Phân Tích DeFAI: Xu Hướng Mới Trong DeFi

Với sự bùng nổ của xu hướng AI Agent trong thời gian gần đây thì chúng ta đang thấy được rất nhiều ứng dụng mà nó mang lại trong thị trường crypto. Một trong số đó là DeFAI với sự kết hợp giữa AI và DeFi. Vậy chi tiết xu hướng mới này có gì đặc biệt hãy cùng Hak Research phân tích DeFAI trong bài viết này nhé.

Tổng Quan Về DeFAI

DeFAI (Decentralized Finance + Artificial Intelligence) đại diện cho bước tiến mới trong lĩnh vực DeFi thông qua việc kết hợp công nghệ Trí tuệ Nhân tạo (AI). Trong khi DeFi được biết đến như một hệ sinh thái tài chính mở nơi người dùng có toàn quyền kiểm soát tài sản và thực hiện giao dịch mà không cần sự can thiệp của các tổ chức trung gian thì việc vận hành các giao thức DeFi lại đòi hỏi rất nhiều kỹ năng, kiến thức và công sức. Đây chính là điểm mà DeFAI có thể tạo ra sự khác biệt.

Tổng quan về DeFAI

Về cơ bản, DeFAI là sự tích hợp các giải pháp AI vào DeFi nhằm giải quyết ba vấn đề lớn đang cản trở sự phát triển của hệ sinh thái này:

Độ phức tạp trong thao tác và sử dụng DeFi: Với hàng loạt giao thức khác nhau như DEX, lending/borrowing protocols, yield farming và staking, người dùng cần phải thông thạo nhiều bước từ việc kết nối ví, tìm kiếm thanh khoản đến xác nhận giao dịch. Đây là rào cản lớn đối với người mới tham gia thị trường.
Khả năng tiếp cận hạn chế đối với người dùng đại chúng: Mặc dù DeFi hứa hẹn mang lại sự tự do tài chính cho tất cả mọi người nhưng thực tế cho thấy chỉ một phần nhỏ người dùng có đủ kiến thức và khả năng để tham gia hiệu quả vào thị trường này. Sự phức tạp của các công cụ DeFi khiến nhiều người không thể tiếp cận hoặc dễ dàng gặp rủi ro khi thao tác sai.
Thiếu công cụ hỗ trợ ra quyết định: Để đạt được lợi nhuận cao từ DeFi, người dùng không chỉ cần nắm bắt thông tin về thị trường mà còn phải liên tục theo dõi và đưa ra các quyết định đúng thời điểm. Tuy nhiên, với khối lượng thông tin khổng lồ từ các dữ liệu on-chain và off-chain, việc xử lý và phân tích dữ liệu thủ công là rất khó khăn và tốn kém thời gian.

Vì vậy, DeFAI mở ra một hướng đi mới cho DeFi bằng cách tạo ra trải nghiệm thân thiện, tự động hóa quy trình phức tạp và cung cấp các công cụ hỗ trợ thông minh.

Xu Hướng DeFAI Xuất Hiện Trong Thị Trường Crypto Như Thế Nào

Làn sóng DeFAI đang nhận được rất nhiều sự chú ý của cộng đồng trong thời gian gần đây, chúng xuất hiện trong thị trường chủ yếu tập trung vào ba lĩnh vực chính:

Xu hướng DeFAI xuất hiện trên thị trường

AI làm lớp giao diện cho DeFi (Abstraction layers)

Mục tiêu của các Abstraction Layers là giảm bớt sự phức tạp trong việc thao tác với các giao thức DeFi bằng cách cung cấp giao diện đơn giản và trực quan hơn. Thay vì người dùng phải thực hiện thủ công nhiều bước giao dịch trên các sàn DEX hoặc lending protocols, họ có thể sử dụng các lệnh tự nhiên để thực hiện các tác vụ này.

Nếu trước đây khi chưa xuất hiện các giải pháp AI, đã có một số nền tảng xây dựng kiến trúc trừu tượng hóa dựa trên ý định người dùng nhằm đơn giản hóa quy trình giao dịch. Ví dụ:

CowSwap và Symm.io là hai nền tảng cho phép người dùng thực hiện giao dịch với mức giá tốt nhất thông qua việc tổng hợp thanh khoản từ nhiều pool khác nhau.
Các nền tảng này giúp giải quyết vấn đề phân mảnh thanh khoản, tuy nhiên vẫn chưa loại bỏ được yếu tố phức tạp trong việc thao tác giao dịch. Kết quả là người dùng vẫn phải thực hiện rất nhiều bước thủ công và mất thời gian để đưa ra quyết định đúng.

