Những Ý Tưởng Lớn Trong Năm 2024 Của A16Z

Chỉ còn 1 ngày nữa thôi thì năm 2023 sẽ trôi qua và một khởi đầu mới, cơ hội mới, những thứ tốt đẹp lại tới với chúng ta mang tên 2024. Chắc hẳn trong 2023 mọi người đã bỏ lỡ rất nhiều xu hướng có thể mạng lại lợi nhuận cho mình. Lí do có thể đến từ những ám ảnh còn sót lại cuối năm 2022, sau một năm downtrend chỉ giảm và giảm, kinh tế thì dự báo suy thoái, lãi suất cao khiến cho ai ai cũng không mấy mặn mà với thị trường mà bỏ lỡ đi những cơ hội. Một phần nữa có thể đến từ những xu hướng xuất hiện mọt cách rất bất ngờ như BRC-20, AI, Inscriptions...

Hôm nay hãy cũng mình nhìn lại những dự phóng xu hướng có thể được chú trọng phát triển, những điểm cải thiện của các giao thức, và Narratives tiềm năng có thể bùng nổ trong năm 2024của quỹ đầu tư mạo hiểm nổi tiếng A16Z.

Bước Vào Kỉ Nguyên Của Phi Tập Trung

Như chúng ta đã thấy rất nhiều lần, khi quyền kiểm soát hệ thống hay một nền tảng rơi vào tay của số ít người, nó rất dễ để xâm phạm quyền riêng tư của người dùng. Đó là lí do tại sao sự phi tập trung quan trọng, đó là công cụ cho phép chúng ta có tiếng nói hơn với hệ thống, giao thức bằng cách tạo ra sự trung lập giữa các cá thể, kết hợp với cơ sở hạ tầng của Internet để thúc đẩy sự cạnh tranh và đa dạng của hệ thống cho phép người dùng có nhiều sự lựa chọn hơn cũng như tính tự chủ.

Nhưng hiện tại sự phi tập trung rất khó để đạt được độ hiệu quả trong thực tế cũng như trên quy mô rộng lớn, khi phải đối mặt với tính hiệu quả và ổn định của các hệ thống tập trung. Vì sao Crypto là phi tập trung nhưng mọi người lại thích sử dụng các sàn CEX hơn chứ không phải các DEX?.

Trong khi đó, hầu hết các mô hình quản trị Web3 đều có sự tham gia của DAO (Các tổ chức tự trị phi tập trung) sử dụng các mô hình quản trị đơn giản (Đề xuất rồi vote - đơn giản) nhưng thực sự nó không hiệu quả. Tuy nhiên, nhờ có web3 và DAO trong vài năm trở lại đây, chúng ta đang được chứng kiến sự "thử nghiệm" để tìm ra phương hướng tốt nhất cho công cuộc thúc đẩy sự phi tập trung. 

Sau rất nhiều các mô hình DAO của các dự án không cho thấy sự lạc quan, thì đã có những phương pháp như áp dụng nguyên tắc Machiavellian vào DAO nâng cao sư phi tập trung hiểu quả hơn cũng như đảm bảo trách nhiệm của các nhóm lãnh đạo. Khi các mô hình như vậy phát triển, chúng ta sẽ sớm thấy mức độ phi tập trung, chức năng vận hành và đổi mới chưa từng có.

Làm Mới Trải Nghiệm Người Dùng 

Crypto đã có một khoảng thời gian phát triển khá dài để phát triển, các dự án, tổ chức đã đưa ra những khái niệm mới, công nghệ mới, các yếu tố được cho là "tương lai" của ngàng tài chính. Nhưng có một điều suốt bao năm vẫn không cải thiện được đó là trải nghiệm người dùng trên các dapp. 

