Từ thời kỳ bùng nổ đến làn sóng tái sinh năm 2025, ICO (Initial Coin Offering) đã trải qua một hành trình chuyển mình mạnh mẽ, từ huy động vốn hỗn loạn đến mô hình được quy chuẩn hóa. Thay vì chỉ cần một Whitepaper và hợp đồng thông minh, ICO hiện nay được thiết kế có cấu trúc, minh bạch và tuân thủ quy định. Các nền tảng như Echo, Legion, MetaDAO và Buidlpad dẫn đầu xu hướng này khi áp dụng KYC, phân bổ dựa trên danh tiếng, cơ chế Futarchy hoặc Tiered FDV, giúp cân bằng giữa lợi ích nhà đầu tư và sự ổn định của dự án. Trong bài viết này, hãy cùng Hak Research tìm hiểu chi tiết cách mà ICO nóng hơn bao giờ hết và vì sao năm 2025 được xem là thời kỳ “trưởng thành” của mô hình huy động vốn Onchain này nhé.

Trước khi bắt đầu, các bạn có thể tham khảo thêm một số bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn về thị trường nhé:

Lịch sử Và Sự Cải Tiến Của ICOs 

ICO bắt đầu phổ biến từ năm 2013 với các dự án như Mastercoin, nhưng bùng nổ thực sự vào năm 2017. Lúc đó, bất kỳ dự án nào có hợp đồng Ethereum và Whitepaper cũng có thể huy động hàng triệu đô la chỉ trong vài phút. Ví dụ, Ethereum huy động 18 triệu USD qua ICO năm 2014, và Tezos đạt 232 triệu USD năm 2017. Tổng giá trị ICO năm 2017 vượt 5,6 tỷ USD, với hơn 1.000 dự án.

Tuy nhiên, thị trường thiếu quy định, dẫn đến gian lận lan rộng. Không có quy trình tuân thủ chuẩn hóa, mô hình phân bổ rõ ràng hay khung thanh khoản sau bán. Hầu hết nhà đầu tư tham gia mù quáng, và nhiều Token sụp đổ ngay sau Listing. Theo báo cáo, hơn 80% ICO năm 2017 mất hơn 50% giá trị trong 90 ngày. Các cơ quan quản lý như SEC (Mỹ) và FCA (Anh) can thiệp mạnh mẽ, coi nhiều ICO là chứng khoán không đăng ký. Kết quả là ICO suy giảm, nhường chỗ cho vòng VC, SAFT (Simple Agreement for Future Tokens), IEO (Initial Exchange Offering) trên sàn như Binance, và sau này là Airdrop hồi tố.

Năm 2025 đánh dấu sự hồi sinh của ICO, nhưng với cấu trúc khác biệt hoàn toàn. ICO nay chiếm khoảng 20% tổng lượng bán Token, tăng từ mức nhỏ hai năm trước. Sự thay đổi không nằm ở định giá thấp hơn – FDV (Fully Diluted Valuation) thường cao hơn trước – mà ở cách tiếp cận được cấu trúc hóa. Các nền tảng Launchpad mới không còn dựa vào tốc độ hoặc Gas War. Chúng lọc tham gia qua KYC (Know Your Customer), điểm danh tiếng hoặc tác động xã hội, sau đó phân bổ Micro-Ticket cho hàng nghìn người tham gia thay vì tập trung vào Whale. Ví dụ, trên Echo, cam kết 5.000 USD chỉ nhận 270 USD phân bổ do Oversubscribe nặng. Quy định như MiCA (Markets in Crypto-Assets) ở châu Âu cung cấp đường dẫn rõ ràng cho bán lẻ tuân thủ, biến KYC và Geofencing thành công cụ cấu hình đơn giản.

Về thanh khoản, một số nền tảng mã hóa chính sách sau bán trực tiếp vào Smart Contract, tự động Seed LP (Liquidity Pool) hoặc sử dụng Band Buy-Below/Sell-Above để ổn định giao dịch sớm. ICO nay không chỉ là công cụ huy động vốn hỗn loạn mà là cấu trúc thị trường có chủ đích, nơi tiếp cận, định giá và thanh khoản được thiết kế thay vì ngẫu hứng. Tổng lượng ICO năm 2025 đạt khoảng 2 tỷ USD, với các nền tảng mới giải quyết vấn đề cũ: Echo tập trung linh hoạt tự Host, Legion tích hợp danh tiếng với quy định, MetaDAO mã hóa chính sách thị trường, Buidlpad ưu tiên bán lẻ KYC. Cùng nhau, chúng biến ICO từ công cụ gây hỗn loạn thành hình thức hình thành vốn có cấu trúc.