Các giải pháp DeFAI hiện tại bắt đầu tích hợp AI để tự động hóa quy trình, tạo nên sự khác biệt đáng kể. Một số dự án nổi bật có kể đến như:

Griffain: Đây là dự án đầu tiên trong làn sóng DeFAI. Hiện tại, Griffain vẫn đang trong giai đoạn early access và yêu cầu người dùng cần có thư mời để tham gia. Griffain cung cấp các tính năng tự động hóa đa dạng từ các tác vụ đơn giản đến phức tạp như DCA, tạo và airdrop memecoin theo các tiêu chí đặt trước.
Orbit / Grift: Đây là dự án tập trung vào trải nghiệm DeFi on-chain. Orbit nhấn mạnh vào khả năng cross-chain khi đã tích hợp hơn 117 blockchain và 200 giao thức, trở thành dự án có mức độ tích hợp cao nhất trong số ba dự án.
Neur: Dự án này đã nhanh chóng vượt qua Orbit về định giá nhờ tính chất mã nguồn mở (open-source). Neur định vị mình là "copilot cho hệ sinh thái Solana", được thiết kế đặc biệt để hỗ trợ người dùng trên nền tảng Solana. Neur cũng sử dụng bộ công cụ Solana Agent Kit của sendaifun.

Ngoài các dự án lớn trên, một số dự án khác cũng đang thu hút sự quan tâm:

Slate: Chưa phát hành token nhưng đang cung cấp các công cụ tự động hóa hữu ích. Dự án này cho phép người dùng thiết lập các điều kiện giao dịch tự động như: nếu giá trị vốn hóa của một token đạt 5 triệu USD thì bán 25% số lượng nắm giữ hoặc nếu token đạt đến một mức giá nhất định thì mua thêm một lượng tương ứng.
AIWayfinder: Một dự án đầy hứa hẹn từ đội ngũ phát triển ParallelTCG, được kỳ vọng sẽ tạo ra đột phá lớn. Hiện tại, dự án đang cho phép những người nắm giữ token PRIME lock để chia sẻ phần thưởng là 40% tổng cung của AIWayfinder. Ngoài ra, mọi người cũng có thể tham gia trải nghiệm sản phẩm để đủ điều kiện airdrop của dự án (AIWayfinder sẽ dành 1% tổng cung để thưởng cho những người tham gia trải nghiệm sản phẩm).

Autonomous Trading Agents

Trading Bot không phải là một khái niệm mới. Chúng đã tồn tại nhiều năm và hoạt động dựa trên các quy tắc lập trình cố định. Tuy nhiên, autonomous trading agents trong DeFAI có những điểm khác biệt quan trọng:

Thu thập thông tin từ môi trường phi cấu trúc: Các trading agents này có khả năng lấy dữ liệu từ nhiều nguồn on-chain và off-chain bao gồm giá thị trường, khối lượng giao dịch và xu hướng từ các mạng xã hội.
Phân tích và suy luận dữ liệu: Các agents có thể phân tích dữ liệu theo ngữ cảnh và mục tiêu cụ thể để đưa ra các quyết định giao dịch phù hợp.
Phát hiện và tận dụng các mô hình: Chúng có khả năng học hỏi từ dữ liệu quá khứ để nhận diện các mô hình và điều chỉnh chiến lược theo thời gian.

Tuy nhiên, một trong những thách thức lớn nhất đối với autonomous trading agents là làm sao để người dùng tin tưởng vào chúng. Điều này đòi hỏi phải có các công cụ đảm bảo rằng agents hoạt động minh bạch và không bị can thiệp bởi con người hoặc các yếu tố bên ngoài. Đây là nơi các công nghệ như Trusted Execution Environments (TEE) và zkML (zero-knowledge machine learning) phát huy vai trò quan trọng.

TEE (Trusted Execution Environments): Cung cấp môi trường thực thi an toàn nơi dữ liệu và các tính toán đều được bảo vệ, đảm bảo rằng các agents thực hiện đúng chức năng mà không bị can thiệp.
zkML và opML: Các framework này cho phép xác minh kết quả tính toán và suy luận của các agents mà không làm lộ dữ liệu hay chiến lược giao dịch.

Một số dự án nổi bật trong lĩnh vực này bao gồm:

Almanak: Cung cấp các trading agents cấp độ tổ chức, có khả năng xử lý dữ liệu phức tạp và thực hiện các chiến lược tài chính tối ưu. Almanak đã gọi vốn thành công 1 triệu USD và chuẩn bị ra mắt phiên bản beta.
Cod3xOrg / BigTonyXBT: Một nền tảng DeFAI cung cấp công cụ no-code để người dùng dễ dàng tạo ra các trading agents với chiến lược và tính cách riêng biệt. Cod3x sử dụng các mô hình dự đoán giá từ AlloraNetwork nhằm tăng cường hiệu quả giao dịch.

