Zeta Martkets & Drift Protocol: Ai Sẽ Thống Trị Mảng Perp DEX Trên Hệ Sinh Thái Solana

Drift Protocol và Zeta Market là hai nền tảng Perp DEX hàng đầu trên Solana. Đây là những dự án đồng hành với Solana từ năm 2021 và được ủng hộ rất mạnh mẽ từ Solana Foundation. Vậy giữa hai nền tảng này thì đâu mới thực sự là bên có khả năng dẫn đầu thị trường phái sinh trên hệ sinh thái Solana thì hãy cũng Hak Research tìm hiểu trong bài viết này nhé.

So Sánh Đội Ngũ Sáng Lập

Founder của Zeta Market là Tristan Frizza, một người có background thuần công nghệ, anh tốt nghiệp đại học Sydney ngành Vật Lý/Khoa Học Máy Tính vào năm 2019 và có thời gian làm học sinh trao đổi tại đại học Stanford. 

Sau khi tốt nghiệp, Tristan làm kỹ sư Machine Learning tại Lumaway, nghiên cứu AI tại Nearmap cho đến năm 2020, tiếp đó làm Assosiate Data Science và Marchine Learning tại Atlassian cho tới năm 2021. Cuối cùng, Tristan thành lập và xây dựng Zeta Markets từ năm 2021 tới nay.

Tristan chia sẻ rằng anh đã tham gia vào thị trường Crypto từ năm 2017, sau đó tham gia nhiều khóa học về distributed systems and computing để nghiên cứu các khía cạnh của blockchain.

Bên kia chiến tuyến, đội ngũ sáng lập của Drift Protocol bao gồm Cindy Leow và David Lu. Khác với Tristan thì đội ngũ Co-Founder của Drift lại có background thiên về Finance nhiều hơn là Tech.

Trước tiên, về Cindy Leow:

• Cô từng lấy bằng cử nhân tại Minerva University (California) về Strategic Finance & Data Science
• Từ năm 2017, Cindy bắt đầu con đường sự nghiệp Finance của mình với vị trí Strategy & Development tại công ty Ideate Investments, Thượng Hải trong vòng 3 tháng. 
• Nữ Founder sau đó làm việc tại Softbank Korea dưới vai trò Investment Research tại Seoul, chịu trách nhiệm tư vấn cho Softbank Ventures (chi nhánh đầu tư giai đoạn đầu của Tập đoàn Softbank) để đưa ra các khuyến nghị về cơ hội đầu tư vào các lĩnh vực như AI, IOT và y tế ở Trung Quốc. 
• Công việc tại Seoul diễn ra cho tới năm 2018, sau đó thì Cindy làm việc tại 256 Capital trên vị trí là Portfolio Manager.
• Cuối cùng, cô cùng các cộng sự thành lập Drift Labs, phát triển Drift Protocol và đóng vai trò là gương mặt đại diện cho cả tổ chức.

Người còn lại là David Lu:

• Đã từng lấy bằng cử nhân thương mại, luật và tài chính tại hai trường đại học Nottingham và UNSW. 
• David Lu sau đó đã tham gia vào Golden Gate Ventures dưới vai trò cộng tác viên từ 2017-2018. 
• Từ 2019-2021, anh là Managing Partner tại một Hedge Fund giấu tên. 
• Sau đó, David trở thành Angel Investor trong công ty Stleath và tham gia đầu tư vào hàng loạt các dự án lớn trên Solana từ vòng seed.
• Cuối cùng, David cùng Cindy Leow thành lập Drift Labs.

Có thể thấy rằng sự khác biệt lớn nhất trong đội ngũ sáng lập của Drift và Zeta là background. Có thể thấy với Drift thì những nhà sáng lập đều có bề dày kinh nghiệm về quản lý quỹ đầu tư và thương mại, ngược lại đối với Zeta thì lại thuần về khoa học dữ liệu.

Điểm chung của hai dự án là đều được bắt đầu bắt đầu phát triển từ mùa hè năm 2021, tuy nhiên xuất phát điểm của hai dự án cũng có những sự khác biệt nhất định.

So Sánh Investors

Zeta Market được thành lập từ 2021 và được biết đến thông qua cuộc thi Solana Season Hackathon vào mùa hè năm 2021. Tại cuộc thi này, Zeta Market dành được thành tựu Grand Prize Winner tức là giải thưởng cao nhất, vượt lên trên các gương mặt huyền thoại khác trên hệ sinh thái Solana như Solend, Slope hay Switchboard.

