Đạo luật Genius Act: Bước Ngoặt Lớn Của Mảng Stablecoin

Trước khi bắt đầu, các bạn có thể tham khảo thêm một số bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn về thị trường nhé:

• Stablecoin: Tài Sản Bắt Buộc Phải Có Trong Danh Mục Đầu Tư
• Tether (USDT) Là Gì? Tổng Quan Về Tiền Điện Tử USDT
• USD Coin (USDC) Là Gì? Tổng Quan Về Tiền Điện Tử USDC

Tình Hình Của Stablecoin Tại Mỹ Trước GENIUS

Các vấn đề pháp lý của Stablecoin

Stablecoin là loại tiền mã hóa được thiết kế để duy trì giá trị ổn định, thường neo theo giá trị của một đồng tiền pháp định như đô la Mỹ. Ví dụ, hầu hết Stablecoin đều có mệnh giá tương đương 1 USD. Chúng ra đời nhằm giải quyết nhược điểm biến động cao của các đồng tiền mã hóa truyền thống, giúp người dùng dễ dàng chuyển đổi qua lại giữa các đòng Crypto như BTC, ETH với tài sản ổn định. Trong thực tiễn, Stablecoin đóng vai trò trung gian thanh toán và lưu trữ giá trị trong thị trường Crypto, chúng được dùng để giao dịch khối lượng lớn mà không phải bán tháo tài sản mã hóa gốc, đồng thời rút ngắn thời gian chuyển đổi giữa tiền mã hóa và tiền pháp định. Đặc biệt trong thanh toán xuyên biên giới, Stablecoin thường có chi phí thấp và thực hiện nhanh hơn so với hệ thống ngân hàng truyền thống.

Trước GENIUS Act, ngành Stablecoin tiềm ẩn nhiều rủi ro chưa được giải quyết pháp lý thỏa đáng. Một vấn đề lớn là rủi ro ổn định tài chính: nếu một Stablecoin không được bảo đảm bằng tài sản an toàn, việc mất niềm tin của người dùng có thể dẫn đến Bankrun, tức là ồ ạt rút tiền mã hóa để quy đổi thành tài sản thế chấp, gây bán tháo tài sản thế chấp và làm nhiễu động toàn bộ thị trường. Ví dụ, nếu phần lớn dự trữ Stablecoin được đầu tư vào trái phiếu Chính phủ, một dòng rút tiền đồng loạt có thể buộc các tổ chức phát hành phải bán hàng loạt trái phiếu, tác động tiêu cực đến thị trường trái phiếu.

Mặt khác, vấn đề chống rửa tiền và tuân thủ lệnh trừng phạt cũng chưa được khắc phục: các Stablecoin có thể được sử dụng để chuyển tiền nhanh mà không cần qua hệ thống ngân hàng, khiến nguy cơ bị lợi dụng tăng cao. Trước đây, các tổ chức phát hành Stablecoin không bắt buộc phải tuân thủ Đạo luật Bảo mật Ngân hàng (Bank Secrecy Act) hay quy định của FinCEN, dẫn đến lo ngại về việc Stablecoin có thể trở thành kênh lách luật tiền tệ quốc tế. Ngoài ra, nhiều ý kiến trong Quốc hội cho rằng luật cần phải ngăn chặn luôn các tập đoàn công nghệ lớn phát hành Stablecoin riêng, nếu không, các “ông lớn” sẽ càng củng cố quyền lực và tiềm ẩn xung đột lợi ích (đây còn được gọi là “điều khoản Libra” do Circle đề xuất). Tổng hợp lại, những lỗ hổng trên đã thúc đẩy Mỹ sớm hoàn thiện khung pháp lý, đặt ra yêu cầu nghiêm ngặt cho hoạt động của ngành Stablecoin.

Stablecoin tại Mỹ trước GENIUS Act

Trước khi có GENIUS Act, Stablecoin tại Mỹ chủ yếu phát triển trong bối cảnh pháp lý còn rất hạn chế. Các Stablecoin đầu tiên như Tether (USDT, ra đời năm 2014) hay USDC (do Circle phát hành từ 2018) đều hoạt động mà không có quy định liên bang rõ ràng về dự trữ hay quản lý. Đến năm 2022, thị trường chứng kiến sụp đổ của TerraUSD (một đồng Stablecoin thuật toán) – sự kiện này đã thúc đẩy các cơ quan quản lý Mỹ xem xét lại nhu cầu về khung pháp lý chặt chẽ cho Stablecoin. Trước đó, chính quyền Mỹ đã ban hành nhiều sáng kiến và yêu cầu nghiên cứu về tài sản số, nhưng vẫn chưa có văn bản luật cụ thể dành cho Stablecoin.