Mọi thứ vẫn quá phức tạp, khóa cá nhân tự lưu trữ với 12 đến 24 kí tự, việc phải kí quá nhiều lần trên một giao dich, việc kết nối với các ứng dụng không được mượt mà, bảo mật kém khiến người dùng lúc nào cũng lo sợ việc bị hacker lấy mất tài sản... Chỉ với những trải nghiệm người dùng tệ như vậy thôi đã đủ khiến Crypto mất đi một lượng "khách hàng" lớn. Ở trong thị trường tài chính truyền thống mọi thứ rất mượt mà và dễ dàng. Hãy nhìn cái cách Momo, E-Bank làm với lĩnh vực truyển tuyền, Facebook, Instagram với các mạng xã hội - khi trải nghiệm người dùng được đặt lên hàng đầu, sự tiện lợi, dễ dàng trong việc sử dụng là một yếu tố gây cản trở trong quá trình Mass Adaption của Crypto.

Nhưng trong xu thế của năm 2023, chúng ta càng được chứng kiến nhiều hơn việc các nhà phát triển đang nỗ lực làm mới trải nghiệm người dùng trên càng dapp. Một công cụ trong việc cải thiện trải nghiệm người dùng đó là Passkeys. Passkeys đơn giản hóa việc kí trong các Apps và Website trên các thiết bị của người dùng. Passkeys khác với passwords, thứ mà dễ bị tấn công và đòi hỏi sự chủ động của người dùng. 

Một số cải tiến khác đó là Smart Accounts, nó giúp tài khoản có thể tự lập trình được, do đó dễ quản lý hơn. Embedded wallets - được xây dựng ngay trong ứng dụng tư đó giúp việc triển khai trở nên dễ dàng. MPC - công cụ giúp các tổ chức thứ 3 dễ dàng hỗ trợ kí cho người dùng mà không cần khóa của họ. Sự cải tiến tiếp theo đó là advanced RPC endpoints, nó có thể nhận diện thứ người dùng muốn, và nhiều tính năng hơn.

Những cải tiến này có thể giúp Web3 tiến lên mainstream và khiến trải nghiệm người dùng trở nên tốt hơn và đặc biệt đó là an toàn hơn so với Web2.

Sự Vươn Lên Của Công Nghệ Modular Stack

Trong thế giới của các networks, có một thứ luôn thống trị các yếu tố khác đó là Network Effects (sự hiệu quả). Network effects được chia làm 2 loại Moularity.

• Một loại giúp mở rộng và củng cố Network Effects.
• Loại thứ 2 giúp làm phân mảnh và suy yếu Network Effects.

Cấu trúc Monolithic (blockchain nguyên khối như Ethereum, Solana, Avalanche...) có lợi thế là cho phép tích hợp sâu và tối ưu hóa qua những thứ khác được xem là ranh giới của Modular ít nhất là để có được sự thể hiện tốt nhất. Nhưng mà điểm lợi thế to nhất của mã nguồn mỡ đó là công nghệ Modular cho phép sự đa dạng hơn trong việc tùy chỉnh. Các nhà phát triển có thể tự do sáng tạo trong việc phát triển các nền tảng, biến các blockchain trở nên chuyên dụng hơn cho một vấn đề nhất định mà họ đang cần giải quyết.

AI Và Blockchain Kết Hợp Với Nhau

Các Blockchain phi tập trung được cho là đối trọng với AI phi tập trung. Các mô hình AI như ChatGPT hiện tại chỉ có thể được "đào tạo" (trained) và hoạt động bởi một số ít gã khổng lồ về công nghệ, bởi vì những dữ liệu cần thiết là một yếu tố mà các công ty công nghệ nhỏ hơn không đáp ứng được. Nhưng với Crypto có thể tạo ra các thị trường đa diện (multi-sided), toàn cầu, permissionless (không cần sự cấp phép của một tổ chức cụ thể), nơi mà bất kỳ ai cũng có thể đóng góp và nhận về phần thưởng dựa trên những đóng góp đó. Với việc tận dụng nguồn tài nguyên này sẽ giúp giảm chi phí phụ thuộc vào AI, khiến nó trở nên dễ tiếp cận hơn.

Tuy nhiên, hiện tại với cái cách AI đang tạo ra một cuộc cách mạng hóa trong việc chúng ta sản xuất thông tin - thay đổi xã hội, văn hóa, chính trị, nền kinh tế. AI cũng tạo ra một thế giới nội dung phong phú trong đó không thể không nhắn đến công nghệ Deep Fakes. Công nghệ của Crypto có thể được sử dụng ở đây, Blockchain giúp chúng ta truy xuất nguồn gốc của các nội dung chúng ta thấy trên Internet và nhiều hơn thế nữa. 

