Cosmos là một Blockchain Layer 1 tiên phong theo đuối sứ mệnh Internet of Blockchain - xây dựng một mạng lưới blockchain độc lập nhưng được liên kết chặt chẽ với nhau tương đối thành công. Đã 4 năm từ thời điểm mainnet tháng 3/2019, hệ sinh thái Cosmos vẫn đã và đang phát triển mạnh mẽ với những con số thông kê ấn tượng ngay cả trong thời điểm downtrend. Trong bài viết ngày hôm nay, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu 4 lý do Cosmos là lựa chọn hoàn hảo cho việc xây dựng blockchain mới.

Để hiểu hơn về Cosmos này mọi người có thể tham khảo một số bài viết dưới đây:

• Layer 0 Là Gì? Tổng Quan Về Các Nền Tảng Layer 0 Trong Thị Trường Crypto
• Cosmos (ATOM) Là Gì? Tổng Quan Về Tiền Điện Tử Cosmos
• Inter Blockchain Communication (IBC) Là Gì? Sức Mạnh Cốt Lõi Của Cosmos
• Hub Và Zone Là Gì? Cơ Chế Hoạt Động Của Hub & Zone Trên Cosmos

Hệ Sinh Thái Cosmos Tồn Tại Qua Downtrend

Cosmos được xây dựng trên thuật toán đồng thuận Tendermint, đảm bảo độ an toàn cao trong khi vẫn duy trì mạng lưới với độ trễ thấp. Điều này cho phép Cosmos xử lý hàng ngàn giao dịch mỗi giây, phù hợp cho nhiều ứng dụng khác nhau, từ sàn giao dịch phi tập trung đến game và DeFi.

Một trong những điểm nổi bật của Cosmos là khả năng kết nối nhiều blockchain độc lập thành một hệ sinh thái nhất quán, cho phép truyền tải giá trị và dữ liệu một cách liền mạch chữa các blockchain với nhau. Điều này được đạt được thông qua việc sử dụng giao thức giao tiếp liên cuỗi (IBC), cho phép các blockchain giao tiếp với nhau và trao đổi dữ liệu và token.

Cosmos nói riêng và các "Internet of Blockchain" khác như Polkadot hay Avalanche đã tăng trưởng và tạo ra trend appchain vào chu kỳ trước khi khả năng mở rộng của Ethereum trở thành điểm keypoint cho bất kỳ L1 mới nào khai thác tại thời điểm đó. Nhưng Quý 2/2022, sự sụp đổ của Terra Luna (dự án trong hệ sinh thái Cosmos) đã đóng lại mùa hè sôi động và đưa Crypto vào mùa đông tiếp nối bằng những khủng hoàng từ 3AC, FTX hay Genesis, Cosmos giống lứa dự án L1 ra mắt cùng thời điểm đã lắng xuống, tuy vậy, hệ sinh thái của Cosmos vẫn đang không ngừng phát triển cả về lượng và chất.

Không quá rầm rộ trên truyền thông như những L1s mới ra mắt hay rực nóng  trên thị trường như token của các L2. Cosmos đang âm thầm cải tiến cơ sở hạ tầng và gia tăng số lượng thành viên những Blockchain mới trong hệ sinh thái của mình. Tính đến thời điểm đầu Q3/2023, Cosmos hiện đang có 60+ blockchain đã mainnet tăng 50% so với Q2/2022 và khi nhìn sang Polkadot (một blockchain phát triển cùng triết lý) con số này là 45 parachain. Ngoài ra, trên Cosmos hiện đang có hơn 258+ đang trong quá trình testnet và hứa hẹn sẽ ra mắt trong năm 2023 này.