Stablecoin đã tăng trưởng mạnh mẽ từ mức khoảng 2 tỷ USD lưu hành vào năm 2019 lên hơn 200 tỷ USD vào năm 2025, phản ánh nhu cầu toàn cầu ngày càng tăng đối với đồng đô la kỹ thuật số có thể chuyển giao và thanh toán 24/7, không phụ thuộc giờ hành chính hay hệ thống ngân hàng truyền thống. Nói chung, Stablecoin từng được ví như “Miền Tây hoang dã” của tiền mã hóa – nơi các dự án hoạt động tự do và thiếu giám sát chặt chẽ. Điều này tạo ra áp lực rất lớn đối với lập pháp Mỹ nhằm bảo vệ người dùng và ổn định tài chính.

Thông Tin Về Đạo luật GENIUS Act

GENIUS Act Là Gì?

GENIUS Act (Guiding and Establishing National Innovation for U.S. Stablecoins Act) được trình bày như một khung pháp lý toàn diện đầu tiên dành cho Stablecoin thanh toán tại Mỹ, đã được tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump ký ban hành . Mục tiêu của đạo luật là bảo vệ người dùng và nguồn dự trữ của Stablecoin, đồng thời củng cố vị thế đồng USD trên thị trường toàn cầu. Theo Nhà Trắng, đạo luật ưu tiên bảo vệ người tiêu dùng khỏi các hành vi lừa đảo, cung cấp quy định minh bạch cho stablecoin và thu hút đầu tư công nghệ mới. Khung này cũng nhằm thực hiện lời hứa của chính quyền mới về việc biến Mỹ thành “thủ phủ tiền số của thế giới” và mang lại cơ hội cho đổi mới sáng tạo.

Phạm vi áp dụng của GENIUS Act giới hạn trong các “Payment Stablecoin” – tức là các tài sản số được thiết kế để dùng làm phương tiện thanh toán và được đảm bảo giá trị cố định (ví dụ 1 Token = 1 USD). Đạo luật quy định chỉ có các tổ chức được cấp phép (Stablecoin Issuer) mới được phát hành Stablecoin thanh toán cho người dùng tại Mỹ. Các tổ chức này bao gồm: công ty con của ngân hàng được bảo hiểm liên bang, các Non-bank được OCC phê duyệt (có thể bao gồm ngân hàng quốc gia không bảo hiểm, chi nhánh ngân hàng nước ngoài) và các tổ chức phát hành do tiểu bang cấp phép (với hạn mức phát hành dưới 10 tỷ USD nếu không được miễn trừ).

Như vậy, khuôn khổ khuyến khích sự giám sát phối hợp giữa liên bang và tiểu bang: các tổ chức có thể chọn chịu sự giám sát của cơ quan liên bang hoặc tiểu bang miễn là tuân thủ tiêu chuẩn tương đương; tuy nhiên, các tổ chức lớn (ví dụ trên $10 tỷ phát hành) và các ngân hàng thì phải về cơ quan liên bang. Ngoài ra, luật khẳng định Stablecoin thanh toán không phải là chứng khoán hay hàng hóa, và cấm trả lãi/Yield cho nhà giữ Stablecoin trong bất kỳ hình thức nào. Tóm lại, GENIUS Act thiết lập một chế tài rõ ràng: chỉ những tổ chức đủ điều kiện được phép phát hành Stablecoin, trong khi các Stablecoin không đủ tiêu chuẩn sẽ bị loại khỏi hệ thống thanh toán chính thức.

GENIUS Act đề ra nhiều quy định chặt chẽ để đảm bảo mỗi đồng Stablecoin được phát hành luôn có dự trữ an toàn và minh bạch. Cụ thể:

