Series 30: Crypto Unlock | Sanctum Sẽ Thay Đổi Cuộc Chơi Liquid Staking Trên Solana

Trong hệ sinh thái DeFi ngày càng phát triển trên Solana, Sanctum đã nổi lên như một giải pháp đột phá, mang đến tính thanh khoản linh hoạt và tối ưu hóa trải nghiệm staking cho người dùng. Sanctum giúp người dùng tận dụng được các cơ hội staking mà không bị ràng buộc bởi thời gian khóa tài sản. Điều này không chỉ mở ra cánh cửa mới cho những nhà đầu tư cá nhân mà còn giúp hệ sinh thái Solana phát triển mạnh mẽ hơn nhờ vào việc cung cấp thanh khoản tức thì và tăng cường tính bảo mật cho mạng lưới.

Tổng Quan Về Sanctum

Các vấn đề của Staking & Liquid Staking hiện nay

Một số những vấn đề của Staking từ đó dẫn tới sự ra đời của Liquid Staking bao gồm:

Thiếu tính linh hoạt: Staking truyền thống yêu cầu người tham gia khóa tài sản của họ trong một khoảng thời gian nhất định mà không thể sử dụng hoặc chuyển nhượng. Điều này khiến việc rút vốn khó khăn hơn và không phù hợp cho những ai cần tính thanh khoản cao.
Rủi ro về bảo mật: Do staking trực tiếp liên quan đến bảo mật mạng lưới blockchain, khi số lượng token được staking giảm, bảo mật mạng có thể bị đe dọa. Điều này xảy ra khi người dùng chuyển tài sản của mình từ staking sang các hình thức đầu tư khác mang lại lợi suất cao hơn, ví dụ như cho vay on-chain.
Biến động về lợi nhuận: Lợi nhuận staking có thể biến động lớn tùy thuộc vào cung cầu thị trường, dẫn đến việc người dùng có thể không đạt được lợi nhuận như kỳ vọng khi tham gia staking, đặc biệt khi so sánh với các hình thức đầu tư khác có thể cung cấp lợi suất ổn định hơn.

Mặc dù sửa đổi được các vấn đề của Native Staking nhưng tự Liquid Staking cũng tạo ra những vấn đề của riêng mình bao gồm:

Hạn chế về quyền kiểm soát và chi phí: Một trong những nguyên nhân chính là thiếu quyền kiểm soát khi người dùng sử dụng các stake pools. Khi stake qua stake pools, người dùng không thể chọn validator cụ thể mà họ tin tưởng, mà SOL của họ sẽ được tự động phân bổ cho nhiều validator khác nhau. Điều này có thể làm mất đi tính cá nhân hóa và niềm tin vào việc lựa chọn validator riêng. Bên cạnh đó, các stake pools thường thu phí quản lý, làm giảm hiệu suất lợi nhuận mà người dùng có thể nhận được, trong khi staking trực tiếp không có những chi phí này. Điều này khiến nhiều người dùng chọn cách stake trực tiếp thay vì sử dụng liquid staking
Ustaking & Depeg: Thêm vào đó, việc unstaking trong các stake pools hiện tại vẫn còn phức tạp và không thuận tiện. Nhiều người dùng vẫn cảm thấy trải nghiệm unstaking chưa đủ trực quan và mất thời gian, làm giảm tính linh hoạt của liquid staking. Quan trọng hơn, rủi ro depeg trong điều kiện thanh khoản LST không đủ cũng là một vấn đề lớn. Nếu LST mất giá so với SOL, người dùng có thể chịu thiệt hại lớn, đặc biệt trong các tình huống biến động mạnh của thị trường.
Hạn chế của mô hình Staking Pool: Ngoài ra, liquid staking hiện nay chủ yếu dựa trên mô hình stake pools, nhưng mô hình này lại thiếu sự linh hoạt và giá trị dài hạn. Các pool này hoạt động theo kiểu cạnh tranh lẫn nhau (PvP), tức là mỗi pool cố gắng thu hút nhiều người dùng về phía mình, dẫn đến việc phân mảnh thanh khoản và không tạo ra giá trị chung cho hệ sinh thái. Điều này làm cho liquid staking chưa thể phát triển đầy đủ và trở nên toàn diện.

