Uniswap Là Gì? Tổng Quan Về Tiền Điện Tử Uniswap

Uniswap là gì? Uniswap là một sàn giao dịch theo cơ chế AMM đầu tiên trên DeFi, được xây dựng và phát triển trên Ethereum. Vậy Uniswap có gì đặc biệt mà trở thành DEX đứng đầu trong DeFi? Chúng ta cùng tìm hiểu dưới bài viết này nhé!

Để hiểu hơn về Uniswap các bạn có thể đọc tham khảo các bài viết sau:

Uniswap Là Gì?

Tổng Quan Về Uniswap

Uniswap là một nền tảng AMM hàng đầu trong Defi hiện nay và đang hỗ trợ nhiều cặp giao dịch nhất, nên mọi người có thể dễ dàng tìm kiếm và giao dịch những token mới lạ. Ra mắt vào tháng 11/2018 đến nay, Uniswap đã cho ra mắt 3 phiên bản V1, V2, V3 và đem lại nhiều hiệu quả hơn về vấn đề thanh khoản cho các sàn giao dịch phi tập trung đầu tiên.

Uniswap là giao thức được triển khai dưới dạng một tập hợp các hợp đồng thông minh bền vững, không thể nâng cấp; được thiết kế để ưu tiên khả năng chống kiểm duyệt, bảo mật, tự quản lý và hoạt động mà không cần bất kỳ trung gian đáng tin cậy nào có thể hạn chế quyền truy cập một cách có chọn lọc.

Uniswap dùng pool thanh khoản thay vì sổ lệnh như các sàn CEX, và hiện tại phiên bản được dùng nhiều nhất là Uniswap V2. Uniswap xây dựng một mô hình kết nối giữa bên mua và bán nhưng không có bên thứ 3, nhưng vẫn chia sẻ lợi nhuận được cho nhau.

Cơ chế hoạt động

Tham gia vào Uniswap sẽ có 3 phần chính:

Liquidity Providers: Là những nhà cung cấp thanh khoản cho thị trường.
Nhà giao dịch: Người dùng có thể giao dịch bất kì token ERC20 mà nền tảng hỗ trợ, và trả 1 khoản phí cho giao dịch đó.
Những Traders chuyên nghiệp: Kiếm lợi nhuận bằng việc ăn chênh lệch giá nhờ theo dõi ở các sàn khác nhau.

Các tính năng chính của Uniswap

Swap

Swap là tính năng cơ bản nhất của Uniswap, người dùng muốn swap token A lấy token B thì chỉ cần nhập số lượng token A là giao thức sẽ tự động tính được số lượng token B người dùng có thể nhận được.

Pools

Các nhà cung cấp thanh khoản sẽ bỏ tài sản vào pool để cung cấp thanh khoản, mỗi pools sẽ có 1 cặp tài sản, ví dụ là A và B các nhà cung cấp thanh khoản sẽ bỏ 2 tài sản vào pool với tỉ lệ 1:1. Nền tảng sẽ tự động gửi LP token về ví cho nhà cung cấp thanh khoản, token LP sẽ đại diện cho cho quyền sở hữu 1 phần tài sản trong pool.

Mô hình pool của Uniswap đa số gắn với Ethereum vì các lí do sau:

Uniswap sử dụng mô hình pool tỉ lệ 50 : 50: Đa số các pool trên Uniswap để là 50% ETH và 50% ERC20.
ETH sẽ được dùng như là đồng tiền chung trên Uniswap.
ETH sẽ là điểm kết nối các pool với nhau, hướng tới giúp người giao dịch đi qua ít route để giảm chi phí swap.

Flash Swap

Flash Swap xuất hiện trong Uniswap V2, cho phép người dùng rút bất kì số lượng token ERC20 nào, miễn phí với điều kiện cuối mỗi giao dịch các token được thanh toán hoặc trả lại với một khoản phí nhỏ.

