Bitcoin Ordinals Là Gì? Tất Tần Tật Về Bitcoin Ordinals

Bitcoin Ordinals là gì? Bitcoin Ordinals là một phương pháp mới nhất để tạo NFT trên Bitcoin đang nhận được sự chú ý rất lớn của cộng đồng trong thời gian gần đây. Vậy Bitcoin Ordinals có gì đặc biệt hãy cùng Hak Research tìm hiểu trong bài viết này nhé.

Bitcoin Ordinals Là Gì?

Tổng quan về Bitcoin Ordinals

Ra mắt vào 20/01/2023 bởi Casey Rodarmor, Bitcoin Ordinals như là một phương pháp mới nhất để tạo NFT trên Bitcoin. Bitcoin Ordinals được tạo ra bằng cách gắn thêm nhiều thông tin như hình ảnh, video, âm thanh,...vào một satoshi đơn lẻ trên chuỗi khối Bitcoin gốc. 

Bitcoin Ordinals sử dụng hệ thống sắp xếp tùy ý gọi là Ordinal Theory (một sơ đồ đánh số cho Satoshi cho phép theo dõi và chuyển các satoshi riêng lẻ) để định danh cho mỗi satoshi Bitcoin riêng lẻ một ID duy nhất. Do hoàn toàn có nguồn gốc từ Bitcoin, Bitcoin Ordinals hoạt động mà không cần thay đổi giao thức Bitcoin và không cần bất kì lớp bổ sung nào.

Lưu ý: Satoshi (Sats) là đơn vị tiền tệ nhỏ nhất của Bitcoin, một bitcoin có thể được chia thành 100.000.000 satoshi.

Lịch sử của Bitcoin Ordinals

Mặc dù, Bitcoin Ordinals ban đầu được tạo thông qua khái niệm về Ordinal Theory nhưng Ordinal NFTs ngày nay đã được thực hiện nhờ các bản cập nhật Segregated Witness (SegWit) và Taproot cho giao thức Bitcoin, lần lượt diễn ra vào năm 2017 và 2021. 

Điều đáng chú ý là những bản cập nhật này không nhằm mục đích cụ thể để tạo ra các loại NFT mới này. Tuy nhiên, vì mỗi bản cập nhật đã tăng lượng dữ liệu tùy ý có thể được lưu trữ trên chuỗi trong một khối. Giờ đây, người dùng có thể lưu trữ dữ liệu bao gồm hình ảnh, video và thậm chí cả trò chơi trên mạng lưới của Bitcoin. Vì vậy, các Ordinal NFTs đã vô tình được tạo ra thông qua 2 bản cập nhật này.

Segregated Witness (SegWit) là gì?

SegWit là một bản cập nhật năm 2017 nhằm thay đổi định dạng giao dịch của Bitcoin giúp cải thiện thông lượng giao dịch và tăng kích thước được lưu trữ trong một khối, từ đó giảm thời gian giao dịch và tăng tốc quá trình xác thực.

Về bản chất, SegWit giảm kích thước giao dịch trong mỗi khối bằng cách chia một giao dịch thành hai phần: Phần đầu chứa địa chỉ ví của người gửi và người nhận và phần thứ hai chứa "witness data" chứa chữ ký giao dịch. SegWit loại bỏ "witness data" khỏi khối chính, giảm đáng kể quy mô giao dịch. Nhờ đó, các giao dịch yêu cầu ít không gian hơn, cho phép nhiều giao dịch hơn trên mỗi khối và tăng đáng kể dung lượng của mạng Bitcoin.

Taproot là gì?

Được triển khai vào tháng 11/2021, Taproot là bản cập nhật mới nhất của Bitcoin với mục đích giải quyết các vấn đề về quyền riêng tư và cải thiện tốc độ giao dịch của mạng lưới Bitcoin.

