DAO Là Gì? Tương Lai Của Thế Giới Phi Tập Trung

DAO là gì? DAO là một tổ chức tự trị phi tập trung, được thành lập bởi một nhóm người quyết định tuân theo các quy tắc nhất định để đáp ứng các mục tiêu chung. Dự án này có gì đặc biệt hãy cùng Hak Research tìm hiểu trong bài viết này nhé.

DAO Là Gì?

Tổng quan về DAO

DAO viết tắt của Decentralized Autonomous Organization là một tổ chức tự trị phi tập trung, được thành lập bởi một nhóm người có chung mục tiêu hành động vì một lợi ích cao nhất của tổ chức. Tuy nhiên, điều làm DAO trở nên khác biệt so với các tổ chức truyền thống là DAO được vận hành hoàn toàn tự động bằng cách sử dụng Smart Contract để đặt ra các quy tắc cơ bản dành cho tổ chức. Các quyết định được đưa ra bởi cộng đồng được thực hiện thông qua nhiều hình thức như: Voting,...

Ngày nay, DAO được ứng dụng rất rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau chẳng hạn trong các giao thức Defi sử dụng mô hình quản trị phi tập trung, một quỹ đầu tư phi tập trung,... Tuy nhiên tất cả đều có đặc điểm chung là các thành viên trong tổ chức đều có thể dễ dàng tham gia các quyết định của DAO cũng xác minh các đề xuất, hoạt động trong tổ chức. 

Bối cảnh ra đời của DAO

Mặc dù DAO có thể đã được bắt nguồn từ những năm 1990 nhưng phải đến năm 2013 nó mới được áp dụng rộng rãi. Đặc biệt là sự xuất hiện của Ethereum vào năm 2014 khi Ethereum đã cung cấp cho các nhà phát triển công cụ để tạo các ứng dụng phi tập trung trong đó có DAO, cho phép cộng đồng tự quản lí và điều hành các hoạt động trong một tổ chức một cách minh bạch. 

Sự cố bảo mật của The DAO dẫn đến một cuộc tấn công và thất thoát hàng chục triệu đô vào năm 2016 dẫn đến nhiều lo ngại về sự an toàn của các mô hình DAO thời điểm bấy giờ. Nhưng như một nhu cầu tất yếu, giờ đây các DAO vẫn tiếp tục phát triển, hoạt động và được ứng dụng ở rất nhiều lĩnh vực khác nhau trong thị trường Crypto.

DAO Hoạt Động Như Thế Nào?

Mô hình hoạt động của DAO dựa trên các Smart Contract được lập trình xác định các quy tắc chung của một tổ chức. Các Smart Contract này chịu trách nhiệm cho mọi hoạt động của DAO mà không cần sự can thiệp của con người. Khi một Smart Contract còn hiệu lực trên chuỗi khối, không ai có thể thay đổi các quy tắc ngoại trừ bằng một cuộc bỏ phiếu. 

Các hoạt động của DAO thường được triển khai thông qua các cuộc bỏ phiếu. Bất kì thay đổi nào được thực hiện trước tiên phải thu thập biểu quyết của các thành viên trong tổ chức. Sau khi quyết định nhận được sự đồng tình của đa phần các thành viên, những thay đổi cụ thể mới được đưa vào thực thi.

Quyền biểu quyết của người dùng thường dựa trên số lượng mã thông báo họ nắm giữ. Điều này có nghĩa là những người dùng đầu tư nhiều tiền hơn vào DAO sẽ có quyền quản trị cao hơn. Chẳng hạn như Alice sở hữu 25% token của dự án A, vì vậy trong mọi cuộc biểu quyết Alice sẽ chiếm ít nhất 25% phiếu bầu. Đây cũng là vấn đề nhức nhối mà các dự án hiện tại đang phải giải quyết khi mà các quỹ đầu tư chiếm đa phần token của dự án nên việc bỏ sẽ bị thao túng bởi các tổ chức lớn. 

