Web3 Là Gì? Ưu & Nhược Điểm Của Web3

Web3 là gì? Web3 được coi là một bước tiến giải quyết những vấn đề còn tồn đọng mà Web2 đang gặp phải. Tuy nhiên bản thân Web3 cũng có rất nhiều vấn đề cần phải giải quyết, vậy trong bài viết này mình và mọi người sẽ cùng nhau đi tìm hiểu về Web3, về những ưu và nhược điểm mà Web3 đang sở hữu.

Để hiểu hơn về Web3, mọi người có thể đọc thêm một số bài viết như:

Web3 Là Gì?

Sự tiến lên và phát triển

Có thể nói rằng, chúng ta đang trên một lộ trình phát triển từ Web 1.0 lên Web 2.0 và có thể Web 3.0 sẽ là nấc thang tiếp theo:

Web 1.0: Nơi người dùng chỉ có thể đọc các thông tin trên các nền tảng website như các trang báo mạng, blog,...
Web 2.0: Tại đây người dùng sẽ không chỉ đọc nữa mà sẽ là những người sáng tạo nội dung. Không chỉ dừng lại ở đó với sự ra đời của Facebook, Youtube,... (các trang Mạng Xã Hội) đã thay đổi cách con người tương tác với nhau từ trực tiếp qua những nút như like, comment, share, biểu tượng cảm xúc,...
Web 3.0: Giữ lại những ưu điểm của Web 1.0 và Web 2.0 thì Web 3.0 trở thành một nơi mà tất cả thông tin của người dùng đều an toàn mà không cần phải tin tưởng vào một bên thứ ba.

Tuy nhiên, chưa thể khẳng định Web3 sẽ là tương lai bởi vì Web3 vẫn còn nhiều những nhược điểm trước mắt cần phải khắc phục mà chúng ta sẽ đề chi tiết hơn trong các mục tiếp theo của bài viết.

Bối cảnh thị trường và các vấn đề về Web2

Rõ ràng Web2 đã trải qua những ngày tháng thịnh vượng nhất của mình, sẽ có nhiều bạn tự đặt câu hỏi rằng ngày tháng thịnh vượng của Web2 như thế nào? Thì mình có thể miêu tả ngày tháng thịnh vượng của Web2 qua một số những ví dụ sau đây:

Bạn đã từng là một người nghiện FB đúng không khi mà chăm chỉ đăng tải video, hình ảnh sống ảo, đăng những bài viết, cùng bạn bè comment, tương tác, nhắn tin,...
Chắc chắn là mọi người hầu hết đang sử dụng trình duyệt Chrome hay Cốc cốc đúng không?
Bạn chắc chắn vẫn đang sử dụng rất nhiều Youtube để giải trí mỗi ngày đúng không? Có thể là xem phim, chương trình thực thế, MV âm nhạc, Vlog, Đời sống hàng ngày, Review ăn xuống - xem phim,...
Nếu bạn là một người tham gia Crypto Fulltime chắc chắn thời gian gần đây bạn đang đắm chìm vào Twitter đúng không?

Lịch sử hình thành và phát triển Social Media

Rõ ràng, Web2 đang có nhiều đỉnh cao chứ không phải một sau phong trào gần như cùng một lúc của Facebook, Youtube sau đó là Instagram rồi tới Tik Tok đại diện cho thời đại mà người dùng ưa những thứ gọi là giải trí nhưng phải nhanh và ngắn. Sau Tik Tok chúng ta có Youtube Short, Instargram Reels hay Facebook Watch.

Có thể nói rằng, Web2 được bao trọn bởi cụm từ Social Media (Nền tảng Mạng Xã Hội).

Tuy nhiên thời gian gần đây những vấn đề của Web2 ngày càng trở nên nghiêm trọng bao gồm:

Vấn đề quyền riêng tư của người dùng bị các nên tảng lợi dụng và trục lợi như việc bán thông tin người dùng, sử dụng thông tin người dùng để làm cho việc quảng cáo thuận tiện hơn, theo dõi người dùng, quan sát hành vì người dùng thậm chí là nghe trộm các cuộc gọi.
Vấn đề bảo mật cũng là một vấn đề khi mà tài khoản của người dùng dễ dàng bị hack bởi các bên thứ ba.
Tài khoản của người dùng có thể bị đơn phương chấm dứt mãi mãi và không thể mở ra được.

Web2 khiến người dùng bắt buộc phải tin tưởng vào bên thứ ba mình đang sử dụng mà tin rằng họ sẽ bảo vệ và không ăn cắp bất kì thông tin nào của mình. Với những nhược điểm trên thì rõ ràng Web2 vẫn cần phải tiến hóa để thay đổi và đó cũng là lí do mà Web3 ra đời.

