MetaDAO đang trở thành Launchpad nổi bật nhất trên Solana nhờ mô hình Launchpad độc đáo và áp dụng Futarchy trong mô hình quản trị. Kể từ tháng 07/2025, MetaDAO đã Launch 7 dự án với ROI trung bình 227% và ROI đỉnh 625%, chứng minh hiệu quả thực tế của mô hình Unruggable ICO và Governance minh bạch. Hãy cùng Hak Research tìm hiểu chi tiết về MetaDAO trong bài viết này nhé

Trước khi vào bài viết, mọi người có thể tham khảo một số bài viết sau để hiểu rõ hơn về thị trường Crypto nhé

Tổng Quan Về MetaDAO

MetaDAO là gì?

MetaDAO là một nền tảng Launchpad thế hệ mới trên Solana với nhiều điểm khác biệt đáng kể so với các Launchpad truyền thống. Thay vì cấp Allocation cho Team ngay từ TGE, MetaDAO áp dụng cơ chế Zero Founder Allocation và yêu cầu toàn bộ phần thưởng của Team chỉ được Unlock khi giá token đạt các mức 2x, 4x, 8x, 16x và 32x so với giá ICO. Điều này giúp loại bỏ hoàn toàn nguy cơ Founder Dump Token đồng thời tạo sự đồng nhất lợi ích giữa Team và cộng đồng. Ngoài ra, 80% vốn Raise và quyền Mint Token của dự án được đưa trực tiếp vào Treasury do Futarchy điều hành, bảo vệ nhà đầu tư trước các tình huống Rug Treasury – một vấn đề từng xuất hiện trong nhiều ICO nổi tiếng trên Solana như Parrot hay Mango.

Tổng quan về MetaDAO

Kể từ tháng 07/2025, MetaDAO đã Launch 7 dự án với Roi trung bình 227% và Roi đỉnh lên đến 625%. Hai dự án nổi bật nhất là AVICI (+1,223%) và UMBRA (+178%), cho thấy cơ chế Fair Launch và Treasury quản trị minh bạch có thể tạo ra hiệu quả thực tế về thị trường. Hệ thống Auto LP (20% USDC + 2.9M token) giúp giữ giá ổn định giai đoạn đầu trong khi mô hình Discretionary Cap cho phép Founder giới hạn số vốn Raise phù hợp để tránh Over Raising và giảm áp lực thị trường.

Ngoài ra, MetaDAO cũng áp dụng mô hình Futarchy - cơ chế quản trị dựa trên Prediction Markets thay vì Voting truyền thống. Thay vì để cộng đồng biểu quyết bằng Token Vote, MetaDAO để thị trường dự đoán quyết định xem một Proposal khi được thực thi sẽ giúp hay làm giảm giá trị token. Đây là lần đầu tiên một Launchpad đưa Futarchy trở thành nền tảng vận hành chính, giúp loại bỏ rủi ro thao túng, giảm Insider Influence và đảm bảo mọi quyết định đều hướng đến tối đa hóa giá trị của dự án.

Đội ngũ phát triển

MetaDAO được xây dựng bởi một đội ngũ nhỏ nhưng có mức độ tập trung và tính chuyên môn hóa rất cao. Người sáng lập Proph3t là nhân vật cốt lõi định hình toàn bộ kiến trúc Futarchy và mô hình Unruggable ICO của nền tảng. Proph3t nổi bật bởi tư duy kinh tế học thị trường và cách áp dụng công nghệ Prediction markets vào quản trị On-chain. Thay vì dùng Token Voting vốn dễ bị thao túng bởi Whale, Proph3t phát triển một mô hình Governance hoàn toàn mới nơi giá trị thị trường đóng vai trò quyết định. Đây là nền tảng triết lý vận hành MetaDAO và cũng là điểm tạo ra sự khác biệt lớn nhất so với các Launchpad truyền thống.

Đồng hành cùng Proph3t là Kollan House - đồng sáng lập và là người vận hành trực tiếp các quy trình Launchpad. Kollan đóng vai trò then chốt trong việc triển khai ICO Pipelines, tiếp nhận hồ sơ dự án, quản lý giao tiếp với Founder và phát triển trải nghiệm vận hành tổng thể cho người dùng. Trong giai đoạn MetaDAO pivot sang Launchpad, Kollan chính là người đảm bảo mọi quy trình từ Intake Form, tiêu chuẩn dự án, Discretionary Cap đến Auto LP vận hành trơn tru và minh bạch. Tầm quan trọng của Kollan thể hiện ở việc ông cũng đóng vai trò cổng giao tiếp chính giữa MetaDAO và cộng đồng dự án.

