Hệ Sinh Thái Ton Blockchain & Những Cơ Hội Ở Phía Trước

Hệ sinh thái Ton Blockchain thời gian gần đây nhận được sự quan tâm từ cộng đồng với việc được hỗ trợ bởi Telegram và đầu tư bởi Pantera. Tuy nhiên, hệ sinh thái Ton ngày nay đã thực sự lớn mạnh và xứng đáng với hàng chục tỷ Marketcap hay chưa thì mọi người cùng mình đào sâu về hệ sinh thái Ton và các mảnh ghép bên trong trong bài viết dưới đây nhé,

Những Tin Tức Quan Trọng Xung Quanh Ton Blockhain

Pantera đầu tư kỉ lục Ton Blockchain

Vào những ngày đầu tháng 5, Pantera công bố một khoản đầu tư khổng lồ vào Ton Blockchain mặc dù vậy không rõ số liệu cụ thể là bao nhiêu, trước đó Pantera cũng đang tích cực thu mua lại một lượng SOL lớn từ FTX đang có nhu cầu thanh lý với thời gian TGE là 4 năm, đi kèm với đó là giá chiết khấu. Chúng ta sẽ cùng đi đến với những lí do vì sao mà Pantera lựa chọn Ton Blockchain.

Lí do đầu tiên xuất phát từ người khổng lồ đừng sau Ton là Telegram. Một số những con số vô cùng tích cực về Telegram bao gồm:

• Telegram có hơn 900 triệu người dùng hoạt động hàng tháng trên nền tảng nhắn tin.
• Telegram đã chi 0 USD cho hoạt động tiếp thị và đang có thêm gần 2,5 triệu người dùng mỗi ngày.
• Pavel vẫn là Giám đốc sản phẩm duy nhất của công ty chỉ có 30 người. 
• Telegram thường xuyên vượt qua Signal, gấp 10 lần số lượt tải xuống hàng tháng, thu về hơn 36,7 triệu vào tháng 1 năm nay.

Chưa hết, điều làm cho Pantera cảm thấy hứng thú một cách đặc biệt đối với Telegram chính là mặc dù là một Web2 App nhưng tinh thần của Telegram lại rất giống với Blockchain, với Web3 như mang lại sự tự do cho người dùng. Điển hình cho thấy khi thành công với VK, được mệnh danh là “Facebook của Nga” và được yêu cầu nắm dưới sự kiểm soát của chính quyền Nga thì Pavel đã không đồng ý và quyết định rời Nga vĩnh viễn, ngay say đó Pavel thành lập Telegram dựa trên các nguyên tắc tự do và cởi mở. Bản thân Pantera cũng đưa ra các ví dụ như:

• Khi Messenger cố gắng tích hợp thanh toán tiền điện tử với Libra thì đã phải đối đầu với những rào cản pháp lý từ Hoa Kỳ dẫn đến việc ngừng hoạt động hoàn toàn.
• WeChat đã cố gắng tích hợp các khoản thanh toán CBDC bằng đồng nhân dân tệ kỹ thuật số, nhưng hệ thống này bị giới hạn về phạm vi và các nhà phát triển không có khả năng tạo các ứng dụng không cần cấp phép.

Tiếp theo, đi ngược lại với các nền tảng Blockchain trong thị trường phải "bán mặt cho đất, bán lưng cho trời" để kiếm người dùng thì ngược lại Ton Blockchain đã được tích hợp thành công vào Telegram, mặc định rằng họ có một "mỏ kim cương" với hơn 900 triệu người dùng hoạt động hàng tháng, việc của Ton Blockchain hiện tại chính là xây dựng hệ sinh thái Ton đủ hấp dẫn, lí thú để thu hút người dùng vào nền tảng.