Tổng quan về Web3

Web3 là định nghĩa cho tương lai của Web, phiên bản tiếp theo của Web (Web 2.0). Nó được xây dựng trên nền tảng Blockchain, và bao gồm một hệ sinh thái của các ứng dụng, giao thức và nền tảng mới được tạo ra từ các công nghệ blockchain.

Web3 ra đời dự kiến sẽ lấp đầy được những khoảng trống mà Web2 để lại. Tuy nhiên, nên nhớ rằng Web3 ra đời không phải để thay thế hoàn toàn Web2 mà cho người dùng có thêm những lựa chọn mới trong việc quyết định lựa chọn nền tảng nào để sử dụng lâu dài. Web1 vẫn tồn tại khi Web2 ra đời và Web2 vẫn sẽ tồn tại khi Web3 ra đời. Web1, 2, 3 chúng nương vào nhau mà phát triển.

Sự Kết Hợp Giữa Blockchain & Web2 Để Kiến Tạo Nên Web3

Tổng quan về Blockchain

Blockchain là công nghệ chuỗi – khối, cho phép truyền tải dữ liệu một cách an toàn dựa trên hệ thống mã hóa vô cùng phức tạp, tương tự như cuốn sổ cái kế toán của một công ty, nơi mà tiền được giám sát chặt chẽ và ghi nhận mọi giao dịch trên mạng ngang hàng.

Mỗi khối (block) đều chứa thông tin về thời gian khởi tạo và được liên kết với khối trước đó, kèm theo đó là một mã thời gian và dữ liệu giao dịch. Dữ liệu khi đã được mạng lưới chấp nhận thì sẽ không có cách nào thay đổi được. Blockchain được thiết kế để chống lại việc gian lận, thay đổi của dữ liệu.

Mọi người có thể đọc kĩ hơn về Blockchain & Crypto trong bài viết Crypto Panorama 101 | Tập 1: Giới thiệu về Blockchain và Crypto

Lợi ích mà Blockchain đem lại để kiến tạo nên Web3

Chính những đặc điểm khác biệt tạo nên Blockchain cũng đã tạo nên Web3 từ những đặc tính gen đó. Các đặc điểm nổi bật mà Web3 đem lại cho người dùng như :

Web3 nâng cao và đảm bảo toàn diệm tính bảo mật, quyền riêng tư cho các thông tin cá nhân của toàn bộ người dùng trên Web3. Đây vốn được coi là một trong những tính cốt lõi của công nghệ Blockchain.
Web3 phân phối dữ liệu và lưu trữ trên nhiều node khác nhau giảm sự cố về việc mạng lưới bị tấn công dẫn tới các dữ liệu bị đánh cắp bởi các hacker. Nên việc lấy được các mảnh dữ liệu cũng không giúp gì nhiều cho các hacker.
Web3 giúp người dùng không cần phải tin tưởng vào một bên thứ 3 hay thay đổi, nắng mưa thất thường mà tại Web3 tất cả những tương tác đều thông qua các nền tảng Smart Contract đã được lập trình từ trước đó.
Hệ thống kinh tế kiểu mới khi mà người dùng có thêm nhiều tài sản để có thể tương tác như token, NFT hay còn gọi là những tài sản kĩ thuật số.

Một số những nhược điểm của Web3

Bên cạnh những ưu điểm, thì Web3 vẫn tồn tại một số những nhược điểm cần phải khắc phục nhanh chóng như :

Web3 được xây dựng trên nền tảng Blockchain và phổ biến nhất hiện tại là Ethereum chính vì vậy vấn đề của Ethereum cũng là vấn đề của nhiều nền tảng Web3 về khả năng mở rộng với tốc độ giao dịch chậm và phí giao dịch cao.
Sự phức tạp của công nghệ Blockchain và các nền tảng Smart Contract khiến cho các nhà phát triển cần nhiều thời gian hơn để tiếp cận, tìm hiểu, học hỏi rồi mới đến việc xây dựng những Protocol, DApp đầu tiên.
Smart Contracrt cũng là một vấn đề khi mà hiện tại và trong quá khứ việc các Smart Contract có lỗ hổng đã không phải một chuyện hiếm. Điều này đã đánh cắp của người dùng lên đến hàng tỷ đô.
Các nhà lập pháp cũng không thích các PoW Blockchain vì chúng tiêu tốn quá nhiều năng lượng.

