Rug Pull Là Gì? Cách Phòng Chống Rủi Ro Bị Rug Pull Trong Thị Trường Crypto

Rug Pull hay còn được biết dưới cái tên (kéo thảm) là một thuật ngữ mà chúng ta thường xuyên nghe nhưng không phải ai cũng hiểu rõ nghĩa và ý nghĩa thật sự của nó. Trên thực tế Rug Pull đóng vai trò vô cùng quan trong lĩnh vực tiền điện tử và hiểu rõ ý nghĩa của nó có thể giúp chúng tăng cường sự hiểu biết. Trong bài viết này, Hak Research sẽ giúp mọi người hiểu rõ hơn về rug pull là gì và cách phòng chống rủi ro bị rug pull trong thị trường Crypto.

Dưới đây là một số bài viết mà mọi người có thể tham khảo để hiểu rõ hơn về thị trường Crypto:

Rug Pull là gì?

Rug Pull là viết tắt của Pull the rug out from under someone, có nghĩa là kéo tấm thảm cho ai đó té. Nói 1 cách đơn giản theo dân gian người Việt là "Qua Cầu Rút Ván" điều này nhằm ám chỉ chiêu trò lừa đảo trong lĩnh vực tiền điện tử, nơi nhà đầu tư bị bỏ lại với nhũng tài sản vô giá trị.

Có thể hiểu Rug Pull là việc các nhà phát triển dự án tạo ra token và huy động vốn từ các nhà đầu tư với những lời hứa hẹn sinh lời cao, xong nhà phát triển sẽ biến mất cùng với số tiền của nhà đầu tư và thứ ở lại sau cùng là những token với giá trị bằng 0 vì không còn thanh khoản trong pool nữa.

Rug Pull là một loại lừa đảo tinh vi và phổ biến khi diễn ra tại decentralized finance (DeFi) vì đây là nơi các token có thể tạo 1 cách dễ dàng và sau đó được niêm yết trên Dex mà không cần phải chứng minh thân phận (KYC). Vì là không cung cấp thân phận giúp những kẻ lừa đảo che dấu danh thính dễ dàng hơn và kiếm được 1 lượng lớn tiền điện tử. Không giống với việc niêm yết token lên các sàn centralized finance như Binance hay OKX nơi dự án phải trải qua các vòng chọn lọc và kiểm toán gắt gao.

Các loại Rug Pull

Rug Pull được chia làm 2 loại: Hard Rug Pull và Soft Rug Pull

Hard Rug Pull xảy ra khi các nhà phát triển và những người có ảnh hưởng nhanh chóng rời khỏi dự án sau khi pump giá token khiến các nhà đầu tư bị lôi kéo bởi giá trị tăng (FOMO), chỉ đợi có vậy nhà phát triển sẽ đánh cắp toàn bộ tài sản trong pool một cách đột ngột khiến giá trị sụp đổ và những kẻ lừa đảo này sẽ bỏ trốn cùng số tài sản.

Soft Rug Pull có tính chất quanh co hơn, trong đó những kẻ lừa đảo nhẹ nhàng rút bớt tính thanh khoản của token tạo ra sự giảm dần giá trị theo thời gian. Chiến lược lừa đảo này nhằm chánh sự nghi nghờ sớm của nhà đầu tư và cộng đồng.

Các hình thức Rug Pull phổ biến

Có 3 loại phổ biến thường xuất hiện trong thế giới DeFi: Liquidity theft, Limiting sell orders, Dumping.

Liquidity theft (Trộm cắp thanh khoản): Đây là 1 hình thức Hard Rug Pull, liquidity theft hay liquidity stealing nhằm ám chỉ khi người sáng lập dự án đột nhiên rút tất cả tiền từ các pool thanh khoản đang được sử dụng để rót vốn cho dự án. Khi điều này xảy ra giá trị bị khóa trong token sẽ bị xóa, khiến các nhà đầu tư có một tài sản vô giá trị và không thể sử dụng cho bất kỳ mục đích nào. Kiểu Rug Pull này phổ biến nhất trong thị trường DeFi.