• Dự trữ an toàn 1:1: Mỗi đơn vị Stablecoin phải được bảo đảm bằng tài sản thanh khoản cao, theo tỷ lệ tối thiểu 1:1 với tổng số stablecoin đang lưu hành. Tài sản thế chấp chỉ giới hạn ở tiền mặt, tiền gửi ngân hàng và chứng khoán rủi ro thấp (ví dụ trái phiếu Kho bạc Mỹ kỳ hạn ngắn). Như vậy, các loại tài sản rủi ro hơn (tiền mã hóa khác, cổ phiếu…) bị cấm dùng làm dự trữ. Dự trữ này phải được giữ trong tài khoản riêng biệt, không được phép dùng lại (không rehypothecate) cho mục đích khác ngoài quy định (ngoại trừ trường hợp rất hạn chế như đáp ứng ký quỹ hoặc bảo quản tài sản).
• Công bố minh bạch: Để tăng tính tin cậy, nhà phát hành Stablecoin phải công bố công khai chính sách quy đổi và báo cáo thành phần dự trữ hàng tháng. Mỗi báo cáo này phải có kiểm toán bởi đơn vị độc lập và chỉ rõ số lượng stablecoin đang lưu hành cùng cơ cấu cụ thể của dự trữ (mức độ tập trung, loại tài sản, nơi lưu giữ…). Nếu tổng phát hành trên $50 tỷ, nhà phát hành còn phải nộp báo cáo tài chính kiểm toán thường niên lên cơ quan quản lý.
• Chống rửa tiền (AML/KYC): Luật đưa nhà phát hành Stablecoin vào diện “tổ chức tài chính” theo Đạo luật Bảo mật Ngân hàng (BSA). Do đó, các nhà phát hành phải thiết lập chương trình phòng chống rửa tiền, báo cáo giao dịch đáng ngờ và tuân thủ các lệnh trừng phạt của Mỹ. Họ buộc phải kiểm tra danh tính khách hàng (KYC) và rà soát khách hàng với danh sách đen của OFAC. Điều này bổ sung quy định quan trọng cho bối cảnh trước đó, khi nhiều Stablecoin hoạt động chưa bắt buộc các quy tắc AML chặt chẽ.
• Các quy định khác: Luật cũng cấm các tuyên bố sai lệch như nhà phát hành không được khẳng định Stablecoin của mình được bảo đảm bởi Chính phủ Mỹ, được bảo hiểm FDIC hay là tiền pháp định. Ngoài ra, trong trường hợp nhà phát hành vỡ nợ, các chủ sở hữu stablecoin sẽ được ưu tiên thanh toán tài sản thế chấp cao nhất. GENIUS Act cũng cấm trả lãi hoặc Yield cho các đồng Stablecoin chỉ vì giữ chúng, một điểm mới so với nhiều Stablecoin ra đời trước đây.

Đồng USD được củng cố vị thể

Sau khi GENIUS Act được ký ban hành, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent khẳng định đạo luật này sẽ giúp tăng cường vai trò của đồng USD với tư cách là đồng tiền dự trữ toàn cầu. Việc yêu cầu Stablecoin phải được bảo chứng hoàn toàn bằng tài sản thanh khoản cao như đô la Mỹ hoặc trái phiếu chính phủ ngắn hạn sẽ làm tăng đáng kể nhu cầu đối với các tài sản này. Các công ty phát hành Stablecoin buộc phải duy trì lượng lớn trái phiếu kho bạc để đảm bảo khả năng quy đổi, từ đó hỗ trợ trực tiếp thị trường nợ công Mỹ. Stablecoin vốn là phương tiện thanh toán kỹ thuật số phổ biến trong ngành Crypto, mang lại lợi thế lớn nhờ khả năng giao dịch nhanh và giữ giá ổn định. Việc luật pháp hóa Stablecoin cũng đồng nghĩa với việc dòng vốn quốc tế sẽ tiếp cận USD thông qua kênh tài sản số nhiều hơn.

Ảnh hưởng đến các nhà phát hành

GENIUS Act sẽ tác động mạnh đến các nhà phát hành Stablecoin hiện nay. Đối với Tether (phát hành USDT), công ty hiện chưa đặt trụ sở chính tại Mỹ, luật mới buộc họ phải điều chỉnh để được tiếp cận thị trường Mỹ. Giám đốc điều hành Paolo Ardoino cho biết Tether sẽ “tuân thủ GENIUS Act” và sẽ bắt đầu đưa hoạt động của mình vào Mỹ theo các tiêu chuẩn mới. Theo đó, Tether đang lên kế hoạch triển khai phiên bản Stablecoin chuyên dùng cho thị trường nội địa Mỹ, với các điều chỉnh về kiểm toán và cơ cấu dự trữ đáp ứng quy định.

Ngược lại, Circle – phát hành USDC – vốn đã công khai kiểm toán và duy trì dự trữ minh bạch nhiều năm qua – đánh giá cao GENIUS Act. CEO Jeremy Allaire nhận định đạo luật “pháp điển hóa cách kinh doanh của Circle”, vì công ty này từ lâu đã tuân thủ các nguyên tắc mà luật yêu cầu (minh bạch, kiểm toán công khai). Ông Allaire còn cho biết quy định rõ ràng sẽ là tín hiệu “mở đèn xanh” để nhiều công ty công nghệ lớn, nhà bán lẻ và tổ chức tài chính tham gia vào stablecoin Mỹ. Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng GENIUS Act có thể củng cố thêm quyền lực cho một số issuer lớn và đặt ra rào cản cao cho các tổ chức nhỏ: ví dụ, luật có thể vô tình gia tăng ưu thế của Circle hay PayPal so với những Startup phát hành Stablecoin mới.

