ORC 20 Là Gì? Sự Nâng Cấp Và Tiến Hóa Của BRC 20

ORC 20 là gì? ORC 20 là một tiêu chuẩn mở được thiết kế để tạo Fungible token trên mạng lưới Bitcoin. ORC 20 được tạo ra sau tiêu chuẩn BRC 20 nhằm giải quyết một số hạn chế của BRC 20 bằng cách cải thiện tính bảo mật và nâng cao tính linh hoạt. Vậy ORC 20 có gì đặc biệt hãy cùng Hak Research tìm hiểu trong bài viết này nhé.

ORC Là Gì?

Xu hướng thử nghiệm trên chuỗi khối Bitcoin

Vào tháng 05/2023, mạng lưới Bitcoin đã nhận được sự chú ý đáng kể của các nhà đầu tư khi xuất hiện một tiêu chuẩn được thiết kế để tạo Fungible token được gọi là BRC 20. Tiêu chuẩn này sử dụng Ordinals để ghi một đoạn mã JSON vào Satoshi. Tuy nhiên, một điểm cần lưu ý là BRC 20 về mặt kĩ thuật không đại diện cho một Fungible Token như tiêu chuẩn ERC 20 trên mạng lưới Ethereum mà chỉ là mang lại cho chúng ta cảm giác về sự tồn tại của Token. Mọi người có thể tìm hiểu thêm về BRC 20 qua bài viết sau.

Sự phổ biến của BRC 20 đã dẫn đến sự gia tăng đáng kể về số lượng giao dịch và phí mạng lưới trên chuỗi khối Bitcoin. Sàn giao dịch tiền điện tử lớn nhất thế giới Binance còn phải chặn quá trình rút do lo ngại về bối cảnh khối lượng giao dịch lớn trên chuỗi khối Bitcoin. Tuy nhiên, sự ra đời của các tiêu chuẩn mã thông báo mới xuất hiện như: ORC 20 hay SRC 20 tạo nên một làn sóng mới trên Bitcoin. Từ ngày 13 - 15/05/2023, các giao dịch liên quan đến ORC 20 chiếm một phần đáng kể, khoảng 10% trong tổng số giao dịch. 

Tổng quan về ORC 20

ORC 20 là một tiêu chuẩn mới cho các Fungible Token chạy trên chuỗi khối Bitcoin, được tạo ra bằng cách gắn một đoạn mã JSON vào Satoshi tương tự như BRC 20.

ORC 20 được tạo bởi OrcDAO đã giới thiệu tiêu chuẩn mã thông báo này như giải pháp cho một số hạn chế của BRC 20 bằng cách tăng tính bảo mật và tính linh hoạt. Ngoài ra, ORC 20 còn mở rộng khả năng của BRC 20 bằng cách hỗ trợ nhiều định dạng dữ liệu hơn và sử dụng mô hình UTXO của Bitcoin để loại bỏ vấn đề tăng phí giao dịch lên gấp đôi.

Nói một cách đơn giản, ORC 20 có thể coi là một "hard fork" của BRC 20. Tuy nhiên, một điều quan trọng cần lưu ý là ORC 20 vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm và không có gì đảm bảo rằng các mã thông báo tạo theo tiêu chuẩn này sẽ có bất kì giá trị hoặc tiện ích cụ thể nào.

Dưới đây là một ví dụ về việc triển khai token ORC 20 với tổng nguồn cung là 21.000.000 Token:

{ 

  "p": "orc-20",

  "tick": "orc",

  "id": "1",

  "op": "deploy",

  "max": "21000000",

  "lim": "10000"

}

ORC 20 Cải Thiện Tiêu Chuẩn BRC 20 Như Thế Nào?

Nhược điểm của BRC 20

Mặc dù BRC 20 đã mở đường cho một cách mới để áp dụng Token trên mạng lưới Bitcoin nhưng đây là một tiêu chuẩn mới và đang còn rất nhiều nhược điểm.

• Khi mã thông báo BRC 20 được triển khai ban đầu, tổng nguồn cung và số lượng token tối đa trên mỗi lần mint là cố định và không thể thay đổi. Mặc dù điều này có thể có lợi trong một số trường hợp nhất định nhưng nó một số nhược điểm là hạn chế tính linh hoạt trong thiết kế mã thông báo.
• Một hạn chế nữa là BRC 20 chỉ có thể định danh các token bằng 4 kí tự. Điều này có thể gây ra vấn đề trùng tên cho các Token khiến người dùng khó có khả năng phân biệt.
• Cuối cùng, việc chuyển và lưu giữ các token BRC 20 hoàn toàn phụ thuộc vào các bộ chỉ mục bên ngoài chuỗi. Vì bản thân quá trình inscription chỉ đơn giản là ghi dữ liệu ngẫu nhiên và Satoshi nên không có một cách nào để mạng lưới Bitcoin ngăn chặn các Ordinals vi phạm tiêu chuẩn BRC 20.

Ví dụ: Token Ordi có tổng nguồn cung là 21.000.000 token và tất cả 21.000.000 Token này đã được mint thì việc sử dụng chức năng mint để thêm mã thông báo Ordi là không hợp lệ theo tiêu chuẩn BRC 20 nhưng giao dịch vẫn được ghi lại và người dùng cần phải trả phí trên mạng lưới Bitcoin. Do đó việc xác định các giao dịch hợp lệ hay không đều phụ thuộc vào các các công cụ lập chỉ mục tập trung bên ngoài chuỗi. Điều này có thể khiến một số hacker tận dụng và thực hiện các cuộc tấn công vào vấn đề bảo mật trên gây ra tổn thất về tài chính.

