Sui Là Gì? Tổng Quan Về Tiền Điện Tử Sui

Sui là gì? Sui là một trong những Blockchain Layer 1 thế hệ tiếp theo đồng hành cùng với những cái tên vô cùng nóng hổi như Aptos, Monad, Aleo, Espresso,... Sui đã kêu gọi thành công hàng trăm triệu đô với mức định giá lên đến $2B, tại sao Sui lại có một sức hút kinh khủng như vậy thì mọi người cùng mình tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé.

Để hiểu hơn về Sui, mọi người có thể tham khảo một số bài viết dưới đây:

Tổng Quan Về Sui

Sui là gì?

Sui là một Blockchain nền tảng được xây dựng dựa trên ngôn ngữ lập trình Move với nhiều cải tiến kĩ thuật hứa hẹn tới cộng đồng một tốc độ lên tới 125K TPS với chi phí giao dịch gần như bằng không với thời gian hoàn thành một block chỉ khoảng 2 - 3s.

Có thể nói Sui cùng với nhiều các Blockchain nền tảng khác như Aptos, Monad, Aleo, Espresso,... sẽ tạo nên một Layer 1 Wars trong chu kì sắp tới như cách mà Solana, Fantom, BNb Chain, Polygon, Near Protocol,... đã làm trong chu kì gần nhất hay trước đó là những cái tên đã đi vào quá khứ như Monero, NEO, Cardano,...

Có 2 yếu tố chính hình thành nên Sui và cũng là yếu tố giúp Sui đạt được một tốc độ 125K TPS mà chưa một blockchain nào làm được ở thời điểm hiện tại bao gồm:

Ngôn ngữ lập trình Move
Thuật toán đồng thuận Narwhal-Tusk

Ngôn ngữ lập trình Move

Move là một ngôn ngữ lập trình mới được phát triển bởi Libra Association (một tổ chức phi lợi nhuận) để triển khai blockchain của họ, sau này được đổi tên thành Diem. Đứng sau Libra Association hay Diem chính là nền tảng mạng xã hội lớn nhất thế giới Facebook. Một số những ưu điểm mà Move mang lại cho Blockchain đó chính là:

Nâng cao bảo mật: Move được xây dựng và phát triển để nâng cao tính bảo mật và an toàn cho các giao thức, DApp sử dụng trên Blockchain.
Nâng cao hiệu suất: Tương tự như Rust, các giao thức, DApp được xây dựng dựa trên Move có hiệu suất cao hơn hẳn so với các ngôn ngữ lập trình phổ biến như Sodility hay Vyper.
Tài nguyên lớn: Được xây dựng bởi Facebook chắc chắn Move có một thư viện cực kì lớn hỗ trợ rất nhiều các nhà phát triển trong quá trình làm việc

Thuật toán đồng thuận Narwhal-Tusk

62ead7226ca53708db4336f7_ft-parallel-execution

Sui đã tách quá trình truyền dữ liệu và đồng thuận trong việc sử dụng Narwhal là Mempool trong khi đó sử dụng Bullshark làm công cụ đồng thuận, sắp xếp thứ tự, đồng bộ hóa giao dịch giữa các validator và thường xuyên kiểm tra trạng thái của blockchain.

Narwhal có trách nhiệm đảm bảo tính sẵn có của dữ liệu (data availability) được gửi đến đồng thuận.
Bullshark chịu trách nhiệm sắp xếp các giao dịch

Thuật toán đồng thuận Narwhal-Tusk là cơ sở hạ tầng để Sui tiến tới một giải pháp cho khả năng mở rộng của mình chính là Thực thi song song (Parallel Execution). Mạng lưới của Sui sẽ phân chia các giao dịch ra làm 2 loại bao gồm:

Các giao dịch đơn giản như chuyển tiền sẽ không cần đến toàn bộ mạng lưới tham gia xác thực, lúc này Sui sẽ xử lý các giao dịch này theo thực thi song song thay vì đưa các giao dịch vào Block thì giao dịch sẽ được xử lý ngay tức thì điều này làm cho mạng lưới trở nên nhanh chóng. Cách tiếp cận này tương đồng với Solana.
Với những giao dịch phức tạp thì Sui vẫn sẽ xử lý theo thực thi tuần tự như các Blockchain truyền thống.