Tương tự như một Blockchain, ta không thể đưa ra kết luận giá trị của hệ sinh thái chỉ qua số lượng dApps đang hoạt động. Vậy hãy cùng đào sâu hơn để xem chất lượng một số blockchain nổi bật đang được phát triển trên hệ sinh thái Cosmos.

dYdX

Từ khi ra mắt, dYdX đã trở thành sàn Perp hàng đầu với công nghệ StarkEx của StarkNet trên Ethereum. Vào cuối năm 2022, nhóm phát triển đã công bố đưa dYdX V4 chuyển sang mạng lưới riêng của mình, được xây dựng trên nền tảng Cosmos SDK và đồng thuận Tendermint Core. Quyết định này được thúc đẩy bởi một số yếu tố:

Hiệu suất: Hoạt động tại blockchain riêng xây dựng dựa trên Cosmos mang lại hiệu suất xử lý cao hơn, phù hợp với cấu trúc orderbook (CLOB) của dYdX.

Khả năng Tùy chỉnh: dYdX mong muốn có sự kiểm soát tốt hơn đối với công nghệ của mình. Ví dụ, team dYdX đã quyết định thiết lập 1 hệ thống xác minh riêng để xử lý giao dịch ngoại chuỗi, giảm tắc nghẽn mạng.

Tương tác: Việc tương tác của StarkEx trên Ethereum khá phức tạp, trong khi đó mạng lưới dYdX Chain mới có thể tương tác với hơn 60 dự án/blockchain khác hỗ trợ IBC một cách mượt mà.

Phí Gas: Trên Ethereum, người dùng phải trả phí bằng ETH. Trái lại, trên Cosmos, nhóm quyết định loại bỏ phí gas và thu các khoản phí giao dịch bằng token của họ, từ đó tích lũy giá trị cho token $DYDX đồng thời có thể dễ dàng xây dựng cộng đồng cho riêng mình.

Là dự án Ethereum có tiếng đầu tiên chuyển đổi, dYdX có thể được coi như người tiên phong cho các dự án không phải native trên Cosmos khác đang cân nhắc từ dApp trở thành một blockchain độc lập tương tự. Điều này cực kỳ thú vị, vì nó không chỉ thể hiện sự tự tin của dYdX vào Cosmos mà còn có thể là bánh đà thúc đẩy người khác theo sau, xác lập một hướng đi cho các dự án trong tương lai.

Sei Network

Sei Network, một nền tảng Layer-1 xây dựng trên Cosmos, được tối ưu để phục vụ cho riêng ngách DeFi. Nền tảng này cung cấp cơ sở hạ tầng để xây dựng orderbook tùy chỉnh với tốc độ giao dịch cực nhanh 600ms và khả năng xử lý lớn lên tới 22.000 giao dịch mỗi giây. Để so sánh, chúng ta có thể nhìn qua Solana có thời gian khối từ 600-700ms với ~2.500 giao dịch mỗi giây.

Đầu năm 2023, Sei đã nhận được một đột phá đáng kể khi hơn 100 dApps ra mắt trên nền tảng này, và Sushiswap, một sàn giao dịch phi tập trung hàng đầu dựa trên Ethereum, đã thông báo mở rộng vào giao dịch vô hạn bằng việc mua lại Vortex Protocol dựa trên Sei. Động thái chiến lược này của Sushiswap đánh dấu một sự phát triển tích cực cho hệ sinh thái và cho phép tối ưu hóa một orderbook perp, điều được cho là tương đối khó có thể giải quyết trên Ethereum do các hạn chế của mạng.

Tượng tự dYdX, Sei được kỳ vọng sẽ giúp gia tăng lượng người dùng & thu hút dòng tiền mới cho toàn bộ hệ sinh thái Cosmos.

Noble

Cosmos sẽ chào đón native USDC của Circle thông qua Noble, đây là một dấu mốc quan trọng khi trước đó Cosmos chưa từng có một stablecoin native lớn nào hỗ trợ. Các stablecoin hiện có trên Cosmos đểu là wrap stable như axlUSDC và gravUSDC dù đã cố gắng hoàn thiện nhưng luôn tồn tại những thách thức cố hữu như phân mảnh thanh khoản và rủi ro cầu nối không thân thiện đối với DeFi và người dùng.

