Câu Chuyện Về Giấy Phép Layer 2 Giữa Arbitrum Và Optimism

Sự phát triển của Layer 2 đang rất nhanh trong thị trường. Không chỉ so sánh các mặt về hệ sinh thái, công nghệ, nhà phát triển hay người dùng mà hôm nay chúng ta được nghe ý kiến về giấy phép giữa Layer 2 Arbitrum và Optimism với bộ Stack của chúng. 

Nội dung bài viết này phần lớn được lấy từ bài Post của Steven Goldfeder, Co-Founder Offchain Labs trên Twitter. Cùng với đó là góc nhìn và nhận định của mình về giấy phép Layer 2. 

Giấy Phép Layer 2 Là Gì?

Giấy phép Layer 2 là một loại giấy phép được cấp cho các nhà phát triển ứng dụng Layer 2 hay Layer 3. Giấy phép này cho phép nhà phát triển sử dụng các tài nguyên của Layer 2, chẳng hạn như mạng lưới, cơ sở hạ tầng và dữ liệu, để phát triển và triển khai ứng dụng của họ.

Giấy phép Layer 2 thường được cấp miễn phí hoặc với mức phí thấp. Điều này nhằm khuyến khích các nhà phát triển phát triển ứng dụng Layer 2 hay Layer 3, giúp cải thiện khả năng mở rộng và khả năng sử dụng của Blockchain.

Có nhiều loại giấy phép Layer 2 khác nhau, tùy thuộc vào nhu cầu của nhà phát triển. Một số giấy phép cho phép nhà phát triển sử dụng tất cả các tài nguyên, trong khi một số giấy phép chỉ cho phép nhà phát triển sử dụng một số tài nguyên nhất định.

Ở bài viết này chúng ta chỉ tập trung vào so sánh cách vận hành của Layer 2 liên quan đến giấy phép. 

Góc Nhìn Của Steven Goldfeder

Có một câu chuyện mà cộng đồng vẫn hay bàn tán về một chủ đề xung quanh nguồn mở và không phải nguồn mở. Nhưng thực tế, nó không đơn giản chỉ là nguồn mở mà nó còn liên quan đến các câu chuyện lợi ích, sự phát triển ở phía sau đó. 

Hãy bắt đầu bằng cách thảo luận về các công viên giải trí. Có hai mô hình khác nhau để vận hành các công viên giải trí. Ở công viên B, vào cửa miễn phí nhưng khi vào trong, bạn sẽ phải trả tiền nếu muốn đi chơi.

• Công viên A: Trong công viên A, bạn phải trả một khoản phí vào cửa lớn và sau đó bạn được trải nghiệm các dịch vụ hoàn toàn miễn phí vì nó đã được tính vào giá vé vào cửa. 
• Công viên B: Ở công viên B, vào cửa miễn phí nhưng khi vào trong, bạn sẽ phải trả tiền nếu muốn đi chơi.

Cả hai mô hình này đều được sử dụng trong thực tế. Các công viên Disney World theo mô hình A. Coney Island's Adventureland là một công viên giống với công viên B ở ví dụ trên (sự thật thú vị: Tôi đã không đến đó nhiều năm rồi, nhưng theo tôi nhớ thì đó không chỉ là các trò chơi - bạn thậm chí còn phải trả tiền để sử dụng nhà vệ sinh)

Điều này có liên quan gì đến Layer 2? Có rất nhiều công việc cần thực hiện để xây dựng ngăn xếp L2. Và có sự căng thẳng cơ bản giữa nguồn mở của phần mềm và việc nội hóa giá trị trong giao thức, điều chỉnh phù hợp với các phân nhánh có thể mang tính cạnh tranh.

Đối với Arbitrum Nitro có 2 trường hợp là xây dựng L2 và L3. Nếu bạn muốn xây dựng L3 bằng cách sử dụng ngăn xếp Arbitrum, nó hoàn toàn mở và không cần cấp phép (cái này được gọi là Arbitrum Orbit). Bạn có thể sử dụng mã và sửa đổi nó theo cách bạn muốn và không cần phải hỏi bất kỳ ai. 

