Những Dự Án Tiềm Năng Thế Hệ Tiếp Theo Trên Solana Ecosystem

Solana và hệ sinh thái của mình đã là một trong những mảnh ghép không thể quên trong mùa hè DeFi & Layer 1 giai đoạn 2021. FTX & Sam đã chính thức đi bụi cũng đánh dấu việc Solana Ecosystem phải thật sự đứng trên đôi chân của chính mình. Vậy thời gian qua đã có những anh tài nào được sản sinh trên hệ sinh thái của Solana chưa thì mọi người cùng mình tìm hiểu qua bài viết này nhé.

Để hiểu hơn về Solana và các dự án thế hệ thứ hai của mình, mọi người có thể tham khảo một số bài viết dưới đây:

Bối Cảnh Của Hệ Sinh Thái Solana Sau Khi FTX Sụp Đổ

Những hệ lụy từ việc FTX sụp đổ

Không thể phủ nhận rằng cú sập của FTX và Alameda Research ngã ngựa không ảnh hưởng tới Solana và hệ sinh thái của nó. Trong một khoảng thời gian dài, những cái tên như FTX, Sam Bankman - Fried hay Alameda Research là bảo chứng cho sự phát triển và thành công của một trong những hệ sinh thái được mệnh danh là Ethereum Killer.

Sự sụp đổ của các tổ chức trên không chỉ là người dùng lo lắng về số phận của Solana mà còn có những ràng buộc trực tiếp. Ví dụ như Alameda Research sở hữu một lượng lớn SOL và các Native Token trong Solana Ecosystem

Số liệu thống kê về danh mục đầu tư của Alameda Research tại thời điểm 09/11/2022

Những con số trên cho thấy 60% tổng tài sản trong FTX Wallet là Solana và các dự án trong hệ sinh thái Solana. Theo con số từ quý 2/2022, cho thấy Alameda Research cũng nắm giữ $1.2B SOL và trong $2.2B còn lại là rất nhiều các dự án trong hệ sinh thái Solana.

Trong bối cảnh khi mà FTT bị sập mạnh do Binance bán FTT và cũng góp phần gây ra Panic Sales thì để cứu FTT thì tất nhiên Alameda Research sẽ không bán FTT mà phải bán các tài sản trong hệ sinh thái của SOL và chính SOL. Và chính điều này đã kích hoạt hệ sinh thái SOL sụp đổ từ việc giá SOL giảm mạnh. Nên nhớ rằng hầu hết các dự án DeFi trên Solana Ecosystem đều chấp nhận SOL như một dạng tài sản có tính bảo chứng cao nhất nên với việc giá SOL giảm mạnh nhiều giao thức đặc biệt là Lending & Borrowing đã bị lao dao.

Chúng ta sẽ không đi quá sâu vào sự kiện này, chúng ta nhắc lại để biết rằng Solana Ecosystem đã trải qua đợt rung lắc lớn nhất trong lịch sử trong năm 2022. Và cái gì không giết được mình thì sẽ làm mình mạnh mẽ hơn. Solana Ecosystem không chết thì chắc chắn nó sẽ trở lại trong tương lai.

Cơn gió mát lành đến từ NFT

Với đặc điểm là một nền tảng Layer 1 với tốc độ nhanh và phí giao dịch cực kì rẻ, bên cạnh đó với các sự kiện hackathon cực kì thành công cộng với Rust ngày càng phổ biến thì vô tình Solana là một điểm đến không thể phù hợp hơn với các dự án NFT. Polygon thì gặp vấn đề về mạng lưới thường xuyên bị tắc nghẽn, BNB Chain gặp vấn đề về phi tập trung thì không có địa điểm nào tốt hơn cho Solana.

Có thể thấy rằng sau Ethereum, Solana là nền tảng duy nhất mà tự mình ra một xu hướng khổng lồ là Move to Earn với StepN. Tuy nhiên, sau sự cố đến từ FTX và Alameda thì cũng nhiều dự án rời bỏ Solana Ecosystem nhưng cũng nhiều cái tên vẫn tiếp tục ở lại như Mad Labs. Với những gì Solana đã thể hiện thì nó hoàn toàn có thể quay trở lại chỉ là đây sẽ là dự án tạo ra xu hướng trên Solana mà thôi.