Các cải tiến của ORC 20

Tiêu chuẩn ORC 20 được xây dựng dựa trên Ordinals và tiêu chuẩn mã thông báo BRC 20. Mục tiêu chính của ORC 20 là cải thiện và thúc đẩy việc áp dụng các Fungible Token trên chuỗi khối Bitcoin. Sau đây là một số cải thiện chính mà ORC 20 mang lại dành cho BRC 20:

Triển khai mô hình UTXO

ORC 20 triển khai mô hình UTXO để xác định nguồn gốc và quyền sở hữu Token trên chuỗi khối Bitcoin bằng cách chỉ định số tiền mà người nhận sẽ nhận được và số dư còn lại sẽ được gửi cho người gửi trong mỗi giao dịch. 

Ví dụ: Giả sử A gửi cho B $2 USD trong khi B có sẵn $1 USD. Điều này sẽ khiến số dư của B là $3 USD với $1 USD ban đầu và $2 USD nhận được từ A. Nhưng theo mô hình UTXO, số dư của B sẽ có hai UTXO riêng biệt, một cho $1 USD và một cho $2 USD. Ưu điểm là UTXO chỉ có thể được sử dụng một lần, về cơ bản ngăn chặn vấn đề double-spending dẫn đến phi giao dịch tăng lên gấp đôi. ORC 20 thêm khái niệm UTXO vào chuyển mã thông báo, đây là điểm khác biệt lớn nhất so với BRC 20.

Đối với ORC 20, người dùng có thể ghi giao dịch trên vào Satoshi và cần một inscription ở cuối để gửi lại số dư còn lại cho người gửi. Người dùng cũng thể hủy giao dịch giữa chừng nếu inscription cuối cùng không được thực hiện.

Không giới hạn không gian đặt tên

Tiêu chuẩn ORC 20 đã mang lại một số cải tiến về định danh Token so với việc chỉ giới hạn mỗi token chỉ có 4 kí tự như của BRC 20. Với ORC 20, người dùng có thể đặt tên với độ dài bất kì được viết trong “tick”. Như hình ảnh ở trên, mọi người có thể thấy mã thông báo orc được tạo ra chỉ gồm 3 kì tự.

Định danh Token

Tiêu chuẩn ORC 20 đã mang lại những cải tiến đáng kể so với tiêu chuẩn BRC 20. Với ORC 20, người dùng có thể đặt tên cho các token không giới về kí tự đặt tên. Ngoài ra, trong trường hợp có 2 dự án có cùng tên thì BRC 20 cần phải thông qua công cụ lập chỉ mục ngoài chuỗi để kiểm tra xem liệu mã thông báo ban đầu có hợp pháp hay không. Ngược lại, đối với ORC 20 thì các mã thông báo cùng tên vẫn có thể được phân biệt thông qua “id” được thiết lập ban đầu dành cho mỗi mã thông báo.

Có thể nâng cấp

Tiêu chuẩn ORC 20 đã giới thiệu khả năng sửa đổi tổng nguồn cung và số lượng mã thông báo tối đa cho mỗi lần mint ngay cả sau lần triển khai ban đầu. Điều này được thực hiện thông qua tính năng “ug”, mặc dù điều này có thể bị khai thác bởi người triển khai ban đầu nhưng nó cũng tạo ra cơ hội cho các thử nghiệm mới. Các thử nghiệm này có thể bao gồm giảm dần số lượng token tối đa trên mỗi lần mint hay tăng số lượng mã thông báo đã mint trước đó để thưởng cho các thành viên trong cộng đồng.

Các Tính Năng Người Dùng Có Thể Sử Dụng Đối Với ORC 20

Tiêu chuẩn ORC 20 cung cấp một loạt các tính năng dành cho người dùng như:

• Deploy: Người dùng có thể triển khai các mã thông báo ORC 20 mới hoặc các mã thông báo ORC 20 hiện có. 
• Mint: Khác với BRC 20, người dùng có thể mint thêm token áp dụng tiêu chuẩn ORC 20 thông qua một số sự kiện được xác định trước.
• Send: Quá trình gửi đối với các token ORC 20 thông qua hai giao dịch thành phần. Ví dụ: A gửi 1000 $ORC cho người nhận là B. Trước tiên, A sẽ ghi 1000 $ ORC vào "send inscription" đến địa chỉ của B. Sau đó, A sẽ ghi lại số dư còn lại vào địa chỉ ví của mình. Một giao dịch chỉ hoàn tất sau khi số dư còn lại được gửi. A sẽ gửi Satoshi có chứa "send inscription" được tạo ở trên cho B.
• Cancel: Các giao dịch trên các token ORC 20 có thể bị hủy bỏ bằng tính năng “cancel event”.

Các giao dịch áp dụng tiêu chuẩn ORC 20 dựa trên mô hình UTXO và mỗi lần chuyển yêu cầu người gửi chỉ định số tiền mà người nhận sẽ nhận được và số dư còn lại được gửi cho người gửi. Cách tiếp cận này đảm bảo sự an toàn trong mỗi giao dịch và loại bỏ tình trạng phí giao dịch cao.  

Tổng kết

Kể từ khi Bitcoin Ordinals được giới thiệu lần đầu vào tháng 01/2023, đã có rất nhiều cải tiến và thử nghiệm đã được thực hiện trên chuỗi khối Bitcoin. Điều này bắt đầu từ BRC 20 và hiện tại đang là ORC 20 với khả năng tương thích ngược và cải thiện những điểm yếu mà BRC 20 đang gặp phải. Trên đây là tất cả thông tin mà mình muốn cung cấp về ORC 20, hi vọng mọi người đã nhận được những kiến thức thú vị.