Series 23: Crypto Unlock | Hyperliquid Ứng Cử Viên Hàng Đầu

HyperLiquid bắt đầu có sự vươn lên trong năm 2024 về khối lượng giao dịch Perps và trở thành một nền tảng Perp DEX độc lập có volume cao nhất thị trường. Điều này đến từ cả những ưu thế công nghệ cũng như chiến lược phát triển độc đáo của HyperLiquid, giúp nền tảng này hoàn toàn có cơ hội để đứng vào vị trí của dYdX trong thị trường DeFi.

Vậy đằng sau thành công của HyperLiquid là gì thì mọi người hãy cùng Hak Research tìm hiểu trong bài viết này nhé!

Tổng Quan Về HyperLiquid

HyperLiquid Layer 1

HyperLiquid là một blockchain Layer 1 được tối ưu hóa để xây dựng các sản phẩm bao gồm Perp & Spot DEX Orderbook. Không được xây dựng dựa trên Cosmos SDK hay các Layer 2 stack mà là Tendermint, HyperLiquid thực chất là một App-chain độc lập dành cho việc thực thi các tác vụ liên quan tới trading. Tuy nhiên nếu là người dùng của HyperLiquid thì chúng ta có thể nhầm lẫn rằng họ chỉ đơn giản là một dApp trên Arbitrum.

Với thiết kế của một L1 App-chain, người dùng sẽ không cần phải tương tác trực tiếp với HyperLiquid Layer 1. Việc nạp rút sẽ được diễn ra trên Arbitrum, tiền gửi của người dùng sẽ được giữ trên smartcontract của HyperLiquid trên Arbitrum, trong khi tất cả các tác vụ bao gồm đặt/hủy lệnh giao dịch, thực hiện giao dịch và thanh lý vị thế đều được diễn ra onchain trên HyperLiquid.

Với khả năng của một Layer 1 Appchain, HyperLiquid ghi nhận thông lượng tối đa là 20,000 TPS đối với các tác vụ như đặt lệnh, chuyển tiền và thanh lý vị thế. Như vậy có thể thấy TPS của HyperLiquid là tương đối cao.

Cơ Chế Hoạt Động

Perp DEX của HyperLiquid chạy trên một CLOB hoạt động tương tự với các CEX. Tất cả các lệnh đều được ghi trên OrderBook và được ưu tiên khớp theo mức giá cũng như là thứ tự lệnh được đặt theo thời gian.

Các hoạt động trên sổ lệnh sẽ tham chiếu đến clearinghouse, nơi mà việc khớp lệnh và quản lý ký quỹ của các tài khoản được diễn ra. Tại HyperLiquid thì các tài khoản giao dịch khi được nạp tiền vào sẽ mặc định ở chế độ Cross-Margin. Nếu muốn thì người dùng cũng có thể chuyển tiền sang tài khoản Isolated-Margin để quản lý rủi ro cho từng vị thế giao dịch.

Tỷ giá giao dịch trên HyperLiquid được cung cấp bởi Oracle, nguồn tỷ giá đến từ các cặp spot và dưới dạng giá trị trung bình có trọng số (được tính toán bởi các validator của HyperLiquid) của Binance, OKX, Bybit, Kraken, Kucoin, Gate IO, MEXC với trọng số lần lượt là 3, 2, 2, 1, 1, 1, 1.

Các Sản Phẩm Của Hyperliquid

Perpetual Futures

Perpetual Futures hay Perps là hoạt động chủ yếu trên HyperLiquid. Từ khi bắt đầu chương trình HyperLiquid Points, khối lượng giao dịch Perps của nền tảng này đã tăng lên rất nhiều và được tính là nền tảng độc lập có khối lương giao dịch Perps cao nhất trên thị trường.

Đỉnh điểm trong tháng 3/2024, khối lượng giao dịch Perps trên HyperLiquid đạt mức $52.3B, chiếm 24% thị phần Perp DEX và nhiều hơn dYdX V4 là $39.8B hay RabbitX là $27.3B. dYdX chỉ thực sự được đánh giá cao hơn HyperLiquid khi cộng gộp cả volume của V4 và V3 là khoảng $60B.