Một điểm đặc biệt của MetaDAO là họ hợp tác trực tiếp với Robin Hanson - giáo sư kinh tế và người phát minh ra Futarchy. Việc Robin nhận lời trở thành cố vấn chính thức thông qua một Proposal được biểu quyết bởi chính Futarchy cho thấy mô hình này không chỉ mang tính lý thuyết mà còn được triển khai hiệu quả trong môi trường thực tế

Lịch Sử Phát Triển: Từ Governance Đến Launchpad Thế Hệ Mới

MetaDAO có một lịch sử phát triển đặc biệt so với phần lớn các Launchpad thông thường. Thay vì xuất phát từ nhu cầu gọi vốn hay nhu cầu Token Launch, MetaDAO được sinh ra từ một bài toán cốt lõi: làm thế nào để DAO thật sự có thể ra quyết định hiệu quả và tránh được các hình thức thao túng thường gặp trong mô hình Token Voting. Chính vì thế, giai đoạn đầu của MetaDAO không liên quan gì đến ICO hay Fundraising mà xuất phát hoàn toàn từ một tư duy nghiên cứu về Governance và Prediction Markets.

Giai đoạn đầu - Governance Protocol

Với thách thức phần lớn Token Governance trong thị trường Crypto đều hoạt động kém hiệu quả. Token Voting dễ bị Whale thao túng, Insider thỏa thuận ngầm hoặc các quyết định ảnh hưởng lớn đến Treasury lại dựa vào cảm tính thay vì dữ liệu thị trường. Từ thực tế này, nhóm sáng lập của MetaDAO tin rằng cần một mô hình Governance tốt hơn nơi các quyết định quan trọng được định giá bằng thị trường thay vì lá phiếu. Đây chính là nền móng dẫn đến việc MetaDAO lựa chọn Futarchy - mô hình Governance do Robin Hanson đề xuất, làm nền tảng kỹ thuật ngay từ ngày đầu tiên.

Ngày 8/11/2023 đánh dấu thời điểm MetaDAO chính thức launch trên Solana. Ở giai đoạn này, MetaDAO không phải launchpad, không có ICO và không có doanh thu từ token sale. Thay vào đó, MetaDAO vận hành như một Governance Protocol nơi mọi DAO đều có thể tạo Proposal và để thị trường quyết định thông qua hai thị trường dự đoán: PASS và FAIL. 

Mỗi Proposal khi được kích hoạt sẽ tạo ra hai thị trường Conditional Tokens:

  • PASS: giá token nếu Proposal được thông qua
  • FAIL: giá token nếu Proposal bị bác bỏ

Nếu giá PASS cao hơn FAIL theo TWAP với một ngưỡng tối thiểu (thường 1.5%), Proposal được chấp nhận. Cơ chế này giúp MetaDAO ngay lập tức trở nên độc đáo vì nó thay thế Voting bằng thị trường dự đoán – một mô hình hầu như chưa từng được triển khai thực tế ở quy mô DAO. Trong giai đoạn 2023–2024, MetaDAO đã chạy 96 Proposals cho 14 dự án bao gồm Jito, Sanctum, Flash và Drift, qua đó chứng minh Futarchy có thể vận hành trong thực tế chứ không chỉ nằm trên giấy.

Thiết lập pháp lí và bắt đầu mở rộng

Một trong những bước tiến quan trọng nhất của MetaDAO diễn ra vào tháng 3/2024, khi MetaDAO chính thức đăng ký pháp lý dưới tên MetaDAO LLC thông qua MIDAO tại Marshall Islands. Đây là bước ngoặt để chuẩn hóa sự minh bạch của MetaDAO theo hai hướng

  • Thứ nhất, đây là cơ sở pháp lý để các Tokenholders được bảo vệ nếu Team có hành vi sai trái: họ có quyền kiện để yêu cầu chuyển giao doanh thu, IP hoặc giải thể Treasury. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro Revenue Rug – vấn đề từng xuất hiện ở nhiều dự án lớn (như Unibot hoặc các Frontend Web3 giữ lại toàn bộ Revenue)
  • Thứ hai, Legal Wrapper giúp các DAO lớn yên tâm hơn khi sử dụng Futarchy cho quản trị Treasury bởi Governance không còn chỉ là Smart Contract mà đã có sự ràng buộc pháp lý cụ thể