Chính vì vậy, Liquid staking trên Solana, mặc dù có nhiều tiềm năng, vẫn chưa đạt được sức hấp dẫn mà nó nên có. Chỉ có khoảng dưới 5% số lượng SOL được stake thông qua hình thức Liquid Staking, con số này phản ánh rõ ràng rằng có những vấn đề tồn đọng khiến nó chưa được nhiều người dùng tin tưởng. Điều này cho thấy rằng giá trị mà liquid staking mang lại chưa đủ mạnh để thuyết phục người dùng chuyển đổi từ hình thức staking truyền thống.

Sanctum là gì?

Sanctum là một giải pháp được thiết kế nhằm khắc phục những hạn chế của mô hình staking truyền thống và liquid staking trên Solana. Hệ sinh thái của Sanctum tập trung vào việc cung cấp tính thanh khoản linh hoạt cho các tài sản stake thông qua Liquid Staking Tokens (LSTs), giúp người dùng có thể tham gia staking mà không bị ràng buộc về thời gian khóa tài sản. Thay vì phải chờ đợi các kỳ unstake dài, người dùng có thể chuyển đổi giữa các LSTs hoặc từ LST sang SOL ngay lập tức nhờ vào hệ thống Sanctum Router và Sanctum Reserve Pool, tối ưu hóa trải nghiệm và tính linh hoạt cho người dùng.

Sanctum còn giải quyết vấn đề rủi ro về thanh khoản và depeg mà các stake pools truyền thống thường gặp phải. Với Sanctum Router, tất cả các LSTs được kết nối với nhau thông qua một mạng thanh khoản chung, cho phép người dùng hoán đổi giữa các LSTs mà không phụ thuộc vào thanh khoản của từng pool riêng lẻ. Hơn nữa, Infinity, một pool thanh khoản đa LST, tạo ra một lớp thanh khoản chung hỗ trợ cho tất cả các LST được whitelist, giúp tránh tình trạng mất giá và tối ưu hóa hiệu suất vốn khi số lượng LSTs ngày càng tăng.

Bên cạnh đó, Sanctum mang lại sự minh bạch và hiệu quả trong việc quản lý stake SOL của người dùng. Thay vì phải chịu các chi phí quản lý và rủi ro về bảo mật như trong mô hình staking truyền thống, người dùng thông qua Sanctum có thể stake với bất kỳ validator nào mà họ muốn, đồng thời hưởng lợi từ lợi nhuận staking mà không mất quyền kiểm soát tài sản. Với Sanctum, hệ sinh thái staking trở nên linh hoạt, an toàn và hiệu quả hơn, mở ra nhiều tiềm năng sử dụng trong DeFi và các ứng dụng khác trên Solana.

Cơ Chế Hoạt Động Của Sanctum

Lộ trình phát triển của Sanctum

Chúng ta sẽ cùng nhìn vào lộ trình phát triển của Sanctum được chia làm 3 giai đoạn. Đầu tiên là Phase 0: Build the Foundation. Trong giai đoạn này, Sanctum đã xây dựng nền tảng cơ sở hạ tầng cho tất cả LSTs (Liquid Staking Tokens) có thể tương tác lẫn nhau, được sử dụng trong DeFi và giao dịch mà không gặp vấn đề về trượt giá (slippage).

Sanctum đã phát triển unstake.it (nay là The Reserve), một pool thanh khoản của SOL giúp thực hiện việc unstake ngay lập tức cho tất cả LSTs, bất kể kích thước lớn hay nhỏ. Điều này cung cấp một lớp bảo vệ cho Solana DeFi, vì các giao thức có thể tích hợp LSTs làm tài sản thế chấp với một pool khẩn cấp lớn luôn sẵn sàng để xử lý unstake ngay lập tức.

