Liquid Staking Derivatives (LSD) Là Gì? Top 5 Dự Án LSD Tiềm Năng Tăng Trưởng Lớn

Liquid Staking Derivatives ngàng càng trở nên nóng bỏng khi sự kiện Shanghai Upgrade dần cập bến. Dự kiến sau bản cập nhật này LSD sẽ còn bùng nổ hơn nữa trong thời gian sắp tới vì vậy mà số lượng các token trong mảng này vì vậy cũng tăng trưởng cực kì mạnh mẽ. Hiện tại chúng ta thấy có rất nhiều các dự án tiềm năng Liquid Staking Derivatives (LSD).

Và bây giờ mọi người cùng mình tìm hiểu về các dự án tiềm năng Liquid Staking trong thời gian sắp tới và sau bản cập nhật Shanghai nhé!

Tổng Quan Về Liquid Staking Derivatives (LSD)

Giới thiệu chung về Liquid Staking Derivatives & Cơ chế hoạt động

Thực tế thị trường crypto

Việc những người dùng nắm giữ các đồng coin của các blockchain nền tảng ở thời điểm hiện tại là vô cùng phổ biến như ETH, DOT, SOL, AVAX, NEAR, FTM, ADA,... Và gần như 100% các blockchain ở thời điểm hiện tại đều phát triển với cơ chế đồng thuận cốt lõi là Proof Of Stake. Với POS, nó cho phép những holder cầm các đồng coin của mình mang đi stake trong validator để nhận về phần thưởng.

Mỗi blockchain nền tảng khác nhau có những APY/APR cho việc staking khác nhau. Tương tự vậy, để có thể lấy về đồng coin của mình thì bạn cần unstake, mỗi blockchain khác nhau thì có thời gian unstake khác nhau như Near Protocol thì mất 2 - 3 ngày, Cosmos thì mất tới 28 ngày,... Điều đó tạo nên một vấn đề tương đối lớn với các nhà đầu tư!

Khi thị trường xảy ra biến động mạnh thì họ không thể kịp lấy đồng coin của mình ra để đem đi bán và có thể khi lấy coin được rồi thì lúc đó tài sản của họ đã bốc hơi từ 20 - 50%. Và các giải pháp Liquid Staking Derivatives ra đời để giải quyết vấn đề đó. Vậy các LSD giải quyết vấn đề này như thế nào?

Cơ chế hoạt động của các dự án LSD

Đối với các dự án Liquid Staking, dự án cho phép người dùng gửi đồng coin vào nó sau dự án nó sẽ mang đi staking và chia sẻ một phần lợi nhuận cho người dùng. Bên cạnh đó, dự án trả lại người dùng synthetic token để người dùng sử dụng trong các nền tảng giao thức DeFi chấp nhận synthetic token đó.

Ví dụ: Với trường hợp của dự án Lido Finance thì sẽ diễn ra như sau:

Bước 1: Người dùng gửi 10 ETH vào Lido Finance.
Bước 2: Lido Finance ngay lập tức gửi 10 ETH này vào các Validator đối tác đang tham gia staking trên Ethereum.
Bước 3: Lido Finance sẽ gửi về 10 stETH (Synthetic Token) và người dùng có thể cầm 10 stETH để tham gia vào các hoạt động như farming, staking, lending, borrowing,... trên Ethereum và các Layer 2 khác để kiếm thêm lợi nhuận.
Bước 4: Người dùng đốt 10 stETH và Lido sẽ trả về cho 10 ETH cho người dùng hoặc để nhanh hơn người dùng có thể swap trên Curve Finance với cặp stETH - ETH.

Mỗi giao thức LSD đều có cơ chế hoạt động sâu bên trong khá khác nhau tuy nhiên về mặt cơ bản thì đều là như trên. Nhưng để đánh giá mỗi giao thức LSD thì ta cần đi thật sâu và thật kĩ vào từng nền tảng.