Chính vì vậy, khả năng mở rộng trên Sui có thể đạt 160K TPS có nghĩa là 160.000 giao dịch trên mỗi giây và Sui là một nền tảng sẽ cực kì thân thiện với các dự án NFT & Gaming. Nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc Sui không có những hạn chế, một số những hạn chế có thể kể đến như:

Bởi vì phải duy trì 2 thuật toán đồng thuận cho 2 loại giao dịch khác nhau làm cho codebase lớn và đồng bộ hóa thông tin trên Sui sẽ trở nên khó khăn hơn.
Người dùng chỉ có thể thực hiện 1 giao dịch tại một thời điểm.
Truy vẫn dữ liệu trên Blockchain sẽ khó khăn hơn rất nhiều vì các thông tin giao dịch thường rất út.

Lộ Trình Phát Triển

Sui đã chính thức Mainnet vào 03/05/2023 và ở thời điểm hiện tại Sui đang bắt đầu hành trình xây dựng hệ sinh thái của mình. Những hoạt động nổi bật của Sui bao gồm:

07/07/2023: Sự kiện Bullshark Quests 1 đã được mở ra để thu hút người dùng và đạt nhiều thành công vang dội. Bullshark Quests 2 sẽ tiếp tục được tổ chức với các dự án DeFi thay vì là NFT & Gaming như Quest 1.
27/07/2023 đã có một đề xuất cải tiến Sui (SIP) #6 cho phép chủ sở hữu token SUI tham gia Staking trên mạng lưới Sui.
16/08/2023: Sui Foundation đã triển khai cuộc thi Hackathon Staking Sui Liquid để bắt đầu đón sóng LSD tương tự như trên Ethereum.

Không chỉ dừng lại ở đó các chương trình để thu hút các nhà phát triển như Builder House, Hackathon, Developer Grant,... cũng liên tục được Sui Foundation tổ chức và tương đối thành công.

Trong năm 2024, Sui mang đến rất nhiều cập nhật quan trọng nhằm phát triển Blockchain cũng như hệ sinh thái của mình. Hãy cùng điểm qua nhé:

Sui Foundation hợp tác với Overmind để ra mắt Sui Quests

Vào ngày 12/01/2024, Overmind hợp tác cùng Sui Foundation đã ra mắt loạt quests đầu tiên nhằm giúp các nhà phát triển học Move và bắt đầu xây dựng trên Sui. Các quests này gamify trải nghiệm học tập, khuyến khích nhà phát triển viết mã chất lượng cao và thể hiện kỹ năng của mình với cộng đồng Sui thông qua cơ hội nhận thưởng.

Sui Quests cung cấp trải nghiệm thực hành, giúp các nhà phát triển xây dựng ứng dụng với tính năng thực tiễn trên Sui. Quests sẽ dẫn dắt nhà phát triển qua các dự án, từ phần frontend đến smart contract, giúp họ hiểu rõ cách thức hoạt động và phát triển trong hệ sinh thái Sui đang phát triển.

Các quests đầu tiên tập trung vào việc xây dựng một marketplace và một ứng dụng xổ số NFT gọi là “JPEG Jackpot.” JPEG Jackpot cho phép tạo xổ số với NFT làm phần thưởng, nơi người tham gia mua vé và người thắng được chọn ngẫu nhiên. Ứng dụng này có thể được dùng cho các sự kiện khuyến mãi, gắn kết cộng đồng, hoặc giao dịch NFT hiếm.

Sui ra mắt phiên bản beta của dịch vụ GraphQL RPC

Vào ngày 26/01/2024, Sui thông báo đang chuẩn bị ra mắt dịch vụ RPC mới dựa trên GraphQL gọi là Sui RPC 2.0 để giải quyết các vấn đề gặp phải với RPC hiện tại. GraphQL là một ngôn ngữ truy vấn dữ liệu mã nguồn mở, giúp xây dựng các API và dịch vụ đòi hỏi truy vấn dữ liệu phức tạp một cách hiệu quả hơn.