Ưu Và Nhược Điểm Của DAO

Ưu điểm của DAO

• DAO cho phép nhiều cá nhân cùng chí hướng có thể tập hợp lại với nhau dễ dàng để thực hiện một nhiệm vụ cụ thể.
• Các thành viên có tiếng nói hơn trong kế hoạch phát triển, chiến lược và hoạt động của tổ chức.
• Các phiếu bầu đều công khai trên Blockchain vì vậy khuyến khích các thành viên có trách nhiệm hơn trong việc bỏ phiếu của mình.

Nhược điểm của DAO

• Thường mất nhiều thời gian hơn để đưa ra quyết định vì có nhiều người tham gia biểu quyết hơn.
• DAO ở thời điểm này còn khá mới và gây khó khăn trong quá trình tiếp cận cho một số cá nhân.
• Các hoạt động đánh cắp Treasury có thể diễn ra nếu DAO không được bảo mật tốt.

Lợi Ích Của DAO

DAO đang ngày càng trở nên phổ biến trong các lĩnh vực khác nhau từ thể thao, nghệ thuật và tài chính đến huy động vốn từ cộng đồng. Có rất nhiều lợi ích mà nó mang lại cho các nhân và tổ chức muốn theo đuổi cấu trúc DAO. Dưới đây là một số lợi ích chính:

• Phân quyền: Các quyết định ảnh hưởng đến tổ chức được đưa ra bởi một tập thể chứ không dựa trên một số cá nhân như trong các tổ chức truyền thống. Điều này giúp mang lại tầm quan trọng như nhau cho mọi cá nhân trong tổ chức và mọi thành viên đều có tiếng nói chung khi đưa ra các quyết định trong tổ chức. Tuy nhiên, DAO cũng không hoàn toàn phi tập trung vì các nhà đầu tư chiếm nhiều mã thông báo hơn sẽ có nhiều đặc quyền bỏ phiếu hơn. 
• Sự tham gia: Các thành viên trong tổ chức có tiếng nói cao hơn và có quyền tham gia đóng góp ý kiến về định hướng phát triển của một tổ chức. Điều này khuyến khích họ tham gia vào các cuộc bỏ phiếu trong các hoạt động của DAO.
• Công khai: Trong một DAO, các phiếu bầu được bỏ thông qua Blockchain sẽ được hiển thị công khai. Vì quyết định của mọi thành viên có thể xem được nên chúng mang lại trách nhiệm cho các thành viên để hành động theo cách tốt nhất cho tổ chức.
• Cộng đồng: DAO khuyến khích mọi người ở khắp nơi trên thế giới kết nối với nhau để cùng thực hiện các mục tiêu. Chỉ cần kết nối Internet và mã thông báo quản trị DAO là có thể bước chân vào tổ chức DAO.

Các Loại Hình DAO Phổ Biến Hiện Nay

Có rất nhiều mô hình DAO đang phổ biến vào thời điểm hiện tại. Tuy nhiên đây là một số mô hình DAO phổ biến:

Protocol DAOs

Protocol DAOs là một mô hình DAO được thiết kế để quản lí một giao thức phi tập trung. Các ứng dụng áp dụng mô hình DAO này thường mong muốn trở thành một giao thức phi tập trung thuộc sở hữu của cộng đồng. Điều này đạt được thông qua mô hình quản trị dựa trên bỏ phiếu cho phép bất kì ai sở hữu token của dự án đều có thể tham gia bỏ phiếu cho các quyết định trên nền tảng. Một số dự án phổ biến trong mảng này có thể kể đến là: MakerDAO, Uniswap, Yearn Finance,...

Grant DAOs

Grant DAOs là những tổ chức phi lợi nhuận dựa trên blockchain, được tạo ra để quản lý và phân phối các quỹ hỗ trợ cho các dự án trong toàn bộ hệ sinh thái Web3. Các quá trình quản lí và phân phối được thực hiện tự động thông qua Smart Contract và quyết định được đưa ra bởi cộng đồng thành viên thông qua việc bỏ phiếu. Một số dự án trong lĩnh vực này là: Aave Grants DAO -  một chương trình do cộng đồng lãnh đạo nhằm tài trợ cho các ý tưởng và dự án thúc đẩy sự phát triển của Aave Protocol,...