Tiềm Năng Của LSD Sau Cập Nhật Shanghai

Để mà nói về tiềm năng của LSD chúng ta cần phải nói đến thị trường ngoài Ethereum và trong Ethereum.

Tiềm năng của LSD với các Layer 1 ngoài Ethereum

Chúng ta có thể thấy rằng xu hướng phát triển Layer 1 chưa bao giờ ngưng hết nóng thổi dù có trải qua bao nhiêu thời gian đi nữa. Xu hướng này tới xu hướng kia đi nhưng xu hướng xây dựng 1 Layer 1 hay Blockchain nền tảng thì chưa bao giờ nguội. Chúng ta cùng nhìn lại để thấy rõ điều này:

2016 - 2018: Neo mệnh danh là Ethereum Trung Quốc, Cardano, Monero,...
2020 - 2022: Solana, BNB Chain, Polygon, Polkadot, Avalanche, Fantom, Near Protocol, Celo, Casper, Cosmos, Oasis Network,...
2024 - 2026: Dự kiến một vài cái tên sẽ nổi như Aleo, Aptos, Sui Blockchain,...

Hầu hết các dự án không có quá nhiều sự tiếp cận để thay đổi cơ chế đồng thuận Proof Of Stake mà chủ yếu tiếp cận cơ chế thực thi để làm blockchain của mình nhanh hơn và chi phí rẻ nhất có thể. Và nếu như các Layer 1 với cơ chế POS ngày càng nhiều và trở thành 1 xu thế không đổi thì các dự án LSD cũng vì vậy mà hưởng lợi. Các blockchain POS càng nhiều thì các dự án LSD càng phát triển, bùng nổ và doanh thu ngày càng tăng.

Tuy nhiên vẫn sẽ có một số các yếu tố làm cho ngành LSD trên các Layer 1 khác không thực sự hấp dẫn trên Ethereum. Tại sao không hấp dẫn thì lí do đến từ việc lợi ích của các Validator không nhiều. Điểm qua một số cơ bản sau:

Phí giao dịch quá rẻ gần như là bằng 0 thì động lực chính để làm Validator chính là đến từ Emission của dự án. Và nếu như Emission không hấp dẫn thì rất có thể các Node Operator sẽ rời bỏ mạng lưới.
Trích xuất MEV là một trong những mảng đem lại cho các Node Operator nhiều lợi nhuận nhất trong thị trường.

Một trong những Blockchain lâu đời và có tên tuổi trong thị trường hiện nay là Solana thì để trích xuất MEV trên mạng lưới này là tương đối khó, chính yếu tố này đã kìm hãm ngành LSD phát triển trên Solana mặc dù các dự án LSD như Marinade Finance, Jito vẫn chiếm thị phần khá lớn về TVL nhưng thực tế nó vẫn có thể hoạt động tốt hơn.

Thời gian gần đây thì JitoSOL đã giới thiệu một Validator Client có thể trích xuất được MEV trên Solana. Chính yếu tố này đã thúc đẩy JitoSOL phát triển mạnh mẽ và cạnh tranh trực tiếp với đối thủ sừng sỏ là Marinade Finance.

Tiềm năng của LSD với các Layer 1 trong Ethereum

Hình dung một cách cụ thể thì sau Shanghai người dùng khi staking trên Ethereum có thể redeem bất kì khi nào mình cần điều đó làm cho tất cả người dùng sẵn sàng tham gia staking hơn hết. Hình dung một cách đơn giản thì khi người dùng gửi 1 ETH vào giao thức Lido Finance thì họ sẽ nhận về 1 stETH, nếu như trước đó chưa có Shanghai Upgrade thì nếu như người dùng muốn chuyển 1 stETH về ETH thì sẽ phải giao dịch trên Curve Finance cho cặp stETH - ETH và chắc chắn sẽ có slippage, lượng ETH nhận về chỉ rơi vào khoảng 0.92 ETH.