Ngoài ra, Sanctum cũng đã tạo ra Sanctum Router, một công cụ quan trọng được tích hợp vào Jupiter để cho phép chuyển đổi giữa các LSTs mà không cần phải có tuyến giao dịch trực tiếp giữa chúng. Điều này giúp hợp nhất tính thanh khoản của các LST nhỏ và lớn, cải thiện tính khả dụng của thanh khoản trên toàn bộ hệ sinh thái.

Tiếp theo là Phase 1: Start the LST Revolution. Trong giai đoạn này, Sanctum khởi đầu mạng lưới LST bằng cách ra mắt 6 LSTs mới (bonkSOL, compassSOL, dSOL, jucySOL, pwrSOL, superSOL) với phí bằng 0. Nhờ thanh khoản hợp nhất từ Sanctum, hàng ngàn LSTs có thể tồn tại mà không cần thanh khoản riêng. Nhiều trường hợp sử dụng mới cho LSTs cũng được phát triển, như laineSOL, pathSOL, tensorSOL, và waifuSOL.

Những dự án này đang thử nghiệm nhiều cách khác nhau để sử dụng LSTs, mở ra tiềm năng cho một "Cambrian Explosion" của LSTs trên Solana. Cambrian Explosion (Sự bùng nổ kỷ Cambri) là một sự kiện xảy ra khoảng 541 triệu năm trước trong kỷ Cambri, khi sự sống trên Trái Đất trải qua một sự bùng nổ nhanh chóng và đa dạng. Trong khoảng thời gian ngắn về mặt địa chất (khoảng 20-30 triệu năm), hầu hết các nhóm động vật lớn xuất hiện trong hồ sơ hóa thạch. Đây là giai đoạn có sự gia tăng đột ngột về số lượng và đa dạng của các loài sinh vật, bao gồm nhiều loài động vật có xương sống và không xương sống.

Trong bối cảnh công nghệ hoặc tài chính, "Cambrian Explosion" thường được dùng như một phép ẩn dụ để chỉ sự bùng nổ nhanh chóng của các dự án, sản phẩm, hoặc sáng kiến trong một lĩnh vực nào đó.

Cuối cùng chính là Phase 2: Infinity. Tại giai đoạn này, Sanctum ra mắt Infinity, một pool LP đa-LST hỗ trợ giao dịch giữa bất kỳ LST nào mà không cần quy tắc cố định. Người dùng có thể tham gia pool và nhận INF, một token tích lũy cả lợi tức staking và phí giao dịch. INF sẽ là LST có thanh khoản cao, hỗ trợ thêm thanh khoản cho các LST khác.

Mô hình The Reserve

The Reserve, hay còn gọi là Sanctum Reserve Pool, là một pool thanh khoản sâu của SOL nhàn rỗi trên Solana, được thiết kế để cung cấp tính thanh khoản tức thì cho các token staking thanh khoản (LSTs). The Reserve hoạt động như sau:

Nhận SOL đã stake: Khi người dùng Unstake một tài khoản stake, The Reserve sẽ nhận LST SOL và cung cấp Native SOL nhàn rỗi từ pool của nó cho người dùng ngay lập tức.
Unstake SOL vào cuối epoch: SOL được cung cấp ngay lập tức cho người dùng sẽ được thay thế bằng việc unstake SOL vào cuối epoch (chu kỳ staking) để duy trì thanh khoản của pool.

The Reserve áp dụng phí động dựa trên phần trăm SOL còn lại trong pool. Phí này thay đổi theo mức độ sử dụng của pool, đảm bảo phí thấp khi thanh khoản dồi dào và tăng lên khi có nhu cầu cao về thanh khoản. Hiện tại, The Reserve không mở công khai cho việc gửi SOL do hai lý do:

Người gửi cần cam kết gửi SOL trong thời gian dài và không thể rút ra bất cứ lúc nào.
Không có cam kết về lợi nhuận cố định, vì lợi nhuận phụ thuộc vào nhu cầu sử dụng SOL trong các khoảng thời gian cụ thể, mà điều này không thể dự đoán trước.

