Series 14: Hidden Gem | Phân Tích Ekubo Đang Bị Đánh Giá Quá Thấp Trên Starknet

Khi phân tích Ekubo Protocol chúng ta dễ dàng nhận ra một điều rằng với những công nghệ mà Ekubo đang sở hữu so với mức định giá hiện tại thì nó thật sự bị đánh giá thấp. Vậy tại sao Ekubo Protocol lại có một mức định giá hấp dẫn như vậy trong bối cảnh toàn bộ thị trường Crypto đang phải đối diện với câu chuyện về FDV vô cùng nhức nhối. Và liệu Ekubo có phải là một trong những Hidden Gem của thị trường giai đoạn tiếp theo hay không thì cùng mình trong bài viết dưới đây nhé.

Ekubo Protocol & Câu Chuyện Với Uniswap

Đề xuất trao đổi token giữa Ekubo & Uniswap

Vào tháng 10/2023, đội ngũ phát triển của Ekubo với sự dẫn đầu của Moody Salem đóng vai trò Founder & CEO, đã chia sẻ về đề xuất hợp tác giữa Ekubo và Uniswap. Đề xuất chia sẻ về việc Ekubo đề xuất hợp tác với Uniswap DAO dưới hình thức đóng góp 3 triệu UNI (~$12M tại thời điểm đề xuất) để đổi lấy 20% cổ phần của token quản trị tương lai của Ekubo, từ đó biến Uniswap DAO trở thành một phần quan trọng của Ekubo DAO trong tương lai gần.

Mục đích của 3 triệu UNI là để tiếp tục hoạt động của Ekubo, Inc. nhằm phát triển giao thức Ekubo cũng như đóng góp vào giao thức Uniswap. Các chi phí chủ yếu bao gồm kỹ thuật, kiểm toán và hỗ trợ pháp lý. Bên cạnh đó, UNI sẽ được chi tiêu theo quyết định của CEO của Ekubo, Inc. cho các hoạt động, nghiên cứu và phát triển, với sứ mệnh phát triển việc sử dụng và doanh thu của giao thức Ekubo, đi kèm đó là kubo, Inc. sẽ cung cấp các báo cáo sáu tháng một lần về tiến trình của mình cho cộng đồng Uniswap thông qua diễn đàn.

Bên cạnh việc trao đổi token giữa hai bên thì Uniswap cũng sẽ cho phép Ekubo sử dụng giấy phép Uniswap V4 không giới hạn trên mạng Starknet.

Cuộc bỏ phiếu đã nhanh chóng được diễn ra từ ngày 23 - 28/10 và nó đã chính thức được thông qua bởi Uniswap DAO với 63.82% lá phiếu ủng hộ. 

Tuy nhiên, Ekubo đã quay xe vào phút chót khi không chấp nhận số tiền đầu tư từ Uniswap mà không cần thông qua bỏ phiếu on-chain. Không có bất kì một thông tin, ý kiến, lời nói nào được đưa ra để giải thích nguyên nhân sự từ chối này đến từ Ekubo.

Mô hình hoạt động và những điểm khác biệt

Với người lãnh đạo có xuất thân từ Uniswap nên mô hình hoạt động của Ekubo cũng có nhiều nét tương đồng với Uniswap V3 và V4 bao gồm:

• Thanh khoản tập trung (cảm hứng từ Uniswap V3): Khác với các AMM truyền thống nơi thanh khoản được trải rộng trên một phạm vi giá rộng, Ekubo cho phép các nhà cung cấp thanh khoản tập trung tài sản của họ trong một phạm vi giá cụ thể. Điều này đảm bảo giá tốt hơn cho các nhà giao dịch và sử dụng vốn hiệu quả hơn cho các nhà cung cấp thanh khoản, những người có thể kiếm được lợi nhuận cao hơn trên vốn không sử dụng.
• TWAMM (cảm hứng từ Uniswap V4): TWAMM (Time-Weighted Average Market Maker) là một chiến lược tự động chia nhỏ các lệnh có khối lượng lớn để thực hiện trong khoảng thời gian quy định, giúp giảm thiểu tác động thị trường và tối ưu hóa chi phí gas. TWAMM chứa một AMM nhúng, cho phép bất kỳ ai cũng có thể giao dịch với nó bất cứ lúc nào. Cơ chế hoạt động của TWAMM chia các lệnh dài hạn thành vô số đơn đặt hàng phụ ảo nhỏ vô hạn, giao dịch đều đặn với AMM nhúng theo thời gian. Nhờ vào một công thức toán học dạng đóng, TWAMM chỉ cần tính toán hiệu ứng tích lũy của các giao dịch này khi cần, giúp tiết kiệm chi phí gas. TWAMM còn tích hợp với các sàn giao dịch để đảm bảo khớp lệnh gần với giá trung bình theo thời gian của tài sản, tạo cơ hội cho các nhà kinh doanh chênh lệch giá mua rẻ bán đắt để kiếm lợi nhuận.

Tại Sao Lại Phân Tích Ekubo Đang Bị Đánh Giá Thấp?