Cập Nhật Các Nền Tảng ICOs

Echo

Echo, được thành lập bởi KOLs trong ngành là Cobie, đã nổi lên như một nền tảng hạ tầng ICO đột phá trong năm 2025 nhờ công cụ Sonar – một giải pháp bán Token công khai tự quản lý. Khác với các Launchpad tập trung hoặc IEO trên sàn, Echo cung cấp hạ tầng thay vì đóng vai trò Marketplace. Các đội ngũ dự án có thể tự chọn cách bán (giá cố định, Đấu Giá hoặc mô hình Vault/Credit), thiết lập quy tắc KYC/Accreditation/Giới Hạn Khu Vực qua Echo Passport, và tự phân phối liên kết bán, hỗ trợ hoạt động trên nhiều chuỗi như Solana, Base, Hyperliquid và Cardano.

Nền tảng này phát triển nhanh chóng nhờ doanh thu từ phí hạ tầng và dịch vụ tuân thủ. Đến tháng 10/2025, Echo đã được Coinbase mua lại với giá 375 triệu USD, khẳng định vị thế của mình trong ngành. Sonar cho phép các đội tự tổ chức bán mà không phụ thuộc vào cộng đồng nền tảng, hỗ trợ các hình thức như Đấu Giá, Hệ Thống Điểm, Drop Tùy Chọn, định giá linh hoạt và kích thước phân bổ. Với khả năng xử lý 10.000 đợt bán cùng lúc, Sonar mang lại trải nghiệm tương tự thời kỳ ICO cổ điển nhưng được nâng cấp với tính tuân thủ quy định.

Echo tập trung vào sự linh hoạt trong bán Token, không áp đặt chuẩn hóa thanh khoản sau bán – việc cung cấp thanh khoản ban đầu (LP Seeding), Market-Maker và lịch mở khóa hoàn toàn phụ thuộc vào quyết định của đội ngũ dự án. Dưới đây là danh sách các dự án nổi bật:

  • Plasma (XPL): Đợt bán diễn ra vào tháng 7/2025, với 10% nguồn cung được chào bán ở mức 0.05 USD, thu hút hơn 50 triệu USD commit trong 48 giờ với sự tham gia của hơn 12.000 người. Sử dụng mô hình Vault thời gian trọng số, dự án đạt giá cao nhất (ATH) với ROI 33.78x, trở thành một trong những ICO thành công nhất năm. Thanh khoản được cung cấp tự động qua Sonar.
  • LAB: Đạt giá cao nhất (ATH) với ROI 14.53x. Đợt bán tháng 8/2025 tập trung vào công cụ phân tích DeFi, thu hút 8 triệu USD commit nhờ phân bổ dựa trên điểm danh tiếng.
  • MegaETH Labs (MEGA): Đang mở bán từ ngày 15/10 đến 27/10/2025. Đăng ký KYC qua Sonar, thanh toán bằng USDT trên Ethereum mainnet, với mục tiêu 10 triệu USD và FDV ước tính từ 400 đến 1.000 triệu USD. 5% nguồn cung dành riêng cho người sở hữu Fluffle NFT. Đấu giá kiểu Anh với giá tối đa, hoàn tất trong 3 phút như Plasma trước đó, kèm ưu đãi khóa 1 năm giảm 10% giá.
  • N1 Chain: Đạt giá cao nhất (ATH) với ROI 6.22x. Đợt bán tháng 6/2025 tập trung vào chuỗi layer-1 tốc độ cao, thu hút 15 triệu USD commit dựa trên hoạt động GitHub và on-chain.