The Reserve mang lại nhiều lợi ích quan trọng cho hệ sinh thái Solana, đặc biệt trong việc cung cấp thanh khoản tức thì và sâu cho các LSTs (Liquid Staking Tokens). Thứ nhất, nó cho phép người dùng unstake ngay lập tức mà không cần chờ đợi đến cuối epoch, giúp nâng cao trải nghiệm người dùng và tạo ra tính linh hoạt cao trong quản lý tài sản. Điều này đặc biệt hữu ích trong các tình huống khẩn cấp, khi người dùng cần thanh khoản ngay lập tức.

Thứ hai, The Reserve giúp hợp nhất thanh khoản của tất cả các LSTs trên Solana, bất kể kích thước của các dự án LST. Điều này cho phép các giao thức DeFi an toàn chấp nhận bất kỳ LST nào làm tài sản thế chấp, mở rộng khả năng sử dụng LST trong các ứng dụng như vay, cho vay, và vault có đòn bẩy. Bên cạnh đó, việc không yêu cầu các LST nhỏ phải tự tạo thanh khoản riêng giúp giảm rào cản gia nhập cho các dự án mới, thúc đẩy sự phát triển của hệ sinh thái staking. Cuối cùng, cơ chế phí động của The Reserve giúp tối ưu hóa việc sử dụng SOL trong pool, giữ phí thấp khi thanh khoản dồi dào và đảm bảo tính hiệu quả khi nhu cầu tăng cao. Nhờ vào những lợi ích này, The Reserve đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và phát triển thị trường LSTs trên Solana

Một số những nhược điểm của mô hình The Reserve bao gồm:

Hạn chế về thanh khoản dự trữ: The Reserve có giới hạn về lượng SOL có sẵn trong pool để phục vụ nhu cầu unstake ngay lập tức. Nếu nhu cầu unstake vượt quá số lượng SOL nhàn rỗi trong The Reserve, người dùng có thể gặp tình trạng trì hoãn hoặc không thể unstake ngay lập tức. Điều này có thể ảnh hưởng đến trải nghiệm người dùng, đặc biệt khi có sự kiện bán tháo lớn hoặc nhu cầu thanh khoản đột ngột tăng cao.
Phí động không ổn định: Phí sử dụng The Reserve là phí động, được tính dựa trên phần trăm SOL còn lại trong pool. Khi pool có nhiều SOL, phí sẽ thấp, nhưng nếu thanh khoản giảm, phí có thể tăng lên đáng kể. Mặc dù điều này giúp bảo vệ tính thanh khoản của hệ thống trong các tình huống khẩn cấp, nhưng nó cũng có thể khiến người dùng không dự đoán được chi phí hoán đổi hoặc unstake, làm giảm tính minh bạch trong quá trình sử dụng.
Rủi ro tập trung thanh khoản: Mặc dù The Reserve giúp cung cấp thanh khoản cho nhiều LSTs khác nhau, nhưng nếu lượng lớn LST dựa vào một nguồn duy nhất là The Reserve, có nguy cơ tập trung thanh khoản tại một điểm. Nếu The Reserve gặp vấn đề (ví dụ, thanh khoản cạn kiệt hoặc gặp lỗi), điều này có thể ảnh hưởng đến toàn bộ hệ sinh thái LST, làm tăng rủi ro hệ thống.
Lợi nhuận không ổn định cho những người tham gia: The Reserve không cam kết lợi nhuận cố định cho người tham gia. Các khoản lợi nhuận phụ thuộc vào nhu cầu SOL trong các khoảng thời gian cụ thể, mà điều này có thể thay đổi và không thể dự đoán trước. Điều này có thể làm giảm động lực cho những người muốn tham gia vào hệ thống này để tìm kiếm lợi nhuận dài hạn.

