Risk Management 101: Quản Lý Rủi Ro Trong Đầu Tư Thị Trường Crypto

Thị trường Crypto là một thị trường vô cùng rủi ro chính vì vậy nhiều người đã cho rằng việc quản lý rủi ro trong thị trường crypto là điều không cần thiết. Chính vì những tư duy sai lầm như vậy đã khiến rất nhiều người mất phần lớn số tiền của mình khi tham gia vào thị trường crypto.

Vậy có một phương pháp nào để để Quản Lý Rủi Ro Trong Đầu Tư Thị Trường Crypto hay không? Cách đó là gì và triển khai ra sao thì mọi người cùng mình tìm hiểu trong bài viết lần này nhé!

Những Tư Duy Sai Lầm Trong Việc Đầu Tư Crypto

Mỗi mùa up - down của thị trường crypto đi qua chúng ta lại thấy những sai lầm được lặp đi lặp lại bởi những người mới. Có những điều sau đây mọi người tuyệt đối ghi nhớ khi bước vào thị trường crypto, hãy luôn luôn dặn lòng và để nó trở thành bộ quy tắc của bản thân khi tham gia đầu tư.

• Cho rằng thị trường quá rủi ro nên không có chiến lược quản lý rủi ro.
• All in: Luôn all in toàn bộ số tiền mình có cho một đồng coin/token nào đó được quảng cáo bởi một cộng đồng, KOLs hay thậm chí là một người bạn.
• Không cần kiến thức: Với tư duy này mọi người luôn luôn tìm một KOLs mà bản thân mình cảm thấy tin tưởng để đi theo kèo của họ.
• Vay tiền để đầu tư: Khi thị trường tăng trưởng điên cuồng thì mọi người sẵn sàng vay tiền khắp nơi với một niềm tin dự án lãi 1 tuần bằng tiền lãi 10 năm.

Quản Lý Rủi Ro Trong Đầu Tư Thị Trường Crypto

Hiểu về thị trường

Việc đầu tiên cho việc đầu tư bất kể mọi loại tài sản đó chính là mọi người phải hiểu về thị trường đó, hiểu về loại tài sản đó và nắm được những thông tin cơ bản nhất về loại tài sản đó. Các vĩ nhân đã có câu: "Biết người, biết ta, trăm trận trăm thắng". Việc bạn không hiểu về thị trường tương đương với việc bạn ra trận mà không kiếm, không áo giáp, không ngựa,... Và kết cục như nào bạn có thể tự hình dung được.

Chúng ta sẽ cùng lấy một ví dụ là Quang Trưởng đang muốn đầu tư 1 dự án Lending & Borrowing. Vậy thì Quang Trưởng cần phải trả lời những câu hỏi nào để có thể kiếm được lời từ dự án. Dưới đây là toàn bộ các câu trả lời mà Quang Trưởng phải trả lời được:

• Bitcoin, Blockchain, Ethereum là gì? Sự khác biệt như thế nào?
• DeFi là gì? Các mảnh ghép nào tạo nên DeFi? Các mảnh ghép đó là gì, hoạt động như thế nào và các tiêu chí để đánh giá 1 mảnh ghép là gì?
• Dòng tiền giữa các hệ sinh thái luôn chuyển ra sao? Dấu hiệu của dòng tiền là gì? Làm sao để biết hệ này hệ kia sắp đón nhận dòng tiền.
• Dòng tiền trong một hệ sinh thái chảy như thế nào? Các dự án như nào thì sẽ đón nhận được dòng tiền? Dự án mình chuẩn bị đầu tư có đón nhận dòng tiền hay không?
• Dự án mình đang chuẩn bị đầu tư là gì? Sự khác biệt và cơ chế hoạt động của nó như thế nào? Ai là người đứng sau dự án? Dự án đã kêu gọi vốn từ các VCs chưa? Có tokenomics hay lộ trình phát triển chưa?