Hiện tại, người dùng có thể truy cập một bản snapshot Read only của mạng Sui Mainnet và Testnet. Phiên bản này không dành cho ứng dụng có sẵn mà là sân chơi để các nhà phát triển làm quen với schema và dịch vụ GraphQL RPC sắp tới.

Về lí do phát triển RPC mới thì RPC 2.0 sẽ loại bỏ API serialization giao dịch không an toàn và cung cấp các mẫu truy vấn hiệu quả hơn cho các trường động. Dịch vụ RPC mới sẽ tách biệt với fullnode, chỉ tập trung vào thực thi giao dịch và nhập liệu cho indexers, trong khi tất cả yêu cầu đọc sẽ được phục vụ bởi dịch vụ RPC mới, không trạng thái.

Sui tiếp tục phát triển GraphQL RPC với các tính năng dự kiến. Phiên bản beta hiện đã ra mắt với các giai đoạn phát hành tiếp theo diễn ra trong Q1 2024. Cuối cùng, JSON-RPC sẽ bị loại bỏ khi toàn bộ hệ sinh thái chuyển sang RPC 2.0.

Sui Foundation thông báo ra mắt Sui Kiosk

Sui Foundation giới thiệu Sui Kiosk

Vào ngày 22/02/2024, Sui Foundation đã thông báo ra mắt Sui Kiosk - một primitive mạnh mẽ trên Sui, mang đến sự bảo mật và kiểm soát cho việc lưu trữ, giao dịch và bảo vệ tài sản kỹ thuật số. Tương tự như một dịch vụ ký quỹ, Kiosk hoạt động như một người trung gian, đảm bảo tài sản được giữ an toàn cho đến khi các điều kiện giao dịch cụ thể được đáp ứng.

Chức năng và tính năng: Kiosk cho phép người sở hữu thiết lập các quyền truy cập cụ thể cho tài sản được bán. Người dùng không cần thêm kiến thức hay công cụ đặc biệt để tương tác với Kiosk và các nhà phát triển có thể dễ dàng tích hợp Kiosk vào ứng dụng của họ nhờ các chức năng tích hợp sẵn.

Hỗ trợ cho người sáng tạo: Sui Kiosk cung cấp các cơ chế mạnh mẽ để bảo vệ quyền sở hữu và thiết lập các chính sách chuyển nhượng cho tài sản kỹ thuật số. Người sáng tạo có thể kiểm soát cách tài sản của họ được sử dụng và giao dịch, bao gồm các chính sách về phí bản quyền, giới hạn giao dịch, và điều kiện bán độc quyền.

Tăng cường bảo mật: Sui Kiosk giúp giảm thiểu rủi ro truy cập trái phép và các cuộc tấn công, bảo vệ tài sản kỹ thuật số khỏi các hoạt động ác ý. Cách tiếp cận này mang lại sự tin cậy và bảo mật cho người dùng, tương tự như một dịch vụ ký quỹ bảo đảm sự an toàn của tài sản cho đến khi điều kiện giao dịch được đáp ứng.

Lợi ích cho toàn hệ sinh thái: Sui Kiosk cải thiện tính bảo mật và tính minh bạch trong quản lý tài sản kỹ thuật số, tạo ra môi trường động và toàn diện cho người sáng tạo, nhà giao dịch, và người đam mê công nghệ. Sui Kiosk là giải pháp tiên phong giúp nâng cao sự an toàn và tin cậy, đồng thời thúc đẩy phát triển một hệ sinh thái tài sản kỹ thuật số mạnh mẽ.

Sui Foundation giới thiệu Pilotfish

Vào ngày 20/03/2024, Sui Foundation đã giới thiệu Pilotfish - một công cụ thực thi Smart Contract đa máy đầu tiên, cho phép các validators của mạng Sui sử dụng nhiều máy tính để tự động mở rộng quy mô xử lý khi khối lượng giao dịch tăng lên. Pilotfish đảm bảo tính tin cậy mà không làm ảnh hưởng đến hiệu suất và tính đầy đủ của tính năng.

Thách thức trong thực thi: Kiến trúc blockchain hiện đại thường gặp phải giới hạn về hiệu suất thực thi, gây trở ngại cho việc xử lý khối lượng lớn giao dịch. Một số blockchain sử dụng batching để tăng throughput nhưng điều này dẫn đến độ trễ cao. Pilotfish cung cấp throughput cao với độ trễ thấp, chỉ trong phạm vi hàng chục mili giây.

