Domain Name Service từng nổi đình nổi đám sau khi Ethereum Name Service (ENS) Airdrop khủng để tri ân đến những người dùng đã ủng hộ mình trong quá khứ. Vậy nhưng giờ đây các dự án như Ethereum Name Service nói riêng hay Domain Name Service nói chung lại đang khá chìm. Vậy đâu là tương lai thực sự cho các dự án Domain Name Service thì mọi người cùng mình tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé.

Để hiểu hơn về Domain Name Service, mọi người có thể tham khảo thêm một số bài viết dưới đây:

• Ethereum Name Service (ENS) là gì? Tổng quan về tiền điện tử ENS
• Space ID (ID) Là Gì? Tổng Quan Về Tiền Điện Tử Space ID
• Lens Protocol (LENS) Là Gì? Tổng Quan Về Tiền Điện Tử Lens Protocol

Domain Name Service Là Gì?

Domain Name Service (DNS) là dịch vụ phân giải tên miền được phát minh vào năm 1984, hiểu một cách đơn giản DNS giúp biến những dải địa chỉ ip khó nhớ thành những cái tên quen thuộc như hakresearch.com từ đó làm cho internet dễ dàng tiếp cận hơn với mọi người.

Tên miền trong web3 cũng đảm nhận vai trò tương tự như tên miền truyền thống, giúp biến những địa chỉ ví (0x1q3…r19d) thành những cái tên dễ nhớ như hakresearch.eth giúp người dùng chuyển nhận tiền dễ dàng hơn.

Hạ tầng blockchain được ẩn dấu phía bên dưới lớp tên miền này làm cho trải nghiệm trên không gian web3 trở nên gần gũi và dễ tiếp cận hơn với người mới tương tự như cách hạ tầng DNS truyền thống thúc đẩy cho sự phát tiển của Internet.

Định Danh Duy Nhất

Các hình thái của tên miền

Khi nhắc đến tên miền chắc hẳn đa phần mọi người đều nghĩ đến địa chỉ website đầu tiên, điều này hoàn toàn đúng đối với tên miền truyền thống vì chúng chỉ được sử dụng trong việc truy cập website.

Nhưng nếu nhìn rộng hơn, mỗi người chúng ta đang sở hữu không dưới 5 “tên miền”, chúng tồn tại dưới nhiều hình thái khác nhau như số điện thoại, username trên mạng xã hội, tài khoản ngân hàng, địa chỉ email và vô vàn những id trên nhiều nền tảng khác nhau.

Chúng ta đã không quá bận tâm vì sự phân mảnh trong tên miền web2 bởi có lẽ đã quen với cấu trúc rời rạc đó ngay từ khi tiếp cận với internet. Nhưng sẽ ra sao nếu chúng ta có thể sở hữu 1 loại tên miền duy nhất mà có thể dùng cho mọi người hợp kể trên?

Định danh duy nhất

Chính bởi sự phân mảnh về tên miền trong web2 nên việc định danh trên nhiều nền tảng trở nên khó khăn, rất khó để một người có thể sở hữu một username giống nhau trên tất cả các mạng xã hội nhất là đối với những người nổi tiếng.

Định danh duy nhất là một bài toán khó không có lời giải trong hạ tầng web2 bởi sự phân mảnh của cách hệ thống đơn lẻ hoạt động theo mô hình client-server nơi mà người dùng chỉ có thể tương tác với một hệ thống khép kín ví dụ như Facebook.

Trong web3, chúng ta được tiếp xúc với một hệ thống máy tính toàn cầu đem lại khả năng tương tác mở, nghĩa là bất cứ ai cũng có thể tái sử dụng những tài nguyên có sẵn trong hệ thống, đơn cử như là tên miền.

Nói một cách đơn giản nếu bạn sở hữu 1 tên miền ENS, các ứng dụng khác hoàn toàn có khả năng tích hợp ENS để làm username cho chính ứng dụng đó, điển hình là các ứng dụng Uniswap, OpenSea và mạng xã hội Farcaster.

Mỗi người chỉ cần sở hữu 1 tên miền để làm định danh trong không gian web3, ví dụ như tên miền của mình là dezos.eth, bất cứ khi nào mọi người bắt gặp cái tên này trong các ứng dụng web3 hay game web3 thì chắc chắc đó chính là Dezos.