Tuy nhiên chúng ai ít để ý đến việc ý tưởng thành lập ban đầu của Zeta Market là một giao thức quyền chọn nhị phân chứ không phải một sàn giao dịch Perps như hiện nay. Ý tưởng sau đó dần được Tristan chuyển hóa thành một sàn giao dịch Futures & Options, và phương án cuối cùng là một sàn Perp DEX.

Sau khi có một xuất phát điểm thuận lợi thông qua Solana Season Hackathon, 8/12/2021 dự án thông báo gọi được $8.5M tại vòng Strategic Round, dẫn đầu bời Jump Capital. Các quỹ đầu tư tham gia vòng này gồm: Race Capital, Electric Capital, DACM, Airtree Ventures, Amber Group, Wintermute, Sino Global Capital, Genesis Block Ventures, QCP Capital, Alameda Research, Solana Capital, MGNR, 3kVC, Orthogonal Trading, LedgerPrime, và SkyVision Capital.

Khác với Zeta Market, Drift ngay từ đầu đã định hướng xây dựng một nền tảng Perp DEX, dự án cũng không được đi lên từ cuộc thi nào mà chỉ kêu gọi được một số tiền $3.8M tại vòng Seed Round vào tháng 10 năm 2021 bởi các quỹ đầu tư bao gồm Multicoin Capital (lead), JumpCapital, QCP Capital, Alameda Research, Not3Lau Capital.

Nhìn vào những thông tin này, ai cũng thấy thực ra Drift Protocol có một xuất phát điểm thấp hơn so với Zeta Market. Tuy nhiên, định hướng của đội ngũ sáng lập Drift Labs luôn được dữ vững trong quá trình xây dựng sản phẩm Perp DEX. Điều này thể hiện tầm nhìn xa & nhất quán của Drift Labs thay vì phải ném đá dò đường như Zeta Market trong giai đoạn đầu.

Ngay trong tháng 1 năm 2024, Drift Protocol đã kêu gọi thành công $23.5M trong vòng Series A, dẫn đầu bởi Olaf Carlson-Wee cùng với sự tham gia của Anatoly Yakovenko &  Raj Gokai (co-founder Solana), Ethereal Ventures, Folius Ventures, Bixin Ventures. 

Vì vậy, về sức khỏe tài chính và backer, có thể thấy Drift Protocol đã từ vị thể theo sau trở thành dẫn trước so với Zeta Market.

So Sánh Yếu Tố Kỹ Thuật

Tại phần này, chúng ta chủ yếu so sánh về yếu tố mô hình thanh khoản, vì đây chính là sự khác biệt lớn nhất khi nói đến yếu tố kỹ thuật của Drift Protocol V2 và Zeta Market. Hak Research cũng đã phân tích kỹ lưỡng về thiết kế của Drift Protocol thông qua bài viết Series 9: Hidden Gem: | Drift Protocol & Kết Quả Của Việc Chọn Đúng Nền Văn Minh và mô hình CLOB của các Perp DEX như Zeta Market.

Drift V2 không đơn thuần là một AMM mà thực chất là một mô hình hybrid giữa 3 nguồn thanh khoản khác nhau đến từ: Decentralized Orderbook, AMM thanh khoản thực, và cung cấp thanh khoản bằng phương pháp JIT. Sự kết hợp này được gọi là Liquidity Trifecta. 

Sự kết hợp này giúp cho Drift có thể dự trữ được nhiều nguồn thanh khoản và sử dụng thanh khoản theo thứ tự từ JIT đến AMM và cuối cùng là CLOB, thay vì chỉ phụ thuộc vào một phương pháp duy nhất.

Còn đối với Zeta Market thì mô hình thanh khoản được sử dụng là CLOB phổ thông, giống như mọi sàn giao dịch CLOB khác.

Sự khác biệt về mô hình thanh khoản dẫn đến sự khác biệt về các tính năng mà hai nền tảng này cung cấp. Với Zeta Market, dưới đây là những tính năng mà họ đang triển khai:

• Giao dịch Perps .
• Cung cấp thanh khoản thông qua mở lệnh maker.
• Tham gia vào quá trình thanh lý trên Zeta Market.