Nhìn lại đề xuất giữa Ekubo & Uniswap

Nhìn lại đề xuất giữa Ekubo và Uniswap chúng ta dễ dàng thấy rằng Uniswap DAO đã chấp nhận đổi 3M UNI tương đương tại thời điểm viết bài là $12M để đổi lấy 20% tổng cung của Ekubo tương đương với 2M EKUBO. Điều này đồng nghĩa với việc Uniswap DAO sẵn sàng đầu tư $12M vào Ekubo ở mức định giá $60M và nếu chúng ta nhìn vào định giá của Ekubo hiện tại chỉ là chưa đầy $10M. Điều này đồng nghĩa với việc định giá hiện tại của Ekubo thấp hơn rất nhiều so với thời điểm tháng 10/2023, khi Uniswap đồng ý đầu tư vào Ekubo thông qua một cuộc trao đổi token giữa hai bên. Tại thời điểm đó, Ekubo mới chỉ có tuổi đời là vài tháng tuổi chưa được kiểm toán, không phải mã nguồn mở, không có thông tin về mã thông báo EKUBO,...

Rõ ràng mức định giá hiện tại là hấp dẫn so với mức định giá của Uniswap đã diễn ra trong quá khứ.

Đội ngũ phát triển xuất thân từ Uniswap

Moody Salem là người sáng lập Ekubo, Inc., công ty phát triển Ekubo Protocol. Trước khi bắt đầu công ty, Moody là kỹ sư dẫn dắt đội ngũ tại Uniswap. Moody gia nhập Uniswap Labs vào tháng 4 năm 2020 với tư cách là nhân viên thứ 5. Trong thời gian làm việc tại Uniswap, Moody đã đóng góp nhiều vào việc phát triển giao diện ban đầu của Uniswap, tạo ra danh sách token, viết thuật toán định tuyến swap đầu tiên cho các phiên bản V2 và V3, và đóng góp khoảng một nửa mã V3. Ngoài ra, Moody còn dẫn dắt thiết kế của phiên bản V4.

Vào tháng 5 năm 2022, Moody trở thành Cố vấn cho Uniswap Labs và tiếp tục đảm nhận vai trò này trong một năm trước khi rời đi. Sau đó, ông bắt đầu làm việc trên một AMM cho Starknet, tin tưởng vào tầm nhìn kỹ thuật của Starkware: một ZK rollup tối ưu hóa cho thông lượng thay vì tương thích với EVM. Chỉ sau 3 tháng làm việc, Moody đã triển khai phiên bản đầu tiên của Ekubo Protocol. Kể từ khi tích hợp AVNU 2 vào ngày 14 tháng 9 và Fibrous 11 ngay sau đó, Ekubo đã hỗ trợ phần lớn khối lượng giao dịch trên Starknet thông qua các aggregator. Ekubo, Inc. cũng đã hợp tác với ví lớn nhất trên Starknet, Argent, để mang lại việc tạo lập thị trường hiệu quả về vốn cho nhiều người dùng hơn.

Rõ ràng khi xét tới yếu tố con người đặc biệt với Moody Salem chúng ta thấy được:

• Đề xuất trao đổi token giữa Uniswap & Ekubo chủ yếu dựa trên mối quan hệ sâu sắc và những gì mà Moody từng đóng góp to lớn tại Uniswap.
• Với những gì đã làm được tại Uniswap trong các phiên bản V2, V3 và cả V4 giúp cho những gì Moody xây dựng cho Ekubo là hoàn toàn hữu dụng và không phải tự nhiên mà Ekubo nhanh chóng trở thành DEX TOP 1 trên hệ sinh thái Starknet.
• Khả năng Moody từ chối đề xuất của Uniswap mặc dù nó đã được thông qua bởi những chỉ trích về việc định giá quá cao cho một giao thức DeFi chỉ có vài tháng tuổi.

Vị thế của Ekubo đối với hệ sinh thái Starknet

TVL của Ekubo Protocol tại thời điểm viết bài là khoảng $56M đứng thứ hai hệ sinh thái chỉ sau nền tảng Lending Nostra và chiếm tới  23% tổng TVL của toàn bộ hệ sinh thái Starknet. Với sự khác biệt về công nghệ như sở hữu mô hình thanh khoản tập trung hay TWAMM giúp Ekubo mặc dù là một trong những AMM non trẻ nhất trên hệ sinh Starknet nhưng đã vượt qua hàng loạt các tên tuổi cũ như mySwap, JediSwap, 10KSwap, Haiko, StarkDeFi hay SithSwap.

Ngoài ra, còn một số điểm đáng chú ý bao gồm:

• TVL của các dự án trong hệ sinh thái đã giảm trong suốt tháng 6 nhưng Ekubo đánh dấu sự tăng trưởng 24% trong tháng 6 trong đó nếu từ đi 13.12% (tăng trưởng trong 7 ngày nhờ sự ảnh hưởng của DeFi Spring) thì Ekubo vẫn tăng trưởng tới 11% trong tháng 6. Bên cạnh Ekubo là Nimbora tuy nhiên Nimbora đi lên từ mô hình Earn Point còn Ekubo thì không có bất kì một Incentives nào.
• Volume của Starknet là hơn $10M (trong vòng 24h tại thời điểm viết bài) chiếm tới 71% Total Volume trong 24h, bên cạnh đó chiếm 99% Volume của toàn bộ DEX trên Starknet.