Bối Cảnh Hiện Tại

Ethereum Name Service (ENS)

Làn sóng tên miền đầu tiên trong web3 được bắt đầu vào tháng 4/2022 bởi bộ tên miền 999 Club của ENS, đây là bộ sưu tập các tên miền 3 số từ 000.eth - 999.eth. Với mức giá sàn từ 0.6 ETH được đẩy lên mốc 39 ETH chỉ trong vòng 5 tháng theo số liệu từ ENS Vision.

Đối với tên miền 999 club hay 10K club, mọi người truyền tai nhau câu chuyện về độ khan hiếm, cũng như bộ môn chơi số đẹp xuất phát từ lĩnh vực sim số và tài khoản ngân hàng. Đỉnh điểm là tên miền 000.ETH được chốt đơn thành công với mức giá lên đến 300 ETH. Thế nhưng sau khi làn sóng này qua đi hiện tại giá trị của bộ sưu tập 999 Club đã rơi về mức quanh 7 ETH, đánh dấu sự kết thúc của làn sóng tên miền lần thứ nhất.

Tuy nhiên, doanh thu của ENS đã có sự giảm mạnh sau làn sóng đầu tiên nhưng sau đó vẫn duy trì đều ở mức 300-500K đô mỗi tuần từ 3 nguồn là đăng ký mới, gia hạn và đấu giá tên miền hết hạn. Các tên miền 999 club và 10K club luôn được săn đón bất khi chúng được đưa vào trạng thái đấu giá cho thấy được các nhà sưu tầm vẫn đang quan tâm nhiều đến các bộ sưu tập trên ENS vì chúng đang có mức giá hợp lý hơn so với 1 năm trước.

Space ID

Không đứng ngoài làn sóng này, một tân binh mới nổi là Space ID được chống lưng bởi Binance Labs với sản phẩm đầu tiên là tên miền .bnb theo sau đó là mở rộng ra các chain khác như .arb trên Arbitrum và .sei trên Sei Network. Với màn chào chân kịp lúc của mình, bộ sưu tập 999 Club của Space ID đã từng được gia dịch ở mức 15 BNB trước khi rớt giá mạnh và giao dịch dưới giá 0.1 BNB.

Sau chiến dịch Voyage 1 & 2 thì Space ID dường như đang phải đối mặt với vấn đề thanh khoản nghiêm trọng khi 999 club và 10K club đang mất giá nghiêm trọng trước thời điểm gia hạn, cụ thể tên miền 3 số đang giao dịch ở mức dưới 0.1 BNB (~22$) và tên miền 4 số đang giao dịch ở mức 0.012 BNB (~2.6$).

So với mức gia hạn 640$ cho 3 ký tự và 160$ cho 4 ký tự thì đây quả thực là một áp lực lớn đối với Space ID khi mà không ai muốn gia hạn các tên miền này dẫn đến việc bán tháo. Để giảm áp lực gia hạn, Space ID cũng đưa ra mức giá ưu đãi từ 40-60%, nhưng tình hình vẫn không khả quan hơn.

Có lẽ lý do chính đến từ việc Binance liên tục đối mặt với nhiều thách thức về pháp lý khi bị kiện tại các quốc gia, thị phần sụt giảm và những vụ hack trên BNB Chain. Hệ sinh thái vững chắc là nền tảng lý tưởng cho các nhà sưu tầm NFT nói chung và tên miền nói riêng, trong bối cảnh này BNB Chain đang gặp phải nhiều thử thách nên việc người dùng không muốn gia hạn và bán tháo tên miền .bnb là điều dễ hiểu.

Unstoppable Domains

Một tên tuổi khác là Unstoppable Domains (UD) ra mắt từ 2021 trên Ethereum nhưng sau đó đã chuyển sang Polygon để giảm phí gas. Nền tảng này đã huy động được số vốn 69.73 triệu đô với mức định giá lên đến 1 tỷ đô. UD hiện đang dẫn đầu về số lượng tên miền, tổng cộng có hơn 3 triệu tên miền đã được mint.

