (thời gian khiếu nại), nhưng nếu kẻ tấn công có đủ tài nguyên để thao túng hệ thống, họ có thể vượt qua bước này.
Delay Attack: Vì cơ chế của UMA là Optimistic (chỉ kiểm tra khi có khiếu nại), nếu hacker thực hiện các giao dịch với số lượng nhỏ liên tục, họ có thể tránh bị phát hiện trước khi rút tài sản lớn. Nếu không ai challenge giao dịch trong thời gian quy định, giao dịch sẽ được coi là hợp lệ ngay cả khi có lỗi hoặc gian lận.

Mô hình của Stargate và LayerZero có phần khác biệt khi có tới 2 vai trò khác nhau trong việc vận hành & đảm bảo sự bảo mật cho mạng lưới bao gồm:

Oracle: LayerZero nhờ vào Oracle để xác minh giao dịch trên blockchain nguồn, bên cạnh đó Oracle sẽ đọc block chứa giao dịch này và gửi trạng thái block đó đến blockchain đích.
Relayer: Là một thực thể độc lập & phi tập trung đóng vai trò lấy dữ liệu giao dịch từ blockchain nguồn và gửi bằng chứng xác thực (proof) đến blockchain đích. Relayer hoạt động cùng với Oracle để đảm bảo rằng giao dịch được thực hiện đúng cách và không có gian lận.

Chỉ khi nào LayerZero Endpoint trên chuỗi đích xác nhận sự trùng hợp giữa dữ liệu từ Oracle và Relayer thì khi đó giao dịch sẽ được thực thi trên blockchain đích, còn nếu có sự sai lệch, giao dịch bị từ chối.

Trong khi đó mô hình về bảo mật của Orbiter Finance có mô hình hoạt động đơn giản nhất dựa trên Maker & Taker. Tuy nhiên chính mô hình của Orbiter lại là mô hình có sự bảo mật thấp nhất khi chỉ cần các Hacker tốn công Maker là có thể thao túng hệ thống.

Nếu xét về phương diện bảo mật thì Stargate với LayerZero sẽ có mức độ bảo mật cao nhất, trong khi đó Across có mực độ bảo mật trung bình còn Orbiter sẽ có mức độ bảo mật thấp nhất.

Thanh khoản, Tốc độ & Chi phí giao dịch

Bảo mật & Mở rộng luôn là 2 bài toán song song và đi ngược với nhau. Các dự án Cross-chain có bảo mật càng cao thì tốc độ sẽ chậm hơn vì cần sự xác nhận của nhiều bên tham gia, bên cạnh đó chi phí giao dịch cũng cao hơn khi phải trả chi phí nhiều hơn. Chúng ta sẽ xác định trên thực tế:

Across với tốc độ là khoảng 2 giây với phí giao dịch là $0.25 trong đó bao gồm $0.24 dành cho Bridge Fee và $0.01 dành cho phí mạng lưới.
Stargate cho người dùng 2 sự lựa chọn với tốc độ 40 giây đi kèm với chi phí là $0.05, nếu muốn rẻ hơn người dùng có thể sử dụng tốc độ 6 phút với chi phí rẻ hơn 5 lần chỉ khoảng $0.01.
Orbiter cho người dùng tốc độ là khoảng 10 giây với mức phí đi kèm là 0.03% (khoảng 0.0003 ETH) và 0.00024 ETH coi là Withholding Fees tổng là 0.00054 ETH tương đương $1 (với mức giá ETH là $1.900 tại thời điểm viết bài).

Đến đây chúng ta đủ thấy rằng nếu như Orbiter canh tranh trong cùng thị trường với Across thì thật sự không có cửa. Nếu so sánh giữa Across và Stargate Finance chúng ta thấy sự đánh đổi một cách rõ rệt khi mà Across cho một tốc độ nhanh hơn trong khi đó Stargate đem lại cho người dùng mức phí giao dịch rẻ hơn, điểm khác biệt nữa giữa Stargate và Across chính là nếu như giao dịch với Volume lớn hơn thì Across thu về nhiều phí hơn trong khi đó thì Stargate vẫn giữ nguyên mức phí.

Từ đây chúng ta thấy rằng:

Across phù hợp cho những người dùng muốn chuyển tiền càng nhanh càng tốt để nắm bắt cơ hội và chấp nhận mức phí cao hơn.
Stargate phù hợp với những người dùng muốn tối ưu về phí và không quan tâm thời gian chuyển tiền là nhanh hay chậm.