Tóm lại, mặc dù The Reserve mang lại nhiều lợi ích trong việc cung cấp tính thanh khoản tức thì cho hệ sinh thái LST, nhưng các hạn chế về khả năng mở rộng, rủi ro tập trung và tính không ổn định về phí và thanh khoản là những yếu tố cần được cân nhắc và cải thiện để tối ưu hóa hiệu quả của hệ thống.

Một số các giải pháp cho những rủi ro của The Reserve như mở rộng đối tượng tham gia gửi SOL vào pool. Hiện tại, The Reserve không cho phép người dùng công khai gửi SOL, nhưng nếu mở rộng khả năng này cho người dùng hoặc các đối tác lớn hơn, pool sẽ có thêm nguồn vốn bổ sung, giúp tăng khả năng đáp ứng nhu cầu unstake ngay lập tức khi có biến động lớn. Việc này có thể kết hợp với việc cung cấp các ưu đãi để khuyến khích người dùng gửi SOL vào The Reserve trong các thời kỳ thanh khoản thấp.

Về mô hình phí thì sẽ có một giải pháp là thiết lập các ngưỡng phí cố định theo từng cấp độ thanh khoản trong pool. Điều này giúp người dùng biết trước được mức phí họ sẽ phải trả khi tham gia hoặc rút vốn trong các điều kiện thanh khoản khác nhau, từ đó tăng cường tính minh bạch và dự đoán được chi phí khi sử dụng The Reserve. Hay để khuyến khích người dùng tham gia cung cấp thanh khoản dài hạn, The Reserve có thể thiết lập cơ chế lợi nhuận linh hoạt dựa trên thời gian gửi SOL. Người dùng giữ SOL trong The Reserve càng lâu, lợi nhuận họ nhận được sẽ càng cao, tương tự như các hình thức lending protocol. Điều này không chỉ khuyến khích người dùng giữ vốn dài hạn trong pool, mà còn giúp giảm áp lực thanh khoản trong các thời điểm biến động ngắn hạn.

Mô hình The Router

The Router của Sanctum là một thành phần quan trọng trong hệ sinh thái Liquid Staking Tokens (LSTs) trên Solana, cung cấp khả năng chuyển đổi liền mạch giữa các LSTs. Về cơ bản, tất cả các LSTs là phiên bản thanh khoản của các Stake Accounts (tài khoản staking), nơi lưu giữ SOL đã được ủy quyền cho các Validators. Điều này đảm bảo rằng thanh khoản của LSTs không bị cố định vào từng pool riêng lẻ mà có thể được chuyển đổi linh hoạt giữa các LSTs khác nhau.

Trước đây, tính thanh khoản của mỗi LST phụ thuộc vào lượng thanh khoản của các pool như Orca hay Raydium. Nếu pool thanh khoản của một LST quá nhỏ, khả năng chuyển đổi LST đó thành SOL ngay lập tức sẽ rất hạn chế, khiến nó kém hiệu quả và khó được tích hợp vào các giao thức DeFi do rủi ro trong việc thanh lý tài sản.

The Router khắc phục điều này bằng cách tạo ra một mạng lưới thanh khoản chung, nơi các LST có thể chia sẻ thanh khoản với nhau. Cụ thể, Router có khả năng “rút” Stake Account ra khỏi LST ban đầu và “nạp” nó vào một LST khác. Nhờ đó, tính thanh khoản của tất cả các LST được liên kết và không còn bị giới hạn bởi kích thước của pool thanh khoản của từng LST riêng lẻ.

Ví dụ:

Khi người dùng gửi SOL vào jitoSOL, họ nhận lại 1 jitoSOL – đây chính là một phiên bản thanh khoản của Stake Account.
Nếu người dùng muốn chuyển đổi từ jitoSOL sang juicySOL, The Router sẽ thực hiện việc rút Stake Account từ jitoSOL và chuyển nó sang Pool của juicySOL, giúp người dùng nhận được juicySOL mà không phải lo lắng về thanh khoản của jitoSOL.