Điểm khác biệt lớn nhất của Unstoppable Domains là quyền sở hữu tên miền vĩnh viễn không cần thêm phí gia hạn hằng năm như ENS và Space ID, vì thế nguồn thu chính của UD chủ yếu đến từ việc bán tên miền và mất đi nguồn thu từ việc gia hạn. Thêm vào đó, Unstoppable Domains thường xuyên tổ chức phát tên miền miễn phí cho người dùng kèm theo một số điều kiện như trùng tên với username của Twitter, những sự kiện như vậy giúp UD tiếp cận được nhiều người dùng hơn nhưng đổi lại sẽ bị ảnh hưởng nhiều đến doanh thu.

Lens Protocol

Username là một phần quan trọng không thể thiếu trong mạng xã hội, chúng giúp người dùng định danh và có thể tìm kiếm thông tin một cách dễ dàng, username trong các mạng xã hội web3 cũng sử dụng một loại username đặc biệt với cấu trúc tương tự tên miền ví dụ như một username của Lens Protocol là dezos.lens.

Lens Protocol là một trong những dự án tiên phong ứng dụng tên miền vào việc phát triển mạng xã hội, nhờ vào tên miền .lens, các dự án được xây dựng trên giao thức này có thể dễ dàng tích hợp và tận dụng lại dữ liệu từ Lens để đem đến trải nghiệm liền mạch giữa nhiều mạng xã hội khác nhau như Lenster, Lenstube, Phaver,…

Tên miền .lens đã ghi nhận được nhiều cột mốc đáng chú ý chỉ sau vài tháng ra mắt, số lượng tên miền đạt mốc hơn 122K tên đã được mint, hiện vẫn đang giới hạn số lượng người dùng, nếu Lens chính thức mở cửa cho tất cả người dùng thì con số này có thể còn tăng gấp nhiều lần. Giá sàn của tên miền .lens có những lúc đỉnh điểm giao dịch ở mức hơn 250$, nhưng hiện tại đang được giao dịch ở mức 50$ do thông báo về cơ chế mời bạn bè tham gia, vì thế nhu cầu mua tên miền trên thị trường thứ cấp sụt giảm mạnh.

Tính ứng dụng

Mục đích ban đầu của tên miền web3 là giúp đem lại trải nghiệm thân thiện hơn thay vì địa chỉ ví dài khó nhớ, cho đến thời điểm hiện tại chúng ta đang chứng kiến nhiều tính ứng dụng thực tiễn hơn:

So với tên miền truyền thống, rõ ràng tên miền web3 đang sở hữu nhiều ưu điểm vượt trội hơn hẳn so với việc chỉ là tên website thông thường. Sự xuất hiện của các tên miền web3 đang ngày càng nhiều và là tiêu chuẩn mới không thể thiếu trong các dapp ở thời điểm hiện tại.

Tương Lai Của Domain Name Service

Hướng đến SocialFi

Bên cạnh việc sử dụng tên miền để nhận tài sản crypto thì mạng xã hội chính là đích đến tiếp theo để đưa người dùng tiếp cận với loại username mới này. Thay vì sở hữu username riêng trên từng nền tảng, thì giờ đây người dùng chỉ cần một username duy nhất để sử dụng xuyên suốt các nền tảng khác nhau.

Trong sự kiện ethCC vào tháng 7 vừa qua, Lens Protocol công bố kế hoạch tích hợp nhiều loại tên miền khác nhau vào giao thức bao gồm .orb, .riff và .eth. Tương tự như Lens, một giao thức mạng xã hội khác là Farcaster cũng đã chính thức tích hợp ENS, người dùng có thể sử dụng tên .eth để làm username trên các mạng xã hội của giao thức này.

Cuộc đua về lĩnh vực SocialFi đang dần nóng lên kéo theo xu hương tích hợp các loại tên miền giúp người dùng dễ dàng sử dụng định danh của họ ở mọi nơi. Với vị thế là người dẫn đầu, ENS luôn đứng vị trí ưu tiên trong việc tích hợp của nhiều ứng dụng mạng xã hội, có thể nói .eth chính là tên miền .com của web3.

