Điểm Yếu Trong Mô Hình Superchain Của Optimism

Từ thời điểm Optimism tung ra tầm nhìn Superchain đã khiến cộng đồng Crypto trở nên rất háo hức và cho rằng Optimism là công nghệ Layer 2 tốt nhất hiện nay. Tuy nhiên, trong bài viết này mình sẽ chia sẻ tới mọi người một số những insights trái chiều để chúng ta có thêm góc nhìn đa dạng hơn về Superchain của Optimism.

Để hiểu hơn về bài viết này, mọi người có thể tham khảo một số tài liệu như:

Tổng Quan Về Superchain & Một Số Thành Tựu Nổi Bật

Tổng quan về Superchain

Một trong những đột phá của thị trường Crypto trong năm 2023 chính là thời điểm Optimism giới thiệu tới cộng đồng OP Stack - nền tảng Framework giúp các nhà phát triển dễ dàng xây dựng một nền tảng Layer 2 với nhiều tùy chỉnh đa dạng. Tất cả những Layer 2 được xây dựng dựa trên OP Stack được gọi là các OP Chain và từ đó chúng ta có hệ sinh thái OP Chain tóm tắt lại chính là Superchain.

Tính tới nay OP Stack là một trong những bộ framework xây dựng Layer 2 có tính tuy biến cao nhất trong thị trường với nhiều sự lựa chọn như:

Chính vì có sự tùy biến cao như vậy nên đã có rất nhiều ông lớn lựa chọn OP Stack để xây dựng một nền tảng Layer 2 cho riêng mình. 

Một số những thành tựu đầu tiên của Superchain

OP Stack nhanh chóng tạo ra sức hút lớn cho toàn bộ cộng đồng Crypto khi mà:

• Coinbase lựa chọn xây dựng Base  - nền tảng Optimistic Rollup trên Ethereum bằng OP Stack.
• Binance cũng lựa chọn OP Stack để xây dựng opBNB.
• A16Z cũng xây dựng một sản phẩm Client trong hệ sinh thái Superchain.
• Celo từ một nền tảng Layer 1 cũng quay trở về với Layer 2 trên Ethereum dựa trên công nghệ OP Stack.

Rõ ràng không phải tự nhiên mà các ông lớn lựa chọn Optimism điều này đã chứng minh được sức mạnh về cả công nghệ lẫn mạng lưới của đội ngũ phát triển Optimism. Và mình tin rằng đây mới chỉ là khởi đầu cho một hệ sinh thái Superchain bùng nổ hơn nữa trong tương lai. Tuy nhiên, không có mô hình nào được coi là "chén thánh" trong thị trường Crypto và bản thân Superchain vẫn có những yếu điểm.

Điểm Yếu Trong Mô Hình Superchain Của Optimism

Tokenomics là điểm yếu chí mạng

Khi mình nhìn vào Superchain mình đã thấy có nhiều sự tương đồng với tầm nhìn Internet of Blockchain mà một trong những dự án đầu tiên đặt ra đó chính là Cosmos. Sự tương đồng được thể hiện rõ ràng qua các sản phẩm và tên gọi như:

• OP Stack tương đồng với Cosmos SDK.
• Optimism đại diện cho OP Chain đầu tiên và Cosmos Hub đại diện cho Hub đầu tiên trong hệ sinh thái.
• IBC đóng vai trò là cầu nói xuyên chuỗi, mặc dù Optimism chưa công bố nhưng chắc chắn trong tương lai sẽ có giải pháp tương tác giữa các OP Chain

Tuy nhiên, điểm yếu chí mạng trong mô hình của Cosmos đó chính là hệ sinh thái của Cosmos phát triển rất nhanh và mạnh hơn các đối thủ như Polkadot, Avalanche rất nhiều nhưng ATOM - native token Cosmos lại không được capture value quá nhiều nên cộng đồng luôn cho rằng ATOM là một trong những underrated của thị trường.

Trước đó, ATOM cũng có một số những use case nhất định như người dùng tham gia stake ATOM sẽ nhận được airdrop của những dự án xây dựng trên Cosmos SDK trong tương lai. Thời gian đầu số lượng ATOM yêu cầu stake không lớn và những airdrop khá khủng thu hút nhiều người tham gia tuy nhiên sau này số lượng ATOM yêu cầu từ các Cosmos SDK càng lớn và phần thưởng airdrop ngày càng bé nên chương trình này hiện tại không còn thu hút quá lớn mọi người tham gia.

Cosmos cũng phải tung ra đề xuất Cosmos 2.0 để giải quyết các vấn đề liên quan đến tokenomics nhưng do đề xuất quá dài nên cũng chưa được thông qua và phải chia thành nhiều đề xuất nhỏ hơn để thông qua dần dần. Gần đây nhất, Cosmos cũng đã chính thức tiến tới cập nhật Interchain Security.

Interchain Security cho phép các Blockchain mới trong hệ sinh thái Cosmos có thể thuê bảo mật từ Cosmos Hub, có nghĩa là thuê trực tiếp các Validator trên Cosmos Hub để bảo vệ mạng lưới cho mình. Nhờ vậy mà các Blockchain không cần phải suy nghĩ và tốn quá nhiều kinh phí để bảo về mạng lưới trong giai đoạn đầu tiên. Điều này vô hình chung cũng có những tác động tích cực tới ATOM.