Một trong những yếu tố được coi như cánh cổng dẫn từ Web2 vào Web3 chính là Web3 Wallet. Telegram đơn giản hóa nhiều vấn đề phức tạp với Ví của Top.co trong Telegram, cho phép người dùng kết nối liền mạch với các ứng dụng nhỏ. Người dùng có thể dễ dàng mua, bán hoặc quản lý tất cả các token và NFT trong một giao diện duy nhất, có thể truy cập trực tiếp thông qua cài đặt Telegram và trò chuyện cá nhân. Đặc biệt, người dùng không cần phải nhớ cụm từ hạt giống của mình; thay vào đó, họ có thể chỉ cần sử dụng Telegram và email của họ để dự phòng.

Hướng đi trong việc phát triển hệ sinh thái Ton cũng có nhiều khác biệt, họ đưa ra những khái niệm là Mini Apps được để trên Telegram Apps Center. Các Mini Apps này được người dùng sử dụng trực tiếp trên Telegram mà không phải đăng nhập vào bất kì ứng dụng nào. 

Sự phát triển nhanh chóng của các ứng dụng trên TON như BonkBot và StormTrade cho thấy tiềm năng lớn trong việc kiếm doanh thu và tương tác người dùng. Các trò chơi như Catizen và ứng dụng xã hội Notcoin đã chứng minh khả năng thu hút hàng triệu người dùng trong thời gian ngắn. Điều này cùng với chương trình khuyến khích phát triển ứng dụng mới của TON Foundation, làm dấy lên kỳ vọng về một làn sóng các ứng dụng mini crypto mới, có khả năng đưa công nghệ Blockchain đến với đại chúng.

Bên cạnh khác có một số lí do bao gồm:

• 19/04/2024: Tether đã thông báo về việc triển khai stablecoin của mình, USDt, trên blockchain TON và trong Wallet trên Telegram. Điều này cho phép hàng trăm triệu người dùng gửi và nhận stablecoin một cách liền mạch thông qua nền tảng Telegram, làm cho việc thanh toán trở nên dễ dàng như sử dụng Venmo hay Apple Cash.
• TON đang mở ra nhiều cách thức để cộng đồng Telegram có thể kiếm tiền, chia sẻ và phát triển kinh doanh của họ. Ví dụ như trong tương lai gần, Sticker trên Telegram với 730 tỷ lượt gửi, có thể được chuyển đổi thành NFT và được mua bán qua blockchain TON. Đồng thời, Telegram đang tiến một bước dài bằng cách tích hợp chia sẻ doanh thu với các nhà sáng tạo nội dung và chủ sở hữu kênh thông qua nền tảng Fragment dựa trên blockchain TON, cho phép họ kiếm tiền từ quảng cáo trên kênh của mình.

Thông tin Ton Blockchain trong sự kiện Token 2049

Có thể nói rằng mục tiêu cuối cùng của Ton Blockchain đó chính là xây dựng một hệ sinh thái Web3 bao gồm GameFi, DeFi, NFT, SocialFi,... vào trong một ứng dụng duy nhất đó chính là Telegram. Nghĩa là thay vì việc thông thường chúng trải nghiệm các dịch vụ khác nhau ở các nền tảng, website khác nhau thì giờ đây tất cả những tác vụ đó được thực hiện duy nhất trên Telegram. 

Bên cạnh đó, Founder & CEO của Telegram là Pavel cũng hết sức ủng hộ mạnh mẽ Ton Blockchain thông qua một loạt những hành động như:

• Chia sẻ doanh thu nền tảng và phí típ từ người dùng, nhà sáng tạo nội dung sẽ phải rút tiền từ Ton Blockchain.
• Nhà sáng tạo nội dung sẽ có nhiều hoạt động để kiếm tiền trên nền tảng Telegram và cũng sẽ phải rút tiền từ Ton Blockchain.