Mọi người có thể chúng ta không những cần phải có kiến thức hẹp là trong nội tại dự án mà chúng ta cần phải có một kiến thức rộng trong việc bao trùm toàn ngành. Xem điều gì là yếu tố quyết định dự án tăng trưởng như:

• Dự án xây dựng và phát triển trên Blockchain A vậy có khả năng Blockchain A đón nhận dòng tiền từ các blockchain khác không? 
• Nếu blockchain A đón nhận dòng tiền thì dự án của mình thuộc mảnh ghép gì và mảnh ghép này liệu khi nào mới có thể đón nhận được dòng tiền.
• Trong mảnh ghép thì có rất nhiều dự án tương tự mình đầu tư thì dự án của mình có điều gì khác biệt để có thể thu hút được dòng tiền.

Đến đây thật sự vẫn là chưa đủ để mọi người có thể yên tâm chúng ta nên nhớ rằng mỗi dự án sẽ có nhiều các vị thế khác nhau như Core Team, Advisors, VCs (Private, Seed, Series A,B, C,...), Retails,... chính vì vậy chúng ta phải tìm hiểu thêm các thông tin như sau:

• Core Team & Advisors thường sẽ có token miễn phí nên vị thế của họ sẽ là tốt nhất nên cần phải nắm được bao giờ họ được trả token, trả trong bao lâu và khóa trong bao lâu. Khi khóa thì liệu họ có bán không?
• VCs của các vòng mua ở mức định giá nào? Bao giờ họ được trả token, trả trong bao lâu và khóa trong bao lâu. Địa chỉ ví của họ là gì? 

Nên nhớ rằng chúng ta đầu tư vào token chứ chúng ta không đầu tư vào dự án nên việc nắm, hiểu và đọc vị tokenomics là cực kì quan trọng nó cho bạn biết bạn ở đâu so với VCs từ đó đưa ra được những quyết định hợp lý.

Có rất nhiều các dự án tốt nhưng nếu bạn mua token trong thời điểm dự án đang triển khai chương trình Liquidity Mining thì cực kì rủi ro vì sẽ rất nhiều người họ sẽ cầm tiền đi farm - xả nếu như dự án mà không nằm trong một xu hướng mà cả thị trường fomo thì khả năng cao giá token sẽ liên tục dò đáy.

Sẽ có những thông tin mà bạn không tìm được hoặc dự án không chia sẻ thì cũng phải cố gắng tìm đầy đủ mọi thông tin trước khi đưa ra quyết định đầu tư. Với những dự án mà các thông tin bị lỗ hổng quá nhiều dù thị trường có fomo đến mấy thì mình vẫn sẽ chỉ đứng ở ngoài quan sát.

Hiểu về bản thân

Ở trên chúng ta cùng nhau giải quyết vấn đề là "biết ta" và bây giờ chúng ta sẽ đến với khái niệm "biết mình". Chắc chắn mỗi người tham gia vào thị trường sẽ có những vị thế khác nhau vậy vị thế theo quan điểm của Hak Research sẽ được hình thành từ những yếu tố như sau:

Nhiều người cho rằng vị thế chỉ đơn giản là mình có bao nhiêu tiền, càng nhiều tiền thì vị thế càng cao thực chất đây là một câu tương đối đúng nhưng chưa đủ. Đối với mình trong thị trường crypto chúng ta phải tự soi sáng được những yếu tố trên từ đó mới có thể tìm thấy được vị thế của mình đang ở đâu.

Ví dụ: Quang Trưởng tuy không có nhiều tiền nhưng lại có kiến thức, kinh nghiệm và có nhiều bạn bàn làm việc trong các VCs hàng đầu của thị trường thì vị thế của Quang Trưởng có thể cao hơn rất nhiều so với một đại gia bất động sản lần đầu tham gia thị trường crypto.