Limiting sell orders (Hạn chế lệnh bán): Đây cũng là 1 hình thức Hard Rug Pull, với độ tinh vi hơn để các nhà sáng lập lừa đảo nhằm chiếm đoạt tài sản của nhà đầu tư. Trong hành vi scam này nhà phát triển đã cài cắm 1 vài mã codes ở smart contract để họ là bên duy nhất có thể bán token. Điều này nghĩa là các nhà đầu tư không thể bán token của mình ở đâu hết, khóa họ vào một tài sản không thể giao dịch. Khi những kẻ lừa đảo cảm thấy đủ lợi nhuận họ chỉ việc bán token của mình và để lại nhà đầu tư token vô giá trị mà không thể làm gì.

Dumping (Bán phá giá): Đây là 1 hình thức Soft Rug Pull, nhà phát triển sẽ thổi phòng giá trị bằng việc sử dụng các nền tảng mạng xã hội để quảng cáo nhằm tạo 1 cộng đồng xung quanh và tăng giá trị của token nhanh chóng. Các nhà đầu tư không cưỡng lại được sự hấp dẫn của việc pump token thường sẽ là miếng mồi béo bỡ cho những kẻ lừa đảo thu lợi bất chính. Sau khi những nhà đầu tư đã đu thì kẻ lừa đảo chỉ việc bán token 1 cách từ từ để tránh sự nghi ngờ và cũng như là hợp thức hóa đường giá.

Thống Kê Các Vụ Rug Pull

Theo thống kê mới nhất từ đơn vị bảo mật Beosin, đã có khoảng 358,7M USD Crypto bị đánh cắp bởi hình thức Rug Pull trong khoảng Q1 đến Q3 năm 2023 so với cùng kỳ năm 2022 con số này tăng 13M USD bị thất thoát trên thị trường DeFi. Ethereum là blockchain chịu tốn thất nặng nề nhất chỉ tính riêng trong Q3 đã có tới 16 vụ.

Các vụ Rug Pull lớn trong lịch sử

Arbix Finance

Arbix Finance là 1 nền tảng Yield farming hoạt động trên Binance Smart Chain được cho là đã rug pull và gây ra thiệt hại lên đến 10M USD. Sau động thái rug pull thì dự án đã gỡ các nền tảng mạng xã hội xuống như Telegram, Twitter, Discord. Công ty bảo mật blockchian CertiK đã báo cáo rằng số tiền 10M USD người dùng ký gửi đã chuyển đến các Pool thanh khoản chưa được xác minh và cuối cùng kẻ lừa đảo đã rút hết tiền trong đó ra.

Squid Game Coin

Ra mắt thị trường ở mức 0,01 USD vào ngày 20 tháng 10 năm 2021 trên sàn giao dịch phi tập trung (DEX), Squid nhanh chóng tăng vọt lên khoảng 2.861 USD trong chưa vòng đầy 1 tuần. Khi các nhà đầu tư đang hưng phấn thì giá giảm đột ngột về 0 chỉ trong một cây nến duy nhất. Sau khi sự việc xảy ra các nhà đầu tư mua token đã không thể bán nó, trang web dự án cũng đã biến mất cùng với tài khoản mạng xã hội khác.

AnubisDAO

Gần 2 năm trước sau khi dự án tài chính phi tập trung lấy cảm hứng từ chú chó AnubisDAO đã rug pull và thu về cho những kẻ lừa đảo 60M USD các nhà đầu tư vẫn chưa hết bàng hoàng. Ra mắt vào tháng 10 năm 2021, AnubisDAO đã huy động được 13,556 ETH từ các nhà đầu tư tiền điện từ nhờ xu hướng Dogecoin (DOGE) đã có trước. Tuy nhiên sau khoảng 20 giờ đầu tư tiền đã được chuyển đến 1 địa chỉ ví khác khiến nhà đầu tư chỉ có thể ngậm ngùi nhìn số tiền của mình biến mất.

Rug Pull có phải là bất hợp pháp?

Việc Rug Pull trong Crypto có bất hợp pháp hay không điều đó phụ thuộc vào các trường hợp cụ thể. Quy định về Crypto vẫn đang ở giai đoạn đầu và cần phải có sự đồng thuận rõ ràng trong việc xác định hoặc truy tố các hoạt động đánh cắp như này.

Ở 1 số quốc gia và khu vực pháp lý vẫn đang thực hiện các bước hoàn chỉnh để có khuôn khổ pháp lý. Ủy ban chứng khoán và giao dịch Hoa Kỳ (SEC) đã đệ đơn kiện một số công ty Crypto bị cáo buộc tham gia vào các hoạt động gian lận, bao gồm cả việc rug pull.