Các dự án khác như Apptronik (giá cao nhất ATH ROI 5.50x, bán tháng 9/2025) và Superform (chưa niêm yết, bán tháng 10/2025) cho thấy tiềm năng biến động nhưng đầy hứa hẹn. Tổng Commit qua Echo đạt hơn 150 triệu USD trong năm 2025, với ROI trung bình 15x ATH. Nhà đầu tư nên kiểm tra kỹ quy tắc tuân thủ (KYC/Accreditation), hình thức bán (Vault và Auction) và kế hoạch thanh khoản của đội ngũ.

Legion

Legion đại diện cho một cách tiếp cận khác biệt hoàn toàn so với Echo, mang đến một kênh phân bổ có tổ chức dựa trên danh tiếng cho các đợt bán công khai. Vào tháng 9/2025, Kraken Launch chính thức ra mắt, được hỗ trợ độc quyền bởi hạ tầng Legion. Đây là lần đầu tiên các đợt bán Token diễn ra trực tiếp trong tài khoản Kraken, tuân thủ quy định MiCA, với Điểm Danh Tiếng (Legion Score) quyết định mức độ ưu tiên.

Nền tảng phát triển mạnh mẽ nhờ doanh thu từ phí giao dịch chia sẻ với Kraken. Legion Score (0-1000) được tính dựa trên hoạt động On-Chain, đóng góp kỹ thuật (như GitHub), Tương Tác Xã Hội và Sự Giới Thiệu (Endorsement) từ cộng đồng. Các dự án thường dành 20-40% nguồn cung cho người dùng có điểm cao trước khi mở phần còn lại cho Đăng Ký Tự Do (FCFS) hoặc Bốc Thăm (Lottery). Điều này thay đổi hoàn toàn mô hình ICO truyền thống: thay vì thưởng cho người dùng bot nhanh nhất, Legion ưu tiên những Người Xây Dựng (Builder), Người Đóng Góp (Contributor) và thành viên cộng đồng có ảnh hưởng.

Sự tích hợp với Kraken bổ sung lớp bảo mật KYC/AML cấp sàn và đảm bảo thanh khoản ngay từ ngày đầu. Các dự án như YieldBasis và Bitcoin Hyper đã ghi nhận lượng đăng ký vượt quá sức chứa (Oversubscribe) mạnh ở giai đoạn Merit, trong khi người dùng có điểm thấp được chuyển sang vòng công khai giới hạn. Legion đã huy động thành công $5M trong vòng Seed từ các quỹ lớn như VanEck, Brevan Howard Digital, Kraken Ventures, Coinbase Ventures và Crypto.com Capital.

Legion tập trung vào bán dựa trên Merit, tận dụng tích hợp với sàn để cung cấp thanh khoản ngay lập tức. Dưới đây là danh sách các dự án nổi bật:

  • Pulse No Limits: Đợt bán tháng 9/2025 thu hút 12 triệu USD Commit, tập trung vào DePIN sức khỏe. Quá tải 15x ở giai đoạn Merit, đạt ROI ATH 4.20x.
  • YieldBasis ($YB): Đợt bán tháng 9/2025 đặt mục tiêu 5 triệu USD nhưng thu hút 195 triệu USD Commit (98x quá tải). FDV đạt 200 triệu USD, 100% mở khóa ngay khi niêm yết (TGE). Giai đoạn 1: 20% dành cho Legion Score >350; giai đoạn 2: FCFS trên Kraken/Legion. Giá tăng 4x ngay sau niêm yết, được hỗ trợ bởi Curve DAO với 60 triệu USD Credit Line crvUSD và 7.5% YB.
  • Almanak: Đợt bán tháng 10/2025 thu hút 18 triệu USD Commit, tập trung vào chiến lược AI Tokenized. Phân bổ dựa trên đóng góp GitHub, đạt ROI ATH 3.50x.
  • Giza Tech: Đang mở bán từ 20/10 đến 25/10/2025, với mục tiêu 10 triệu USD và FDV 150 triệu USD. 30% phân bổ ưu tiên cho Legion Score >500, tập trung vào AI Onchain.

Tổng Commit qua Legion vượt 250 triệu USD trong năm 2025, với ROI trung bình 4.5x. Nhà đầu tư nên xây dựng Legion Score sớm qua hoạt động Onchain và đóng góp, đồng thời kiểm tra cách chia Merit/công khai cho từng dự án.

