Phân Tích Alkanes: Liệu Có Phải Cơn Sóng Bùng Nổ Tiếp Theo Trên Bitcoin

Methane đang là từ khóa được tìm kiếm nhiều nhất trong hệ sinh thái Bitcoin thời gian gần đây. Là token đầu tiên được đúc công bằng của Alkanes - một giao thức mới trên hệ sinh thái Bitcoin. Liệu đây có phải là cơn sóng bùng nổ tiếp theo trên hệ sinh thái Bitcoin, hãy cùng Hak Research tìm hiểu trong bài viết này nhé.

Tổng Quan Về Giao Thức Alkanes

Alkanes là một Metaprotocol được xây dựng trên Bitcoin nhằm mục tiêu mở rộng khả năng lập trình của Bitcoin, điều mà trước đây chỉ thấy trên các nền tảng như Ethereum hoặc các Layer 2 của Bitcoin. Alkanes kế thừa cấu trúc của Runes và được mở rộng bởi Protorunes - một FrameWork cho phép xây dụng giao thức tài sản tùy chỉn trên Bitcoin. Hiểu đơn giản thì Alkanes là một Runes có thể lập trình được bằng cách sử dụng: 

• Ngôn ngữ Rust
• WebAssembly (WASM)
• OP_RETURN và Witness Payload
• Kiến trúc xây dựng dựa trên UTXO
• Indexer Metashrew

Alkanes được phát triển bởi RWP IV - giám đốc công nghệ của ví Bitcoin Oyl Wallet. Ví này có thể không có nhiều người dùng trong hệ sinh thái Bitcoin nhưng nó vẫn rất nổi tiếng. Khi xem xét về các thông tin dưới đây, mọi người sẽ hiểu lí do tại sao:

Vào ngày 08/03/2024, Bitcoin Oyl đã hoàn thành vòng gọi vốn Pre-seed trị giá 3 triệu USD do Arca dẫn đầu với sự tham gia của Foresight Ventures, công ty quản lí tài sản gia định Arthur Hayes là Maelstrom, Domo, UTXO Management, giám đốc điều hành Taproot Wizards là Udi Werthheimer và FlamingoDAO.

Sau đó, ví này đã hợp tác với Arthur Hayes trong một hoạt động khác liên quan đến ra mắt bộ sưu tập NFT trên Bitcoin có tên là Airheads. Các hoạt động trước đợt mint NFT đã thu hút sự chú ý cực kì lớn của cộng đồng khi có sự hỗ trợ của Arthur Hayes trong việc quảng bá dự án nhưng sau đó bộ sưu tập đã gây tranh cãi lớn với giá đúc quá cao và điều này đã khiến giá sàn giảm mạnh sau khi mint. Đến thời điểm hiện tại thì có thể nói, Airheads là một dự án thất bại. Tuy nhiên với sự phổ biến gần đây của Alkanes thì giá sàn của bộ sưu tập Airheads đã có sự tăng trưởng gấp 3 lần.

Methane - Khơi Mào Cho Sự Bùng Nổ Và Phổ Biến Alkanes

Methane là token đầu tiên được triển khai bằng giao thức Alkanes. Với tổng cung của Methane là 1 tỷ token và 100% đều được Fair Mint, sau khi ra mắt thì giá của token Methane đã ngay lập tức thu hút sự chú ý. Giá của token Methane đã tăng trưởng 10 lần, hiện đang được giao dịch quanh mức 10 triệu USD với khối lượng giao dịch 24 giờ là 372.000 USD.

Vì được triển khai bằng một giao thức mới nên Methane chưa có thể được giao dịch trên các sàn Ordinals hàng đầu như OKX, Magic Eden hay Unisat. Hiện tại, người dùng chỉ có thể tham gia giao dịch Methane trên iDclub - đây là nền tảng đầu tiên và duy nhất hỗ trợ giao dịch các token được phát hành bằng giao thức mới Alkanes.