Điều này có nghĩa là thanh khoản của tất cả các LSTs đều được chia sẻ và không còn bị giới hạn bởi các pool riêng lẻ. The Router có thể nhanh chóng chuyển Stake Account giữa các LST, đảm bảo rằng người dùng luôn có thể chuyển đổi giữa LSTs hoặc từ LST thành SOL một cách hiệu quả.

Khi sử dụng The Router để hoán đổi giữa các LSTs, người dùng chịu hai loại phí:

Stake Pool Fee: Đây là khoản phí được tính bởi Pool Staking của từng LST cụ thể, và toàn bộ số tiền này sẽ được chuyển cho người vận hành pool đó.
Router Fee: Là một khoản phí cố định 0.01% tính trên số lượng token mà người dùng nhận được sau khi hoán đổi. Phí này được thu bằng loại token đầu ra và thuộc về Sanctum.

Lưu ý rằng Router Fee sẽ không được áp dụng khi thực hiện hoán đổi từ SOL sang LST.

Tóm lại, The Router đóng vai trò trung tâm trong việc tích hợp và tối ưu hóa thanh khoản của các LSTs, cho phép các LST mới dễ dàng tiếp cận thanh khoản của các LST lớn hơn và đảm bảo khả năng chuyển đổi linh hoạt giữa các LSTs mà không gặp trở ngại về thanh khoản trong hệ sinh thái DeFi trên Solana

Mô hình Validator LST

Validator LST là một loại Liquid Staking Token (LST), đại diện cho việc staking của bạn với một validator cụ thể trên mạng Solana, dưới dạng token thường có ký hiệu như (x)SOL. Giá trị của Validator LST tăng dần theo thời gian, tương ứng với lợi nhuận staking cơ bản mà nó tạo ra. Ví dụ, nếu staking SOL với mức lợi suất hàng năm (APY) là 7%, sau một năm, 100 validatorSOL sẽ có giá trị tương đương 107 SOL. Staker có thể bán Validator LST của mình lấy SOL bất kỳ lúc nào trên các sàn giao dịch phi tập trung như Jupiter.

Khi người dùng stake SOL natively (theo cách thông thường), một Stake Account được tạo ra. Đây là một tài khoản lưu giữ SOL của bạn và được ủy quyền cho một validator cụ thể. Khi người dùng unstake, tài khoản này phải được hủy kích hoạt (deactivate) – quá trình này mất một epoch (thường khoảng 2-3 ngày). Sau đó, người dùng có thể rút SOL từ tài khoản này.

Validator LST là phiên bản thanh khoản của Stake Account này. Khi SOL được gửi vào pool của Validator LST, một Stake Account sẽ được tạo và ủy quyền cho validator. Đổi lại, người dùng nhận được Validator LST, đại diện cho việc staking của họ với validator. Điểm khác biệt là với Validator LST, người dùng có thể bán token này trên thị trường ngay lập tức, mà không cần phải chờ đợi hết một epoch như staking truyền thống.