Chính vì vậy, chúng ta phải xác định được vị thế của mình từ đó để xây dựng danh mục đầu tư và kiến thức phù hợp với bản thân mình. Mọi người cần trả lời một số câu hỏi như sau:

• Tài chính cá nhân: Tôi có bao nhiêu tiền tiết kiệm? Mỗi tháng tôi để dành được bao nhiêu, tôi có thể đầu tư bao nhiêu? Mục tiêu về tài chính cá nhân của tôi là gì?
• Khả năng chấp nhận rủi ro: Tôi có sẵn sàng mất tất cả không hay tôi chỉ chấp nhận các khoản đầu tư an toàn nhất có thể.
• Kiến thức: Tôi đã hiểu về thị trường này chưa? Tôi cần đọc, học và tìm hiểu các thông tin gì về thị trường này để có thể đầu tư được.
• Mối quan hệ: Tôi cô độc hay có những người bạn trong thị trường này? Họ có uy tín và có thể tin tưởng được không?
• Kinh nghiệm: Tôi đã từng thất bại hay thành công trong thị trường này chưa? Bài học mà tôi cần rút ra là gì? Tôi cần làm gì để tốt hơn, tôi cần duy trì điều gì để tiếp tục thành công?

Từ việc xác định được vị thế của bản thân từ đó chúng ta sẽ xây dựng danh mục đầu tư cho bản thân sao cho phù hợp.

Các chiến lược quản lý rủi ro trong thị trường crypto

Phân bổ danh mục đầu tư

Khi thiết lập doanh mục đầu tư chúng ta cần phải biết được trong thị trường crypto có bao nhiêu loại tài sản và phải hiểu được từng đặc điểm biến động của những loại tài sản như vậy. Theo Hak Research, trong thị trường crypto có rất nhiều cách phân loại khác nhau như mình thường phân chia theo marketcap ví dụ như:

Không chỉ phân loại các loại coin/token thông qua vốn hóa mà chúng ta có thể phân loại các token theo category khác nhau như Coin nền tảng, Token DeFi, Coin cơ sở hạ tầng, NFT, Metaverse,... Rồi bản thân trong mỗi Category lớn chúng ta có nhiều mảng nhỏ khác nhau như trong DeFi chúng ta có AMM, Lending & Borrowing, Derivatives, Insurace, Asset Management,...

Bản thân mỗi mảng cũng có những mức độ rủi ro khác nhau. Việc phân loại các token/coin chúng ta cần áp dụng đầy đủ để với mỗi đồng coin chúng ta cần nắm được như:

Dựa vào việc xác định được khẩu vị rủi ro khi đầu tư đi kèm với đó là phân loại các loại coin/token theo mặt rủi ro thì thông thường Hak hay chia portfolio của mình như sau:

• Bitcoin & Ethereum chiếm tổng khoảng 30% portfolio trong đó 30% là Bitcoin và 70% là Ethereum. 
• 70% còn lại mình sẽ phân bổ theo xu hướng thị trường chứ bản thân mình không cố định cứ phải là Layer 1, DeFi, NFT hay Gaming. Thông thường mình xác định xu hướng thị trường rồi từ đó tìm kiếm những dự án phù hợp.

Ví dụ thời gian giữa và cuối năm 2022 mình xác định Arbitrum sẽ làm nên chuyện trong năm 2023 nên mình đã bet 70% portfolio của mình vào hệ sinh thái của Arbitrum trong đó mình phân bổ 50% cho GMX và Dopex còn 50% thì mình phân bổ cho các dự án như Vesta Finance, Jones DAO, Plutus DAO, Umami Finance,...

Thời gian gần đây khi hệ sinh thái của Arbitrum đã đạt được sự tăng trưởng nhất định thì mình bắt đầu cash gốc và mình tiếp tục dự phóng Convex Wars, NFTFi và LSD là 3 cái tên tiếp theo có khả năng bùng nổ nên mình tiếp tục lấy lại phần gốc trên Arbitrum để đầu tư vào các dự án như Convex, JPEG'd, SudoSwap hay tiếp tục DCA Lido Finance ở giá $2 ngoài ra có mua thêm một vài các NFTFi & LSD khác.

Tuy nhiên, nếu như mọi người không có thời gian nhiều để đầu tư vào thị trường Crypto thì mình đề xuất 1 số các chiến lược sau:

Càng là những người rủi ro thì % dành cho mục Altcoin lại càng nhiều và chuyển hóa dần từ Bitcoin, Ethereum sang Coin TOP, Coin Midcap hay Coin Lowcap. Tuy nhiên, theo góc nhìn của mình dù bạn có là người rủi ro đi thế nào thì cũng nên nắm giữ ít nhất là 20 - 30% portfolio có cả BTC, ETH.