Những Dự Án Tiềm Năng Thế Hệ Tiếp Theo Trên Solana Ecosystem

Marginfi - Nền tảng Lending & Borrowing với cơ chế Liquidity Mining kiểu mới

Trước khi tìm hiểu về Marginfi thì chúng ta cần phải hiểu về MRGN. MRGN là một hệ sinh thái bao nhiều thực thể và các dự án khác nhau, nó bao gồm:

MRGN, Inc: Công ty đã phát triển Marginfi cùng với một số giao diện Web liên quan, bộ công cụ phát triển phần mềm (SDK), phân tích dữ liệu và hệ thống quản lý rủi ro.
The Marginfi Protocol: Là một giao thức với nhiều các hoạt động khác nhau hướng tới việc phát triển DeFi.
Mrgnlend: Là nền tảng Lending & Borrowing và cũng là dự án đầu tiên hoạt động trong hệ sinh thái Marginfi.
The Marginfi Interface: Giao diện Web cho phép người dùng có thể tương tác dễ dàng với giao thức Marginfi.

Điểm đặc biệt và thu hút người dùng đến với Marginfi thời gian vừa qua đó chính là mrgn points. Mrgn points là điểm tín dụng đạt diện cho hoạt động của người dùng trên nền tảng Marginfi, nghĩa là khi người dùng tương tác với các sản phẩm như Lending hay Borrowing thì sẽ nhận được điểm. Một số đặc điểm của mrgn points bao gồm:

Tất cả các điểm mrgn points đều bằng nhau.
Càng lớn càng tốt. Tất nhiên khoản vay $100.000 sẽ mang về nhiều điểm mrgn points hơn là $10.000.
Càng lâu càng tốt. Vay $100.000 trong 10 ngày sẽ mang về nhiều điểm mrgn points hơn là trong 5 ngày.

Không dừng lại ở đó, Marginfi còn khuyến khích người dùng vay khi mà gửi vào $1 thì được 1 point/ngay trong khi vay ra $1 nhận về tận 4 point/ngày.

Đặc biệt là chương trình ref của Marginfi không chỉ là user 1 có % từ user 2 mà nếu user 2 tiếp tục giới thiệu user 3, 4, 5, 6 thì user 1 vẫn hưởng lợi. Chình vì các yếu tố này đã thúc đẩy TVL của Marginfi tăng trưởng mạnh mẽ lên $31M và đứng ở vị trí thứ 6. Thấy vậy, Solend - nền tảng Lending & Borrowing lớn nhất trên Solana cũng đã ra mắt chương trình tương tự.

Việc tính điểm khi người dùng tham gia vào nền tảng ngày càng phổ biến, điều này giúp nền tảng có được một lượng người dùng từ ngay thời điểm bắt đầu mà chưa cần có những ràng buộc về kinh tế. Dần dần theo thời gian với các dự án nhỏ thì đây là cách giúp dự án phát triển qua thời gian đầu tiên. Tuy nhiên, nếu điểm được quy đổi ra token không phù hợp thì dự án có thể biến chính người dùng của mình thành antifan. Chính vì vậy, dự án nên có một bài toán kinh tế rõ ràng khi áp dụng mô hình này.

Bên cạnh chương trình mrrgn point thì đội ngũ phát triển cũng tích hợp thêm nhiều sản phẩm như AMM thì tích hợp Jupiter - DEX Aggregator tốt nhất trên Solana hiện nay, Bridge - tích hợp của Mayan.

Mình mong rằng MRGN, Inc sẽ sớm cho ra mắt nhiều sản phẩm có tính đột phá hơn nữa trong tương lai và sẽ không dừng lại ở mảnh ghép Lending & Borrowing. Một số sản phẩm có thể kì vọng trong tương lai như Earn hay Omnichain.

Jito - Nền tảng hứa hẹn mở ra tương lai LSD trên Solana

Jito là nền tảng Liquid Staking Derivatives (LSD) duy nhất trên Solana không chỉ phân phần thưởng staking (Reward Staking) và MEV. Jito cho phép người dùng stake SOL trong giao thức để nhận về LST là jitoSOL. Jito kiếm hoạt động một cách đặc biệt thông qua 2 cách khác nhau:

Jito cung cấp thêm phần thưởng từ MEV trên Solana.
Jito tham gia staking độc quyền trên một số các validator được thiết kể để cải thiện hiệu suất mạng lưới.