1. Vấn đề bảo mật và phi tập trung mạng lưới là một trong những vấn đề quan trọng nhất nhưng cũng gây tốn kém nhất khi phát triển một nền tảng Blockchain 
2. Interchain Security là cần thiết 
3. Khi nhiều Blockchain trên Cosmos sử dụng dịch vụ Interchain Security 
4. Các Validator trên Cosmos Hub có nhiều doanh thu hơn 
5. Nhiều người muốn trở thành Validator trên Cosmos Hub 
6. Mọi người cần phải mua ATOM để trở thành Validator 
7. Buy Demaind quan trọng cho ATOM

Từ flywheel trên chúng ta có thể thấy rằng nếu như mạng lưới Cosmos càng mở rộng thì nhu cầu sử dụng Interchain Security sẽ càng cao và từ đó tạo ra động lực tang trưởng về dài hạn cho ATOM.

Bây giờ chúng ta cùng nhìn nhận ngược lại câu chuyện của Optimism. Liệu Optimism sẽ đi theo hướng của Cosmos là phát triển công nghệ, mạng lưới trước sau đó giải quyết vấn đề Tokenomics hay sẽ làm song song cả hai cùng một thời điểm? Rõ ràng, ở thời điểm hiện tại các nhà phát triển trên OP Stack không có trách nhiệm hay ràng buộc với các hoạt động capture value cho OP.

Chúng ta mới chỉ có thấy có 2 điểm nhấn như sau:

• Base cam kết trích một phần doanh thu để gửi vào Optimism Collective. Thực chất thì đề nghị này không có quá nhiều tác động trực tiếp tới OP.
•  Trong OP Stack cũng cho phép các nền tảng OP Chain sử dụng bộ Sequencer từ Optimism, điều này khá tương đồng với Interchain Security của Cosmos và tạo ra một flywheel tương tự

Nhưng theo mình điều này vẫn chưa thật sự đủ và lớn để OP có thể được capture value tối đa từ Superchain. Mình tin chắc cộng đồng của Optimism sẽ sớm nhận ra và có những giải pháp để giải quyết triệt để ngay từ ban đầu. Hiện tại cũng đang có một số những thông tin rò rỉ về việc người dung tham gia stake OP sẽ nhận được airdrop từ các OP Chain trong tương lai tương tự như nắm giữ ATOM trên Cosmos.

Chưa Rõ Cách Tương Tác giữa các OP Chain

Ở thời điểm hiện tại Optimism vẫn chưa chia sẻ chi tiết về cách các Op Chain trong Superchain tương tác và gửi thông tin cho nhau như cách mà IBC đang triển khai trên hệ sinh thái Cosmos. Tuy nhiên, IBC cũng có vấn đề là tạo ra phân mảnh thanh khoản, có lẽ mà vì vậy đội ngũ phát triển của Optimism đang nghĩ tới viễn cảnh một cây cầu xuyên chuỗi Omnichain để kết nối toàn bộ các OP Chain với nhau. Với Omnichain, rào cản về phân mảnh thanh khoản sẽ không còn.

Ở thời điểm hiện tại, khả năng cao các OP Chain sẽ phải sử dụng Bridge đến từ các bên thứ 3 thư Stargate, Lifi, Orbiter Finance, Hashflow,… các giải pháp Bridge đến từ các bên thứ 3 thường ẩn chứa những rủi ro lớn hơn.

Trải Nghiệm Người Dùng Có Thể Không Tốt

Việc người dung tương tác qua lại giữa các Giao thức và Dapp trên một nền tảng Layer 1 thì đã vô cùng thuận tiện tuy nhiên đối với người mới thì nó vẫn là một rào cản tương đối lớn. Trên cùng một nền tảng đã tương đối khó thì giữa các Blockchain thì nếu như không có một UI UX đơn giản và thuận tiện thì sẽ tạo ra sự tiếp cận khó khăn đối với cả người dùng cũ và mới.

Chính vì vậy đội ngũ phát triển của Optimism cần phải làm việc rất nhiều để cải thiện về trải nghiệm người dùng giữa các Blockchain làm sao để nó càng trở nên đơn giản càng tốt. Trong một bối cảnh tuyệt vời nhất hãy làm cho người dùng sử dụng nhiều Dapp khác nhau trên nhiều Blockchain khác nhau nghĩ rằng họ đang sử dụng nhiều Dapp khác nhau trên cùng một nền tảng Blockchain.

Superchain Vẫn Đang Trong Quá Trình Phát Triển

Hiện tại, Superchain vẫn đang ở trong giai đoạn đầu thử nghiệm và phát triển. Với mô hình tương tự Cosmos thì việc Cosmos thành công và an toàn không đồng nghĩa với việc Superchain của Optimism cũng sẽ được an toàn và bảo mật trong thời gian đầu phát triển. Bản thân của Base cũng đã gặp một số những lỗi trong bản testnet đầu tiên của mình.

Chính vì vậy, các OP Chain vẫn có những rủi ro nhất định trong tương lai. Rủi ro này sẽ giảm dần theo thời gian khi mà số lượng OP Chain ngày càng nhiều hơn.

Superchain Bị Phụ Thuộc Vào Optimism

Rõ ràng việc xây dựng trên OP Stack giúp cho các nhà phát triển không cần phải lo lắng về việc nâng cấp mạng lưới bởi vì đã có Optimism lo tuy nhiên chính vì vậy đôi khi các nhà phát triển lại không có được nhiều sự chủ động trong việc nâng cấp và phát triển mạng lưới để phù hợp với nhu cầu của mình.

Tổng kết

Bên cạnh những tiềm năng lớn lao của Superchain thì chúng ta vẫn thấy được một số những nhược điểm nhất định của Superchain cần phải cải thiện và khắc phụ trong tương lai. Mọi người nghĩ sao về điểm yếu này? Liệu OP có trở thành phiên bản ATOM tiếp theo của thị trường crypto?