Ngoài ra, những kẻ lừa đảo rug pull thường hoạt động ở những khu vực có luật yếu hoặc không tồn tại về chống gian lận tiền điện từ, điều này gây khó khăn cho cơ quan chức năng như SEC và FBI trong việc truy đuổi và kết án.

Dấu hiệu nhận biết Rug Pull

Nhà phát triển không xác định hoặc ẩn danh

Việc nhà phát triển dự án ẩn danh luôn mang đến nhiều rủi ro nhà đầu tư có thể gặp khó khăn trong việc đánh giá tiềm năng và độ tin cậy của dự án, dễ gặp các dự án Scam. Nên cân nhắc kỹ và luôn tự đặt ra các câu hỏi cho mình khi đầu tư vào những dự án này.

Nền tảng mạng xã hội dự án ra đời khi nào?
Tiềm năng công nghệ ở đây là gì?
Ưu điểm cạnh tranh với những dự án làm cùng phân khúc?

Không khóa thanh khoản

Đôi khi để chứng minh rằng đó là một dự án hợp pháp nhà phát triển sẽ khóa thanh khoản của họ với 1 bên thứ ba đáng tin cậy để đảm bảo rằng họ không thể rút thanh khoản đó ngay cả khi họ muốn, đây là 1 dấu hiệu rất tốt cho thấy dự án hạn chế rủi ro rug pull. Nếu liquidity pool không được khóa lại nhà phát triển có thể rút tiền và cao chạy xa bay. Lưu ý đến pool thanh khoản sẽ bị khóa trong bao lâu.

Những ví sở hữu lượng lớn token

Rất có khả năng đây là ví của nhà phát triển dự án, ngay khi điều này xả ra việc bán phá giá bằng các ví này có thể khiến giá token giảm mạnh, những ví whale này có thể dễ dàng thao túng giá các token.

Không công khai mã nguồn

Không công khai mã nguồn có thể đồng nghĩa với việc dự án không tiết lộ công nghệ hoặc thuật toán mà nó đã sử dụng. Điều này làm cho dự án trở nên thiếu minh bạch và nhà đầu tư không có thông tin để đánh giá tiềm năng cũng như rủi ro của dự án.

Lợi nhuận quá cao

Crypto là một thị trường có tính biến động cao và không chắc chắn, một dự án hứa trả lợi nhuận quá cao có thể là hình thức lừa đảo và không đáng tin cậy. Rủi ro về thị trường tài chính khi giá giảm hoặc dự án không còn đáp ứng được nhu cầu tài chính nhà đầu tư sẽ mất tiền. Đánh vào lòng tham của nhà đầu tư là cách các dự án này hoạt động.

Cách Phòng Chống Rủi Ro Bị Rug Pull Trong Thị Trường Crypto

Trước khi đưa ra quyết định đầu tư hãy tìm hiểu kỹ về dự án đó. Đọc whitepaper và tìm hiểu đội ngủ phát triển, mục tiêu kế hoạch sắp tới của dự án. Kiểm tra sự minh bạch của dự án và xem xét các dấu hiệu đáng ngờ.

Kiểm tra Smart Contract điều này giúp nhà đầu tư đánh giá tính minh bạch và an toàn của dự án. Các dự án lừa đảo sẽ codes cho limiting sell orders để nhà đâu tư không thể bán. Check kỹ để đảm bảo rằng các Smart Contract này không bị vấn đề về bảo mật, lỗ hổng,...

Theo dõi các nhóm và cộng động Crypto để biết thông tin mới nhất và tiềm hiểu kinh nghiệm từ những người khác, đánh giá độ tin cậy của cộng đồng dành cho dự án.

Theo dõi GitHub của dự án có thể là một cách tốt để theo dõi tiến độ cập nhật và hoạt động của đội ngủ phát triển. Điều này cho phép nhà đầu tư xem xét các vấn đề đang được giải quyết và thảo luận trong cộng đồng của dự án để có góc nhìn tổng quan hoạt động dự án.

Tổng Kết

Trên đây là toàn bộ thông tin để giúp mọi người thể hiểu được về Rug Pull là gì? Và cách phòng chống rủi ro bị rug pull trong thị trường Crypto từ Hak Research. Hy vọng thông qua bài viết này có thể mang đến cho mọi người nội dung hữu ít.