Trong suốt từ đầu 2024 đến thời điểm thực hiện bài viết (cuối tháng 4/2024), HyperLiquid đã không ít lần vượt mặt dYdX, kể cả khi tính gộp dYdX V3 & dYdX V4 về khối lượng giao dịch theo ngày.

Số lượng các cặp giao dịch trên HyperLiquid là rất nhiều so với một Perp DEX. Dự án chấp nhận hỗ trợ giao dịch đối với những cặp rất kém thanh khoản, thậm chí là cả những token chưa được ra mắt và cả các chỉ số mà HyperLiquid tự xây dựng. Trong đó các sản phẩm nổi bật và khác biệt là ZRO Perps (Token của LayerZero), NFTI - USD (chỉ số thị trường NFT) và PURR.

Tuy nhiên thì không phải là cặp giao dịch nào cũng có thể được hỗ trợ một mức đòn bẩy tối đa như nhau. Mức đòn bẩy sẽ phụ thuộc vào thanh khoản thực tế của token đó trên các spot market khác. Cụ thể thì mức đòn bẩy tối đa được chia theo 5 tier:

X50: BTC và ETH.
X20: AAVE, APE, APT, ARB, ATOM, AVAX, BCH, BNB, BNT, CFX, COMP, DOGE, DOT, DYDX, FTM, GMX, INJ, LDO, LINK, LTC, MATIC, MKR, NEAR, NEO, OP, kPEPE, RNDR, kSHIB, SNX, SOL, STX, SUI, TIA, TRX, UNI, WLD, XRP.
X10: ACE, AI, ALT, BADGER, BIGTIME, BLUR, BSV, CAKE, CRV, DYM, ENS, ETC, FET, FIL, GALA, GAS, GMT, ILV, IMX, JTO, LOOM, kLUNC, MANTA, MEME, MINA, NTRN, ONDO, ORBS, ORDI, PENDLE, POLYX, PYTH, RUNE, STG, STRAX, SUPER, SUSHI, TON, TRB, WIF, XAI, ZEN, ZETA.
X5: ARK, BLZ, BNT, FXS, JUP, MAV, MAVIA, PEOPLE, PIXEL, RDNT, REQ, RSR, SEI, TAO, UMA.
X3: BANANA, CANTO, CYBER, FRIEND, FTT, HPOS, KAS, NFTI, OGN, OX, PANDORA, RLB, SHIA, STRK, UNIBOT, W, YGG, ZRO.

Các cặp giao dịch mới vẫn được bổ sung liên tục, với tần suất khá cao. HyperLiquid không ngần ngại hỗ trợ giao dịch những tài sản có thanh khoản siêu kém với Open Interset chỉ vài chục đến vài trăm ngàn USD.

Index Perpetual Contracts

Index Perpetual Contracts là các hợp đồng theo dõi biến động giá của một rổ các tài sản, mô phỏng biến động thông qua một chỉ số được tính bằng trung bình có trọng số của các tài sản đó cùng với một hệ số nhân để làm nhỏ đi giá trị của chỉ số sao cho dễ duy trì hơn.

Các chỉ số mà HyperLiquid đang cung cấp bao gồm: NFTI & FRIEND.

NFTI: Là chỉ số mô phỏng biến động của các bộ sưu tập NFT blue-chip, bao gồm BAYC, MAYC, Azuki, DeGods, Pudgy Penguins và Milady Maker.

Chỉ số được tính theo công thức sau: NFTI = 3 minute ema of [(BAYC floor price / 10) + (MAYC floor price) + (Azuki floor price) + (DeGods floor price) + (Pudgy Penguins floor price) + (Milady Maker floor price)] / 10000.

FRIEND: Là chỉ số mô phỏng biến động của các Friend.tech Key của những KOL hàng đầu trên Friend.tech.