Bản cập nhật Taproot bao gồm 3 đề xuất cải tiến Bitcoin (BIP) riêng biệt bao gồm:

• Schnorr Signatures (BIP340) - tạo điều kiện cho việc xác thực các giao dịch Bitcoin một cách an toàn và nhanh chóng. 
• Taproot (BIP341) - một nâng cấp của Bitcoin sử dụng Merkelized Alternative Script Tree (MAST) để giảm khối lượng dữ liệu và tăng tính riêng tư.
• Tapscript (BIP342) - một bản nâng cấp ngôn ngữ mã hóa cho Bitcoin Script nhằm tạo ra các hợp đồng thông minh cho mạng Bitcoin trong tương lai.

Nhìn chung, Taproot giúp giảm lượng dữ liệu truyền và lưu trữ trên chuỗi khối, tăng số lượng giao dịch trên mỗi khối và giảm phí giao dịch. Nó cũng cải thiện tính bảo mật bằng cách ngăn chặn các cuộc tấn công sửa chữ ký trong giao dịch Bitcoin trước khi xác nhận điều này có thể làm suy yếu tính toàn vẹn của Bitcoin.

Bitcoin Ordinals Hoạt Động Như Thế Nào?

Mỗi Bitcoin Ordinals được tạo thông qua 2 thành phần:

• Ordinal Theory - là hệ thống sắp xếp các sats để tạo ra thuộc tính "Non - Fungible" cần thiết cho NFT.
• Inscriptions - nội dung chính của Ordinals NFT bao gồm hình ảnh, văn bản, video hoặc bất kỳ dữ liệu tùy ý nào mà người dùng coi là đồng nghĩa với NFT.

Để có thể dễ hiểu hơn, mình có thể đưa ra một phép liên tưởng Ordinal Theory và Inscriptions với 2 thuộc tính của NFT  như sau:

Ordinal Theory tương tự như TokenID

TokenID là yếu tố làm cho NFT trở nên độc đáo về chức năng. Chúng cung cấp cho mỗi NFT một định danh duy nhất cho phép người dùng phân biệt các NFT với nhau. Đối với Ordinal Theory cung cấp một hệ thống đánh số cho từng sats riêng lẻ. Theo Ordinal Theory, các satoshi được đánh số theo thứ tự chúng được khai thác với thứ tự đầu tiên là satoshi đầu tiên được khai thác kể từ năm 2008. Khi một satoshi được chuyển, thứ tự của nó được bảo toàn thông qua hệ thống dựa trên cơ chế nhập trước xuất trước dựa trên thứ tự giao dịch.

Inscriptions tương tự như Metadata

Metadata là một tệp dữ liệu tạo nên nội dung của NFT. Metadata của NFT có thể mô tả các đặc điểm và thuộc tính của nó chẳng hạn như tên, lịch sử giao dịch, đặc điểm, liên kết đến hình ảnh được lưu trữ. Với Inscriptions, dữ liệu được lưu trữ trong witness data của giao dịch. Để viết dữ liệu lên một satoshi cụ thể và tạo Ordinal NFT, người dùng phải gửi một tập tin riêng vào ví tương thích với Taproot và đính kèm siêu dữ liệu mong muốn như một phần của giao dịch.

Phân Loại Bitcoin Ordinals

Nếu mọi người chưa biết thì Bitcoin Ordinals được chia làm hai loại, đó là BRC 20 và Ordinals NFT. Ban đầu, Bitcoin Ordinals hay có thể được gọi là Ordinals NFT là một phương pháp tạo NFT trên chuỗi khối Bitcoin. Tuy nhiên vào tháng 03/2023, Domo - một nhà phát triển trên Bitcoin đã khám phá ra một phương pháp mới để tạo token trên chuỗi khối Bitcoin bằng cách gắn một đoạn text dưới định dạng JSON vào mỗi Satoshi. 

Dù chỉ là một thử nghiệm nhưng đến bây giờ BRC 20 đã trở nên thành công ngoài mong đợi với 2 token ORDI và Sats đã tăng hàng nghìn lần và được list trên các sàn Cex hàng đầu như: Binance và OKX, vốn hóa thị trường của chúng cũng đạt cả tỉ đô. Nói về điểm khác biệt giữa BRC 20 và Ordinals NFT thì có lẽ chỉ đến từ dữ liệu đầu vào trong đó Ordinals NFT sử dụng dữ liệu định dạng hình ảnh, video, âm thanh,... để chèn vào mỗi Satoshi và BRC 20 là định dạng text với một đoạn code JSON được gán cho mỗi Satoshi. Vì có chung một phương pháp tạo và không khác nhau quá nhiều nên chúng ta có thể coi BRC 20 là một biến thể của Ordinals NFT.

