Layer 2 Là Gì? Toàn Tập Về Các Giải Pháp Layer 2

Layer 2 là gì? Layer 2 là bộ giải pháp giúp giải quyết các vấn đề liên quan đến mở rộng bao gồm tốc độ giao dịch và phí giao dịch trên Ethereum. Mỗi giải pháp Layer 2 đều giải quyết chung một vấn đề nhưng theo các cách hoàn toàn khác nhau. Cùng mình đi sâu hơn về Layer 2 nhé!

Vấn Đề Tồn Đọng

Ethereum là một blockchain nền tảng có tuổi đời lâu nhất trong thị trường crypto. Đã trải qua nhiều năm nên số lượng các developer hoạt động ngày càng nhiều nên số lượng các dự án, Dapps được xây dựng trên hệ sinh thái của Ethereum luôn luôn tăng mà không có dấu hiệu giảm từ đó số lượng người dùng trên Ethereum luôn tăng lên chóng mặt mỗi khi thị trường bùng nổi. Với tốc độ chỉ khoảng 15 TPS, Ethereum không thể tránh khỏi việc mạng lưới trở nên chậm chạp, tắc nghẽn bên cạnh đó là phi gas tăng cao khiến để Ethereum trở nên phổ biến là một nhiệm vụ bất khả thi.

Có những sự kiện đã giúp cho các core developers trên Ethereum nhận ra họ phải có những kế hoạch thay đổi và nâng cấp mạng lưới như:

• Trò chơi CryptoKitties. Trò chơi nuôi mèo ảo này thực sự đã bùng nổ vào năm 2017 và thậm chí khiến mạng lưới Ethereum đã tắc nghẽn vào thời điểm đó.
• DeFi Summer bùng nổ vào 2020 cũng làm cho phí mạng lưới tăng vọt.
• Cơn sốt GameFi bắt đầu với Axie Infinity.
• Cơn địa chấn NFT. Với sự kiện NFT đã làm cho lượng phí tăng vọt đã có những bộ sưu tập phải mất đến hàng ngàn đô phí giao dịch để có thể mint ra một NFT.

Bài Toán Giải Quyết

Có 2 phương toán rõ ràng trong việc giúp hệ sinh thái Ethereum có thể giải quyết những vấn đề mình gặp phải một là tự phải nâng cấp bản thân và hai cần những sự hỗ trợ từ bên ngoài đó chính là:

• Ethereum 2.0 (Với Proof Of Stake và DankSharding là yếu tố cốt lõi).
• Layer 2. Là các giải pháp off-chain, các giao dịch được đưa ra ngoài chuỗi được xử lý, thực thi và cuối cùng được mang trở lại Layer 1 ở đây là Ethereum. Với Layer 2 thì đã giải quyết được các vấn đề liên quan đến tốc độ giao dịch và phí giao dịch trên Ethereum mà vẫn thừa hưởng sự bảo mật từ chuỗi gốc.

Và cả 2 bài toán này được giải quyết và phát triển trong cùng một thời gian. Khi mà gần đây Ethereum đã chính thức nâng cấp từ Proof Of Work lên Proof Of Stake thì các dự án về Layer 2 cũng đạt được rất nhiều thành tựu đặc biệt liên quan đến bộ giải pháp Rollup.

Layer 2 Là Gì?

Layer 2 hay còn gọi là mạng lưới tầng 2, nơi mà các giao dịch sẽ được xử lý off-chain. Vậy thế nào là giao dịch sẽ được xử lý off-chain?

Hình dung một cách đơn giản thì các giao dịch được xử lý on-chain tức là toàn bộ các yếu tố xung quanh 1 giao dịch bao gồm: Thực Thi, Đồng Thuận, Lưu Trữ sẽ được diễn ra trên Layer 1. Còn với với “giao dịch off-chain” đại diễn cho Layer 2 thì một phần của quá trình giao dịch được mang ra bên ngoài để xử lý và giải quyết.

Ví dụ như với giải pháp Rollup thì các giao dịch sẽ được Thực Thi trên các Layer 2 sau đó được đóng gói và mang xuống Layer 1 nơi mà nó được Đồng Thuận và Lưu Trữ.

Bên cạnh đó theo Ethereum Foundation thì Layer 2 được định nghĩa là là một tập hợp các giải pháp mở rộng cho Ethereum. Layer 2 là một blockchain riêng biệt và kế thừa tính bảo mật từ Ethereum.