20 KOLs có uy tín nhất trên cả Twitter & FriendTech bao gồm: 0xCaptainLevi, Dingalingts, 0xRacerAlt, HsakaTrades, HerroCrypto, HanweChang, Christianeth, 0xLawliette, CL207, Cryptoyieldinfo, CapitalGrug, iloveponzi, cobie, sayinshallah, pokeepandaa, pranksy, VentureCoinist, 0xBreadguy, saliencexbt, blknoiz06. Giá của chỉ số được quy về USDT (quy đổi từ ETH lấy báo giá từ CEX) nhân với một hệ số nhỏ (tại thời điểm bài viết được thực hiện là 0.002469).

Hyperps (Hyperliquid-only perps)

HyperLiquid đã hỗ trợ giao dịch perps đối với token ZRO của LayerZero trước cả khi token này được TGE. ZRO đã được giao dịch trên HyperLiquid kể từ tháng 9/2023, tức là khoảng hơn 6 tháng tính tời thời điểm bài viết được thực hiện. Đây không phải Pre-Market, đây là Hyperps (Hyperliquid-only perps), một tính năng riêng biệt độc nhất của Hyperps mà không cần đến nguồn giá từ đâu khác.

Hyperps hoạt động bằng cách giả định token (thậm chí chưa có tokenomics) của một dự án có tổng cung là A và với định giá khi niêm yết là B để cấp một mức giá nhất định. Dựa trên đó, người tham gia giao dịch sẽ bắt đầu long short để định giá vốn hóa của dự án. Do giao dịch perps không tác động lên giá, mà cặp giao dịch này chưa tồn tại ở đâu khác, nên sự biến đổi tỷ giá sẽ được dựa trên funding rate.

Theo đó, nếu OI của các lệnh long nhiều hơn so với short thì giá sẽ bắt đầu tăng, và ngược lại. Trong khi đó chính funding rate vốn dĩ cũng đã đóng vai trò cân bằng tổng khối lượng lệnh long và short. Do đó, tỷ giá của các cặp Hyperps sẽ trở nên ổn định hơn, khó bị thao túng.

Thực tế, ZRO-USD là Hyperps đầu tiên và duy nhất cho tới thời điểm bài viết được thực hiện. Việc duy trì một cặp giao dịch ảo dường như là một trò chơi có rủi ro quá cao và do đó mức thanh khoản là quá thấp.

Có thể thấy trong trường hợp trên đây, với Open Interest chỉ $16k, volume khoảng $7k mỗi ngày và spread lên đến 2.3% (các cặp giao dịch có thanh khoản tốt thì spread chỉ dưới 0.1%), Hyperps ZRO tỏ ra vừa rủi ro vừa kém hiệu quả. Nhưng cơ chế này lại cho thấy được định giá của cộng đồng đối với LayerZero, tất nhiên với độ chính xác không cao.

Trong trường hợp token được ra mắt, Hyperps sẽ được chuyển đổi thành các hợp đồng Perps thông thường, lại theo dõi giá của cặp giao dịch đó trên nhiều CEX với trọng số cho trước và nếu như giả định về tổng cung token trước đó là đúng thì mức giá sẽ giật về sao cho sát với giá CEX.
Nếu tổng cung không giống, ví dụ là nhiều hơn 2 lần so với giả định, tỷ giá cặp giao dịch sẽ được duy trì với tất cả thông số giả định như trước trong thời gian 1 tuần. Cơ chế này chủ yếu để mọi người kịp thời phản ứng với các vị thế Perps đang mở của mình.

Theo cả hai kịch bản trên, việc giao dịch Hyperps vào sát thời điểm token được TGE & niêm yết trên các sàn giao dịch mang nhiều rủi ro lớn và không nên tham gia.

Hyperliquid Protocol Vault

Protocol Vault là các Vault được khởi tạo với vai trò như là các quỹ đầu tư thụ động do người tạo vault quản lý. Có hai dạng Vault là Hyperliquidity Provider (HLP) và Liquidator. Tại Hyperliquidity Provider, những người khác sẽ dep tiền vào vault và người tạo vault sẽ có trách nhiệm dùng tiền vào các chiến lược giao dịch của họ để kiếm lợi nhuận và chia sẻ lại cho những người đóng góp.