Tuy nhiên khi Shanghai thành công thì người dùng có thể redeem 1 stETH để lấy về 1 ETH của chính mình trên Lido Finance. Điều này chắc chắn sẽ làm tất cả người dùng đều mong muốn tham gia staking để tối ưu hóa lợi nhuận.

Hiện tại mới chỉ có 23% tổng cung ETH (tại thời điểm viết bài) đang được staking và còn lại 87% tương đương $173B vẫn còn ngoài thị trường. Thông thường đối với 1 Layer 1 thì tỷ lệ staking có thể rơi vào khoảng từ 40 - 80% điều đó nói lên rằng LSD trên Ethereum có thể tăng từ 2 - 4 lần so với thời điểm hiện tại.

Bạn nghĩ sao về việc tổng TVL của DeFi có thể x2 thậm chị là x3 trong thời gian sắp tới. Đấy chính là lí do vì sao mà LDO, RKL, SD, FXR, YFI tăng trưởng cực kì mạnh thời gian vừa rồi.

Những Yếu Tố Quyết Định Một LSD Thành Công

Có 3 lí do ảnh hưởng trực tiếp đến việc một nền tảng LSD nắm lượi thế gì và liệu họ có thành công trong tương lai hay không, bao gồm:

APR/APY: Mỗi nền tảng staking có chia sẻ lợi nhuận cho người dùng theo % khác nhau. Nên nếu nền tảng nào có APY/APR càng cao thì sẽ càng hấp dẫn người dùng ban đầu.
Synthetic Token Use Case: Khi người dùng nhận về synthetic token thì họ có thể làm gì. Việc xây dựng use case cho synthetic token là điều cực kì quan trọng. synthetic token càng phổ biến thì người dùng đam mê DeFi sẽ càng sử dụng LSD đó nhiều. Bởi vì đôi khi, lợi nhuận khi tham gia DeFi với Synthetic Token còn cao hơn cả APR/APY mà dự án mang lại.
Thanh khoản: Việc redeem token khi thị trường biến động mạnh là điều không khả thi. Nên các LSD cần có các pool thanh khoản lớn để người dùng swap trực tiếp từ synthetic token về native token. Nên nếu swap chỉ từ $10K mà đã trượt giá thì cũng không ổn với một LSD.

Một số những nhược điểm của các dự án LSD

Mặc dù, đem lại một giải pháp tuyệt vời trong việc mở khóa thanh khoản cho các tài sản staking và giúp người dùng có thể tìm kiếm được nhiều lợi nhuận hơn nữa nhưng bản thân các dự án LSD vẫn gặp rất nhiều vấn đề như:

Rủi ro về Hacker. Đã có một số dự án như Stader Near đã bị hack dẫn tới NEARX bị mint ra vô tội vạ và bị hacker xả về gần 0 với cặp NEARX - NEAR.
Rủi ro về thanh khoản. Một trường hợp kinh điển là khi Shanghai chưa diễn ra, stETH bị thâm hụt thanh khoản đến mức 1 stETH chỉ đổi được 0.7 ETH trong khi đó tỷ lệ này vốn dĩ phải là 1 - 1.

Các Dự Án Tiềm Năng Liquid Staking Derivatives (LSD)

Không để mọi người phải chờ lâu chúng ta sẽ đến ngay với tổng hợp các dự án tiềm năng Liquid Staking Derivatives (LSD) với nhiều cái tên nổi bật như Lido Finance, Rocket Pool một số tên tuổi mới nổi nhưng đầy tiềm năng như Yearn Finance, Frax Finance hay những cái tên còn đầy bí ẩn như Stader Labs.

Lido Finance - King Of Liquid Staking & DeFi

Lido Finance vẫn được biết đến là nền tảng Liquid Staking lớn nhất thị trường crypto không những vậy Lido còn là nền tảng DeFi có TVL lớn nhất trong toàn ngành DeFi thời điểm hiện tại vượt xa cả những cái tên kì cựu như Maker DAO, AAVE, Compound, Uniswap, Curve Finance,...