Đặc điểm	Validator thông thường	Validator LST
Tính thanh khoản	Khi người dùng stake SOL trực tiếp với một validator, SOL sẽ bị khóa trong Stake Account. Nếu muốn rút SOL, người dùng phải hủy kích hoạt (deactivate) Stake Account và chờ đến khi hết một epoch (khoảng 2-3 ngày), sau đó mới có thể rút SOL.	Khi người dùng stake vào Validator LST, họ nhận được một LST (Liquid Staking Token) đại diện cho stake SOL của họ. LST có thể được giao dịch ngay lập tức trên các sàn như Jupiter mà không cần chờ đợi. Điều này giúp SOL trở nên thanh khoản, cho phép người dùng chuyển đổi LST thành SOL hoặc các tài sản khác bất kỳ lúc nào.
Sử dụng trong DeFi	SOL stake thông qua validator thông thường bị khóa trong Stake Account, vì vậy người dùng không thể sử dụng nó trong các ứng dụng DeFi (như vay, cho vay, hoặc làm tài sản thế chấp).	LST là token SPL và có thể được sử dụng trong DeFi. Người dùng có thể vay, cho vay, hoặc sử dụng LST làm tài sản thế chấp trong nhiều giao thức khác nhau trên Solana.
Quản lý Stake Account	Mỗi khi stake SOL, một Stake Account được tạo ra và chỉ liên kết với một validator. Người dùng phải quản lý từng Stake Account và thao tác thủ công khi muốn hủy stake.	Thay vì quản lý Stake Account, người dùng chỉ cần sở hữu và giao dịch LST. Các Stake Account được quản lý tự động bởi Validator LST, giúp việc stake SOL trở nên dễ dàng và không phức tạp.
Phân bổ staking và tăng cường bảo mật	SOL stake chỉ được ủy quyền cho một Validator duy nhất. Điều này có thể gây ra rủi ro tập trung nếu validator đó gặp sự cố hoặc bị tấn công.	Một Validator LST có thể được cấu hình để ủy quyền SOL cho nhiều validator khác nhau, tăng cường tính bảo mật và phân quyền mà không làm người dùng phải lo lắng về việc tự chọn và quản lý nhiều Validator.
Lợi nhuận bổ sung và ưu đãi	Người dùng chỉ nhận được lợi nhuận staking theo APY (Annual Percentage Yield) của Validator mà họ đã ủy quyền.	Các Validator có thể đưa ra các chương trình khuyến khích đặc biệt thông qua LST, chẳng hạn như airdrop token hoặc phần thưởng ưu tiên. Ví dụ, Laine Validator đã Airdrop phần thưởng block và phí ưu tiên cho những người nắm giữ laineSOL, giúp tăng lợi nhuận lên hơn 100% APY.

Validator LST giải quyết một số vấn đề lớn trong hệ sinh thái staking của Solana:

Giảm tải cho mạng lưới: Solana có số lượng Stake Account rất lớn, và vào đầu mỗi epoch, mạng phải tạm ngừng để tính toán phần thưởng staking cho từng tài khoản. Validator LST giúp giảm số lượng Stake Account, làm cho mạng nhanh hơn và hiệu quả hơn.
Khả năng sử dụng trong DeFi: LSTs là các token SPL, có thể được giao dịch và sử dụng trong các giao thức DeFi như vay, cho vay, và các sản phẩm tài chính phái sinh. Điều này mở ra nhiều khả năng ứng dụng hơn so với Stake Account truyền thống.
Tăng cường bảo mật và phân quyền: Các dự án có thể vận hành nhiều validators khác nhau dưới một LST duy nhất (ví dụ: các validator Bonk1 và Bonk2), giúp tăng cường tính bảo mật và phân quyền mà không làm phức tạp quá trình staking cho người dùng.

So với Stake Account truyền thống, việc sử dụng Validator LST đơn giản và nhanh chóng hơn rất nhiều. Người dùng có thể dễ dàng chuyển đổi giữa các token và Validator LST qua các nền tảng như Sanctum hoặc Jupiter, thay vì phải thực hiện các bước phức tạp như hủy kích hoạt Stake Account, chờ một epoch, và sau đó nhớ rút SOL.

Có một khoản phí cố định 0,1% khi gửi SOL vào bất kỳ single-validator token nào. Khoản phí này nhằm ngăn chặn các lỗ hổng chênh lệch giá (arbitrage) có thể xảy ra. Tuy nhiên, việc gửi và rút Stake Account là miễn phí, và không có phí quản lý epoch.

