Trong một thị trường tài chính phi tập trung ẩn danh không có sự kiểm soát nhất định nào, danh tiếng và sự tin cậy của các cá nhân, tổ chức hay dự án trở thành yếu tố được quan tâm rất nhiều nhưng cũng chính là điểm yếu lớn nhất. Mặc dù Crypto mang lại cơ hội đổi đời cho hàng triệu người, ngành này đồng thời là mảnh đất màu mỡ cho các hành vi lừa đảo và gian lận bùng phát. Khi các cơ chế bảo vệ truyền thống trở nên không phù hợp trong môi trường phi tập trung, câu hỏi đặt ra là: làm thế nào để xây dựng niềm tin một cách bền vững? Ethos Network xuất hiện như một câu trả lời cho thách thức này, với mục tiêu đặt nền móng cho một hạ tầng danh tiếng đáng tin cậy trong thế giới Web3. Cùng Hak Research đi sâu vào Ethos Network trong bài viết này nhé. 

Bối cảnh và động lực hình thành Ethos Network

Trong thời đại ngày nay, nhiều người trong chúng ta say mê với tiềm năng tài chính của Crypto, cơ hội tài chính trong thị trường tiền mã hóa đã vượt xa hầu hết các thị trường đầu cơ khác trong nhiều năm gần đây. Tuy nhiên, cơ hội đó cũng nuôi dưỡng lòng tham và gian lận, vốn đã tăng trưởng theo cấp số nhân trong vài năm gần đây. Từ những ngày đầu của Bitconnect, đến cơn sốt ICO với Pincoin, cho đến các vụ “Soft-rug” như SquidDAO, AnubisDAO và vô số dự án NFT, lừa đảo giờ đây đã ăn sâu vào văn hóa Crypto.

Theo điều tra từ FBI, chỉ tính riêng người dân tại Mỹ ước tính đã có hơn 9,3 tỷ USD bị đánh cắp trên toàn cầu trong các vụ lừa đảo Crypto trong năm qua, một con số rất khổng lồ.

Do đó, tâm lý chung về tiền mã hóa thường khá tiêu cực: 75% nhà đầu tư Mỹ cho rằng các phương thức đầu tư hoặc giao dịch Crypto hiện tại không an toàn hoặc đáng tin cậy. Vì Crypto được xây dựng trên nền ẩn danh, cùng với sự gia tăng của lòng tham tài chính gần đây, rõ ràng danh tiếng và sự uy tín trong thị trường này vẫn là một bài toán chưa được giải.

Ngày nay, việc lừa đảo, Rug-pull, Exit Scam, Shilling, Front-running hay giao dịch nội gián còn dễ dàng hơn so với 15 năm trước. Động lực tài chính của việc “ẩn danh” vượt xa việc xây dựng danh tiếng. Hai thực tế này đã dẫn chúng ta đến tình trạng hiện tại: lừa đảo tràn lan và nghiêm trọng.

Do đó, Ethos ra đời nhằm đáp ứng khủng hoảng niềm tin trong không gian Crypto đầy rủi ro này, hướng đến giải quyết vấn đề này bằng cách xây dựng một hệ thống danh tiếng đáng tin cậy. Dự án được phát triển bởi Trevor Thompson và Ben Walther, hai cá nhân có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực giao dịch tiền mã hóa và an ninh mạng.

Cơ chế hoạt động của Ethos Network

Ethos Network là gì?

Ethos Network là một giao thức phi tập trung nhằm đánh giá uy tín và danh tiếng onchain của người dùng trong hệ sinh thái Crypto. Giao thức này kết hợp giữa cơ chế đánh giá từ cộng đồng và hình thức Staking tài sản số để tạo nên một hệ thống tin cậy, cho phép người dùng xác định mức độ tín nhiệm của cá nhân hoặc tổ chức trong các hoạt động và giao dịch Web3.

Ethos không chỉ dừng lại ở việc cung cấp điểm uy tín mà còn hướng tới việc trở thành lớp hạ tầng xã hội cơ bản cho toàn bộ Web3:

  • Giải quyết vấn đề niềm tin: Web3 hiện tại được ví như “miền Tây hoang dã” sau hơn 15 năm phát triển, với nhiều vấn đề như lừa đảo và gian lận. Ethos muốn thay đổi điều này bằng cách xây dựng một hệ thống uy tín minh bạch và đáng tin cậy.
  • Ứng dụng rộng rãi: Điểm uy tín của Ethos có thể được sử dụng trong mọi hoạt động Web2 lẫn Web3, từ tương tác trên mạng xã hội như X, đến vay vốn trên các giao thức DeFi.
  • Tăng cường tương tác đáng tin cậy: Ethos giúp người dùng xác định ai đáng tin và ai không, từ đó giảm thiểu rủi ro mất tiền do các tác nhân xấu (Bad Actors) và làm nổi bật các dự án hoặc cá nhân đáng tin cậy.