Điểm mạnh lớn nhất của Lido Finance chính là nằm ở use case của stETH. Tính đến thời điểm hiện tại người dùng khi nắm trong tay stETH có thể sử dụng trong các mục đích sau đây:

Cung cấp thanh khoản trên Uniswap, Sushiswap, Curve Finance,... và hàng chục các AMM khác trong và ngoài hệ sinh thái Arbitrum.
Có thể mang đi Lending & Borrowing trên những nền tảng cho vay lớn nhất như AAVE, Compound, Maker DAO,... các nền tảng cho vay khác hiển nhiên là chấp nhận stETH.

Có thể nói rằng việc có thanh khoản cực kì dày trên Curve Finance hay Uniswap V3 khiến cho stETH trở nên cực kì hấp dẫn. Bên cạnh đó, uy tín của stETH càng được khẳng định khi mà các nền tảng Lending lớn nhất thị trường đều chấp nhận stETH làm tài sản thế chấp thì có thể nói stETH đã đi vào tất cả các mảnh ghép DeFi như Derivatives, Yield Farming, Yield Derivatives,...

Không chỉ dừng lại trên Ethereum mà thời gian gần đây stETH của Lido Finance bắt đầu được triển khai trên các nền tảng Layer 2 với wstETH trên Arbitrum hay Optimism. Từ đó cho thấy, từ việc lấy bàn đạp từ mạng lưới Ethereum mà Lido đang vươn vòi bạch tuộc sang các hệ sinh thái khác.

Thời gian gần đây Lido Finance đã cho ra mắt bản cập nhật Lido V2 với một số những cải tiến như sau:

Staking Router: Với cập nhật này cho phép tất cả mọi người có thể triển khai 1 node tương như cách mà Rocket Pool đang làm. Với tính năng này giúp Lido loại bỏ được yếu tố tập trung của mình.
Withdrawals: Cho phép người dùng redeem với tỷ lệ 1 - 1 với stETH - ETH sau bản cập nhật Shanghai. Điều này dự kiến sẽ sớm đưa stETH trong pool Curve Finance lấy lại peg.

Với Lido V2 thì Lido Finance sẽ không còn gặp phải những tranh cãi trong việc dự án này khiến mạng lưới của Ethereum trở nên quá tập trung. Vậy có điều gì có thể cản được Lido Finance nữa đây?

Hạn chế của Lido chính về việc trong cuộc chiến thanh khoản trên Curve Finance thì Lido đang không có quá nhiều lợi thế trước những cái tên như Yearn Finance hay Frax Finance.

Rocket Pool - Bám đuổi sát sao ví trị TOP 1

Rocket Pool với điểm mạnh nhất của mình là gia tăng tính phi tập trung cho mạng lưới Ethereum khi riêng nền tảng này đã cung cấp cho Ethereum hàng chục ngàn các node mới. Chính vì vậy, Rocket Pool được ủng hộ mạnh mẽ bởi những con người yêu cái gọi là phi tập trung - tính cốt lõi của Blockchain và DeFi.

Bản thân của Rocket Pool cũng được hưởng lợi cực kì nhiều khi mà Lido Finance vấp phải nhiều những vấn đề về phi tập trung. Về điểm mạnh của Rocket Pool ta có thể thấy như sau:

Đội ngũ phát triển kì cực trong thị trường crypto và khá có tiếng trong thị trường này. Bản thân tuổi đời của Rocket Pool cũng lớn hơn Lido Finance rất nhiều.
APR của Rocket Pool hấp dẫn hơn so với Lido Finance.
Cải thiện mạnh mẽ tính phi tập trung cho Ethereum 2.0.

Về use case thì thời gian gần đây đã có nhiều thông tin tích cực cho use case của rETH như việc trở thành tài sản thế chấp trên Maker DAO, AAVE,... Tuy nhiên, để rETH có thể phổ biến như stETH ở thời điểm hiện tại thì đội ngũ Rocket Pool phải nỗ lực rất nhiều. So về vốn hóa thì rETH mới chỉ khoảng $400M trong khi Lido Finance con số này đã hơn $9B cho thấy khoảng cách của Lido và Rocket Pool lớn như nào.