Chúng ta cũng cần tìm ra cách để phi tập trung AI và quả lý nó một cách bình đẳng, dân chủ để không chịu ảnh hưởng của bất kì cá nhân nào. Web3 sẽ là một nơi lí tưởng để thử nghiệm việc này. Các mạng lưới với tính phi tập trung cao, mã nguồn mở sẽ khiến cho AI trở nên phi tập trung hơn và quan trọng hơn hết là an toàn cho người dùng.

Play To Earn Trở Thành Play And Earn

Trong "Play to earn" P2E game, người chơi sẽ kiếm được tiền dựa trên thời gian và công sức của họ khi chơi game. Xu hướng này tạo ra những thay đổi rộng lớn hơn trong cách chúng ta chơi game, nó không chỉ là nền kinh tế trong game mà còn là mối quan hệ của người chơi với các nền tảng. Web 3 cho phép chúng ta tạo ra những sự đổi mới khi trước đây tất cả số tiền kiếm được trong trò chơi sẽ được chuyển đến các công ty phát hành game. Người dùng xứng đáng nhiều hơn với những giá trị họ tạo ra cho các nền tảng phát hành game.

Nhưng các games không nhất thiết phải biến thành "công việc", chơi game là phải vui, và bàn chơi game không nên biến thành "bàn làm việc". Điều người dùng cần ở đây là những game vừa thực sự vui, hay, chỉnh chu, thu hút người chơi mà vừa cho họ thêm những giá trị mà họ xứng đáng được nhận. Do đó, P2E ngày càng chuyển sáng Play and earn, tạo ra sự khác biệt giữa chơi game và làm việc. Bản thân minh đã từng cày thuê cho các tựa game P2E vào chu kì 2021 nên hiểu được nổi "khổ" khi một ngày phải đánh vài chục ván Axie, Thetan - khi việc chơi game không còn là niềm vui mà nó biến thành stress, công việc.

Cách quản lí nền kinh tế trong game sẽ liên tục được thay đổi, điều chỉnh để tìm ra cách phù hợp nhất. Tuy nhiên, đây không phải là một xu hướng nhất thời mà nó sẽ trở thành một phần tất yếu của game sau này.

Khi AI Trở Thành Nhà Tạo Lập Trò Chơi Và Crypto Cung Cấp Sự Đảm Bảo

Đối với những người dành thời gian rất nhiều để nghĩ về Game Web3 và tương lai của ngành công nghiệp này. Có một điều rõ ràng là các tác nhân AI trong game phải đi cùng với sự đảm bảo rằng chúng dựa trên một mô hình nhất định, và các mô hình đó thực thi mà không bị thao túng, nếu không Games sẽ mất đi tính toàn vẹn.

Khi các yếu tốt như cốt truyện, xu hướng, tính Logic đều được tạo ra theo một thủ tục, khuôn khổ nhất định, hay nói cách khác là AI trở thành nhà sản xuất trò chơi (Dùng AI tạo ra Games) thì chúng ta sẽ muốn game maker đó có trung lập hay không. Chúng ta cần đảm bảo được việc hiểu, chuẩn đoán và đưa ra các hình phạt cho những sự cố với AI. Trong ngữ cảnh này, "AI alignment" (Sự liên kết AI) là động lực để giải quyết các vấn đề, nó tương tự cách chúng ta xử lí với vấn đền có tác nhân là con người.

NFTs Trở Thành Một Tài Sản Phổ Biến Của Các Brands

Đã có rất nhiều ác thương hiệu tung ra các bộ sưu tập NFT như Gucci, Adidas, Puma, D&G... Ví dụ ở đây ta có thể kể tới Starbuck - đã giới thiệu chương trình khách hàng thân thiết được ứng dụng trong trò chơi, trong đó người tham gia thu thập các tài sản kĩ thuật số khi họ khám phá các sản phẩm cà phê của thương hiệu. Nike và Reddit đã phát triển các NFT mà họ đã tiếp thị một cách rõ ràng tới nhiều đối tượng. 