Khả năng mở rộng: Thay vì chỉ tăng cường sức mạnh của một máy duy nhất (scale-up), Pilotfish cho phép mở rộng quy mô (scale-out) thông qua việc phân phối thực thi giao dịch trên nhiều máy. Điều này giúp đảm bảo khả năng xử lý khối lượng công việc tăng lên mà không phụ thuộc vào các máy tính mạnh mẽ đơn lẻ, đồng thời tăng tính phân quyền.

Cách hoạt động: Pilotfish chia một validator thành ba vai trò: Primary (xử lý đồng thuận), SequencingWorkers (lưu trữ giao dịch và gửi chúng để thực thi), và ExecutionWorkers (lưu trữ trạng thái blockchain và thực thi giao dịch). Các vai trò này có thể được triển khai trên nhiều máy khác nhau để tăng hiệu quả xử lý và khắc phục sự cố phân mảnh.

Hiệu quả thực thi: Các kết quả thử nghiệm cho thấy Pilotfish có thể tăng throughput lên đến tám lần khi sử dụng tám máy tính để xử lý giao dịch. Pilotfish giúp giảm độ trễ trong khi duy trì hiệu quả thực thi cho cả các giao dịch đơn giản và các hợp đồng thông minh đòi hỏi tính toán phức tạp.

Hiện tại, Pilotfish là một proof-of-concept cho thấy khả năng mở rộng hiệu quả trong blockchain mà không làm tăng độ trễ. Các bước tiếp theo bao gồm thử nghiệm hỗ trợ thêm nhiều SequencingWorkers, sao chép shard và khôi phục sự cố, cùng với tối ưu hóa hiệu suất tổng thể của hệ thống.

Sui sử dụng DAG để tăng hiệu suất giao dịch

vào ngày 04/04/2024, Sui thông báo sử dụng Directed Acyclic Graph (DAG) nhằm tăng hiệu suất giao dịch trên mạng lưới Sui Network. Khác với Blockchain truyền thống, DAG cho phép xử lý các giao dịch không theo thứ tự tuyến tính mà dựa trên mối quan hệ nguyên nhân - kết quả giữa các giao dịch. Điều này giúp tăng tốc độ xử lý giao dịch và cải thiện hiệu suất mạng lưới.

Ưu điểm của DAG: Trong DAG, các giao dịch có thể đạt được sự đồng thuận một cách độc lập mà không cần phải gộp chúng vào một Block. Điều này cho phép xác nhận giao dịch không đồng bộ và song song, mang lại sự linh hoạt và khả năng mở rộng tốt hơn so với các blockchain truyền thống.

Cách Sui tích hợp DAG: Sui kết hợp DAG để truyền và đồng thuận giao dịch, sau đó xếp các giao dịch này vào các điểm kiểm tra (checkpoints) giống như các khối trong blockchain. Các điểm kiểm tra này được sắp xếp và liên kết theo một trình tự tuyến tính, giúp bảo đảm tính toàn vẹn và thứ tự của thông tin lịch sử.

Cấu trúc lai này cho phép Sui tận dụng những lợi ích của cả DAG và blockchain, tạo ra một nền tảng mạnh mẽ và linh hoạt cho các ứng dụng phi tập trung và Smart Contract. Bằng cách sử dụng DAG, Sui không chỉ cải thiện hiệu suất mà còn duy trì tính toàn vẹn của dữ liệu, mang lại một hệ thống hiệu quả và có thể mở rộng.

Giới thiệu Mysticeti nhằm tăng cường khả năng đồng thuận trên Sui

Thông báo ra mắt Mysticeti nhằm tăng cường khả năng đồng thuận trên Sui

Vào ngày 10/04/2024, Sui giới thiệu Mysticeti - giao thức đồng thuận Byzantine mới, cải thiện hiệu suất của Sui bằng cách giảm độ trễ giao dịch và yêu cầu CPU cho các validator. Thiết kế này mở rộng các lợi ích của đường dẫn nhanh (fast path) trên Sui cho tất cả các giao dịch, không chỉ các giao dịch đơn lẻ.