Điều này có thể thực hiện được vì có sự liên kết tự nhiên khi xây dựng L3. Chuỗi này được xây dựng dựa trên một trong những chuỗi do DAO quản lý và sẽ thúc đẩy hoạt động trong hệ sinh thái Arbitrum.

Nhưng nếu bạn muốn xây dựng một L2 thì sao? Không có sự liên kết tự nhiên nào ở đây vì L2 độc lập không nhất thiết phải tương tác với hệ sinh thái Arbitrum rộng lớn hơn.

Nếu bạn muốn xây dựng L2, bạn cần nộp đơn lên Foundation/DAO và xin giấy phép. Và một khi bạn nhận được giấy phép, bạn có thể bắt đầu. Đây là mô hình A, bạn sẽ trả trước phí tham gia và sau đó bạn có thể tự do điều hành chuỗi của mình theo ý muốn và chọn cách quản lý chuỗi đó. Hiện tại Offchain Labs hoặc DAO có thể cấp giấy phép, nhưng DAO/Foundation gần đây đã có một vài cuộc gọi và dường như có sự thống nhất chung trong việc hợp lý hóa quy trình này để giúp bạn dễ dàng nhận được giấy phép trả trước.

Và hãy nhớ rằng nếu bạn đang xây dựng một L3, vì có sự liên kết trả trước tự nhiên nên bạn có thể tham gia và sử dụng các dịch vụ miễn phí (giấy phép được cấp tự động và bạn có thể sử dụng nó theo ý muốn). Cũng có một số lý do khiến L3 tốt hơn L2 trong nhiều dự án, nhưng điều đó cần có luồng riêng.

Ngược lại, OP Stack nằm trong mô hình B. Đó là nguồn mở (vào cửa miễn phí) nhưng dễ hiểu là họ cũng muốn mạng lại giá trị cho dự án. Vì vậy, thay vì thu phí vào cửa, họ đã tạo ra một trò chơi mới trong công viên mà bạn sẽ phải xin giấy phép chính là Superchain.

Vì vậy, bạn có thể vào công viên miễn phí. Nhưng nếu bạn muốn tương tác với OP Mainnet, Base và có thể là nhiều chuỗi hơn trong tương lai, bạn sẽ cần phải xin giấy phép của họ. Và giấy phép Superchain (được gọi là Luật Chuỗi) cũng sẽ yêu cầu bạn tuân theo sự quản lý của OP về việc bạn chạy nâng cấp phần mềm nào và bạn được phép tương tác với chuỗi nào.

Cả hai mô hình này đều hợp lý nhưng Steven Goldfeder thích mô hình Arbitrum hơn vì nó siêu đơn giản. Nếu bạn đang xây dựng một L3 thì bạn nên chọn Orbit Stack. Nếu bạn đang xây dựng một chiếc L2, hãy bắt tay vào công việc trước để có được giấy phép và từ thời điểm đó trở đi, bạn đã ổn, bạn tự do. Bạn sẽ không bao giờ phải trả tiền cho một chuyến đi khác và bạn hoàn toàn tự do quản lý chuỗi của riêng mình, chọn phần mềm chạy và chọn chuỗi nào khác mà chuỗi đó có thể tương tác.

Interop (khả năng giao tiếp) là nơi mà tôi tin rằng tốt hơn nên xây những cây cầu chứ không phải những bức tường. Và đó là lý do tại sao tôi nghĩ chiến lược cấp phép của A có ý nghĩa là tạo ra một liên minh và đặt ra những hạn chế về chuỗi thay vì các thành viên có thể liên lạc và chạy phần mềm tự do.

Để chia sẻ Sequencer, tại Offchain đang đóng góp vào nỗ lực của Espresso nhằm xây dựng một nền tảng mở, phi trung lập.

Góc Nhìn Cá Nhân

Optimism

Đúng như Steven Goldfeder, Co-Founder của Offchain Labs đã nói ở trên, bộ công cụ OP Stack đang cho phép xây dựng các Layer 2 hoàn toàn miễn phí. Nhưng các OP Chain cần phải tuân thủ quy tắc chung được cộng đồng Superchain, chính là Optimism và Base đặt ra được gọi là Luât Chuỗi (Law Of Chain). Vậy điều này có hợp lý hay không? 