Crypto tích hợp với tài chính truyền thống

Với khung pháp lý rõ ràng, Stablecoin tại Mỹ đang dần được tích hợp sâu hơn vào hệ thống tài chính truyền thống (TradFi). Nhiều ngân hàng lớn tại Mỹ đã bắt đầu xem xét mở rộng dịch vụ sang Crypto hoặc phát hành Stablecoin theo chuẩn mới. Theo giới quan sát, luật mới yêu cầu các ngân hàng phát hành Stablecoin phải thành lập công ty con riêng biệt và duy trì ví Stablecoin “không mang rủi ro, không có đòn bẩy, không cho vay”. Cơ chế này thậm chí còn thận trọng hơn những mô hình ngân hàng số trước đó, nhưng đổi lại mang lại sự ổn định và rõ ràng về vai trò của USD. Theo một lãnh đạo của Circle, dưới khung này “người thắng lớn nhất” chính là người tiêu dùng Mỹ và thị trường, khi có luật chơi rõ ràng và minh bạch hơn cho Stablecoin.

Về phía thị trường Crypto, các sàn giao dịch lớn cũng phải điều chỉnh lại hoạt động để chỉ cho phép niêm yết Stablecoin do nhà phát hành được cấp phép hoặc nước ngoài tương đương. Tóm lại, dự luật giúp gắn kết Stablecoin với cơ sở hạ tầng tài chính hiện hữu: từ việc cho phép các ngân hàng và tổ chức tài chính tư nhân tham gia thị trường dưới sự giám sát của cơ quan chức năng, đến việc thiết lập quy tắc giao dịch rõ ràng giữa các tổ chức số và hệ thống ngân hàng.

Cơ Hội Và Những Điều Gây Tranh Cãi

Cơ hội

GENIUS Act mang lại nhiều cơ hội cho thị trường Crypto và nền kinh tế Mỹ. Trước hết, quy định rõ ràng tạo ra sự minh bạch và tin cậy cho Stablecoin – điều mà các nhà đầu tư và doanh nghiệp lâu nay vẫn chờ đợi. Các chuyên gia công nghệ cho rằng luật sẽ “tăng cường uy tín của Stablecoin”, khiến cả ngân hàng, nhà bán lẻ và người tiêu dùng sẵn sàng hơn trong việc sử dụng chúng để chuyển tiền nhanh. Sự an toàn của stablecoin được cải thiện còn giúp mở rộng ứng dụng sang cả lĩnh vực tài chính truyền thống: ví dụ, các dịch vụ thanh toán xuyên biên giới, dịch vụ thanh toán vi mạch hay giải pháp của ngân hàng trung ương (CBDC) có thể tận dụng nền tảng stablecoin để triển khai nhanh hơn.

Về góc độ kinh tế, động thái này cũng đồng nghĩa với nguồn cầu mới cho trái phiếu Kho bạc Mỹ – theo tính toán của Standard Chartered, thị trường Stablecoin trị giá khoảng 260 tỷ USD hiện tại có thể mở rộng lên 2.000 tỷ USD vào năm 2028 dưới khung pháp lý mới. Ngoài ra, nước Mỹ được kỳ vọng củng cố vị thế lãnh đạo trong công nghệ số và tiền ảo: theo Nhà Trắng, GENIUS Act sẽ giúp “đưa Mỹ trở thành nơi dẫn đầu không thể tranh cãi về tài sản số”, thu hút dòng vốn đầu tư lớn và sáng tạo công nghệ. Việc này cũng phù hợp với lời hứa đưa Mỹ trở thành “thủ phủ tiền số của thế giới” mà chính quyền mới đã đề ra. Nhìn chung, GENIUS Act mang lại cơ sở pháp lý ổn định cho Stablecoin, hứa hẹn kích thích hàng loạt đổi mới trong giao dịch kỹ thuật số, thanh toán và tài chính toàn cầu.

Những điều còn gây tranh cãi

Bên cạnh những lợi ích, luật cũng vấp phải một số tranh luận:

Tóm lại, GENIUS Act vẫn chưa giải quyết hết mọi nỗi lo: một số nhà lập pháp và chuyên gia muốn quy định mạnh tay hơn với các tập đoàn công nghệ, siết chặt AML và “cách ly” hẳn Stablecoin nước ngoài để tránh lỗ hổng an ninh. Tuy nhiên, đa số chuyên gia đánh giá đạo luật đã đặt nền móng quan trọng cho Stablecoin – chỉ là tiếp theo sẽ cần các quy định thực thi chi tiết và theo dõi chặt chẽ để khắc phục các bất cập trên.

Tổng Kết