Arbitrum Orbit là gì? Arbitrum Orbit là nền tảng Blockchain mới nhất được Arbitrum giới thiệu sau lần lượt sự ra mắt của Arbitrum One và Arbitrum Nova. Arbitrum Orbit thể hiện tầm nhìn Layer 3 trong tương lai song hành với zkSync, StarkNet hay Superchain của Optimism. Vậy Arbitrum Orbit có điều gì thú vị thì mọi người cùng mình tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé.

Để hiểu hơn về Arbitrum Orbit, mọi người có thể tham khảo một số bài viết dưới đây:

Arbitrum Orbit Là Gì?

Bối cảnh hiện tại của Arbitrum

Tính tới thời điểm viết bài tháng 6/2023, Arbitrum đang là nền tảng Optimistic nói riêng và Layer 2 thành công nhất với số lượng TVL dẫn đầu, số lượng transaction & active users cũng vượt trội so với những đối thủ phía dưới. Ngoại trừ, Optimism đang đeo bám quyết liệt thì những nền tảng như Boba Network, Metis DAO đã bị bỏ rất xa hay các nền tảng zkRollup mới chỉ bắt đầu khởi động.

Bản thân Arbitrum cũng liên tục thay đổi, nâng cấp để giữ được vị thế của mình. Gần nhất vào tháng 3/2023, Arbitrum tiếp tục thông báo về việc sẽ sớm nâng cấp mạng lưới Arbitrum từ Nitro lên Stylus với nhiều cập nhật đáng chú ý. Mọi người có thể đọc về bản cập nhật Stylus tại Stylus Là Gì? Tất Tần Tật Về Bản Cập Nhật Arbitrum Stylus để hiểu hơn về bản cập nhật này.

Tuy nhiên, nếu bạn đã quan sát Arbitrum từ giai đoạn mới khởi sinh thì bức tranh hệ sinh thái Arbitrum vẫn thiếu sót tầm nhìn về Layer 3 nếu như Optimism đã công bố OP Stack và tầm nhìn Superchain, zkSync cũng chia sẻ về Hyperchain & Hyperbridge,... nhưng Arbitrum lại vẫn lặng im mãi tới tận tháng 3/2023, Arbitrum mới lần đầu chia sẻ về Arbitrum Orbit với tầm nhìn Layer 3.

Tổng quan về Arbitrum Orbit

Mô hình hoạt động của Arbitrum Orbit

Arbitrum Orbit là những Blockchain được xây dựng trên nền tảng Arbitrum, các dự án về Trading, NFT hay Gaming có thể phát triển trên một chain riêng nhờ công nghệ Arbitrum Orbit để tận dụng tối đa về tốc độ giao dịch cực cao và chi phí giao dịch rẻ. Arbitrum sẽ đóng vai trò là Layer 1 của Arbitrum Orbit.

Khi xây dựng Layer 3 trên Arbitrum, các nhà phát triển có một số lựa chọn như sau:

  • Arbitrum Rollup: Xây dựng một Layer 3 sử dụng công nghệ Rollup như Arbitrum One sẽ ưu tiên hơn về bảo mật tuy nhiên khả năng mở rộng cũng được giải quyết một cách khá triệt để.
  • Arbitrum Anytrust: Xây dựng một Layer 3 sử dụng công nghệ Anytrust tương tự như Arbitrum Nova. Layer 3 này sẽ tập trung vào khả năng mở rộng với tốc độ cực cao đi kèm với chi phí gần như bằng 0 nhưng phải đánh đổi một chút về bảo mật.
  • Make Modifications: Các dự án muốn phát triển theo hướng là các DApp chuyên về một mảng nào đó như dYdX hay Immutable X đã làm được thì có thể chọn công nghệ cốt lõi của Arbitrum Nitro.

Bên cạnh những tùy chính về khả năng mở rộng trong việc sử dụng các công nghệ khác nhau như Anytrust Sidechain hay Optimistic Rollup thì các nhà phát triển Orbit Chain còn có một số các tùy chỉnh như:

  • Tùy chỉnh quyền riêng tư.
  • Tùy chỉnh token làm phí giao dịch có nghĩa là các Orbit Chain có quyền quyết định sử dụng ARB, ETH hoặc chính Native Token của mình làm phí giao dịch.
  • Tùy chỉnh về quản trị mạng lưới và cộng đồng.
  • Tùy chỉnh về Data Availability khi lựa chọn Layer 2 là Arbitrum One hoặc Arbitrum Nova.

Bất kì cá nhân, nhóm hay tổ chức nào cũng có thể tự mình triển khai một Layer 3 trên Arbitrum nhưng việc khởi chạy một Layer 2 trên Ethereum (tương tự như việc fork Arbitrum) thì cần phải gửi đề xuất tới Arbitrum DAO.