Cải tiến so với Narwhal-Bullshark: Mysticeti cải thiện thuật toán Narwhal-Bullshark bằng cách giảm số vòng gửi tin nhắn cần thiết để đạt được đồng thuận, cắt giảm đến 50% so với các thiết kế DAG-based trước đây. Điều này giúp giảm độ trễ xuống chỉ còn khoảng 500 mili-giây cho quá trình cam kết đồng thuận và 250 mili-giây cho các giao dịch thuộc sở hữu đơn.

Thiết kế lại đồng thuận: Mysticeti tích hợp các giao dịch trực tiếp vào các khối của validator chính thay vì phân chia theo mô hình worker như Narwhal-Tusk. Điều này không chỉ tăng thông lượng lên hơn 100.000 TPS mà còn giảm độ phức tạp và chi phí CPU. Mysticeti cũng giới thiệu quy tắc Commit mới cho phép nhiều leader trong mỗi vòng, giảm thời gian chờ cam kết cho các giao dịch.

Với thiết kế mới, Mysticeti đạt được thông lượng trên 50.000 TPS ở độ trễ thấp và trên 100.000 TPS khi độ trễ tăng lên khoảng 1 giây. Đồng thời, Mysticeti duy trì các lợi ích của đồng thuận DAG như khả năng chống lỗi, chống kiểm duyệt và sử dụng tối đa tài nguyên mạng. Điều này đặt ra tiêu chuẩn mới cho sự nhanh chóng và hiệu quả của các hệ thống đồng thuận blockchain.

Mysten Labs giới thiệu Sui Gas Pool

Vào ngày 12/07/2024, Mysten Labs đã công bố mã nguồn mở của Sui Gas Pool - một dịch vụ giúp tài trợ phí gas cho các giao dịch trên mạng Sui một cách linh hoạt. Sui Gas Pool hoạt động bằng cách chia nhỏ các gas coin thành nhiều đơn vị nhỏ hơn để đáp ứng nhu cầu giao dịch. Hệ thống tự động kiểm tra và xử lý các gas coin có số dư lớn, đảm bảo luôn đủ gas cho các giao dịch. Một RPC server điều hành dịch vụ với các yêu cầu được kiểm soát qua một token bảo mật.

Điều này giúp các nhà phát triển có thể giảm bớt khó khăn trong việc quản lý thanh toán gas ở quy mô lớn. Điều này cải thiện trải nghiệm onboarding cho người dùng mới, cho phép họ tham gia mà không cần phải nạp tiền vào ví. Sui Gas Pool còn giúp các ứng dụng xử lý giao dịch đồng thời một cách hiệu quả hơn, tối ưu hóa quy trình vận hành.

Investor

06/12/2021: Tại vòng Series A, Mysten Labs kêu gọi thành công số tiền $36M được dẫn đầu bởi A16Z bên cạnh đó có sự tham gia của Standard Crypto, Slow Ventures, Coinbase Ventures, Electric Capital, Lightspeed Venture Partners,...
08/09/2022: Mysten Labs kêu gọi thành công số tiền $300M được dẫn đầu bởi FTX Ventures bên cạnh đó có sự tham gia Binance Labs, A16Z, Jump Crypto, Lightspeed Venture Partners, Coinbase Ventures,...

Khi FTX gặp vấn đề dẫn tới phá sản, Mysten Labs đã công bố mua lại $96M SUI của FTX Ventures, hiện không rõ số tiền này của đội ngũ đến từ đâu nhưng khi ra mắt SUI thì Mysten Labs đã bán thành công ICO $50M.

Core Team

Đội ngũ phát triển của Core Team hầu hết đã từng gắn bó và làm việc với nhau tại dự án Diem Blockchain của Facebook. Sau khi dự án không thành công thì đội ngũ của Diem bị chia rẽ một bên xây dựng Aptos, một bên xây dựng Sui, có thành viên tham gia và Mina Protocol hay Chainlink. Tuy nhiên, nếu nói về số lượng các thành viên từ Diem qua Sui có phần đông hơn Aptos.