Một số các giải pháp đang được phát triển

Với những nhược điểm trên có thể nói ảnh hưởng chí mạng tới trải nghiệm của người dùng trên Web3, chính vì vậy đang có nhiều giải pháp được đưa ra và xây dựng như:

Về giải pháp mở rộng trên quy mô Layer 1 thì chúng ta đã chứng kiến của nhiều Layer 1 đã, đang và sẽ ra đời với mục tiêu là hàng chục ngàn TPS với mức phí gần như bằng 0 dự kiến sẽ giải quyết dứt điểm được những vấn đề về khả năng mở rộng trên Ethereum.
PoS Blockchain cũng là cơ chế đồng thuận được hướng tới bởi 100% các nền tảng Layer 1 mới nhằm tiết kiệm nặng lượng, nhiên liệu và chi phí vận hành.
Nhiều Hackathon, Grant, Chương trình incentive,... được đưa ra để khuyến khích các nhà phát triển đi vào Web3.
Về việc các Smart Contract thường xuyên bị tấn công thì những công ty chuyên về bảo mật như PeckShield, CertiK,... đã ra đời với mục tiêu là audit các Smart Contract trước khi nó được đưa tới người dùng.

Được coi là giải pháp nhưng trong các giải pháp này vẫn còn rất nhiều vấn đề còn tồn tại nên việc đi sâu trong bài viết là không cần thiết. Ví dụ như nhiều nền tảng Layer 1 ra đời để khắc phục các vấn đề của Ethereum thì chưa có một nền tảng Layer 1 nào thực sự làm được ngoài trừ một số nền tảng Layer 2. Các dự án được audit bởi CiertiK vẫn bị hack và người dùng đặt dấu hỏi về công việc bảo mật của công ty này.

Web3 Đang Ở Giai Đoạn Phát Triển Nào?

Theo mình, đối với bất kì một xu hướng nào thì cũng sẽ được chia thành 2 giai đoạn và 2 giai đoạn của Web3 đó chính là:

Giai đoạn xây dựng cơ sở hạ tầng
Giai đoạn phát triển của các Protocol & DApp

Có thể nói rằng, chúng ta phần nào đó đã đi được một chặng đường rất dài trong việc xây dựng cơ sở hạ tầng được tính từ thời điểm khi Bitcoin & Ethereum ra đời. Tuy nhiên, đó mới chỉ là khởi đầu cơ sở hạ tầng này chưa đủ tốt để có thể đón nhận hàng trăm triệu hay hàng tỷ người dùng từ Web2 đổ vào We3.

Lượng người dùng thường xuyên trên Ethereum mới chỉ dừng lại ở con số khoảng 15M mỗi tháng trong khi đó nếu nhìn sang Youtube con số đó là 2B gấp 133 lần, với Facebook là 2.93B và với Instargram là 1.28B. Rõ ràng, chỉ cần 10% con số trên đổ từ Web2 sang Web3 thì với cơ sở hạ tầng ở thời điểm hiện tại của Web3 là không thể gồng gánh được.

Chính vì vậy, chúng ta mới có Layer 2, Layer 3 không những vậy thêm nhiều Layer 1 mới ra đời như Aptos, Sui, Monad, Aleo, Celestia,... hướng tới mục tiêu giải quyết triệt để vấn đề trên Ethereum.

Về khía cạnh các Protocol và Dapp thì cơ sóng đầu tiên chúng ta chứng kiến đó chính là DeFi Summer 2022 và tới nay đã có nhiều các dự án nổi bật như Metamask, Uniswap, AAVE,... Các mảnh ghép đầu tiên về các DeSocial cũng bắt đầu hình thành như Lens Protocol, Cyber Connect, Farcaster,...

Tương Lai Của Web3

Với những đặc tính khác biệt của Web3 mang lại thì rõ ràng Web3 đang là một bước tiền lớn của thế giới sau sự ra đời và thành công rực rỡ của Web3. Tuy nhiên, bản thân Web3 cũng còn rất nhiều vấn đề tồn đọng cần phải nâng cấp, phát triển và thay đổi nếu muốn tiếp cận tới hàng tỷ người dùng như các nền tảng Youtube, Facebook, Instagram,... đang làm được.

Có một điều tích cực chúng ta có thể hi vọng đó chính là mặc dù thị trường đang nằm trong xu hướng giảm dài hạn nhưng rất nhiều các dự án vẫn được xây dựng mới, các dự án cũ vẫn không ngừng nâng cấp để đổi mới, để trở nên tốt hơn, phù hợp hơn với người dùng và các nhà phát triển.