Quả thật vấn đề này không có gì là không đúng cả, ngay cả khi bạn tham gia giao thông trên đường, tuy bạn có đóng thuế nhưng vẫn phải tuân thủ luật giao thông chung. Còn đối với các Op Chain, họ được dùng công cụ để phát triển mà không phải trả bất cứ phí gì thì ít nhất họ phải tuân thủ luật chung. Luật này đặt ra để đưa cộng đồng Superchain phát triển theo hương tốt nhất. 

Ngoài ra, để tham gia quản trị chung trong luật chuỗi thì các dự án cần nắm giữ Token quản trị OP. Vấn đề này là không bắt buộc nhưng nó cũng mang lại giá trị cho OP và dự án phát triển ra bộ công cụ. Vì về bản chất các OP Chain không liên quan gì đến Optimism. 

Mặt khác, mình không đồng tình với việc cần trả tiền để giao tiếp hay kết nối với chuỗi như Optimism hay Base. Vì nó sẽ tạo ra rào cản lớn cho sự phát triển của Superchain cũng như các OP Chain riêng lẽ. Việc xây cầu cho giao thương tự do trong Superchain sẽ mang lại nhiều giá trị hơn và hệ sinh thái sẽ phát triển tốt hơn, hay nói cách khác là tất cả đều có lợi. 

Arbitrum

Bộ công cụ Orbit Stack thì được dùng miễn phí để xây dựng các Layer 3 hay còn được gọi là Orbit Chain. Từ đây các Orbit Chain phụ thuộc vào lớp bên dưới là Layer 2 Arbitrum và mang lại nhiều giá trị cho Layer 2 này. Nên về thực tế thì Orbit Chain ảnh hưởng bởi Layer 2 Arbitrum hay quản trị của Arbitrum. Vấn đề này cũng không có gì khác so với Superchain và Steven Goldfeder cũng thừa nhận sự thật này. 

Tuy nhiên, Co-Founder của Offchain Labs nhấn mạnh việc cho phép các dự án Fork hay sử dụng công nghệ, công cụ để xây dựng một Layer 2 tương tự như Arbitrum. Để làm được như thế, dự án cần phải xin DAO của Arbitrum hoặc Offchain Labs cấp giấy phép. Sau đó dự án phát triển Layer 2 của mình theo hướng tự do, khồng ràng buộc, liên quan đến Arbitrum.

Đây là một cách khá hay vì cần phải xin phép và được chấp thuận hoặc thậm chí là trả tiền để mua bản quyền sẽ mang một giá trị cho DAO và dự án. Nhưng không phải dự án nào cũng được chấp thuận, đồng ý nên chỉ những dự án lớn nghiêm túc mới có thể đi theo hướng này. 

Tổng Kết

Mỗi dự án đều có cách tiếp cận riêng với các mục đích khác nhau, trong khi Optimism và Arbitrum lại cung cấp ngăn xếp khác nhau nên tạo ra sự đa dạng sản phẩm, đa dạng sự lựa chọn cho các nhà phát triển. Không có công nghệ nào tốt nhất vì nó sẽ phát triển không có điểm dừng nhưng sẽ có công nghệ phù hợp đối với từng dự án. 

Đối với bộ công cụ, Arbitrum mang lại sự đơn giản và hiểu quả rất cao khi các dự án dễ dàng xây dựng và phát triển chuỗi của mình một cách nhanh chóng. Tuy nhiên, nó lại phụ thuộc vào công nghệ, cơ sở hạ tầng của Arbitrum. Còn Optimism đang mang lại khả năng mở rộng không giới hạn và đa dạng công nghệ. Nên mỗi bộ công cụ sẽ có ưu và nhược điểm riêng chứ không có dự án nào là hoàn hảo cả. 

Góc nhìn của mình không hoàn toàn đúng, cũng không phải là góc nhìn mà nó là góc nhìn cá nhân mang nhiều ý kiến chủ quan. Hy vọng nó sẽ góp cho bạn luồng thông tin mới hữu ích!