Về thanh khoản thì pool thanh khoản của Rocket Pool trên Curve cũng tương đối khiêm tốn.

Theo mình, trong thời gian sắp tới điều mà Ricket Pool nên tập trung đó chính là phát triển use case cho rETH không những vậy Rocket Pool phải tìm kiếm được những nền tảng DeFi kiểu mới để tích hợp rETH chỉ có như vậy thì Rocket Pool mới có thể cạnh tranh trực tiếp với Lido Finance.

Không những phải lo lắng cạnh tranh với người đứng đầu thì Rocket Pool cũng nên cẩn thận với những nền tảng mảnh mẽ ở ngay sau họ.

Những kẻ đến sau và có những lợi thế nhất định

Frax Finance - Khi bạn có trong tay tấm át chủ bài

Trong những ngày đầu năm 2023, Frax Finance đã cho ra mắt sản phẩm Liquid Staking Derivatives của mình với 2 token là frxETH và sfrxETH với các đặc tính khác nhau.

frxETH được thiết kế để duy trì giá ETH. Điều này khiến frxETH được sử dụng thường xuyên khi cung cấp thanh khoảng cho cặp frxETH - ETH trên các DEX. Tuy nhiên, với việc nắm giữ frxETH thì bạn sẽ không nhận được bất kì phần thường nào từ Beacon Chain.
sfrxETH được thiết kế tương tự như rETH hay cbETH tuy nhiên nó sẽ hấp thụ toàn bộ lượng reward của fxrETH.

Với cách chia làm 2 token như này vô hình chung khiến những người nắm giữ sfrxETH có mức APR cao hơn khá nhiều so với Lido hay Rocket Pool. Tuy nhiên, vậy làm sao để những người tham gia sử dụng sản phẩm của Frax Finance và nắm giữ frxETH có mức lợi nhuận cao nhất.

Thì câu trả lời chính là "bằng cách nào đó Frax Finance phải điều phối được thanh khoản về pool frxETH - ETH làm cho pool này có APR cao hơn so với sfrxETH. Và đây chính là điểm mảnh mà Frax Finance đang nắm giữ.

Thị phần của Frax Finance trong Convex Wars

Tính đến thời điểm hiện tại Frax đang nắm đến 7% tổng cung của Convex Finance điều này dẫn đến việc Frax Finance đâu đó có thể điều phối được một lượng incentives nhất định về pool fxrETH - ETH. Hiện tại, pool thanh khoản của frxETH có TVL cao ở mức $113M cao hơn cả của Rocket Pool hay của Coinbase tuy nhiên có vẻ như lượng incentive của pool vẫn còn tương đối thấp.

Đây là lợi thế của Frax Finance khi mà họ đang nắm giữ được quyền tự quyết lớn trong cuộc chiến xây dựng thanh khoản trên Curve. Tuy nhiên, Frax cần phải xây dựng nhiều use case hơn nữa cho token của mình chứ không chỉ đơn thuần phụ thuộc vào nguồn yield trên Curve làm điểm hấp dẫn người dùng.

Yearn Finance - Không cần át chủ bài chỉ cần tứ quý

Sản phẩm LSD của Yearn vẫn còn đang trong quá trình nghiên cứu và chưa tung ra thị trường có vẻ như Yearn đang tương đối chậm chạp trong việc launch sản phẩm tới cộng động. Tương tự như Frax thì Yearn cũng có những lợi thế cho riêng mình khi mà đang nắm giữ đến 9.13% tổng cung của veCRV.

Tuy nhiên, để cho Yearn toàn tâm để vote cho pool yETH - ETH trên Curve sẽ không đảm bảo 100% khi mà nên tảng này phải tham gia voting cho nhiều pool khác trên Curve để đảm bảo lợi nhuận cho người dùng của mình như stETH - ETH, WBTC - ETH - USDT.