Keyword trong cơ chế hoạt động của Jito đó chính là Jito đã phát triển một client (ứng dụng khách) cho các các trình xác thực (Validator) để loại bỏ việc spam. Giải pháp được đưa ra chính là đấu giá (Auction). Người giao dịch sẽ gửi giá thầu cho chuỗi giao dịch mà họ tin là có lãi. Giá thầu sau đó sẽ được tra cho người xác thực. Với Jito, việc spam trên mạng lưới Solana sẽ được cải thiện đồng thời các Validator có thêm lợi nhuận và dẫn tới những người đặt cược cho Validator đó cũng có thêm lợi nhuận.

Ở thời điểm hiện tại, Solana là một Blockchain không có Mempool nên việc trích xuất MEV là tương đối khó. Nên lợi nhuận chủ yếu của các Validator là Reward Staking hay chính là phần thưởng hoàn thành khối. Chính vì có ít lợi nhuận từ MEV nên Liquid Staking Derivatives trên Solana không được phát triển mạnh mẽ so với Ethereum. Với Jito không những người dùng có thêm lợi nhuận từ staking mà còn có thể dẫn tới một cơn sóng LSD thậm chí là LSDfi trong thời gian sắp tới trên Solana.

Tương tự như các LST khác, jitoSOL cũng có thể tham gia DeFi và giúp người dùng có thêm lợi nhuận. Chính nhờ sự khác biệt này mà Jito đã vươn lên trở thành một trong những LSD lớn nhất trên Solana Ecosystem chỉ sau Marinade Finance hay Lido Finance.

Sanctum - Tham vọng xây dựng Deep Liquidity

Sanctum là một nền tảng Stability Protocol với tham vọng giải quyết vấn đề thanh khoản cho các LST như mSOL, JitoSOL hay stSOL trên hệ sinh thái Solana. Vấn đề Sanctum đặt ra tương đối đơn giản và nó đến từ những sự kiện đã xảy ra bao gồm:

Quá nhiều các dự án LSD dẫn tới có quá nhiều phiên bản stake SOL mà số lượng SOL có hạn dẫn tới các cặp thanh khoản stake SOL - SOL không sâu và dễ dẫn tới các stake SOL bị depeg. Khi stake SOL bị depeg thì sẽ xảy ra hiện tượng thanh lý trên các nền tảng Lending & Borrowing ồ ạt có thể làm một domino làm sụp đổ cả hệ sinh thái hay gây ra nợ xấu cho giao thức. Bài học từ Solend vẫn còn đó.
Khi Solana cho phép ai cũng có thể trở thành Validator trên mạng lưới dẫn tới nguồn cung SOL ngoài thị trường càng giảm kết cục các cặp thanh khoản stake SOL - SOL lại càng dễ bị tổng thương hơn.

Sanctum xây dựng Sanctum SOL Reserve Pool (quỹ dự trữ SOL) cho phép chuyển đổi từ stake SOL về SOL một cách nhanh chóng dễ dàng và thu phí từ 0.01 - 3% từ vào lượng SOL mà người dùng lấy ra khỏi pool. Không những vậy Sanctum cho phép người dùng chuyển đổi các stake SOL với nhau thậm chí hoạt động như một nền tảng Liquid Staking nhưng cho người dùng đổi lấy stake SOL của các giao thức khác.

Một Số Những Dự Án Còn Sót Lại Những Vẫn Phát Triển Mạnh Mẽ

UXD Protocol - Giao thức Stablecoin tiếp tục tìm hướng đi mới

UXD Protocol là một giao thức phát hành Stablecoin hoạt động mạnh mẽ trong thời gian qua. Tại giai đoạn mới phát triển, UXD Protocol sử dụng chiến lược "Delta Neutral" đảm bảo tài sản không bị thanh lý khi người dùng thế chấp để mint ra Stablecoin của dự án. Có nghĩa là:

Ví dụ: Nếu bạn muốn min 100 UXD bằng SOL thì sẽ trải qua một số bước như sau:

Bước 1: Người dùng deposit $100 SOL vào giao thức.
Bước 2: UXD Protocol sẽ mint ra 100 UXD cho người dùng.
Bước 3: UXD Protocol sẽ gửi BTC của người dùng lên Derivatives để short với khối lượng tương tự.
Bước 4: Người dùng trả lại 100 UXD thì lệnh Short sẽ được đóng lại.
Bước 5: UXD Protocol sẽ trả lại $100 SOL cho người dùng và đốt 100 UXD.