Sau khi hoàn thiện phần lớn nền móng kỹ thuật và pháp lý, MetaDAO chuyển sang giai đoạn mở rộng quy mô. Trong năm 2024, MetaDAO gọi vốn thành công 2.2 triệu USD dẫn đầu bởi Paradigm. Bên cạnh đó, nhiều quỹ liên quan đến hệ Solana như Equilibrium Ventures, Fidenza Capital, Colosseum và đặc biệt là Anatoly Yakovenko cũng tham gia

Bước ngoặt: Proposal xây dựng Launchpad (tháng 03/2025)

Tháng 03/2025 là thời điểm MetaDAO bước vào giai đoạn chuyển mình. Một proposal quan trọng được đưa lên MetaDAO nhằm mở rộng nền tảng Futarchy sang Fundraising tức biến MetaDAO thành một Launchpad ứng dụng Futarchy để quản trị quá trình ICO và Treasury sau ICO. Proposal này được thông qua với sự ủng hộ mạnh mẽ, đánh dấu sự thay đổi chiến lược lớn nhất trong lịch sử MetaDAO.

Động lực của bước ngoặt này đến từ thực tế thị trường: hầu hết Token Launch truyền thống đều có cấu trúc không bền vững. Founder nhận Allocation lớn, Unlock dài, high FDV – Low Float, Treasury tập trung và nhiều dự án Rug ngay sau khi Raise. MetaDAO tin rằng Futarchy có thể giải quyết triệt để bài toán này bằng cách kiểm soát cả Treasury, Mint Authority và Spending qua thị trường dự đoán, thay vì để Team nắm quyền tuyệt đối.

Mô Hình Hoạt Động Của Launchpad

MetaDAO vận hành một Launchpad có cấu trúc hoàn toàn khác biệt so với những mô hình IDO/ICO truyền thống trên Solana. Thay vì giới hạn cứng hoặc phương thức phân bổ phức tạp, MetaDAO áp dụng kiến trúc 4 Day ICO kết hợp với Discretionary Cap và Pro Rata Allocation để đảm bảo công bằng cho mọi người tham gia. Mô hình này cho phép Founder nhìn thấy nhu cầu thị trường theo thời gian thực và cấu trúc Raise được điều chỉnh linh hoạt trong khi người dùng vẫn được bảo vệ tối đa thông qua cơ chế phân bổ theo tỷ lệ và khả năng hoàn tiền toàn bộ.

ICO Mechanics

Giai đoạn đầu tiên của ICO là Commit Phase kéo dài 4 ngày. Trong thời gian này, người dùng có thể tự do Commit USDC vào Pool Raise mà không cần lo về tốc độ giao dịch hay Sniping như những Launchpad khác. Mọi số liệu về lượng USDC đã Commit được hiển thị minh bạch, cho phép Community quan sát mức độ quan tâm đối với dự án theo thời gian thực.

Sau đó đến giai đoạn Founder Cap nơi Founder sẽ xem xét nhu cầu thực tế trong suốt 4 ngày này để đưa ra quyết định cuối cùng về mức USDC mà dự án sẽ nhận. Điều này giúp tránh tình trạng Over Raising hoặc Raise vượt nhu cầu thực, hai điểm yếu phổ biến trong đa số cơ chế ICO hiện nay. Tùy thuộc vào cap mà Founder đặt ra, người dùng sẽ nhận Token và phần USDC Refund tương ứng.

Cơ chế phân bổ được triển khai qua Pro Rata Allocation. Toàn bộ 10 triệu Token được chia theo tỷ lệ Commit, nghĩa là ai Commit càng nhiều thì Allocation càng lớn. Ngay sau khi raise thành công, 20% số USDC thu được cùng 2.9 triệu Token sẽ tự động được đưa vào các Liquidity Pools trên Raydium hoặc Orca. Điều này đảm bảo token có thanh khoản ngay từ đầu, tránh tình trạng Liquidity Rug và giữ giá giao dịch ổn định hơn trong những ngày đầu.