USDC gốc sẽ được triển khai bằng giao thức Chuyển giao Liên chuỗi (CCTP) của Circle, đốt USDC trên chuỗi nguồn và sau đó đánh dấu chúng trên chuỗi đích được chỉ định. Phương pháp này hiệu quả và an toàn hơn so với thiết kế cầu nối khóa và đánh dấu thường được sử dụng cho các token được bọc.

Hiện tại, USDC gốc chỉ được phát hành trên 8 chuỗi, khiến việc quyết định ra mắt trên Cosmos trở thành một bảo chứng về sự tin cậy và hỗ trợ của Circle với hệ sinh thái Cosmos. Điều này phần nào cũng thể hiện kỳ vọng của Circle về sự phát triển thanh khoản và số lượng người dùng tham gia Cosmos trong tương lai gần.

Aura Network

Aura Network là một Blockchain Layer 1 được thiết kế dành riêng cho NFT (NFT-Centric). Aura hỗ trợ tất cả các ứng dụng liên quan đến NFT như tạo lập, giao dịch , thu thập dữ liệu, v.v. trở nên có hệ thống và thân thiện với người dùng để các nhà phát triển và người dùng có thể đến và sử dụng nó một cách dễ dàng.

Aura xuất hiện trong danh sách này như một minh chứng về tầm nhìn của Cosmos khi mỗi blockchain đều có thể được tối ưu cho một mục đích riêng với Aura là NFT.

Kể từ khi ra mắt 3/2022, Aura đã liên tục gây ấn tượng với sự active của minh khi trung bình có tới 617 lượt committs mỗi tháng trên Github. Đặc biệt, gần đây, vào tháng 7/2023 số lượng dev committs trên Aura chỉ đứng sau Cosmos Hub.

Với những chỉ số trên, Cosmos dường như không còn phải quá trăn trở về sự phát triển của ngách NFTs cho hệ sinh thái của mình.

4 Lý Do Cosmos Trở Thành Lựa Chọn Cho Blockchain Mới

Cosmos SDK - Bộ công cụ hoàn hảo để xây dựng blockchain

Cosmos SDK là bộ tool gần như hoàn hảo cho phép các developers xây dựng  blockchain từ con số 0 một cách dễ dàng và nhanh chóng. Với Cosmos SDK, các nhà phát triển có thể tạo ra một blockchain hoàn toàn độc lập, với tốc độ xử lý giao dịch nhanh chóng mà vẫn đảm bảo khả năng tương tác trao đổi thông tin với các blockchain khác trong hệ sinh thái. Quan trọng hơn cả, là người phát triển có thể tùy chỉnh để tối ưu blockchain của mình cho phù hợp với nhu cầu sử dụng từ DeFi, NFT cho đến Gaming. Một số ưu việt của bộ Cosmos SDK có thể kể đến:

• Consensus Tendermint: Cơ chế đồng thuận mặc định của bộ SDK là Tendermint Core. Tendermint là bộ máy đồng thuận BFT (Byzantine Fault Tolerance) phổ biến nhất hiện có. Nó được sử dụng rộng rãi trong toàn ngành và được coi là tiêu chuẩn vàng cho các hệ thống Proof-of-Stake.
• Mã nguồn mở và Linh hoạt: SDK có mã nguồn mở và được thiết kế để dễ dàng xây dựng các chuỗi khối bằng các mô-đun có thể ghép nối. Khi hệ sinh thái các mô-đun mã nguồn mở của SDK phát triển (được nhiều dev đóng góp vào thư viên) việc xây dựng các nền tảng phi tập trung phức tạp sẽ trở nên dễ dàng hơn.
• Bảo mật: SDK được truyền cảm hứng từ nền tảng bảo mật capabilities-based. Điều này giúp cho Cosmos SDK trở thành một môi trường rất an toàn để xây dựng các blockchain. Hệ thống tường lửa kiểm soát truy cập và bảo vệ cho ứng dụng trên chuỗi tránh khỏi các mô-đun độc hại.
• Khả năng tương tác: Các blockchain được xây dựng bằng Cosmos SDK có thể trao đổi token và giá trị với các chain khác trong Cosmos thông qua giao thức IBC chứ danh.

