Mina Protocol Ecosystem Report

Mina Protocol là một smartcontract platform được biết đến là một trong các Layer 1 hiếm hoi sử dụng công nghệ Zero-Knowledge, bên cạnh đó Mina Protocol được biết đến là một blockchain nhẹ nhất thế giới khi tối ưu tại mọi thời điểm trong tương lai blockchain của Mina luôn giữ vững ở mức 11KB chỉ bằng 1 – 2 tweet trên Twitter.

Ở thời điểm hiện tại tuy cùng xuất phát điểm với Near Protocol hay Solana nhưng Mina Protocol vẫn đang trong quá trình xây dựng những nền móng cơ bản của blockchain điều đó đến từ độ khó kĩ thuật khi áp dụng công nghệ zero-knowledge.

Tổng quan trong Q3/2022, có những thông tin tích cực bên cạnh đó cũng có bản cập nhật tiếp tục bị trễ và tiếp tục chờ đợi bản hoàn thiện trong tương lai.

Chúng ta cùng điểm qua các cập nhật quan trọng và xem tình hình phát triển đến đâu rồi.

I. zkBridge

Ngỡ như zkBridge sẽ được ra mắt vào cuối tháng 9 khi mà Mina có leak một số thông tin về việc audit. Nhưng zkBridge tiếp tục bị trì hoãn cho đến sớm nhất là Q4/2022. Trong quá khứ tên cũ của dự án là ETH Brigde là cầu 1 chiều từ Ethereum tới Mina nhưng tới thời điểm hiện tại đổi tên thành zkBridge sẽ là câu 2 chiều bên cạnh Ethereum sẽ kết nối với nhiều chain khác như Solana, Near Protocol, Cosmos. zkBridge tiếp tục được phát triển bởi =nil; Foundation

II. zkApps

zkApp tiếp tục theo đúng lộ trình của mình mặc dù vẫn đang bị chậm. Quy trình của zkApp từ Initial Testing -> Berkeley QANet -> Berkeley Testnet Alpha -> Berkeley Incentivized Testnet và cuối cùng là Mainet.

Berkeley Testnet Alpha được lên lịch trong tháng 9/2022 thời điểm cuối Q3. Berkeley Incentivized Testnet sẽ được tiến hành ngay sau khi testnet alpha thành công. Sau khi Incentivized Testnet thành công thì sẽ đến giai đoạn mainet của zkApp nhưng chưa xác định được ngày dự kiến sẽ triển khai.

III. Bộ framework zkApp SDK

Tiếp tục được nâng cấp, bổ sung, hoàn thiện thêm các tài nguyên cho các developers để xây dựng các zkApp một cách dễ dàng.

Bên cạnh đó, đã có những zkApp đầu tiên đang được xây dựng trên mạng lưới Mina Protocol như: Vaultmi, Harpo, Keyppi, Zkredit, Mastermind, MinaSnap, Flexergy, zkFusion, Minataur,…

IV. Non-consensus Nodes

Theo mục tiêu của Q2/2022 việc triển khai Non-consensus Nodes sẽ được hoàn thành trong Q3 nhưng tới hiện tại tiếp tục sẽ bị hoãn và được dời lên Q4/2022. Ngoài ra trong Q3 vừa qua cũng cho ra mắt bằng chứng mới mang tên proof of concept.

Ngoài ra việc xây dựng CND sẽ được chuyển giao từ Chainsafe sang một đội ngũ khác. Có thể kiểm tra tiến độ xây dựng tại: https://github.com/ChainSafe/mina-rs

V. ZkOracle

Được chia làm 2 giai đoạn phát triển

1. Giai đoạn 1: Diễn ra trong Q4/2022, là giải pháp trong ngắn hạn cung cấp các thông tin, dữ liệu từ off chain vào các zkApps.
2. Giai đoạn 2: Dự kiến diễn ra trong Q1/2023, hoàn thiện đầy đủ chức năng của 1 oracles

Trong Q3 vừa rồi có vẻ như đã có những bước tiến nhất định trong việc xây dựng lộ trình cho oracles nhưng theo lịch dự kiến thì chúng ta sẽ bị trễ khoảng 1 quý.

VI. ZkRollup

Điểm hay trong báo cáo Q3/2022 đến từ team Mina Protocol đó là xác định lộ trình cụ thể trong việc cải thiện tốc độ mạng lưới thông qua công nghệ zkRollup. Chưa có thông tin cụ thể như có vẻ như Mina Protocol trước mắt sẽ sử dụng zkRollup với cơ chế động thuận Proof Of Concept với cái tên zkFusion có thể coi đây là 1 layer-2 được xây dựng bởi thành viên lâu đời trong cộng đồng Mina. Dự kiện sẽ có thông tin chi tiết hơn vào Q4/2022 nhưng khả năng cao sẽ còn rất nhiều thời gian để hoàn thiện.

Ngoài ra trong Q4/2022 sắp tới, O1 Labs cũng chính thức công khai công nghệ của mình để các bên khác có thể áp dụng vào trường hợp riêng của mỗi cá nhân/tổ chức.

Điểm qua lộ trình của Mina Protocol có thể thấy các sản phẩm chủ chốt trong cơ sở hạ tầng đang bị chậm hơn so với dự kiến thì cũng có một vài điểm tích cực như bắt đầu các zkApp được xây dựng và một số sự kiện offline mà Mina Protocol đang tổ chức.

Xuyên suốt Q2 – Q3 và cả Q4 sắp tới sự kiện offline để thu hút developers trên nhiều quốc gia khắp nơi tương đối thành công khi có khá nhiều developers tham dự. Sắp tới, zkConnect cũng sẽ có mặt tại TP HCM vào ngày 25 tới đây.

Theo góc nhìn quan điểm cá nhân, hiện tại Mina Protocol vẫn đang trong quá trình xây dựng những mảnh ghép đầu tiên và vẫn cần rất nhiều thời gian để quan sát. Mặc dù được xây dựng cùng thời điểm với Solana hay Near Protocol nhưng việc lựa chọn một con đường khó, một công nghệ tuy rất tiềm năng nhưng không phải cần ngày một ngày hai để mass adoption. Vì vậy trên thị trường hiện tại ngoài các Layer 2 nổi bật đang phát triển công nghệ zk như StarkWare, Zksync,… Còn với các Layer 1 hiện tại chỉ có Mina Protocol ngoài ra có thêm Aleo.