Philanthropy DAOs

Philanthropy DAOs là các tổ chức phi tập trung được tạo ra để quản lí các quỹ từ thiện. Các thành viên trong cộng đồng của Philanthropy DAOs đưa ra quyết định về việc phân phối các quỹ và giám sát các dự án từ thiện thông qua các Smart Contract và công cụ bỏ phiếu trực tuyến. Philanthropy DAOs có thể hỗ trợ các dự án về y tế, giáo dục, môi trường và cộng đồng. Một số dự án Philanthropy DAOs có thể kể đến là Big Green DAO, UkraineDAO,...

Social DAOs

Social DAOs là một loại DAO mà mục đích là tập trung vào khía cạnh cộng đồng bằng cách tập hợp những cá nhân có cùng chí hướng như nhà xây dựng, nghệ sĩ và nhà sáng tạo. Mặc dù Social DAOs tập trung vào cộng đồng nhưng thông thường chúng có rào cản gia nhập chẳng hạn như sở hữu một số lượng token cụ thể hay sở hữu một NFT nhất định mới có thể tham gia vào DAO. Một số ví dụ về Social DAOs bao gồm: Developer DAO - một DAO gồm một nhóm các nhà phát triển web3 tập trung vào việc xây dựng tương lai cho web3, Friends with Profit - một DAO tập trung vào việc xây dựng cộng đồng và thúc đẩy sự sáng tạo,...

Collector DAOs

Collector DAOs là một loại DAO được tạo ra để huy động cộng đồng và cùng nhau đóng góp các tài sản của mình vào một Treasury. Mỗi thành viên sở hữu một cổ phần tương ứng với khoản đầu tư của họ và có thể được thưởng bằng token của DAO trong tương lai. Một số dự án Collector DAOs đáng chú ý bao gồm: FlamingoDAO, ConstitutionDAO,...

Venture DAOs

Venture DAOs là một DAO bao gồm nhiều thành viên tập hợp vốn để đầu tư vào các công ty khởi nghiệp web3 giao đoạn đầu. Trong một Venture DAOs, các thành viên sẽ bỏ phiếu để quyết định đầu tư vào các dự án thay vì phụ thuộc vào một nhà quản lí tập trung. Một số dự án Venture DAOs bao gồm: Krause House DAO, MetaCartel Ventures,...

Media DAOs

Media DAOs là một DAO thuộc lĩnh vực truyền thông. Media DAOs cho phép cộng đồng tham gia vào việc quản lí và phát triển những nội dung và dịch vụ truyền thông mà họ yêu thích, đồng thời cùng có thể tạo thu nhập cho người tham gia trong tổ chức DAO. Một số ví dụ về dự án Media DAOs bao gồm: BanklessDAO, Decrypt,...

SubDAO

SubDAO là một loại DAO mới được tạo ra  bởi các DAO lớn hơn với những mục đích cụ thể. SubDAO được sử dụng để quản lí các dự án hoặc một số lĩnh vực cụ thể cho phép các thành viên cộng đồng có thể tham gia vào các quyết định và thực hiện các hoạt động trong phạm vi nhỏ hơn, tăng tính minh bạch và quyền lực của cộng đồng. 

Tổng kết

Ngày nay, DAO đang ngày càng trở nên phổ biến và được áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau không chỉ trong thế giới web3 mà còn cả trong thế giới thực. DAO cũng được xem là mô hình hoạt động mới của các giao thức, tổ chức muốn phi tập trung hóa và mong muốn nhận được tất cả cá đóng góp của thành viên trong cộng đồng. Trên đây là tất cả thông tin mình muốn cung cấp về DAO, hi vọng mọi người đã nhận được những kiến thức bổ ích.