BitVM là gì? BitVM là một mô hình tính toán mới cho phép biểu diễn và xác minh các hợp đồng thông minh Turing-complete trên Bitcoin mà không cần thay đổi quy tắc đồng thuận của mạng. BitVM là một khái niệm tương đối mới trong hệ sinh thái Bitcoin và được phát triển để tận dụng các tính năng đã có trong Bitcoin, chẳng hạn như Taproot và các opcode hiện có. Được thiết kế để mang lại tính linh hoạt và khả năng lập trình cao hơn, BitVM mở ra nhiều cơ hội mới cho các ứng dụng phi tập trung trên nền tảng Bitcoin.
Tổng Quan Về BitVM
BitVM là gì?
BitVM, được phát triển bởi Robin Linus vào năm 2023, là một khái niệm tính toán mới nhằm mục đích mở rộng khả năng của Bitcoin bằng cách cho phép thực thi các hợp đồng thông minh Turing-complete mà không cần thay đổi quy tắc đồng thuận của mạng Bitcoin. Điều này giúp Bitcoin không chỉ là một phương tiện giao dịch mà còn là một nền tảng cho các ứng dụng phức tạp, mang lại khả năng tương đương với các nền tảng như Ethereum mà không làm mất đi bản chất phi tập trung và an toàn của nó.
BitVM cung cấp khả năng tính toán ngoài chuỗi để giải quyết bài toán về khả năng mở rộng và phí giao dịch trên Bitcoin, song song với đó chỉ khi có những tranh chấp thì sẽ được giải quyết trên on-chain từ đó chia sẻ tính bảo mật, phi tập trung cho các bên tham gia.
Cơ chế hoạt động của BitVM
Không giống như việc thực thi tính toán trực tiếp trên chuỗi, BitVM áp dụng một phương thức xác minh tính toán tương tự như các giải pháp Rollup lạc quan (Optimistic Rollup). Trong mô hình này, người chứng minh (Prover) đưa ra tuyên bố rằng một hàm nhất định cho ra kết quả nhất định với các đầu vào cụ thể. Người xác minh (Verifier) có thể thách thức và xác minh tính đúng đắn của tuyên bố đó. Nếu người chứng minh đưa ra tuyên bố sai, người xác minh có thể sử dụng bằng chứng gian lận để bác bỏ và áp dụng hình phạt thích đáng.
Quá trình này được thực hiện thông qua một loạt giao dịch thách thức và phản hồi mà người chứng minh và người xác minh cùng ký trước. Điều này giúp đảm bảo rằng mọi tính toán đều có thể được kiểm tra một cách hiệu quả, và chỉ khi có tranh chấp xảy ra, việc thực thi trên chuỗi mới cần thiết.
Hình dung một cách cơ bản thì cơ chế hoạt động của BitVM giữa hai 2 người dùng sẽ thông qua một số bước cơ bản như sau:
- Bước 1: Hai bên tham gia vào giao dịch sẽ xác lập các điều khoản.
- Bước 2: Hợp đồng giữa hai bên sẽ được viết lại và được lưu trữ trên mạng lưới Bitcoin trong trường hợp có tranh chất xảy ra thì sẽ theo đúng như hợp đồng hai bên đã kí để giải quyết vấn đề.
- Bước 3: Hai bên sẽ trao đổi để xác minh vai trò Prover và Verifier. Sau đó cả hai bên sẽ nạp tiền cược vào hệ thống để kích hoạt hợp đồng. Khoản tiền này sẽ được sử dụng trong các điều khoản hai bên triển khai từ ban đầu.
- Bước 4: Sau khi công việc hoàn thành và trong thời gian thử thách không có một bằng chứng gian lận nào được gửi tới thì bên Prover sẽ nhận được số tiền theo hợp đồng.
- Bước 5: Tuy nhiên trong quá trình làm việc hoặc ở giai đoạn cuối cùng Verifier phát hiện ra những sai phạm của Prover thì có thể gửi bằng chứng gian lận tới hệ thống khi này Prover có quyền gửi các bằng chứng để chứng minh rằng mình là người dúng.
Trong bối cảnh bằng chứng gian lận của ai được hệ thống coi là đúng đắn thì người đó sẽ nhận được tiền hoặc trong khoảng thời gian mà Prover không thể chứng minh được mình đúng thì họ cũng sẽ mất tiền.
Với cơ chế hoạt động như trên chúng ta dễ dàng thấy rằng BitVM mang trong mình những đặc điểm của giải pháp Optimistic Rollup và State Channel. Khi này những điểm yếu của BitVM mới thật sự lộ ra bao gồm:
- State Channel đã không thể thành công trên Ethereum bởi vì liên quan đến khả năng mở rộng khi nó không thể nào hỗ trợ một số lượng lớn người dùng tham gia vào nền tảng.
- Bởi vì tất cả các tính toán được diễn ra ngoài chuỗi nên tất cả những người tham gia bao gồm Prover và Verifier đều phải tự đảm nhận công việc tính toán ngoài chuỗi. Với việc phải tự đảm nhận công việc tính toán thì trong bối cảnh khi một trong hai bên không cung cấp phần cứng đủ mạnh cũng sẽ là một điểm thiếu an toàn.
Đặc điểm mới lạ mang lại của BitVM
Dựa trên những thông tin về tổng quan cũng như cơ chế hoạt động thì chúng ta cùng điểm qua những điểm khác biệt mà BitVM mang lại cho cộng đồng bao gồm:
- BitVM mang lại khả năng mở rộng cho Bitcoin và thừa hưởng được tính phi tập trung, bảo mật từ chính mạng lưới Bitcoin.
- BitVM giúp Bitcoin trở nên năng động, hoạt náo không thua kém gì Ethereum trong khi đó không tạo ra những sự ảnh hưởng hay giữ nguyên được giá trị cốt lõi của Bitcoin.
- BitVM cung cấp một giải pháp về chống gian lận thông qua viết sử dụng hệ thống bằng chứng gian lận (Fraud Proof) và thời gian thử thách.
Tổng Kết
BitVM mới đang ở trong những bước đầu tiên trong việc mở rộng hệ thống của mình, bên cạnh nhiều những điểm còn tồn tại và giải quyết thì BitVM mang lại một làn gió mới thật sự cho các nhà phát triển trên mạng Bitcoin. Mong rằng qua bài viết này mọi người có thể hiểu thêm về BitVM là gì?
💁 Disclaimer: Tất cả bài viết của Hak Research được cung cấp với mục tiêu là chia sẻ kiến thức và không được xem là lời khuyên đầu tư.
- MeshMap Là Gì? Tổng Quan Về Tiền Điện Tử MeshMap - October 22, 2024
- Series 32: Crypto Unlock | EigenLayer & Tác Phẩm Nghệ Thuật Mang Tên Restaking - October 22, 2024
- Lumerin Protocol Là Gì? Tổng Quan Về Tiền Điện Tử Lumerin Protocol - October 20, 2024