Còn Liquidator thì đơn giản là một nơi giúp người dùng đóng tiền vào để thực hiện thanh lý cho các vị thế trading và ăn phí phạt thanh lý từ họ. Cho dù là DAO, một tổ chức hay là một tài khoản cá nhân, bất kỳ ai cũng có thể là lead của một Vault, cũng như bất kỳ ai cũng có thể tham gia cung cấp thanh khoản cho vault.

Trong đó, HLP vẫn hấp dẫn hơn so với Liquidator khi ghi nhận TVL chủ yếu và APR vượt trội lên tới 50%. Điều này là rõ ràng vì HLP có thể được khởi tạo bởi những tổ chức quản lý quỹ chuyên nghiệp, những người có chiến lược giao dịch hiệu quả nhất. Dễ thấy có những vault âm đến hơn 90% trong vài tháng và cũng có những vault với mức lợi nhuận khủng lên tới 1000% APR. Tuy nhiên số lượng Vault “xịn” không nhiều và hầu hết là những Vault bị thua lỗ và không uy tín.

HyperLiquid Improvement Proposal (HIP)

Các tính năng mới nhất được HyperLiquid thực hiện thông qua HyperLiquid Improvement Proposal, điều này nghe có vẻ thừa khi mà các đề xuất được viết và được tự duyệt bởi chính đội ngũ của dự án. Nhưng đó cũng có nghĩa là team HyperLiquid có ý định phi tập trung hóa việc quản trị dự án, tuy chưa phải ngay lập tức nhưng về lâu dài là điều cần thiết.

HIP-1 là đề xuất triển khai chuẩn token (gọi là chuẩn HIP-1) native trên HyperLiquid L1. Bản chất HyperLiquid là một Appchain và vốn dĩ không cần để người dùng phải tương tác với token trên L1. Nhưng HyperLiquid quyết định triển khai HIP-1 để có thể tạo tiền đề cho việc trả gas bằng token gốc của mạng thay vì dùng USDC trong suốt giai đoạn Mainnet Alpha. $PURR là token HIP-1 đầu tiên của nền tảng.

HIP-2 được lập ra đồng thời với nội dung là xây dựng một tính năng cho phép sử dụng HIP-1 token làm thanh khoản trên Orderbook của HyperLiquid, cho việc giao dịch spot, theo một chiến lược tạo lập thanh khoản tự động.

Sự Khác Biệt Trong Chiến Lược Phát Triển Của HyperLiquid

Trở thành kỳ lân mà không có VCs hậu thuẫn

HyperLiquid chưa từng công bố bất kỳ khoản kêu gọi vốn nào, nhưng dự án vẫn thu hút được người dùng thông qua chương trình point của mình, mà qua các con số chúng ta đã thấy ở phần trên, phải nói rằng HyperLiquid đang đe dọa đến thị phần của tất cả Perp DEX tier 1 (về volume) như dYdX, Vertex, RabbitXvà Aevo.

Hiệu quả đạt được có thể đến từ một chương trình Airdrop “xanh chín” mà dự án đã thực hiện từ tháng 10 năm 2023. Cụ thể, tuy rằng tokenomics chưa được công bố, nhưng số lượng point được phát hành là giới hạn theo thời gian với 1,000,000 point mỗi tuần, kéo dài trong 6 tháng. Điều này có nghĩa là những người tham gia từ sớm ắt hẳn sẽ có được lợi thế của mình khi tham gia càng sớm thì mức độ cạnh tranh càng thấp, dễ săn điểm hơn trong khi giá trị của point về lâu dài sẽ không bị chịu áp lực lạm phát point như các chiến dịch airdrop khác.

Vì vậy nếu xét trên góc độ hiệu suất nền tảng, HyperLiquid xứng đáng đặt cạnh các dự án tỷ đô khác như dYdX & Aevo. Trong khi dự án không dựa hơi VCs để thúc đẩy marketing như rất nhiều những dự án “Backed by Paradigm” khác đều làm.