Mở rộng đa chuỗi

Vào tháng 6, ENS công bố lộ trình tích hợp cho các layer 2 thông qua cơ chế quản lý off-chain cho khâu đăng ký ENS tương thích với các dịch vụ tên miền khác như cb.id của Coinbase, Lens Protocol trên Polygon và OptiNames trên Optimism. Mở ra khả năng tương tác chéo giữa các chain để tiếp cận với tệp người dùng lớn hơn trên những blockchain khác đồng thời tăng cường khả năng sử dụng của ENS trên nhiều chain tạo sự thuận tiện cho người dùng.

Space ID cũng đã ra mắt phiên bản 3.0 với nhiều cập nhật mới, trong đó đáng chú ý nhất là bộ SDK với khả năng phân giải tên miền đa chuỗi, các Dapp chỉ cần tích hợp 1 bộ SDK này có thể phân giải được các tên miền trên nhiều chain khác nhau của cả Space ID và ENS. Space ID vẫn đang tích cực làm việc với các hệ sinh thái và các cộng đồng để phát hành Top Level Domain (TLD) trên nhiều blockchain khác nhau.

Các dự án tên miền đang tiến vào cuộc đua multichain để tăng cường khả năng sử dụng, giúp người dùng có những trải nghiệm liền mạch mà không cần phải quan tâm đến blockchain bên dưới. Đây là một hướng đi đúng đắn giúp cho những người dùng web2 dễ dàng tiếp cận với thế giới web3 hơn khi mà họ không cần phải quan tâm điều gì khác khi username của họ có thể sử dụng ở mọi nơi.

Tương thích với DNS truyền thống

Hầu hết các dự án tên miền web3 đều không tương thích với hạ tầng DNS truyền thống kể cả .eth đó là lý do chúng ta không thể truy cập website bằng .eth mà phải sử dụng các dịch vụ như eth.limo để truy cập.

Nắm bắt được vấn đề đó, đội ngũ ENS đã phát triển hệ thống cho phép các tên miền truyền thống import vào trong ENS App để sử dụng như một tên miền web3 trong khi vẫn duy trì TLD của web2, ví dụ cụ thể là tên miền hakresearch.com sẽ được mint dưới dạng NFT tương tự như .eth, có thể sử dụng để mua bán, chuyển nhận tiền tương tự như mọi tên miền web3.

Bên cạnh đó ENS còn hỗ trợ 2 TLD là .art và .box hoàn toàn tương thích với trình duyệt web, người dùng có thể vừa chuyển nhận tiền thông qua 2 TLD này và vừa xây dựng được website có thể truy cập trực tiếp bằng trình duyệt.

Việc tương thích với hạ tầng DNS truyền thống giúp làm tăng giá trị sử dụng của tên miền web3 nói chung và ENS nói riêng, làm xoá nhoà đi ranh giới của web2 và web3 từ đó tiếp cận được tệp khách hàng lớn hơn ở kênh truyền thống.

Kết Luận

Dường như trong web2 chúng ta đã không quá quan tâm về vấn đề định danh trên nhiều nền tảng, định danh không đồng nghĩa với việc tiết lộ danh tính mà đó là cách để mọi người luôn biết đó là bạn trên nhiều nền tảng khác nhau. Tên miền web3 chính là đáp án cho bài toán định danh danh duy nhất cho mọi nền tảng, vô tình gặp username quen thuộc của bạn bè trong một tựa game nào đó thì chúng ta có thể biết chính xác đó là bạn mình mà không phải một người trùng username.

Các nghệ sĩ, người nổi tiếng không phải quá lo lắng về việc ai đó nhanh tay đăng ký trước username và mạo danh họ trên những nền tảng mới, bởi khi sở hữu tên miền web3 là họ đã đặt chỗ trước cho cái tên đó trên mọi nền tảng, không phải lo lắng với câu chuyện là người đến sau như trong web2.

Tên miền web3 đang dần khai phá nhiều tiềm năng ứng dụng trong mọi khía cạnh của ngành công nghiệp blockchain, có thể nói đây chính là cánh cổng dẫn dắt người dùng đến với phiên bản mới của internet, nơi mà mọi thứ từ tên đăng nhập, mật khẩu, username và số tài khoản chỉ tồn tại dưới một hình thái duy nhất.