Các thương hiệu có thể tận dụng NFT một cách mạnh mẽ hơn bằng cách sử dụng NFT để đại diện và củng cố sự nhận diện của khách hàng cũng như mối liên kết với cộng đồng, với các mặt hàng hay thâm chí đồng sáng tạo các sản phẩm và trải nghiệm cùng với những người  tận tâm với các sản phẩm của các Brand. 

Năm ngoái, đội ngũ của A16z đã nhận thấy xu hướng hứng thú ngày càng tăng với các NFT giá rẻ thường được lưu trữ và quản lí thông qua ví hoặc trên các Layer vì chi phí giao dịch thấp. Năm 2024 các NFT sẽ có tiềm năng để trở nên phổ biến như một loại tài sản kỹ thuật số của các thương hiệu.

SNARKS Sẽ Bước Ra Ánh Sáng

SNARK (Succinct Non-Interative Argument of Knowledge) là một trong những công nghệ dùng để xác thực một tuyên bố (statement) mà không làm lộ ra thông tin của người đưa ra tuyên bố hay nhân chứng (Witness).

Trước đây các nhà phát triển công nghệ đã có những chiến lược để xác minh khối lượng công việc được tính bằng các thiết bị máy tính như: 

• Thực thi (re-executing) thêm một lần nữa trên một máy tính đáng tin cậy.
• Thực thi trên một máy chuyên dụng cho nhiệm vụ đó hay còn gọi lại TEE - Trusted execution environment.
• Thực thi trên một cơ sở hạ tầng trung lập như Blockchain.

Mỗi chiến lược đều có ưu và nhược điểm, nhưng hiện tại, SNARKS đang trở thành một công cụ dễ dàng sử dụng hơn. SNARK giúp cho các nhà phát triển có thể tiết kiệm chi phí, và cho phép việc tính toàn khối lượng công việc một cách đáng tin cậy và không thể giải mạo.

SNARK có những ưu điểm mà được Vitalik ưu ái hơn các bằng chứng khác như: 

• Thời gian xác minh ngắn.
• Bằng chứng cho việc tính toán nhỏ hơn rất nhiều so với các tác vụ mà nó thực hiện.
• Khối lượng lưu trữ nhỏ, giúp tiết kiệm được không gian, giảm khối lượng dữ liệu cần lưu trữ.

Việc Xác Minh Trở Nên Ít Hình Thức Hơn

Trong khi các phương pháp xác minh hiện tại chỉ phố biến với việc xác minh phần cứng nhưng chúng lại ít được phổ biến với các phần mềm. Do vậy đối với các nhà phát triển bên ngoài hệ thống phần cứng thì các phương pháp hiện tại quá phức tạp và có thể làm tăng thêm chi phí và sự chậm trễ. Tuy nhiên, các nhà phát triển smart contract có rất đa dạng về nhu cầu:

• Hệ thống mà họ phát triển phải xử lí hàng tỷ đô la
• Bugs sẽ gây ra hậu quả nghiệm trọng

Vậy nên cần có các phương pháp xác minh dễ tiếp cận hơn trong phần mềm đặc biệt là cho smart contract.

Năm vừa qua chúng ta đã chứng kiến sự xuất hiện của những công cụ mới có sự thân thiện hơn đối với các nhà phát triển. Những công cụ này tận dụng sự đơn giản trong kiến trúc của các smart contract, nó còn đơn giản hơn so với các phần mềm thông thường. Với sự xuất hiện của SMT solver (công cụ giải SMT), hiệu suất của những công cụ đã được cải thiện nhanh chóng bằng cách tận dụng công nghệ của SMT - SMT sử dụng một thuật toán phức tạp để xác định hoặc nhận diện sự thiếu sót của lỗi trong phần mềm và phần cứng. 

Với sự phát triển của các công cụ trên ta có thể chứng kiến được các smart contract sẽ trở nên mạnh hơn, ít dẫn đễn các vụ hack gây thịt hại nặng hơn.

Tổng Kết

Trên đây là các xu hướng công nghệ cũng như việc dự đoán các xu hướng cho năm 2024 của đội ngũ A16Z. Hi vọng mọi người đã có thể rút ra cho mình những insight phù hợp cho bản thân để có thể có được cho mình một năm mới như ý.