Ưu Và Nhược Điểm Của Bitcoin Ordinals

Mặc dù việc áp dụng Bitcoin Ordinals có thể mang lại lợi ích tuy nhiên không phải ai cũng đồng tình với điều này. Thực tế, một vài người cho rằng việc bổ sung yếu tố NFT vào chuỗi khối đi ngược lại với những kế hoạch ban đầu của Satoshi Nakamoto khi tung ra loại tài sản này vào năm 2009. Đặc biệt, những nhà phát triển của Bitcoin Core phản đối việc sử dụng Ordinals với quan điểm rằng nó không hiệu quả cho ứng dụng của Bitcoin.

Việc xuất hiện các giao dịch Bitcoin Ordinals làm tăng phí và có thể dẫn đến tắc nghẽn mạng lưới. Mặc dù, cộng đồng tiền điện tử Bitcoin dường như bị chia dẽ về chủ đề này nhưng nhìn chung Bitcoin Ordinals đã mang lại sự đổi mới cho không gian Bitcoin.

Cách tạo Bitcoin Ordinals

Các bước để tạo một Bitcoin Ordinals như sau:

Bước 1: Sử dụng ví Bitcoin tương thích với Ordinals

Tương tự như các chuỗi khối khác như Ethereum, BNB Chain,... Người dùng cần một ví điện tử để lưu trữ, quản lí và giao dịch Ordinals NFT. Một số ví phổ biến người dùng có thể sử dụng bao gồm: Hiro Wallet, Xverse wallet, Ordinals wallet, ….

Bước 2: Tạo Bitcoin Ordinals 

Để tạo Bitcoin Ordinals, người dùng có thể sử dụng một số dịch vụ do bên thứ ba cung cấp như: Gama, Ordinalsbot, Ordswap Inscribe,... Sau đây mình sẽ hướng dẫn mọi người tạo NFT bằng cách sử dụng Gama (Lưu ý: Cần chuẩn bị một ít phí BTC trước khi tạo)

1. Chọn loại dữ liệu inscription mà người dùng cần tạo. Gama cung cấp 3 loại dữ liệu bao gồm: Singer Image, Bulk Images và Text.

2. Nếu là hình ảnh, mọi người có thể upload hình ảnh trong máy tính

3. Chọn phí giao dịch, phí giao dịch càng cao giúp Ordinals được tạo sớm hơn

4. Nhập địa chỉ người nhận Bitcoin Ordinals, Gamma chỉ gửi Bitcoin Ordinals đến địa chỉ Taproot. Vì vậy, người dùng cần phải sử dụng những ví BTC có hỗ trợ địa chỉ Taproot như một số ví mà mình cung cấp trong phần đầu của đoạn hướng dẫn.

5. Thanh toán phí giao dịch, với chọn gói Economy người dùng phải trả $16.12 USD hoặc 0,00068189 BTC. Để thanh toán, người dùng có thể quét mã QR hoặc chuyển tiền đến địa chỉ ví của Gama.

6. Trạng thái đăng kí sẽ được thông báo qua địa chỉ email mà người dùng cung cấp và hoàn tất khi Bitcoin Ordinals được gửi vào ví người dùng.

Bước 3: Giao dịch Bitcoin Ordinals

Người dùng có thể giao dịch Bitcoin Ordinals của mình trên các ví điện tử như: Xverse Wallet, Hiro Wallet,... hay trên các Marketplace như: Magic Eden,  Unisat, OKX, ….

Tổng kết

Bitcoin Ordinals dường như là đã tạo thành một làn sóng fomo cực lớn đối với cộng đồng. Hơn $10M Bitcoin Ordinals đã được tạo với hơn $43M phí giao dịch đã tạo ra chỉ trong một thời gian ngắn. Mặc dù có nhiều ý kiến trái chiều về Bitcoin Ordinals nhưng đây cũng là một làn gió mới cho cộng đồng người dùng Bitcoin.