Tuy nhiên đây cũng không hẳn là điều tốt hoàn toàn nếu như dự án không có VCs đứng sau hoặc chưa có ý định gọi vốn từ VCs. Việc được đầu tư bởi một quỹ đầu tư mạo hiểm chuyên nghiệp không chỉ cung cấp cho dự án về tài chính mà còn là sự cố vấn chiến lược, sự cam kết thực hiện roadmap và nhiều ràng buộc khác khiến cho dự án phát triển nhanh hơn. Cũng có thể HyperLiquid sẽ công bố muộn, tại thời điểm bài viết được thực hiện thì chưa có một thông tin xác thực nào về vấn đề này.

Hàng loạt “thí nghiệm” táo bạo

Trong tất cả các sản phẩm của HyperLiquid thì những điểm khác biệt so với các Perp DEX khác nằm ở tính năng Hyperps, Protocol Vautls và Index Perpetual Contract. Có thể nói rằng, tuy các sản phẩm này hoạt động chưa hiệu quả, nhưng trên thị trường cũng mới chỉ có HyperLiquid đang cố gắng khám phá những giới hạn mới này cho Perp DEX.

Aevo cũng có những bài rất dị như việc thực hiện các Pre-market khi các token mới chưa được TGE, chưa được niêm yết trên DEX hoặc CEX. Tuy nhiên thì thời điểm mà họ thực hiện Pre-market/Pre-launch cho một token sẽ diễn ra 1-2 ngày ngay trước khi token TGE. Điều này giúp cho các anh em có airdrop hoặc muốn chơi token vào thời điểm TGE xác định được mức giá mà đa số thị trường đang dự đoán là bao nhiêu, từ đó có chiến lược hợp lý.

Tuy nhiên đối với Hyperps thì ZRO-USD được niêm yết trong khi còn chưa có một thông tin cụ thể gì về token, và trong chi tiết thời hạn hợp đồng thì chỉ khi đến ngày đầu tiên của năm 2025 mà ZRO vẫn chưa được launch thì Hyperps mới đóng lại. Bryan Pellegrino - CEO của LayerZero đã confirm việc launch token trong Q2 2024, vì vậy có thể coi Hyperps đã thực hiện Pre-launch đối với ZRO tận những 8-9 tháng.

Mặt khác, NFTI và FRIEND đều là những ý tưởng mới. Trong tất cả những điểm mạnh của Perp DEX so với CEX, việc hỗ trợ giao dịch các token thanh khoản thấp, của những dự án mà người dùng không thể tìm thấy trên CEX là một lợi thế đặc biệt. Trong số đó thì việc long-short đối với NFT cũng là điều CEX chưa thể làm được.

Việc giao dịch Perps đối với NFT trên DeFi cũng mới chỉ được thực hiện ở một số nền tảng Perps chuyên biệt cho điều này như NFTPerp.xyz. HyperLiquid cũng đóng vai trò đi đầu trong việc khai thác thị trường NFT thông qua các công cụ phái sinh như vậy.

Hyperliquidity Provider (HLP), nơi kết nối giữa những nhà quản lý quỹ chuyên nghiệp và những người có nhu cầu đầu tư thụ động hiệu suất cao, cũng là một ý tưởng được theo đuổi bởi các nền tảng Social Trading, điển hình như KTX Finance hay deFarm.

Như vậy, có thể đánh giá rằng, bộ sản phẩm hướng tới end-user của HyperLiquid là rộng nhất so với tất cả các dự án Perp DEX nào khác đang hoạt động. Đây cũng là một điểm mạnh của HyperLiquid, mà mình cho rằng họ sẽ vẫn còn tung ra nhưng thí nghiệm táo bạo khác miễn là giao thức còn hoạt động.

Tổng Kết

Trên đây là bài viết phân tích về HyperLiquid, mong rằng mọi người có thể rút ra được những góc nhìn hữu ích về sự phát triển mạnh mẽ của nền tảng Perp DEX này. Tuy rằng độ hype của dự án phụ thuộc không ít vào chương trình point, nhưng với những nỗ lực xây dựng đến từ đội ngũ phát triển, mình tin rằng HyperLiquid vẫn sẽ giữ được vị thế kể cả sau khi Token được launch và triển khai aidrop.