Do sản phẩm của Yearn vẫn chưa launch nên chưa thế đưa ra một đánh giá chủ quan nên theo mình vẫn cần nhiều thông tin hơn nữa để có thể đánh giá được yETH của Yearn Finance.

Những dự án vẫn còn là một ẩn số

Bản thân StakeWise đã release sản phẩm được một thời gian tương đối dài tính theo DefiLlama thì bắt đầu từ khoảng đầu năm 2021 tuy nhiên TVL của dự án không tăng mạng cũng không giảm mạnh mà vẫn bền vững ở khoảng $100M - $200M.

Bản thân sETH2 cũng không thực sự quá có quá nhiều use case nên đối với trường hợp của StakeWise nếu không có chiến lược hợp lý thì cũng không thể cạnh tranh với những nền tảng mới như Yearn hay Frax.

Stader Labs - Một dự án được phát triển tương đối chuyên nghiệp

Stader Labs là một nền tảng Liquid Staking multichain và Ethereum sẽ là blockchain tiếp theo mà họ triển khai sau khi cập nhật Shanghai thành công. Stader Labs là một case khá hay và cũng khá bí ẩn khi mà dự án chưa chắc đã nắm lợi thế trong việc bootstrap thanh khoản trên Curve Finance hay mối quan hệ rộng để xây dựng use case cho ETHx.

Tuy nhiên, ở Stader Labs có một điểm đá được chứng mình đó là dự án từng trải qua một lần sụp đổ khi mà Terra sụp đổ tại thời điểm đó TVL của Stader phụ thuộc chính vào Terra. Sau sự sụp đổ mình nghĩ với các dự án thông thường họ sẽ bỏ cuộc và xây dựng một dự án mới nhưng Stader đã đứng lên từ thất bại của mình trở lại cùng với Hedera, Near Protocol, BNB Chain,...

Với những gì họ đã làm được vực dậy một giao thức "từ đáy xã hội" nên việc Stader Labs vẫn còn là một ẩn số. Ai mà có thể biết được có thể Stader Labs sẽ trở thành ngựa ô trong cuộc chiến LSD.

Bản thân trong quá trình xây dựng Liquid Staking trên các blockchain cũng giúp Stader Labs sở hữu một lượng đối tác tương đối lớn và nhiều. Thì trong thời gian sắp tới, với thông tin mà Stader Labs cung cấp thì họ có thể tích hợp ETHx vào trong AAVE, Balancer một trong những nền tảng Lending, AMM lớn nhất trong DeFi. Tuy vậy, vẫn còn rất nhiều việc cần phải làm.

Một số ưu điểm dự kiến của Stader Labs đối với ETHx trong tương lai bao gồm:

ETHx có thể được mang đi multichain để khai thác tối đa lợi nhuận nó có thể tạo ra. Bản thân Stader Labs cũng có tích hợp vào rất nhiều nền tảng DeFi trên các blockchain khác nhau (tham khảo ảnh ở trên).
Để triển khai 1 node cơ bản thì Rocket Pool yêu cầu tối thiểu 16 ETH thì với Stader Labs con số đó chỉ dừng lại ở 4 ETH.
Total yield mang lại từ việc staking lên đến 6.75% còn phụ thuộc vào sự biến động trên mạng lưới Ethereum là một con số ở mức khá.

Tổng Kết

LSD Wars vẫn còn ở phía trước với nhiều ẩn số nhưng mình chắc chắn rằng thị phần của Lido Finance sẽ bị ăn mòn bởi các giao thức đến sau. Nhưng để phế bỏ được ngôi vua của Lido là một câu chuyện tương đối khó.

LSD là một mảng cực kì tiềm năg không chỉ sau Shanghai mà còn về dài hạn.

Và trên đây là các dự án Liquid Staking tiềm năng trong thời gian sắp tới mọi người có thể lựa chọn theo dõi, quan sát từ đó thật kĩ càng đưa ra quyết định đầu tư.