Ngoài Methane thì đã có nhiều token khác được triển khai bằng giao thức Alkanes và ra mắt trên iDclub chẳng hạn như: BUTANE, HEXANE, DIESEL,.... Đa phần đều có hiệu suất tương đối tốt trong 7 ngày gần đây và một điểm đặc biệt là người dùng chỉ có thể sử dụng ví Oly Wallet để mua các token này trên mạng chính Bitcoin. 

Phân Tích Alkanes: Giao Thức Này Có Gì Nổi Bật

Alkanes là một giao thức phát hành tài sản mới trên Bitcoin, nó mượn cấu trúc RuneStone của Runes Protocol nhưng được cải tiến với khả năng mở rộng và hỗ trợ Smart Contract. Những điểm nổi bật của Alkanes bao gồm: 

• Full Programmability trên Bitcoin: Smart Contract được viết bằng Rust, biên dịch sang WASM và lưu trực tiếp trên Blockchain Bitcoin. Điều này khác biệt so với các mô hình Layer 2 phụ thuộc vào cầu nối và cơ chế Trust khác.
• Tích hợp Native với Bitcoin: Giao thức sử dụng UTXO và không cần đến Soft-fork hay các OpCode mới như OP_CAT để mở rộng chức năng
• Support Contract-to-contract Call: Các Contract có thể tương tác với nhau thông qua Protorunes Protocol Message, mở ra khả năng Composability tương tự như Ethereum
• Thân thiện với nhà phát triển: Alkanes đã phát hành OYL SDK, tài liệu đầy đủ và các Endpoint RPC cho phép lập trình viên triển khai dApp trực Bitcoin một cách dễ dàng
• Metashrew - WASM-based Indexing Stack: Stack mã nguồn mở này đảm bảo toàn bộ quá trình Index, thực thi và quản lí trạng thái Contract trên Bitcoin tương tự như vai trò của EVM trên Bitcoin nhưng được tối ưu hóa cho mô hình UTXO.

Nhìn chung, có thể hình dung Rune Protocol giống như một IOS đóng trong khi Protorunes và Alkanes giống như Android mã nguồn mở. Alkanes là tương đương của Runestone trong giao thức Rune, giúp gói dữ liệu giao dịch của Rune. Nói một cách đơn giản, đây là phần thông tin được nhúng trong giao dịch Bitcoin, là cơ sở để chỉ mục xác định xem có hoạt động Rune nào trong giao dịch hay không.

Nếu trình chỉ mục tìm thấy cờ "RUNES" khi quét OP_RETURN của mỗi giao dịch, nó sẽ phân tích cú pháp dữ liệu sau cờ chẳng hạn như khắc, đúc, chuyển,...Runestone giống như một hướng dẫn vận hành và trình lập chỉ mục sẽ thu được kết quả lập chỉ mục dựa trên hướng dẫn đó. Tuy nhiên nó chỉ hoạt động được trong phạm vi của giao thức mà không thể mở rộng ra bên ngoài, tương tự như một hệ thống đóng.

Đối với Protorunes là bước phát triển tiếp theo và Alkanes xây dựng dựa trên Protorunes. Khác với Runestone thì Protorunes cho phép: 

• Tự định nghĩa giao thức riêng
• Giao thức mới sẽ có một Protocol ID riêng (giống như mã định danh)
• Trinh lập chỉ mục (indexer) sẽ dựa vào ID đó để biết nên phân tích giao dịch theo chuẩn nào

Cách này trở nên linh hoạt và mở hơn nhiều tương tự như Android mã nguồn mở. Bất kì ai cũng có thể tùy biến và tạo ra hệ thống riêng, miễn là tuân theo khuôn khổ Protorunes.