Oracle

Tất cả các nhóm trên Uniswap V3 đều có thể đóng vai trò là oracle, cung cấp quyền truy cập và dữ liệu lịch sử về giá và thanh khoản. Lưu trữ lịch sử giá và thanh khoản trực tiếp trong hợp đồng nhóm làm giảm đáng kể khả năng xảy ra lỗi logic trong hợp đồng gọi vốn và giảm chi phí tích hợp bằng cách loại bỏ nhu cầu lưu trữ các giá trị lịch sử.

Fees

Swap Fees: Mỗi lệnh swap 1 cặp tài sản nào đó nhà giao dịch sẽ chịu 1 khoản phí nhỏ là 0.3%.
Pool Fees Tiers: Uniswap V3 cho ra mắt nhiều cặp tài sản hơn, mỗi cặp tài sản sẽ có một mức phí khác nhau. Các nhà cung cấp ban đầu có thể tạo nhóm với các mức phí khác nhau: 0.05%, 0.3%, 1%. Các mức phí khác cũng có thể được thêm vào bởi quản trị của UNI.
Finding The Right Pool Fee: Nền tảng dự đoán rằng sẽ có các cặp tài sản nhất định sẽ hướng tới mức phí cụ thể, khuyến khích cả cho người giao dịch và nhà cung cấp thanh khoản. Đối với các tài sản biến động thấp thì sẽ có những phí thấp, và đối với các tài sản biến động mạnh và mới lạ sẽ thu hút bởi mức phí sẽ cao.
Protocol Fees: Uniswap v3 có phí giao thức có thể được bật bởi quản trị UNI. So với phiên bản 2, quản trị UNI linh hoạt hơn trong việc lựa chọn phần phí hoán đổi cho giao thức.

Thanh khoản tập trung

Trong các phiên bản Uniswap V1, V2 đều hỗ trợ thanh khoản trải đều từ 0 đến vô cực, điều đó cho thấy tổng hợp thanh khoản hiệu quả, nhưng phần lớn tài sản giữ trong nhiều pool không bao giờ được sử dụng tới. Chẳng hạn như các cặp stablecoin giá tương đối ổn định, cho nên thanh khoản ngoài phạm vi giá của cặp stablecoin hiếm khi chạm đến.

Thấy những điểm đó, đội ngũ dự án cho ra mắt V3 với nhóm thanh khoản tập trung. Với V3 các Liquidity Providers có thể tập trung vốn vào các khoảng giá nhỏ hơn từ 0 đến vô cực. Do đó, các nhà giao dịch được cung cấp thanh khoản sâu hơn ở mức giá trung bình và LP kiếm được nhiều phí giao dịch hơn bằng vốn của họ.

Range Oders

Range Oders cho phép chúng ta đặt một lệnh mua / bán trong một khoáng giá mà chúng ta xác định, khi giá của cặp tài sản đó giao động tới mức giá chúng ta đặt, thì lệnh mua / bán sẽ tự động đó được thực hiện.

Không giống như các thị trường có lệnh giới hạn sẽ phát sinh phí nhưng tại tính năng này sẽ được tạo ra phí khi lệnh mua / bán được thực hiện. Điều này là do thứ tự phạm vi về mặt kỹ thuật là một hình thức cung cấp thanh khoản chứ không phải là một giao dịch hoán đổi điển hình.

Cơ chết hoạt động của Uniswap

Uniswap là một AMM điển hình, sẽ hoạt động theo công thức x * y = k. Trong đó x và y là nguồn token dự trữ theo cặp ( ví dụ ETH và USDT) và k là hằng số.

Ví dự pool được tạo có ETH/USDT với 1ETH và 1000 USDT và theo công thức x * y = k thì sẽ là: 1 * 1000 = 1000, sẽ có 2 trường hợp:

Trường hợp 1:

Swap USDT lấy ETH. Bửu muốn vào pool swap 500 USDT cộng với 0.3% phí lấy ETH. Lúc đó y = 1000 + 500 = 1500 USDT và k không đổi là 1000 nên x = 1000 / 1500 = 0,66666667.
Suy ra x = 1 - 0.66666667 = 0,33333 bằng giá trị 500 USDT. Lúc này giá ETH = 2500 USDT. Phí 0.3% đó sẽ được cộng thêm vào pool.