Drift hiện đang cung cấp một số lượng đa dạng hơn rất nhiều về mặt tính năng cho người dùng so với Zeta Market:

• Giao dịch Perps.
• Giao dịch spot swap có đòn bẩy.
• Borrow & Lend: Cho vay đối với các tài khoản Margin.
• Cung cấp thanh khoản cho AMM.
• Stake tài sản nhàn rỗi vào Insurance Fund 
• Tham gia vào quá trình thanh lý (bằng cách chạy bot) trên Drift Protocol.
• Chạy JIT Liquidity Providing.
• Chạy Keeper Bot (cho oderbook), đòi hỏi người dùng cần stake SOL để có thể thuê tài khoản chạy bot.

Có thể nói rằng, Drift Protocol V2 không chỉ tạo ra một mô hình thanh khoản hybrid rất chỉn chu mà còn xây dựng được sân chơi đủ rộng để mọi người có thể tham gia để kiếm thêm thu nhập. Vì vậy về mặt kỹ thuật và tính năng thì có thể đánh giá Drift Protocol vẫn nhỉnh hơn nhiều so với Zeta Market.

So Sánh Hiệu Quả Hoạt Động

Dưới vai trò là một Perp DEX OG trên hệ sinh thái Solana, cũng là một trong những nền tảng vAMM Perp DEX đầu tiên trên thị trường Crypto, Drift Protocol đã trải qua nhiều sóng gió kể từ khi bắt đầu hoạt động vào Q4 2021.

So với Drift thì Zeta Market bắt đầu trễ hơn, vào đúng thời điểm bắt đầu downtrend của chu kỳ vừa qua là tháng 6 năm 2022. Vì vậy về bề dày lịch sử phát triển thì Drift Labs sẽ có nhiều kinh nghiệm hơn. Nhìn vào diễn biến TVL cũng như volume giao dịch phái sinh tích tũy của cả hai nền tảng, chúng ta có:

TVL trong Drift Protocol thể hiện dòng tiền chảy vẫn đang chảy rất mạnh vào giao thức, vượt qua con số $300M. Trong khi đó thì Zeta Market chỉ có $15M tức là ít hơn 20 lần. Tuy nhiên về khối lượng giao dịch tích lũy, Drift ghi nhận khoảng $11B volume, còn Zeta đang tiệm cận mốc $2.5B, ít hơn chỉ 4 lần so với Drift.

Quan trọng hơn là sự phân kỳ về mặt volume giữa 2 nền tảng này ngày càng cao. Trong giai đoạn Q4 2023, Zeta và Drift thường chỉ ghi nhận volume khoảng chừng $40M-$60M khối lượng giao dịch perps trên một ngày.

Tuy nhiên cho tới thời điểm hiện tại, trong khi Zeta không ghi nhận tăng trưởng volume quá rõ rệt thì Drift lại đang xử lý giao dịch với công suất $200M và có khi là $300M một ngày. Thể hiện rõ rằng khi dòng tiền tìm đến Solana thì Drift vẫn được lựa chọn nhiều hơn, còn Zeta thì chỉ được xếp vào danh mục các giao thức tier 2. 

Theo quan sát của Hak Research, việc Drift Protocol gọi vốn vòng Series A với hơn $20M vào ngay tháng 1 năm 2024 chính là tin tức có trọng lượng nhất trong việc thu hút dòng tiền airdrop đến với Drift và từ đó bỏ lại Zeta đằng sau về mọi chỉ số hoạt động.

Cả hai dự án đều đang triển khai chương trình thưởng point cho hoạt động giao dịch của người dùng. Drift Protocol là một dự án tiềm năng để anh em có thể cày point săn airdrop, tuy nhiên thì cơ hội đó cũng sẽ phải chia sẻ với khoảng 72,000 người chơi khác. Trong khi đó, nếu như lựa chọn Zeta Market thì chúng ta sẽ không phải cạnh tranh với một số lượng người tham gia ít hơn chỉ khoảng 30,000 người tham gia. Vì vậy, anh em hãy tự vạch ra các chiến lược săn airdrop phù hợp với bản thân.

Tổng Kết

Trên đây là bài viết so sánh giữa Zeta Market và Drift Protocol là hai sàn giao dịch phái sinh phi tập trung trên hệ sinh thái Solana. Bài viết so sánh hai nền tảng này trên nhiều khía cạnh và cho thấy rằng Drift Protocol đang dẫn trước so với Zeta Market về hầu hết mọi yếu tố. Mong rằng qua bài viết này mọi người có thể có thêm góc nhìn để so sánh Drift vs Zeta.