Các dự án DeFi do AI điều khiển

Các dự án DeFi do AI điều khiển giúp tự động hóa các quy trình, tối ưu hóa hiệu suất và nâng cao trải nghiệm người dùng trong hệ sinh thái DeFi. Khác với các ứng dụng DeFi truyền thống đòi hỏi người dùng phải thực hiện nhiều bước thủ công và mất thời gian để phân tích dữ liệu, các dự án này tận dụng sức mạnh của AI để xử lý dữ liệu phức tạp, đưa ra quyết định giao dịch hoặc tối ưu hóa các chiến lược tài chính một cách tự động.

Đặc điểm nổi bật của các ứng dụng này:

Tích hợp AI vào quy trình vận hành: Các AI dApps sử dụng các thuật toán máy học và AI tiên tiến để đưa ra các quyết định giao dịch, quản lý tài sản hoặc cung cấp các dịch vụ tài chính. Ví dụ: một AI dApp có thể tự động phân tích dữ liệu on-chain, nhận diện xu hướng thị trường và đưa ra các chiến lược tối ưu mà không cần sự can thiệp của người dùng.
Khả năng tự động hóa hoàn toàn: Thay vì yêu cầu người dùng thực hiện từng bước giao dịch, các dApps này có thể xử lý toàn bộ quy trình từ phân tích dữ liệu, đề xuất chiến lược cho đến thực hiện giao dịch trên Blockchain. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm thời gian mà còn giảm thiểu rủi ro từ các quyết định sai lầm do yếu tố cảm xúc của con người.
Tương tác trực quan và dễ sử dụng: AI dApps cung cấp giao diện đơn giản và thân thiện với người dùng, cho phép họ tương tác bằng các lệnh ngôn ngữ tự nhiên thay vì các thao tác phức tạp trên giao diện đồ họa. Ví dụ, người dùng chỉ cần nhập lệnh như “stake 500 USDC vào pool có APY cao nhất” và hệ thống sẽ tự động xử lý.

HeyAnon là dự án đang nhận được nhiều sự chú ý nhất trong mảng này. Dự án tập trung phát triển các công cụ DeFAI giúp tự động hóa và đơn giản hóa các quy trình phức tạp trong DeFi. HeyAnon đang xây dựng một hệ sinh thái bao gồm ba sản phẩm chính:

Abstraction Layer: Cho phép người dùng thực hiện các giao dịch DeFi phức tạp chỉ bằng lệnh ngôn ngữ tự nhiên, ví dụ: “swap 1000 USDC sang ETH và stake vào pool có lợi suất cao nhất”.
DeFi Agents: Các agents này có khả năng tự động thực hiện các giao dịch phức tạp theo chiến lược được chỉ định trước. Người dùng chỉ cần đặt điều kiện, và các agents sẽ xử lý toàn bộ quy trình từ đầu đến cuối mà không cần bất kỳ sự can thiệp nào.
Research & Communication Agents: Đây là các agents được thiết kế để thu thập, phân tích và cung cấp thông tin chi tiết từ các nguồn dữ liệu on-chain và off-chain. Chúng có khả năng trả lời các câu hỏi phức tạp như: “chiến lược yield farming nào tốt nhất cho danh mục hiện tại của tôi?” hoặc “so sánh token A với token B về vốn hóa, thanh khoản và mức độ chấp nhận thị trường”.

HeyAnon.ai đã thu hút sự chú ý lớn từ cộng đồng khi token ANON tăng từ mức vốn hóa 10 triệu USD lên 130 triệu USD chỉ trong một thời gian ngắn sau khi ra mắt.

Tiềm Năng Và Thách Thức Của DeFAI

Tiềm năng của DeFAI

1. Tăng khả năng tiếp cận DeFi cho người dùng phổ thông

Một trong những rào cản lớn nhất khiến người dùng phổ thông khó tiếp cận DeFi là giao diện phức tạp và quy trình sử dụng rườm rà. DeFi yêu cầu người dùng phải thực hiện nhiều bước thủ công như kết nối ví, nhập thông tin giao dịch, kiểm tra phí gas, lựa chọn đúng giao thức và tránh các giao dịch gian lận. Với DeFAI, AI đóng vai trò như một lớp trung gian thông minh giúp tự động hóa các quy trình phức tạp này. Người dùng chỉ cần nhập lệnh tự nhiên như “swap 2 ETH sang USDT với mức phí thấp nhất”, phần còn lại sẽ do hệ thống xử lý. Điều này không chỉ giúp đơn giản hóa trải nghiệm mà còn mở ra cơ hội cho hàng triệu người dùng mới tham gia thị trường DeFi.