Bên cạnh đó, khi Arbitrum Nitro nâng cấp từ Nitro lên Stylus thì các Layer 3 sẽ được hỗ trợ bình thường. Với Stylust thì việc xây dựng trên Arbitrum Stylus sẽ dễ dàng hơn nhiều khi mà có thêm nhiều lựa chọn về ngôn ngữ lập trình như C, C++ và Rust.

Cơ hội mở ra cho các giao thức trên Arbitrum

Việc giới thiệu Orbit là một mảnh ghép tối quan trọng cho hệ sinh thái Arbitrum. Những cập nhật như Stylust hay đi kèm thêm với EIP 4488 của Ethereum cũng sẽ khó để giảm nhiệt được phí trên Arbitrum vì hiện tại tốc độ nâng cấp đang chậm hơn so với tộc độ phát triển của mạng lưới. Những giao thức thiện về Trading hay NFT như GMX, Treasure DAO, Dopex,... có thể sử dụng công nghệ Arbitrum Nitro để xây dựng Layer 3 chuyên về DApps.

Nếu được di chuyển từ Layer 2 lên Layer 3 thì các giao thức như GMX, Dopex, Treasure DAO,... sẽ còn dễ dàng tiếp cận người dùng hơn nữa trong tương lai gần.

Lộ trình phát triển Arbitrum Orbit

Hiện tại, tất cả những cá nhân, nhóm hay tổ chức nào đều có thể xây dựng ngay 1 Layer 3 cho riêng mình với nhiều tùy chọn trên Arbitrum. Lộ trình phát triển của Orbit có những điểm đáng chú ý dưới đây:

  • Tháng 7/2023: Offchain Labs chính thức giới thiệu bộ Framework dành cho các Orbit Chain giúp các nhà phát triển dễ dàng xây dựng một nền tảng Layer 3 trên Arbitrum.
  • Tháng 8/2023: Offchain Labs chính thức khởi động bản nâng cấp Stylus với nhiều tính năng chỉ có trên Arbitrum hiện nay.

Hệ Sinh Thái Arbitrum Orbit

Hệ sinh thái Arbitrum Orbit đã bắt đầu bởi một số những cái tên nổi bật như: 

  • Tháng 7/2023: Dự án đầu tiên được xây dựng trên Arbitrum Orbit được giới thiệu là XAI - nền tảng Blockchain dành riêng cho Gaming.
  • 05/09/2023: Caldera - nền tảng Rollup As a Service, đã giới thiệu tới cộng đồng 3 dự án sẽ tham gia vào Arbitrum Orbit bao gồm Syndr, Volatilish và Sanko Game Corp.

Phân Biệt Các Dòng Sản Phẩm Của Offchain Labs

Offchain Labs đã xây dựng một hệ sinh thái đa dạng các công nghệ khác nhau để phù hợp các dự án, các nhà phát triển với những nhu cầu khác nhau:

  • Arbitrum One, Nitro & Stylus: Đây là các nền tảng Layer 2 được dựa trên công nghệ Optimistic Rollup thường phù hợp với các dự án về mảng Finance. Arbitrum One là phiên bản được ra mắt đầu tiên sau đó được nâng cấp lên thành Arbitrum Nitro và Arbitrum Nitro tiếp tục nâng cấp thành Arbitrum Stylus.
  • Arbitrum Orbit: Là các nền tảng Layer 3 được xây dựng trên nền tảng Optimistic Rollup ở trên. Arbitrum Orbit có thể tự do lựa chọn về khả năng mở rộng và tính khả dụng dữ liệu.
  • Arbitrum Nova: Là nền tảng Layer 2 sử dụng công nghệ AnyTrust với tối thiểu về bảo mật từ Ethereum nhưng có khả năng mở rộng lớn hơn rất nhiều so với việc sử dụng Optimistic Rollup.

Có thể thấy rằng mỗi sản phẩm xây dựng bởi Offchain Labs nhắm tới các ngách thị trường khác nhau Arbitrum với công nghệ Optimistic Rollup phù hợp với mảng DeFi, Arbitrum Nova phù hợp với mảng NFT, Social và Gaming. Còn Arbitrum Orbit sẽ phù hợp với các Dapp chuyên biệt về NFT, Trading, Gaming và Social.

Tổng Kết

Có thể thấy rằng cuộc chiến Layer 2 đang trở nên vô cùng gay gắt chúng ta chưa thể kết luận được Optimistic Rollup sẽ thua zkRollup trong một cuộc chiến dài hạn bởi vì khi zkRollup hoàn thành và đi vào hoạt động ổn định các Layer 2 của mình thì cùng thời điểm đó Layer 3 của các giải pháp Optimistic Rollup cũng đang trong trạng thái tương tự.

Sẽ thật khó để so sánh Layer 3 của Optimistic Rollup với zkRollup cho nên chúng ta vẫn phải tiếp tục quan sát nhiều hơn để tìm ra những insights đầu tư.