Các Layer 2 khác nhau sẽ có những hướng phát triển khác nhau tuy vào tầm nhìn của mỗi đội ngũ phát triển. Bây giờ thì mình vào mọi người cùng đi sâu hơn về các giải pháp Layer 2 hiện có cho Ethereum nhé!

Toàn Tập Về Các Giải Pháp Layer 2

Chúng ta sẽ có tổng cộng là 4 giải pháp Layer 2 nổi bật cho Ethereum bao gồm:

• State Channel
• Plasma
• Validium
• Rollup. Trong Rollup thì có 2 giải pháp như
  • Optimistic Rollup
  • Zero – Knowledge Rollup viết tắt là Zk Rollup

State Channel

State Channel là từ trên 2 người mở ra 1 kênh riêng (ở dưới là 1 smartcontract). Tất cả các cá nhân trong channel này có thể tương tác (mua bán, gửi tiền, giao dịch,…) một cách nhanh gọn, dễ dàng và chi phí rẻ. Và channel sẽ chỉ gửi 2 thông tin lên Layer 1 bao gồm:

• Giao dịch mở kênh, đóng kênh.
• Số dư cuối cùng của tất cả thành viên trong channel.

Ưu điểm:

• Tốc độ giao dịch cực nhanh.
• Chi phí rất rẻ.
• Dễ dùng, dễ tương tác.

Nhược điểm:

• Chỉ phù hợp với quy mô nhỏ từ nhóm người nên không có khả năng mở rộng toàn cầu.
• Không hỗ trợ smartcontract

Rollup

Roll up có nghĩa là đưa toàn bộ các giao dịch ra khỏi ngoài chuỗi sau khi xử lý sẽ gom nhiều giao dịch thành 1 block rồi gửi về chain chính từ đó tiết kiệm về chi phí giao dịch và đẩy nhanh tốc độ giao dịch.

Giải pháp Rollup có 2 dạng:

• Optimistic Rollup: Optimism, Arbitrum, Boba Network, Metis DAO,…
• Zk Rollup: StarkNet, ZkSync, Polygon,…

Điểm khác biệt giữa Optimistic Rollup và Zk Rollup đó chính là bằng chứng giao dịch. Khi mà các giao dịch được các node trên Layer 2 gom lại tạo thành 1 block thì khi gửi về chain chính sẽ được gửi kèm một bằng chứng giao dịch,bằng chứng này được sử dụng để chứng minh các giao dịch ở trong block là hợp lệ. Thay vì chuỗi gốc phải chứng mình lại toàn bộ các block thì chỉ cần giải quyết bằng chứng giao dịch kia là đủ.

• Optimistic Rollup sử dụng bằng chứng Fraud Proof (Bằng chứng Gian Lận).
• Zk Rollup sử dụng bằng chứng Validity Proof (Bằng chứng Không Kiến Thức).

Ví dụ minh họa

• Với Fraud Proof của Optimistic: Hiện tại bạn đã đủ 18 tuổi để có thể vào bar để ăn chơi nhảy múa nhưng bảo vệ nói rằng: “Bạn phải chứng minh bạn trên 18 tuổi thì bạn mới có thể vào bar chơi”. Thì bạn trả lời với người bảo vệ đó là: “Tôi sẽ ở đây trong khoảng thời gian 7 – 10 ngày nếu không có bất kì khiếu nại hay có thông tin chứng minh tôi dưới 18 tuổi thì sau khoảng thời gian đó tôi sẽ được chứng minh là trên 18 tuổi”.
• Với Validity Proof Proof của Zk Rollup: Hiện tại bạn đã đủ 18 tuổi để có thể vào bar để ăn chơi nhảy múa nhưng bảo vệ nói rằng: “Bạn phải chứng minh bạn trên 18 tuổi thì bạn mới có thể vào bar chơi”. Thì bạn trả lời với người bảo vệ đó là: ” Tôi sẽ chứng mình cho bạn thấy tôi trên 18 tuổi nhưng tôi sẽ không xuất trình bất kì giấy tờ nào của bản thân tôi để tránh tiết lộ thông tin cá nhân”.

Mọi người có thể thấy cùng 1 vấn đề nhưng Optimistic Rollup và Zk Rollup đều có những hướng giải quyết khác nhau dẫn đến mỗi giải pháp đều có những ưu và nhược điểm riêng.