Cosmos Ecosystem - Hệ sinh thái đang không ngừng phát triển

Hệ sinh thái của Cosmos đang tăng trưởng tương đối bền vững cùng với nhiều mảnh ghép khác nhau từ Defi, Game, NFT, cơ sở hạ tầng,… khiến nó trở thành một tổ hợp blockchain đa sắc màu, tương hỗ đáp ứng đầy đủ nhu cầu của user. Ngoài ra, sự chia sẻ giá trị sử dụng cũng đồng nghĩa với chia sẻ người dùng & dòng tiền, từ đó giúp các blockchain mới có thể thích ứng dễ dàng hơn ngay từ ngày đầu ra mắt.

Hơn nữa, với những ưu việt từ cây cầu IBC cùng với những cập nhật mới của Cosmos như ra mắt ICS (cho phép khởi chạy blockchain không cần xây validator riêng) hay Interchain Account (tương tác với Dapp trên Blockchain khác từ chain gốc),…tạo điều kiện thuận lợi cho các blockchain mới tiếp cận người dùng (chỉ cần họ đáp ứng được nhu cầu) trong khi giảm thiểu chi phí đầu tư cơ sở hạ tầng ban đầu và tăng được tính bảo mật của mạng lưới.

Cosmos Culture

Nhà sáng lập Ethereum, Vitalik Buterin từng nhắc đến Cosmos trong một buổi phỏng vấn với nội dung như: Họ là những người đoàn kết, tập trung vào công việc của họ và không để ý tới ổn ào bên ngoài. Đó cũng chính là văn hóa bên trong Cosmos và cũng là lý giải cho sự thành công của hệ sinh thái này.

Cosmos là tổ hợp của 3 tổ chức độc lập cùng xây dựng và đóng góp cho toàn bộ hệ sinh thái. Không dừng ở đó, ngay cả những dự án xây dựng trong cosmos như Aura Network cũng phát triển những bộ tools hữu ích dành cho những devs khác sử dụng. Tinh thần và văn hóa này là một trong những điều ngầm hiểu và mạnh mẽ thúc đẩy sự phát triển chung trong toàn bộ hệ sinh thái.

Sự Độc Lập

Blockchain xây dựng trên Cosmos dù có khả năng liên kết với nhiều blockchain khác trong hệ nhưng vẫn luôn là người quyết định về việc kết nối này. Những blockchain trên Cosmos thậm chí độc lập hoàn toàn với Cosmos Hub. Điều này dường như là không thể với Polkadot và các parachain (bạn cần có $DOT để đấu giá slot).

Đây là key point giúp Cosmos có thể thu hút các công ty Web 2 chuyển đổi sang blockchain của riêng họ mà không cần phải lo lắng những ảnh hưởng từ các yếu tố khác bên ngoài ví dụ như Terra.

Kết Luận

Trên đây là 4 lý do Cosmos là lựa chọn tối ưu dể xây dựng Blockchain mới, ngoài những lý do chính trên còn có nhiều lý do phụ như sự hỗ trợ từ cosmos hub, quan hệ với Delphi và nhiều quỹ lớn,... nhưng tựu trung lại ở thời điểm hiện tại, với nhu cầu xây dựng blockchain riêng phục vụ nhu cầu nhất định nào đó, Cosmos vẫn luôn là một lựa chọn tối ưu về chi phí, thời gian cho các nhà phát triển