Không dừng lại ở đó, UXD Protocol đã giới thiệu một sản phẩm mới là ALM sẽ là một nhóm các chiến lược khác nhau để tạo ra lợi nhuận cho giao thức mà vẫn có bảo hiểm để bảo vệ những rủi ro không ngờ tới. ALM bao gồm các chiến lược như:

Delta Neutral.
Cho vau thế chấp quá mức cho các bên thứ 3 như D3M của Maker DAO.
Đầu tư tài sản trong thế giới thức thông qua các nền tảng như Credix, Maple, Goldfinch và Clearpool. Điều này cho phép UXD Protocol tiếp cận với một lượng lợi nhuận cao hơn đi kèm với đó cũng là rủi ro cao hơn.

DrThực tế đây là bước chuyển mình hợp lí bởi việc chiến lược Delta Neutral sẽ gặp vấn đề với lượng thanh khoản quá lớn và các Perp DEX sẽ không thể gánh được dẫn tới việc giao thức bị giới hạn về mở rộng trong chính thanh khoản của đối tác. Cùng với chiến lược UXD Protocol cũng mở rộng sự hợp tác của mình với các nền tảng như Flux Finance, Maple Finance, Rage Trade,...

Bước đi này đúng đắn thông qua những con số khi mà TVL của giao thức bắt đầu có sự tăng trưởng trở lại từ mức $4.5M lên mức $14.53M.

Drift Protocol - Perp DEX có sự hồi phục thần kì

Drift Protocol là một nền tảng Perp DEX được xây dựng dựa trên cảm hứng từ Perpetual. Tuy nhiên, với sự thay đổi của thời gian Drift đã chính thức cho ra mắt phiên bản V2 với nhiều sự thay đổi như:

Nâng cấp mô hình vAMM của Perpetual tích hợp thêm AMM giúp gia tăng trải nghiệm người dùng và giao thức cũng nhận về nhiều lợi nhuận hơn.
Nâng tỷ lệ đón bẩy từ x5 lên x10.
Ra mắt mô hình Drift Liquidity Provider (DLP).

Chính những yếu tố trên đã thúc đẩy sự hồi sinh mạnh mẽ của Drift Protocol với mức tăng trưởng TVL từ mức $1M lên mức $11.7M và sắp quay lại mức ATH trước khi FTX sụp đổ. Không chỉ vậy, lượng người dùng trên Drift Protocol đạt mức ATH trong thời gian vừa qua.

Tương Lai Của Solana Ecosystem

Nếu như một nhà đầu tư thông thường khi nhìn vào mức TVL của toàn bộ hệ sinh thái Solana thì sẽ dễ dàng bỏ qua bởi vì kể từ đầu năm khi cả thị trường hồi phục hệ sinh thái Solana. Nhưng nếu chúng ta đi sâu hơn vào hệ sinh thái Solana chúng ta vẫn tìm kiếm được những Builder thực thụ. Những dự án ở lại vẫn tiếp tục xây dựng và phát triển từ đó đạt được nhiều thành tựu tuy chưa lớn nhưng nó là một dấu hiệu tích cực.

Với việc cơ sở hạ tầng của Solana đang được các bên chung tay giải quyết đặc biệt là Fire Dancer của Jump Crypto hứa hẹn đưa Solana tới Mass Adoption. Mình tin rằng với sự cải thiện về cơ sở hạ tầng mạng lưới kết hợp với những Builder thực thụ còn ở lại câu chuyện Solana trở lại sẽ chỉ là điểu sớm muộn.

Chỉ là chúng ta không biết được Solana và các nhà phát triển trên Solana Ecosystem sẽ tạo ra xu hướng nào trong tương lai mà thôi.