Mô hình và cơ chế hoạt động

Ethos Network vận hành với 3 lớp sau:

  • Lớp Infrastructure (INFRA) – Hạ tầng: Đây là nền tảng cốt lõi của Ethos Network, được xây dựng trên Layer 2 Base, đảm bảo tính minh bạch và bảo mật cho dữ liệu uy tín. Lớp này xử lý các giao dịch xã hội như đánh giá, bảo chứng và phạt, sử dụng ETH Stake để tăng độ tin cậy và chống lại các hành vi xấu như tấn công Sybil.
  • Lớp Decentralized Applications (dApps): Lớp này bao gồm Ethos Credibility Score (điểm danh tiếng), cùng với các ứng dụng, chức năng xây dựng trên cơ chế đồng thuận Proof of Credibility của Ethos và các hệ thống điểm danh tiếng khác. Điều này có thể cho phép tích hợp điểm uy tín vào các ứng dụng Web3 như giao thức cho vay.
  • Lớp Interface – Giao diện: Đây là nơi người dùng tương tác trực tiếp với Ethos qua các nền tảng như Discord, X (Twitter), hoặc ứng dụng tùy chỉnh. Lớp này hiển thị điểm uy tín để tăng độ tin cậy, ví dụ: huy hiệu trên Discord hoặc hiển thị điểm Ethos trên X, thúc đẩy sự chấp nhận rộng rãi trong cộng đồng Web3.

Điểm danh tiếng của Ethos được tính toán dựa trên các yếu tố sau:

  • Base Score: Số điểm mà người dùng sở hữu từ ban đầu, mặc định là 1200.
  • Review: Người dùng có thể để lại các bình luận tích cực, tiêu cực hoặc trung lập. Những bình luận này có thể tạo ra tác động đáng kể khi được tích lũy về số lượng và nguồn gốc, đặc biệt nếu đến từ những người dùng có danh tiếng cao.
  • Vote Impact: Chỉ số dựa trên số lượt ủng hộ/phản đối trên các bài đánh giá của hồ sơ này trên Ethos.
  • Vouch: Người dùng có thể Stake Ethereum để “xác nhận” niềm tin vào một người khác. Hành động này có ảnh hưởng lớn đến điểm danh tiếng và số Ethereum đã Stake có thể được rút bất kỳ lúc nào, mang lại sự linh hoạt. Số lượng người Vouch, số ETH Vouch và số người Vouch ngược lại cũng ảnh hưởng đến điểm danh tiếng.
  • Slashing: Người dùng có thể đề xuất phạt các đối tượng có hành vi xấu. Nếu đa số cộng đồng đồng ý, người bị phạt sẽ mất điểm danh tiếng.
  • Account Age: Số tuổi của tài khoản Twitter và địa chỉ ví Ethereum càng cao sẽ càng được nhiều điểm.
  • Ethos Invitations: Chỉ số dựa trên độ tin cậy của người đã mời hồ sơ này đến Ethos và những người họ đã mời.

Trong xã hội, chúng ta đang ở một giai đoạn mà uy tín, danh tiếng và Network của ta có giá trị. Chúng quyết định việc bạn được nhận vào công ty làm, được ghép đôi với tài xế Grab hay đánh giá sản phẩm trên Shopee. Một số tiêu chí là khách quan (như đánh giá 4,9 sao trên Grab), số khác là chủ quan (kinh nghiệm của bạn về ngành như thế nào).

Nhiều Blockchain đã áp dụng Proof of Stake (PoS), thưởng cho sự đồng thuận thông qua xác thực, các Validator xây dựng danh tiếng dựa trên các thước đo khách quan như thời gian hoạt động, phần thưởng và số lần bị phạt. Với một bộ quy tắc, các Validator đảm bảo chuỗi tuân theo các lệnh:

  • Validator xác nhận đồng thuận theo đúng lệnh? Họ được thưởng Token.
  • Validator xác nhận hành động sai lệch? Họ bị Slash (phạt), mất Token vì hành vi tiêu cực.
  • Xác thực qua Staking tăng cường bảo mật mạng thông qua Token, khiến việc tấn công mạng và phá vỡ đồng thuận trở nên tốn kém.

Với Ethos cùng cơ chế Proof of Credibility, con người đóng vai trò là “Validator của xã hội”:

  • Staking vào con người với Vouch có thể cho thấy ai đáng tin cậy.
  • Slashing có thể trừng phạt những kẻ hành động sai lệch với xã hội như Scam, phân tích sai sự thật,…
  • Thưởng cho những người cung cấp sự đồng thuận, đúng đắn cho xã hội.