Trong trường hợp Raise không đạt mức Minimum Raise đặt ra trước đó, MetaDAO kích hoạt cơ chế 100% Refund nơi toàn bộ USDC được tự động trả lại cho người dùng. Không có bất kỳ khoản phí hay tổn thất nào, giúp bảo vệ người tham gia khỏi các dự án yếu kém hoặc không thu hút đủ cầu thực sự.

Token Economics

Đây là điểm độc đáo mang đến sự khác biệt của MetaDAO so với các Launchpad khác trên thị trường. Theo đó, nguồn cung mở bán Public Sale là 10 triệu Token chiếm khoảng 43.6% tổng cung của dự án. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là Team không nhận được bất kì Allocation nào tại TGE. Thay vào đó, Team sẽ được thưởng thông qua Performance Based Unlock. Tối đa 12.9 triệu token (tương đương ~50% nguồn cung) được phân bổ vào Performance Package với 5 cột mốc Unlock tại 2x, 4x, 8x, 16x và 32x so với giá ICO. Không những vậy, mỗi cột mốc có thời gian khóa tối thiểu 18 tháng giúp gắn kết lợi ích giữa Team và Community trong dài hạn

Ngoài ra, 80% USDC Raise được chuyển vào Futarchy Governed Treasury cùng với quyền mint Token. Điều này có nghĩa Founder không thể Mint thêm Token, không thể Rug Treasury và không thể thao túng thanh khoản. Mọi quyết định đều được xác nhận bởi thị trường Prediction thay vì cảm tính hoặc quyền kiểm soát tập trung.

Hiệu suất các dự án gần đây

Từ tháng 07/2025 đến thời điểm hiện tại, đã có 7 dự án đã Launch trên MetaDAO với mức Roi trung bình hiện tại đạt 227%, Roi đỉnh trung bình đạt 625% và trổng vốn hóa toàn bộ các dự án đạt mức 110 triệu USD. Trong đó chúng ta có thể kể đến các dự án Top Performer như:

  • AVICI với Roi hiện đạt 1223% và Roi đỉnh lên tới 1592%, AVICI nhanh chóng trở thành dự án có hiệu suất cao nhất trên MetaDAO. Giá trị FDV hiện tại của AVICI đạt 73 triệu USD, cho thấy sức hút mạnh mẽ từ cả phía cộng đồng lẫn nhà đầu tư tổ chức trong hệ sinh thái Solana.
  • Dự án thứ hai là UMBRA, thuộc nhóm bảo mật và Privacy. UMBRA ghi nhận Roi hiện đạt 178% cùng với Roi đỉnh lên tới hơn 400%
  • Dự án thứ ba là Omnipair hoạt động trong mảng Leverage và công cụ giao dịch cho Long Tail Assets đạt Roi hiện tại là 93% và mức Roi ở đỉnh là 454% 

Đi kèm với các dự án Top Performer Underperform bao gồm LOYAL, ZKFG và PAYS. Điểm chung của ba dự án này là Utility còn mờ nhạt, không mang lại Narrative đủ mạnh để giữ chân cộng đồng và thu hút dòng tiền dài hạn. Ngoài ra, các dự án này có Volume giao dịch thấp chỉ khoảng dưới 200k USD trong 24 giờ dẫn đến tính thanh khoản yếu, biên độ biến động giá cao và ROI khó duy trì trong dài hạn

Vai Trò Của Token META Trong Hệ Sinh Thái MetaDAO

Futarchy - Cơ chế quản trị độc đáo 

Futarchy là mô hình Governance mà trong đó các quyết định không được đưa ra dựa trên Voting truyền thống mà dựa trên Prediction Markets nơi giá của các token điều kiện (conditional tokens) thể hiện kỳ vọng của thị trường về tác động của một Proposal. Thay vì để các Holders bỏ phiếu YES/NO, Futarchy để thị trường tự định giá kết quả Proposal Pass hay Proposal Fail từ đó xác định hướng đi tối ưu cho dự án.

Cơ chế hoạt động rất trực quan: mỗi Proposal sẽ có hai thị trường tương ứng cho hai kết quả PASS và FAIL. Trader có thể mua bán token đại diện cho hai Outcome này. Nếu thị trường đánh giá rằng việc thực thi Proposal sẽ làm tăng giá trị token của dự án PASS Market sẽ giao dịch ở mức cao hơn FAIL Market và ngược lại. MetaDAO sử dụng một cơ chế kỹ thuật gọi là Lagged Price TWAP để tính giá, nhằm hạn chế tối đa khả năng bị thao túng trong thời gian ngắn.