Phân tích TVL, Volume, Doanh thu & Lợi nhuận

Trong vòng 1 tháng qua thì Volume giao dịch của Stargate đạt $1.9B trong khi đó con số này với Across là $831M, còn với Orbiter Finance con số chỉ dừng lại ở mức $251M. Khi nhìn vào chỉ số 24h Volume và số lượng các giao dịch diễn ra trong vòng 24h qua trên Stargate và Across chúng ta thấy rằng:

Số lượng transaction của Stargate là 6.432 txn với tổng Volume là $321M. Mỗi txn trên Stargate có giá trị trung bình là $50.000.
Số lượng transaction của Across là 6.975 txn với tổng Volume là $155M. Mỗi txn trên Stargate có giá trị trung bình là $22.000.

So về mức phí thì rõ ràng với mức phí rẻ hơn nên trung bình mỗi ngày Stargate V2 thu về chỉ khoảng vài ngàn đô, trong khi đó con số này là vài chục ngàn đô và có những ngày Across thu về hàng triệu đô phí giao dịch, còn ngày thu được nhiều phí giao dịch nhất của Stargate cũng chỉ là $15K, ngược lại con số này là gần $6M của Across.

Vậy nên có thể Across xử lý lượng Volume thấp hơn nhiều so với Satrgate nhưng về lượng phí giao dịch thu về của Across lại cao hơn rất rất nhiều so với Satrgate.

Đánh giá Tokenomics & Mô hình nền kinh tế

Trong bối cảnh cả 2 dự án đều đã TGE chúng ta cùng nhìn về Token Release của cả 2 dự án. Trong khi Stargtae đã được mở tới 95% tổng cung token, thì trong khi đó thì Across mới chỉ mở khoảng 40% tổng cung. Đây là một điểm có cả ưu và nhược điểm đến từ 2 dự án bởi nếu đã mở 100% thì áp lực bán sẽ thấp hơn so với việc vẫn còn 60% tổng cung vẫn đang trả dần dần, nhìn theo hướng khác thì việc có ít token ngoài thị trường cũng làm giá cả của ACX trở nên dễ tác động hơn.

Về mô hình nền kinh tế thì cả 2 token ACX và STG đều đóng vai trò là token trả thưởng cho các nhà cung cấp thanh khoản điều này sẽ dẫn tới việc áp lực bán tương đối lớn đến từ cả 2 nền tảng, trong khi đó việc sử dụng trong DAO không đóng vai trò quá lớn.

Across liệu có bị thị trường đang bị đánh giá thấp?

Ở thời điểm hiện tại chúng ta thấy mức định giá của Stargate và Across là tương đồng, cùng mức định giá là $200M.

Thực tế nếu xét trên các phương diện từ công nghệ, bảo mật, số lượng người dùng, TVL và Volume giao dịch thì Stargate và Across có sự đối xứng khi mỗi bên, tuy nhiên nếu xét riêng về phương diện kinh doanh thì Across đang có mức hiệu quả cao hơn hẳn dựa trên lượng phí giao dịch thu về. Tuy nhiên, lượng phí này thật sự không hề tác động đến mô hình nền kinh tế của Across, chỉ khi Across sử dụng phí giao dịch thu được mua lại ACX ngoài thị trường có thể để đốt, để dự trữ hoặc phân phối cho các ACX Holder thì khi đó ACX mới thật sự trở nên hấp dẫn trong mắt cộng đồng. Mình tin rằng thời điểm này cũng sẽ tới tuy nhiên thời gian chính xác thì vô cùng khó để đoán định.

Bên cạnh đó vào thời điểm tháng 11/2022 thì Across đã được các quỹ đầu tư định giá ở mức $200M trong bối cảnh thị trường cực kì xấu sau sự sụp đổ liên tục của Terra, 3AC, FTX,... thì ở thời điểm hiện tại sau hơn 2 năm phát triển với sản phẩm, chiến lược rõ ràng mà mức định giá của Across vẫn đang ở mức $200M thì làn một con số tương đối hấp dẫn.

Tổng Kết

Khi so sánh Across với Stargate, có thể thấy mỗi bên có một lợi thế riêng. Across có tốc độ giao dịch nhanh hơn nhưng phí cao hơn, trong khi Stargate có chi phí thấp nhưng thời gian giao dịch lâu hơn. Dù TVL và Volume của Across nhỏ hơn, nhưng lượng phí thu về lại cao hơn đáng kể, cho thấy mô hình kinh doanh hiệu quả. Tuy nhiên, nếu Across muốn trở nên hấp dẫn hơn trong mắt cộng đồng và nhà đầu tư, nền tảng này cần có cơ chế sử dụng doanh thu từ phí giao dịch để mua lại hoặc đốt ACX. Nếu điều này xảy ra, Across có thể sẽ đạt được định giá cao hơn so với mức $200M hiện tại.

Phân tích Across cho thấy đây là một nền tảng Cross-chain có nhiều tiềm năng, nhưng liệu nó có thực sự tận dụng được lợi thế của mình để bứt phá hay không? Điều đó còn phụ thuộc vào chiến lược dài hạn của đội ngũ phát triển.