Trường hợp 2:

Swap ETH lấy USDT. Bửu bán 0.5ETH lấy USDT. Lúc đó x = 1 + 0.5 = 1.5. => 1000 / 1.5 =666.66667
Suy ra lúc đó y = 1000 - 666.66667 = 333,33333 tương đương 0.5ETH lúc này giá 1ETH = 666.66667 USDT giảm 33,33 %. Khi swap làm trượt giá cao như này, nền tảng sẽ nhắc bạn trước khi swap.

Điểm nổi bật của Uniswap

Uniswap không cần đăng ký tài khoản như sàn CEX, người dùng chỉ cần kết nối ví và swap được ngay. Là sàn giao dịch phi tập trung nên Uniswap loại bỏ đi danh tính của người dùng và bất kì ai cũng có thể tạo nhóm thanh khoản cho bất kì cặp token nào. Hiện tại Uniswap đang là DEX có nhiều cặp giao dịch nhất, thanh khoản dồi dào.

Uniswap V2 là một giao thức tạo lập thị trường tự động AMM , cho phép người dùng có thể swap bất kì token ERC20 nào, sử dụng pool thanh khoản thay vì sổ lệnh. Uniswap V2 có một bước tiến hơn hẳn Uniswap V1 đó là Uniswap V1 chỉ hỗ trợ giao dịch từ ETH - token ERC20, nhưng khi Uniswap V2 ra mắt người dùng có thể giao dịch từ token ERC20 - token ERC20.

Thay vì hỗ trợ thanh khoản từ 0 đến vô cực kém hiệu quả của Uniswap V2, Uniswap V3 ra đời với tính năng hỗ trợ thanh khoản tập trung. Uniswap V3 còn hỗ trợ nhiều mức phí giao dịch nhiều hơn.

Lộ Trình Phát Triển

Uniswap thông báo ra mắt Unichain

Vào ngày 10/10/2024, Uniswap đã thông báo ra mắt Unichain. Đây là một giải pháp Layer 2 mới được phát triển bởi Uniswap Labs nhằm mục đích tối ưu hóa DeFi và mở rộng quy mô Ethereum với chi phí thấp và tốc độ giao dịch cao. Được ra mắt trong khuôn khổ hệ sinh thái Optimism Superchain, Unichain cho phép giao dịch đa chuỗi liền mạch và hứa hẹn giảm chi phí giao dịch lên đến 95% so với Ethereum nhờ tận dụng các cải tiến như mạng lưới xác thực phi tập trung và các khối con 250ms. Điều này nhằm nâng cao trải nghiệm người dùng và hiệu suất thị trường bằng cách giảm độ trễ và tổn thất giá trị do MEV.

Unichain cũng tích hợp tính năng chuyển đổi chuỗi chéo, hỗ trợ giao dịch giữa các L2 trong Optimism Superchain, đồng thời làm việc để cải thiện khả năng tương tác với các chuỗi khác thông qua các sáng kiến như ERC-7683. Đây là bước đi quan trọng trong việc giải quyết vấn đề thanh khoản phân mảnh trên các Layer 2 hiện tại. Uniswap Labs hiện đã mở rộng testnet Unichain, cung cấp tài nguyên hỗ trợ cho các nhà phát triển và kêu gọi cộng đồng tham gia phát triển hệ sinh thái này.

Core Team

Hayden Adams - Fouder & CEO

Năm 2012 - 2016: Hayden Adams học lớp cao cấp ngành cử nhân Kỹ thuật, Cơ khí thuộc đại học Stony Brook.
Năm 2012- 2014: Hayden Adams là một nhà nghiên cứu tại Trung tâm ý tế Đại Học Columbia.
Năm 2015: Hayden Adams làm thực tập sinh kỹ thuật cơ khí tại Vista Wearable Inc.
Năm 2016 - 2017: Hayden Adams làm vị trí Kỹ Sư tại công ty Siemens, công ty làm về công nghệ ô tô và hàng không vũ trụ.
Năm 2017 đến nay: Hayden Adams là Fouder và là giám đốc điều hành Uniswap Labs.