Có thể thấy rằng ở thời điểm viết bài, Ekubo Protocol đóng vai trò như Liquidity Hub trên hệ sinh thái Starknet. Không những vậy các dự án DEX trên Starknet cũng chưa có một dự án nào có tiềm năng thay thế được Starknet vì vậy có thể nói rằng Ekubo sẽ đóng vai trò cực kì quan trọng cho hệ sinh thái Starknet cho cả ngắn hạn lẫn dài hạn.

Công nghệ là yếu tố giúp Ekubo trở nên khác biệt

Với công nghệ lõi là mô hình thanh khoản tập trung và TWAMM giúp Ekubo nhanh chóng thay đổi vị thế trên Starknet. Nên nhớ rằng trong lịch sử phát triển của thị trường Crypto thì mô hình thanh khoản tập trung đầu tiên được giới thiệu bởi Uniswap V3 (nhưng không được công khai về mã nguồn trong 2 năm) sau đó chỉ có 2 dự án duy nhất tự làm mô hình thanh khoản tập trung của riêng mình là Orca và Trader Joe, còn hàng trăm hàng ngàn các AMM khác thì không thể tự xây dựng mô hình thanh khoản tập trung của riêng mình mà phải chờ đến khi Uniswap V3 chính thử công khai mã nguồn trong đó có PancakeSwap và SushiSwap. Nên việc Ekubo đang là một phiên bản của Uniswap V3 và v4 trên Starknet là một điều thực sự đáng khâm phục, trong cả bối cảnh nhà phát triển phải viết lại toàn bộ dự án bằng Cairo.

Vì vậy, Ekubo Protocol đang sở hữu nhà phát triển chính của Uniswap V3 và V4 nên việc Ekubo dự kiến cho ra mắt nhiều sản phẩm mới trong tương lai là điều khá chắc chắn.

Tầm nhìn về Bitcoin và tham vọng không nhỏ của đội ngũ phát triển

Starknet đang không ngần ngại thể hiện về việc sẽ trở thành nền tảng Layer 2 đầu tiên được xây dựng trên cả Bitcoin và Ethereum, đối với Bitcoin thì Starknet sẽ coi nó là một Setlement Layer và Starknet sẽ là một trong những Trustless Rollups đầu tiên trên mạng lưới Bitcoin. Vậy thì nếu lộ trình phát triển của Starknet là như vậy thì Ekubo sẽ thừa hưởng được những lợi ích gì?

Theo như Ekubo Protocol chia sẻ thì vào năm 2024, khi OP_CAT được thông qua thì Ekubo sẽ trở thành địa điểm giao dịch Bitcoin và các token mới liên quan đến Bitcoin có thể kể tới như Runes, Ordinals,... và Ekubo cũng đóng vai trò là cầu nối giữa Ethereum và Bitcoin. 

Rõ ràng, Starknet đã khá hụt hơi trong cuộc đua Ethereum Layer 2 so với Arbitrum hay Optimism tuy nhiên một phần lớn nguyên nhân đến từ công nghệ khi mà zkRollup khi triển khai sẽ khó khăn, phức tạp hơn Optimistic Rollup rất nhiều. Đó là chưa kể tới Starknet lựa chọn một hướng đi non EVM với ngôn ngữ lập trình Cairo thay vì Sodility. Chính vì vậy, chúng ta cần:

• Chờ đợi để công nghệ zkRollup, bằng chứng STARK của Starknet hoàn thiện, bên cạnh đó là việc phát triển hệ sinh thái với việc sử dụng một ngôn ngữ mới. Điều này sẽ vô cùng tốn thời gian, ví dụ điển hình nhất chính là câu chuyện của Solana. 
• Starknet có thể dẫn đầu xu hướng Bitcoin Layer 2 trong tương lai khi mà Bitcoin Layer 2 thực sự trở thành một Layer 2 trên Bitcoin.

Yếu tố thứ hai có thể sẽ mở ra một trang sử mới trong lịch sử phát triển của Starknet khi mà màng lưới Bitcoin vẫn đang còn quá nhiều tài sản nằm im và đang chờ kích hoạt để trở nên năng động hơn tương tự như Ethereum.

Mọi người có thể tham khảo thêm bài viết: Starknet Bitcoin & Tham Vọng Tiếp Theo Của Những Người Do Thái.

Tổng Kết

Với mức định giá và vốn hóa đi kèm với đó là vị thế, công nghệ của mình biến Ekubo trở thành một trong Hidden Gem thực sự của thị trường. Mong rằng thông qua việc phân tích Ekubo sẽ giúp mọi người có thêm những thông tin thú vị và khách quan về dự án.