2. Tối ưu hóa hiệu suất và lợi nhuận thông qua AI Agents

DeFAI cho phép triển khai các AI agents có khả năng tự động tìm kiếm các cơ hội sinh lời cao nhất, chẳng hạn như:

Farming và staking: Agents có thể tự động chọn các pool có lợi suất tốt nhất, quản lý danh mục đầu tư và luân chuyển tài sản để đạt hiệu quả tối đa.
Giao dịch tự động: Các AI agents có thể tự động thực hiện giao dịch dựa trên các mô hình dự đoán và phân tích dữ liệu thị trường theo thời gian thực, giúp người dùng tận dụng các biến động giá một cách hiệu quả mà không cần liên tục theo dõi thị trường.

3. Phát triển các mô hình quản trị phi tập trung thông minh hơn

DeFAI có tiềm năng thúc đẩy các mô hình quản trị DAO thông minh hơn. Thay vì phụ thuộc vào các quyết định thủ công của con người, các AI agents có thể hỗ trợ phân tích dữ liệu, dự đoán tác động của các đề xuất quản trị và đưa ra các khuyến nghị dựa trên dữ liệu khách quan. Điều này giúp tăng tính hiệu quả và giảm thiểu các quyết định mang tính cảm tính hoặc thiếu cơ sở dữ liệu trong các DAO.

4. Mở ra các mô hình tài chính mới

Sự kết hợp giữa AI và DeFi không chỉ cải tiến các dịch vụ tài chính hiện có mà còn tạo ra những mô hình tài chính hoàn toàn mới. Ví dụ:

Dynamic lending: AI Agents có thể phân tích lịch sử tín dụng, dữ liệu giao dịch on-chain để đề xuất các mức lãi suất linh hoạt phù hợp với từng người vay.
Personalized financial services: DeFAI có thể cung cấp các dịch vụ tài chính cá nhân hóa theo nhu cầu và khẩu vị rủi ro của từng người dùng, điều mà các hệ thống DeFi truyền thống chưa thể làm được.

Thách thức của DeFAI

1. Khả năng mở rộng và hiệu suất xử lý

Một thách thức lớn của DeFAI là việc xử lý lượng dữ liệu khổng lồ trong một môi trường phi tập trung. Các AI agents cần phải liên tục thu thập, phân tích dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau bao gồm dữ liệu on-chain và dữ liệu off-chain. Điều này đòi hỏi cơ sở hạ tầng tính toán mạnh mẽ, trong khi các Blockchain hiện tại chưa được thiết kế tối ưu để xử lý các tác vụ tính toán phức tạp và thời gian thực. Do đó, DeFAI cần sự phát triển của các mô hình tính toán kết hợp on-chain và off-chain đồng thời tận dụng các giải pháp như Layer 2 và sidechain để cải thiện khả năng mở rộng.

2. Vấn đề bảo mật và minh bạch

Với việc AI agents tự động quản lý tài sản và thực hiện giao dịch, vấn đề bảo mật trở nên đặc biệt quan trọng. Các lỗi hoặc lỗ hổng trong thuật toán AI có thể dẫn đến thiệt hại nghiêm trọng về tài sản. Ngoài ra, nếu AI agents không hoạt động minh bạch hoặc bị điều khiển bởi các thực thể tập trung, điều này có thể đi ngược lại với nguyên tắc phi tập trung của DeFi.

Để giải quyết thách thức này, DeFAI cần:

Các cơ chế xác minh và giám sát hoạt động của AI agents: Sử dụng công nghệ như zkML (Zero-Knowledge Machine Learning) hoặc TEE (Trusted Execution Environment) để đảm bảo rằng các AI agents hoạt động đúng theo các tiêu chí đã được thiết lập.
Audit và kiểm tra an ninh liên tục: Các hệ thống AI-driven dApps cần được kiểm tra an ninh thường xuyên để phát hiện và khắc phục sớm các lỗ hổng.

3. Độ tin cậy của dữ liệu đầu vào

Hiệu suất của các AI agents phụ thuộc lớn vào dữ liệu mà chúng thu thập và xử lý. Tuy nhiên, trong môi trường phi tập trung, không phải dữ liệu nào cũng đáng tin cậy. Ví dụ, các dữ liệu sai lệch từ oracle hoặc dữ liệu giả mạo từ các nguồn bên ngoài có thể khiến AI agents đưa ra quyết định sai lầm.

Tổng kết

DeFAI có tiềm năng lớn trong việc cách mạng hóa thị trường DeFi, từ việc tăng cường hiệu suất giao dịch, quản lý tài sản tự động cho đến việc tạo ra các mô hình tài chính mới. Tuy nhiên, để khai thác tối đa tiềm năng này, các dự án DeFAI cần vượt qua nhiều thách thức về công nghệ, bảo mật, dữ liệu và pháp lý. Trên đây là tất cả thông tin mình muốn chia sẻ trong bài phân tích DeFAI này, hi vọng mọi người đã nhận được những kiến thức bổ ích.