Mary-Catherine Lader - COO

Mary - Catherine Lader từng học tại đại học Harvard với 2 tấm bằng Thạc sĩ quản trị kinh doanh và Tiến sĩ Luật.
Năm 2008 - 2011: Mary - Catherine Lader là nhà phân tích đầu tư tại Goldman Sachs tại New York.
Năm 2014 - 2015: Mary - Catherine Lader là Co Founder của hiWatson, nhà quản lý phúc lợi trực tuyến (bảo hiểm, hưu trí, thuế, v.v.) cho các nhà thầu độc lập.
Năm 2015 - 2019: Mary - Catherine Lader bắt đầu làm ở vị trí Tham mưu trưởng cho BlackRock, sau đó cô được thăng tiến nên làm CEO & Global Head of Aladdin Sustainability tại đây.
Năm 2019: Mary - Catherine Lader làm vị trí Term Member tại Council on Foreign Relations.
Tháng 06/2021: Mary - Catherine Lader tới làm việc tại Uniswap Labs ở vị trí Giám Đốc Điều Hành.

Scott Gray - Head of NFT Product

Năm 2021 - 2022: Scott Gray là Co Founder tại Genie, Sau đó công ty này được Uniswap Labs mua lại.
Tháng 6 / 2022: Scott Gray về Uniswap Labs làm tại vị trí Trưởng phòng sản phẩm NFT.

Investor

Dự án thành công kêu gọi $176M qua 2 vòng gọi vốn:

Ngày 07/08/2020: Vòng series A, gọi vốn thành công $11M từ 8 nhà đầu tư dẫn đầu là A16Z.
Ngày 13/10/2022: Vòng series B, gọi vốn thành công $165M từ 5 nhà đầu tư dẫn đầu là Polychain.

Tokenomics

Tổng quan về Token Uniswap

Token Name: Uniswap
Ticker: UNI
Blockchain: Ethereum
Phân loại token: ERC20
Contract: 0x1f9840a85d5af5bf1d1762f925bdaddc4201f984
Tổng cung: 1.000.000.000

Token Allocation

Cộng đồng: 60%
Team: 21.3%
Nhà đầu tư: 18%
Cố vấn: 0.7%

Token Release

Đối với Community sẽ được khóa trong 4 năm tới 2024 và được trả dần qua từng năm. Năm đầu trả 40%, năm thứ 2 trả 30%, năm thứ 3 trả 20%, năm thứ 4 trả hết phần còn lại.
Đối với Team, Cố Vấn và Investor thì sẽ được khóa theo thời hạn giống nhau.

Token Use Case

Hiện tại token UNI có chắc năng sau:

UNI có chức năng quản trị, có quyền quyết định đến thay đổi của dự án.
Dùng làm phí chuyển đổi.
Token UNI còn làm phần thưởng cho Liquidity Mining.

Sàn Giao Dịch

Hiện tại UNI đang được giao dịch hầu hết các sàn lớn như: Binance, Coinbase, Kucoin, Uniswap, ..

Kênh Thông Tin Dự Án

Website: https://uniswap.org/
Discord: https://discord.com/invite/FCfyBSbCU5
Twitter: https://twitter.com/Uniswap

Tổng Kết

Khi ra mắt Uniswap V1, các sản phẩm tính năng còn hạn chế không thu hút được người dùng. Cho đến khi cho ra mắt Uniswap V2, lúc này dự án mới thực sự bùng nổ, thu hút được rất nhiều người dùng. Từ đó đưa Uniswap vươn lên là một DEX hàng đầu trong thị trường Defi về thanh khoản, số lượng người dùng, TVL,.... Uniswap mang đến cho người dùng giao diện tương tác dễ dàng với giao thức, bảo mật cao và ẩn danh tính người dùng. Đây có thể coi là chú kì lân trong thị trường crypto.