Rõ ràng Futarchy mang đến nhiều ưu điểm vượt trội so với Governance dựa trên Voting truyền thống:

  • Thứ nhất, mô hình này không thể bị thao túng bởi Whale Voting. Trong các DAO thông thường, một ví lớn có thể mua quyền biểu quyết và áp đảo kết quả. Với Futarchy, thị trường tổng hợp kỳ vọng của nhiều Trader khác nhau và ngay cả khi một Whale cố đẩy giá PASS hoặc FAIL, họ phải đốt tiền để duy trì mức giá đó và các Trader khác có thể giao dịch ngược lại nếu giá bị đẩy sai lệch so với thực tế
  • Thứ hai, futarchy loại bỏ rủi ro Insider Collusion - các thỏa thuận bí mật giữa những người nắm giữ Token nhằm thay đổi kết quả Voting. Prediction Markets phản ánh kỳ vọng kinh tế, không phụ thuộc vào quan hệ nội bộ hay nhóm lợi ích
  • Thứ ba,Voting thường là Binary và thiếu chiều sâu trong khi thị trường chứa đựng kỳ vọng, thông tin phi cấu trúc, tâm lý và dữ liệu từ nhiều nhóm tương tự cách thị trường tài chính dự đoán tương lai tốt hơn Polls. Đây cũng là lý do Prediction Markets từng dự đoán tốt hơn nhiều mô hình thống kê trong các sự kiện lịch sử như bầu cử,...
  • Cuối cùng Futarchy giúp giảm rủi ro Treasury Rug điều từng xảy ra với nhiều ICO trên Solana như Parrot, UXD, Mango hay Aurory. Khi Treasury được điều hành bằng thị trường dự đoán, bất kỳ Proposal nào cố ý rút vốn hoặc gây hại sẽ tự động bị FAIL Market đẩy xuống khiến dự án gần như không thể Rug được

Token META - Trái tim của MetaDAO

Token META là trung tâm vận hành của toàn bộ kiến trúc MetaDAO. Hiện tại, META thực hiện 4 vai trò chính bao gồm:

  • Kích hoạt Proposal: Để bất kỳ Proposal nào của một dự án trên MetaDAO được đưa vào Futarchy Markets cần Stake META để kích hoạt. Cụ thể, mỗi Proposal cần 500.000 META được Stake để đi vào trạng thái Live
  • Ảnh hưởng trực tiếp đến Treasury: Trong mô hình MetaDAO, Treasury của từng dự án giữ Raise của ICO. Treasury có quyền Mint thêm Token, chi tiêu USDC, điều chỉnh Liquidity, thay đổi MetaData và chi ngân sách hàng tháng cho Team. Nhưng quyền này không nằm trong tay Founder mà nằm trong Market Governed Futarchy và token META là công cụ để thực hiện các Governance đó

Nhìn chung, META đóng vai trò cực kì quan trọng trong mô hình vận hành của MetaDAO. Mặc dù các dự án Launch trên MetaDAO đang có hiệu suất rất tốt nhưng Token META vẫn chưa có động lực để tăng giá. Đơn giản vì các dự án Launch trên MetaDAO hiện vẫn còn ở giai đoạn đầu và nhu cầu để Governance chưa cao vì vậy chưa có nguồn cầu tự nhiên đủ tốt để khiến token META tăng giá. Ngoài vai trò chính trong Governance thì token META cũng đang còn khá ít Usecase để tạo động lực tăng giá. Còn về mô hình Launchpad của MetaDAO thì nó thực sự tạo nên được những điểm khác biệt so với các Launchpad khác với những ưu điểm mình đã trình bày ở trên

Tổng Kết

MetaDAO tạo ra một kiến trúc Launchpad hoàn toàn mới trên Solana bằng cách kết hợp Futarchy, Zero Founder Allocation và Treasury được thị trường điều hành. Kết quả ROI cao từ AVICI, UMBRA và các dự án tiên phong cho thấy mô hình này mang lại sự cân bằng giữa bảo vệ nhà đầu tư và tăng trưởng bền vững cho dự án. Dù còn ở giai đoạn đầu, MetaDAO đang đặt nền móng cho một thế hệ Launchpad mới nơi giá trị được dẫn dắt bởi thị trường thay vì Voting hay cấu trúc phân bổ truyền thống.