Mô hình Infinity của Sanctum

Infinity là một pool thanh khoản (LP) đa LST (Liquid Staking Tokens) trên Solana, hỗ trợ hoán đổi giữa nhiều LST mà không bị giới hạn bởi số lượng tài sản. Khác với các pool thanh khoản thông thường chỉ hỗ trợ hai tài sản, Infinity có thể hỗ trợ hàng triệu LST nhờ vào cơ chế định giá dựa trên Stake Account (tài khoản chứa SOL stake) của từng LST. Mỗi LST được định giá bằng cách tính tỷ lệ giữa lượng SOL trong Stake Account và tổng số token của LST đó, cho phép hoán đổi công bằng giữa bất kỳ hai LST nào.

Cơ chế hoạt động của Infinity bao gồm:

Khi người dùng gửi SOL hoặc LST vào Infinity, họ sẽ nhận lại INF, token đại diện cho phần sở hữu trong pool, và INF tích lũy cả lợi nhuận staking lẫn phí giao dịch các LST Token.
Infinity sử dụng một oracle on-chain để xác định giá trị "sàn" của mỗi LST, đảm bảo rằng mọi LST đều có giá trị tương đương với lượng SOL trong tài khoản stake của nó.
Pool có khả năng tự cân bằng bằng cách điều chỉnh phí hoán đổi: nếu một LST thiếu hụt, phí để nạp thêm LST đó sẽ thấp, còn phí để rút sẽ cao hơn, giúp duy trì tỷ lệ thanh khoản mong muốn.

Infinity giúp tối ưu hóa thanh khoản cho hệ sinh thái DeFi trên Solana, cho phép các LST mới dễ dàng tham gia mà không cần phải xây dựng pool riêng, đồng thời cung cấp một cách hiệu quả và minh bạch để quản lý thanh khoản giữa nhiều loại tài sản staking.

Nền Kinh Tế Trên Sanctum

Mô hình kinh tế của Sanctum thu phí từ một số nguồn chính liên quan đến các hoạt động hoán đổi và quản lý thanh khoản trong hệ sinh thái Liquid Staking Tokens (LSTs).

Phí sử dụng The Router: Khi người dùng hoán đổi giữa các LSTs thông qua Sanctum Router, họ sẽ phải trả một khoản Router Fee. Mức phí cố định của Router Fee là 0.01% trên giá trị của token đầu ra sau khi hoán đổi. Tuy nhiên, hoán đổi từ SOL sang LST sẽ không bị tính phí Router này. Phí này được thu để duy trì hạ tầng Router và đảm bảo tính thanh khoản cho mạng lưới.
Phí từ Infinity Pool: Người dùng không phải trả phí khi gửi SOL hoặc LST vào Infinity Pool, nhưng khi thực hiện hoán đổi giữa các LSTs trong pool, họ sẽ phải trả phí inputFee và outputFee. Hai loại phí này được tính dựa trên từng loại tài sản và có thể dao động tùy thuộc vào nhu cầu thanh khoản. Tổng phí hoán đổi là tổng của inputFee và outputFee, thường nằm trong khoảng vài basis points (bps), với 1 bps tương đương với 0.01%.
Phí gửi vào các token đơn lẻ của Validator: Đối với các single-validator tokens (các LST đại diện cho staking với một validator duy nhất), Sanctum thu một phí cố định 0.1% khi người dùng gửi SOL vào để tạo LST. Mục đích của phí này là ngăn chặn các lỗ hổng chênh lệch giá có thể xảy ra nếu không có cơ chế kiểm soát.

Người nắm giữ token INF (đại diện cho phần sở hữu trong Infinity Pool) có thể nhận được phần lợi nhuận từ các khoản phí này, bao gồm cả lợi tức staking và phí giao dịch từ việc hoán đổi giữa các LSTs.

Tổng Kết

Với các tính năng tiên tiến như Sanctum Router, Infinity Pool, và hệ thống quản lý thanh khoản thông minh, Sanctum đang dẫn đầu trong việc cách mạng hóa staking trên Solana. Không chỉ giúp người dùng linh hoạt hơn trong việc quản lý tài sản staking, Sanctum còn tạo ra một hệ sinh thái thanh khoản toàn diện, góp phần thúc đẩy sự phát triển của DeFi và staking.