Bằng cách đưa lợi ích và rủi ro tài chính vào danh tiếng, giống như Validator Ethereum hiện nay, chúng ta có thể bảo vệ danh tiếng thông qua an ninh tài chính khi muốn giả mạo danh tiếng sẽ rất tốn kém, danh tiếng và uy tín được đo lường, định lượng cùng phần thưởng xứng đáng và có thể quan sát rõ hơn các tương tác của mọi người.

Tương Lai và Thách Thức

Tương Lai của Ethos Network

Trong tương lai, Ethos Network định hình là một cơ sở hạ tầng xã hội (Social Infra) đóng vai trò kết nối và làm giàu trải nghiệm của người dùng trong hệ sinh thái Web3. Ethos có thể được cho phép bởi lớp hạ tầng Blockchain Ethereum, từ đó tạo điều kiện cho các dApp như Uniswap và các ví như Rabby Wallet được kích hoạt chức năng xã hội hóa. Người dùng cuối sau đó có thể tương tác và tham gia vào các ứng dụng hoặc ví này một cách tự nhiên, trong khi Ethos đóng vai trò thu thập và phản hồi dữ liệu để làm phong phú trải nghiệm.

Ethos không phải là một sản phẩm độc lập, mà là lớp kết nối giúp các thành phần trên Web3, dApps thêm tính xã hội hơn, từ đó thúc đẩy sự tham gia chủ động của người dùng. Cấu trúc này cho thấy Ethos sẽ trở thành “Social Coordination Layer” – một tầng đồng bộ hóa các hoạt động mạng xã hội xuyên suốt hạ tầng Web3 hiện tại, với mục tiêu tăng tính tương tác và khả năng giữ chân người dùng cho hệ sinh thái.

Những thách thức phía trước

Mặc dù Ethos Network đang theo đuổi một hướng tiếp cận đầy tiềm năng trong việc xây dựng lớp hạ tầng xã hội cho Web3, dự án vẫn sẽ phải đối mặt với một số thách thức quan trọng. Đầu tiên là tỷ lệ chấp nhận, khi việc Educate người dùng sử dụng một hệ thống mới là không hề dễ dàng, đặc biệt trong bối cảnh người dùng Web3 có xu hướng thận trọng và có phần không muốn thay đổi. Thứ hai là thách thức về triển khai kỹ thuật, bởi khả năng tích hợp mượt mà với các dApp hay Blockchain hiện có sẽ là điều kiện tiên quyết để Ethos đạt được sự chấp nhận và mở rộng quy mô một cách hiệu quả.

Ethos cũng có thể đối mặt với Sybil khi kẻ xấu có thể tạo nhiều danh tính giả để thao túng điểm uy tín. Ethos cần cơ chế mạnh mẽ như Stake ETH để tăng chi phí cho hành vi này.

So Sánh Các Dự Án Cùng Ngành

So với các dự án như DeBank hay Gitcoin Passport, Ethos Network nổi bật với mô hình danh tiếng có cam kết tài chính thông qua cơ chế Review và Stake ETH. Đây là điểm khác biệt quan trọng khi các nền tảng như DeBank chỉ đánh giá người dùng dựa trên hoạt động Onchain, còn Gitcoin thì thiên về xác thực danh tính thông qua các dấu ấn Web2/Web3. Ethos đặt ra ràng buộc tài chính trực tiếp, khiến điểm số tín nhiệm trở nên có sức nặng thực tế hơn.

Ethos Network cũng làm tốt tốt ở khả năng tích hợp xuyên mạng xã hội Web2 như X hay các dApp, hướng tới trở thành một lớp hạ tầng xã hội chung cho toàn bộ hệ sinh thái Web3. Điều này giúp Ethos không bị giới hạn trong một nền tảng cụ thể như Worldcoin chỉ tập trung vào xác minh sinh trắc học, hay ENS vốn chỉ hỗ trợ nhận diện địa chỉ ví. Tính mở và khả năng tương tác khiến Ethos dễ được chấp nhận và áp dụng rộng rãi hơn.

Tổng Kết

Ethos Network đang sẵn sàng cách mạng hóa ngành tiền mã hóa bằng cách giới thiệu hệ thống danh tiếng trên chuỗi, nâng cao độ tin cậy và niềm tin giữa người dùng. Khi thị trường tiếp tục phát triển, nhu cầu về các cơ chế đáng tin cậy để xác minh danh tính và danh tiếng chưa bao giờ cấp bách đến thế. Ethos Network không chỉ giải quyết những vấn đề này mà còn đặt nền móng cho các phát triển tương lai trong lĩnh vực tiền mã hóa.