Phân bổ chiến lược kiếm tiền

Khi cơn sóng DeFi đi qua nó để lại nhiều cách kiếm tiềm trong thị trường crypto khi mà tài sản không cần thiết phải để im một chỗ. Trong thị trường crypto sẽ có những cách kiếm tiền khác nhau dựa trên những tài sản có sẵn đi kèm với đó là những rủi ro khác nhau.

Mức độ an toàn của việc kiếm tiền dựa trên các loại tài sản crypto sẽ bao gồm 2 yếu tố:

• Chiến lược kiếm tiền: Càng đơn giản thì càng an toàn đi kèm với đó là lợi nhuận thấp và ngược lại. Ví dụ: Gửi tiền trên AAVE.
• Mức độ uy tín của giao thức: Giao thức càng uy tín thì mức độ an toàn càng cao và ngược lại. Tuy nhiên, các giao thức uy tín vẫn luôn có cách tạo ra nhiều lợi nhuận nếu bạn có chiến lược kĩ càng.

Làm gì khi không biết nên thoát vào hàng

Thông thường khi phân tích và tìm hiểu xong một dự án bạn sẽ khó để biết đâu là thời điểm phù hợp để vào hàng bởi vì mỗi người có góc nhìn thị trường khác nhau. Đối với bản thân mình sẽ có một vào trường hợp sau đây:

Khi vào hàng mà mình cảm giác thị trường lúc này đa khá chản sau thời gian dài chỉ giảm & đi sideway thì mình sẽ vào 20% tổng số tiền mình muốn mua vào dự án đó, ngược lại nếu thị trường đang có dấu hiệu tích cực fomo thì mình sẽ chỉ vào 10%. Số tiền còn lại sẽ chờ những đợt điều chỉnh giá để có thể vào thêm. Nếu thị trường giảm thì mình sẽ tiếp tục DCA đến khi đủ 100%.

Nếu như vào hàng chia thành nhiều giai đoạn thì giai đoạn chốt hàng cũng bao gồm nhiều giai đoạn thông thường với bản thân mình thì cũng tùy vào dự án mà mình có những cách thoát hàng khác nhau:

• Nếu như dự án mình thích bình thường thì x2 chốt gốc và gồng lời cho những dự phóng tăng trưởng tiếp theo.
• Nếu như dự án mình thật sự đam mê thì x3 chốt gốc và gồng lời cho đến giai đoạn tiếp theo.
• Có những dự án các biệt đặc biệt thích và nó khá an toàn thì mình sẽ chốt lời khi quan sát thấy những VCs bắt đầu rút token ra khỏi ví.

Mình không bảo thủ áp dụng 1 cách chốt lời của một dự án cho tất cả các dự án. Bên cạnh chốt lời thì cũng có cắt lỗ, mình sẵn sàng cắt lỗ các dự án đã không còn phát triển theo đúng lộ trình ban đầu và hướng đi mới có vẻ không hề tiềm năng. Một số dự án mình từng cắt lỗ như: Celo, Oasis Protocol,...

Hold to target: Bản thân mình cũng từng bị phụ thuộc khá lớn vào câu chuyện này ví dụ như Near Protocol với target tối thiểu là $30 và vị thế của mình là khoảng $3. Tuy nhiên, do quá bảo thủ với câu chuyện Hold To Target nên khi mình cảm thấy thị trường fomo cực độ đoạn $20 mình vẫn không chốt. Đó cũng là một bài học đáng nhớ với mình.

Tổng Kết

Trên đây là một số kinh nghiệm của cá nhân mình trong việc Quản Lý Rủi Ro Trong Đầu Tư Thị Trường Crypto. Tuy nhiên, mỗi người trong thị trường có những cách khác nhau để quản lý rủi ro nên nhớ rằng không có chén thánh. Mọi người nên tự trải nghiệm và tự rút ra những kinh nghiệm riêng cho bản thân mình.