Even Cheng: Co Founder & CEO

Cheng lấy bằng Cử nhân Khoa Học Máy Tính & Toán tại trường Marietta và Thạc Sĩ Khoa Học Máy Tính tại trường đại học Syracuse.
Cheng là một tuýp người khá trung thành khi mà ông dành tới hơn 10 năm lại việc tại nhiều vị trí khác nhau tại tập đoàn Apple.
Sau khi rời Apple, Cheng tới làm Giám Đốc Kỹ Thuật tại Facebook trong vòng gần 3 năm khi Facebook bắt đầu triển khai Libra thì Cheng tiếp tục đảm nhiệm chứ vụ cao tại Novi.
Sau khi Diem bị loại bỏ ra khỏi kế hoạch do các vấn đề liên quan tới pháp lý thì Cheng đã rời Facebook đề xây dựng Sui và thành lập Mysten Labs.

Adeniyi Abiodun: Co Founder & CPO

Adeniyi từng lấy bằng Cử Nhân Kĩ Sư, Điện và Kĩ Thuật Điện tại trường Đại Học Queen Mary tại London.
Adeniyi từng làm kĩ sư phần mềm cao cấp cho nhiều công ty lớn như Zencus International, Syncova Solutions, J.P. Morgan, HSBC.
Sau đó, Adeniyi khởi nghiệp với 2 dự án như CloudHashing và PeerNova Inc.
Adeniyi tham gia Blockhain từ tháng 7/2017 với các dự án như Oracle, VMware. Rồi tới tháng 8/2019, Adeniyi bắt đầu gia nhập Facebook với chức danh Trưởng Nhóm Sản Phẩm với các sản phẩm như Novi Crypto Platform, Diem, ngôn ngữ lập trình Move,...
Sau khi ngưng làm việc tại Facebook thì Adeniyi bắt đầu làm việc tại Mysten Labs.

Sam Blackshear: Co Founder & CTO

Sam từng theo học Khoa Khoa Học Máy Tính, Triết học tại trường Cao Đẳng Williams sau đó Sam tiếp tục lấy bằng Tiến Sĩ Triết học và Ngôn Ngữ Lập Trình tại trường Đại học Colorado Boulder.
Từ tháng 10/2015, Sam bắt đầu làm việc tại Facebook và gắn bó trong vòng gần 3 năm sau đó Sam tiếp tục làm Kĩ Sư Phầm Mềm cho dự án Novi. Tại đây, Sam có cơ hội làm việc cùng Cheng và sau này đã tham gia đội ngũ Core Team cùng với Cheng.

George Danezis: Co Founder & Chief Scientist

George từng lấy bằng Cử Nhân Khoa Học Máy Tính tại trường Đại Học Cambridge, sau đó George tiếp tục lấy bằng Tiến Sĩ bằng An Ninh Máy Tính và Mật Mã Học liên quan tới Crypto.
George có khoảng thời gian gắn bó lâu dài tại Microsoft.
Tháng 6/2018, George dấn thân vào thị trường Crypto khi trở thành Advisor cho dự án Vega Protocol.
Tháng 2/2019, George bắt đầu tham gia Facebook với các dự án Crypto.
Tháng 11/2021, George cùng với các đồng sự bắt đầu xây dựng Mysten Labs.

Tokenomics

Thông tin về token của Sui

Tên token: Sui Network
Mã: SUI
Blockchain: Sui
Phân loại token: Update ...
Contract: Update ...
Tổng cung: 10.000.000.000

Token Allocation

Community Reserve: 50%
Early Contributor: 20%
Investor: 14%

Mysten Labs Tresury: 10%
Community AccessP Program: 6%

Token Release

Series A sẽ bị khóa trong vòng 6 tháng sau đó được trả dần trong vòng 24 tháng tiếp theo.
Series B sẽ bị khóa trong vòng 12 tháng sau đó được trả dần trong vòng 24 tháng tiếp theo.
Đội ngũ phát triển sẽ bị khóa trong vòng 6 tháng sau đó được trả dần trong vòng 24 tháng tiếp theo.
Những người tham gia mua Allowlisted Public Sales sẽ được mở 100% tại thời điểm TGE, còn với những người mua General Public Sale sẽ được trả dần trong vòng 12 tháng. Mua tại Binance Launchpool sẽ được trả 100% tại thời điểm TGE.