Điều Gì Khiến Alkanes Nhận Được Nhiều Sự Chú Ý Đến Vậy

Ngoài các yếu tố kĩ thuật như khả năng triển khai Smart Contract trực tiếp trên Bitcoin thì Alkanes thu hút sự chú ý mạnh mẽ từ cộng đồng như 2 yếu tố quan trọng bao gồm:

Sự ủng hộ mạnh mẽ từ cộng đồng Trung Quốc

Một trong những lực lượng có ảnh hưởng lớn nhất trong hệ sinh thái Bitcoin hiện tại là cộng đồng người dùng Trung Quốc, đặc biệt là nhóm đam mê inscription/token như BRC-20 hay Runes. Đây là nhóm người dùng có:

• Khả năng chi tiêu cao
• Tính tổ chức cao trong truyền thông cộng đồng (đặc biệt qua các nhóm WeChat)
• Tốc độ lan truyền thông tin nhanh

Trong các hệ sinh thái như Solana, tính cạnh tranh giữa các dự án meme mang tính PvP khá phổ biến nhưng ở Bitcoin nơi chi phí giao dịch cao và cơ chế UTXO phức tạp thì cách tiếp cận tập trung vào cộng đồng lại phát huy hiệu quả rõ rệt hơn. Alkanes nhận được sự ủng hộ đặc biệt từ cộng đồng Trung Quốc:

• Nhiều nội dung truyền thông và chia sẻ trên Twitter về Alkanes đều đến từ người dùng Trung Quốc.
• Người sáng lập giao thức đã trực tiếp đăng tải lời cảm ơn bằng tiếng Trung tới cộng đồng này.
• Nền tảng giao dịch iDclub nơi đầu tiên hỗ trợ giao thức Alkanes cũng do nhóm phát triển Trung Quốc vận hành.

Nhờ đó, Alkanes nhanh chóng được chú ý và lan tỏa trong nội bộ hệ sinh thái cộng đồng Trung Quốc - một nhóm vốn đã từng đóng vai trò lớn trong việc thúc đẩy các chuẩn token như BRC-20 hay Ordinals trước đó.

Đội ngũ phát triển có chiến lược rõ ràng và nền tảng kĩ thuật vững chắc

Alkanes không chỉ đơn thuần là một token standard để kéo sự thú hút người dùng về ví Oyl. Dự án đã công bố một lộ trình dài hạn, cho thấy định hướng phát triển một hệ sinh thái BTCFi hoàn chỉnh bao gồm:

• AMM (Automated Market Maker)
• BTC Staking và phái sinh
• Stablecoin
• Công cụ chống MEV và tối ưu mempool
• Cầu nối ZK không cần sự tin cậy (trustless bridge)

Câu chuyện phát triển này có logic mạch lạc và rõ ràng: xây dựng một giao thức tài sản hỗ trợ Smart Contract và từ đó phát triển dApp xoay quanh giao thức đó, tương tự như cách Ethereum phát triển với ERC-20 → DEX → Lending → Stablecoin,...

Điều quan trọng là câu chuyện này được dẫn dắt bởi một đội ngũ có kinh nghiệm thực chiến, có khả năng thực hiện Roadmap thay vì chỉ là tuyên bố truyền thông. Điều này tạo ra niềm tin từ thị trường đặc biệt sau những thất vọng trước đó với các dự án như Atomicals, vốn không được duy trì hoặc hỗ trợ đúng mức sau khi ra mắt.

Tổng Kết

Giao thức Alkanes hiện vẫn đang ở giai đoạn đầu phát triển, nhiều ví chưa hỗ trợ chuẩn token này. Hiện tại, Oyl Wallet là ví duy nhất tích hợp đầy đủ chức năng tương tác với tài sản trên Alkanes. Tuy nhiên, Alkanes lại hội tụ nhiều yếu tố cốt lõi để tạo ra một giao thức phát hành tài sản thành công trong hệ sinh thái Bitcoin. Trong bối cảnh hệ sinh thái Bitcoin đã nguội lạnh sau các làn sóng như BRC-20 hay Ordinals, Alkanes có thể trở thành làn sóng kế tiếp, đưa DeFi và smart contract quay trở lại Bitcoin một cách nghiêm túc và có định hướng.