MetaDAO

MetaDAO áp dụng mô hình quản trị Futarchy, cho phép thị trường quyết định cách sử dụng quỹ huy động. Nếu đợt bán thành công, toàn bộ USDC sẽ được chuyển vào Kho Bạc do thị trường quản lý. Quyền tạo Token (Mint) được chuyển giao cho Kho Bạc, với 20% USDC cùng 5 triệu Token được cung cấp vào Thanh Khoản Ban Đầu (LP) trên DEX Solana. Kho Bạc được lập trình để mua Token dưới giá ICO và bán trên giá đó, tạo ra một Dải Giá Mềm quanh mức neo từ ngày đầu tiên.

Cơ chế này thay đổi đáng kể cách giao dịch diễn ra trong giai đoạn đầu. Trong các ICO thông thường, giá thứ cấp có thể sụp đổ nếu thanh khoản yếu hoặc Người Trong Nội Bộ Bán Tháo (Insider Dump). Với Dải Giá của MetaDAO, hành vi giá dao động trong phạm vi định sẵn, giảm thiểu các Đợt Giảm Giá Sâu (Wick-Down) và giới hạn các Đợt Tăng Giá Quá Mức (Blow-Off). Đây là một cơ chế mang tính kỹ thuật, không phải lời hứa: nếu không có nhu cầu, Kho Bạc có thể cạn kiệt, nhưng nó đóng vai trò định hình hành vi trong những ngày đầu tiên quan trọng.

Ví dụ nổi bật là Umbra, một giao thức Bảo Mật (Privacy) trên Solana. Đợt bán của Umbra thu hút hơn 10.000 người tham gia, vượt 150 triệu USD Commit, với dữ liệu về những Người Commit Lớn Nhất được công khai minh bạch trên trang bán. Tổng Commit qua MetaDAO vượt 200 triệu USD trong năm 2025, với ROI trung bình 8x ATH. Với doanh thu giao thức đạt 427.000 USD, MetaDAO chứng minh hiệu quả của mô hình Futarchy. MetaDAO hoạt động chủ yếu trên Solana (đang mở rộng sang ETH), dưới đây là danh sách các dự án nổi bật:

  • Umbra Privacy (UMBRA): Đợt bán tháng 10/2025 thu hút 3.5 triệu USD Commit (quá tải 1169%, tương đương 154 triệu USD đăng ký). Giá tăng từ 0.30 USD lên 2.10 USD (700% ROI), với hơn 10.000 người tham gia và 151 triệu USD được hoàn tiền. Tập trung vào bảo mật trên Solana với sự hỗ trợ từ Arcium.
  • Omnipair: Đạt giá cao nhất (ATH) với ROI 16x. Đợt bán tháng 5/2025 thu hút 5.7 triệu USD Commit, tập trung vào DEX Modular.
  • MTN DAO: Đợt bán tháng 4/2025 thu hút 5.7 triệu USD Commit nhưng không đạt kỳ vọng, dẫn đến quyết định giải thể từ DAO và hoàn tiền vào tháng 9/2025.
  • Avici Money (AVICI): Đợt bán tháng 10/2025 đặt cap 3.5 triệu USD (giá ban đầu 0.35 USD, FDV 4.515 triệu USD). Thu hút 34 triệu USD Commit, hoàn tiền 89.8%, tập trung vào internet banking phân tán với 700% ROI ban đầu.
  • Loyal (LOYAL): Đang mở bán từ 18/10/2025, với mục tiêu 2 triệu USD và FDV 20 triệu USD. Tập trung vào mạng lưới tình báo phi tập trung chống giám sát AI.
  • ZKLSOL: Đang mở bán từ 19/10/2025, với mục tiêu 1.5 triệu USD và FDV 15 triệu USD. Là Mixer Zero-knowledge với LST, tập trung vào bảo mật và kiếm lợi (Yield).
  • Paystream: Đợt ICO sắp tới, chưa có ngày cụ thể, tập trung vào cho vay ngang hàng (Lending P2P) Leveraged trên Solana.

Buidlpad

Buidlpad tập trung mang đến cơ hội cho cộng đồng tuân thủ tham gia vào các dự án đã được kiểm duyệt một cách minh bạch. Thành lập năm 2024, nền tảng này hoạt động theo hai giai đoạn: người dùng hoàn tất đăng ký KYC và Subscription, sau đó Commit vốn trong Cửa Sổ Đóng Góp. Nếu lượng đăng ký vượt quá sức chứa (Oversubscribe), số tiền thừa sẽ được hoàn lại. Một số đợt bán áp dụng FDV theo cấp độ (Tiered) để kiểm soát nhu cầu, với FDV thấp hơn cho Cấp Độ Sớm.

Lượng Commit lớn nhất của một dự án Buidlpad diễn ra vào tháng 9/2025 với Falcon Finance (FF). Đợt bán đặt mục tiêu 4 triệu USD nhưng thu hút đến 112.8 triệu USD Commit (28 lần quá tải). Giai đoạn đăng ký KYC từ 16-19/9, Đóng Góp từ 22-23/9, và Hoàn Tiền được thực hiện vào 26/9. Quá trình diễn ra suôn sẻ, minh bạch và hoàn toàn do Bán Lẻ dẫn dắt, khẳng định vai trò của cộng đồng.

Sự đơn giản là thế mạnh của Buidlpad. Thay vì sử dụng các Hệ Thống Điểm phức tạp hay Kho Bạc Futarchy, nó chỉ tập trung cung cấp cơ hội có tổ chức cho cộng đồng vượt qua quy trình tuân thủ. Tuy nhiên, thanh khoản vẫn phụ thuộc vào kế hoạch của đội ngũ, và các đợt bán trên nhiều chuỗi có thể gây phân mảnh khối lượng giao dịch sau bán. Đến tháng 10/2025, Buidlpad đã thu hút hơn 330 triệu USD Commit từ hơn 30.000 người dùng KYC với ROI trung bình 6x ATH, giá trị tài sản khóa trong chương trình HODL đạt 190 triệu USD.

  • Falcon Finance (FF): Đợt bán tháng 9/2025 đặt mục tiêu 4 triệu USD, thu hút 112.8 triệu USD Commit (28x quá tải). 8.3% nguồn cung dành cho cộng đồng, 100% mở khóa ngay khi niêm yết (TGE). Tạo ra sự chú ý lớn, đạt ROI ATH từ 15 đến 20x.
  • Lombard Finance (BARD): Đợt bán tháng 8/2025 thu hút 6.75 triệu USD tại FDV 450 triệu USD. 1.5% nguồn cung, ưu tiên người giữ LBTC. Dự án tập trung vào Staking Bitcoin Liquid và đã đạt ROI ATH 3x.
  • Sahara Labs AI: Đợt bán tháng 7/2025 thu hút 10 triệu USD Commit. Tập trung vào AI Gaming, đạt ROI ATH 4x.
  • Solayer Labs: Đợt bán tháng 1/2025 thu hút 57 triệu USD Commit (5.5x quá tải), với hơn 200.000 người đăng ký, đạt ROI ATH 9.77x.
  • Momentum (MMT): Đang mở bán từ 22/10 đến 25/10/2025 (giai đoạn KYC/Subscription), đóng góp từ 27-28/10. Mục tiêu 4.5 triệu USD, FDV cấp độ từ 250 đến 350 triệu USD. Phân bổ ưu tiên: tối đa 20.000 USD (cấp 1, stake HODL >3.000 USD hoặc Wagmi tier 1-5); tối đa 2.000 USD (cấp 2). Thanh toán bằng SUI/BNB/USD1, 100% mở khóa TGE. TVL HODL đạt 190 triệu USD, thưởng 2x Bricks.

Tổng Kết

Sự trở lại của ICO trong năm 2025 không còn là cuộc đua Gas War hay những cú Rug Pull bán Token trong vài phút mà là sự chuyển dịch sang mô hình huy động vốn có kiểm soát và minh bạch. Những nền tảng mới không chỉ cải tiến cách dự án tiếp cận nhà đầu tư mà còn tái định nghĩa toàn bộ cơ chế vận hành ICO. Dù thị trường vẫn còn rủi ro, nhưng sự xuất hiện của các cơ chế phân phối mới đã tiến hóa từ phong trào đầu cơ thành hệ thống huy động vốn có tổ chức.