Tại đây mình sẽ thấy một vài những ưu và nhược điểm khá lớn của Ton Blockchain. Đầu tiên, chúng ta sẽ đến với ưu điểm:

• Đầu tiên, một trong những vấn đề lớn của thị trường Crypto mà Ton Blockchain đang giải quyết khá tốt đó chính là trải nghiệm người dùng. Việc tương tác với Web3 Wallet, trò chơi trên Ton thông qua Telegram,... thật sự rất đơn giản và dễ dàng.
• Với việc dễ dàng như vậy giúp Ton thu hút được một lượng người khổng lồ tham gia vào các DApp trên Ton thông qua Telegram.
• Việc thanh toán, chuyển tiền cũng được đơn giản hoá hơn bao giờ hết. Trong thời gian sắp tới việc mua bán cũng sẽ diễn ra trực tiếp trên Telegram với đồng tiền thanh toán là USDT của Tether.

Bên cạnh những ưu điểm rõ ràng và dễ thấy, thì chiến lược này có một số điểm hạn chế bao gồm:

• App trong App hay gọi là các Mini Apps về mức độ chất lượng chắc chắn sẽ không cao so với App thông thường. Trong bối cảnh hiện nay các Mini Apps chủ yếu là các trò chơi thì mình không biết nếu trò chơi trở nên phức tạp hơn ví như Liên Quân, Tốc Chiến,... thì sẽ vận hành trên Telegram như thế nào?
• Việc tối ưu cho các Mini Apps thiên về Finance như DEX, Lending & Borrowing, Yield Farming, Derivatives,... thực tế không hề đơn giản chính vì vậy hầu hết các nền tảng DeFi ở thời điểm hiện tại vẫn chủ yếu hoạt động trên nền tảng website.
• Việc phát triển tập trung trong nền tảng Telegram cũng sẽ giới hạn hệ sinh thái của Ton Blockchain.

Cập Nhật Hệ Sinh Thái Ton Blockchain

Mini Apps & các định hướng chiến lược phát triển

Có thể nói rằng các Mini Apps sẽ là chiến lược tập trung chính của các nhà phát triển trên Ton Blockchain sẽ xây dựng trên Telegram. Ngoài lề một chút, trong một video trên Youtube được chủ toạ với Vlad  - một nhà phát triển trên Mini Apps trên Telegram có chia sẻ một số điểm khá thú vị về Mini Apps là điểm khác biệt giữa Mini Apps và Mobile Apps. 

Một trong những khác biệt lớn là thời gian chú ý của người dùng đối với mini apps thường ngắn hơn so với các ứng dụng di động. Khi sử dụng mini apps, người dùng có thể dễ dàng bị phân tâm do bản chất của Telegram là một ứng dụng nhắn tin, nơi người dùng có thể nhận tin nhắn và có thể đóng ứng dụng bất cứ lúc nào. Do đó, thời gian phiên làm việc trên mini apps không nên được chú trọng quá mức trong phân tích dữ liệu người dùng. Thay vào đó, nên tập trung vào mức độ tương tác, số lần xem trang và hành trình người dùng đến các hành động mục tiêu cụ thể trong app.

Ngoài những điểm khác biệt về thời gian chú ý và cách thức tương tác của người dùng, Vlad cũng đề cập đến cách thức các mini apps trên Telegram cần được thiết kế để phù hợp với đặc điểm của nền tảng này. Anh nhấn mạnh rằng trong khi các ứng dụng di động thông thường có thể yêu cầu người dùng tập trung vào nhiệm vụ họ đang thực hiện trong một khoảng thời gian dài, các mini apps trên Telegram cần được tối ưu hóa để cung cấp trải nghiệm nhanh chóng và hiệu quả, do người dùng có thể dễ dàng chuyển đổi giữa các tác vụ khác nhau.

Vì vậy, trong khi phát triển mini apps, các nhà phát triển cần xem xét các yếu tố như:

• Thiết kế giao diện người dùng đơn giản và trực quan: Để người dùng có thể dễ dàng và nhanh chóng thực hiện các tác vụ mà không cần hướng dẫn phức tạp.
• Tối ưu hóa cho các tương tác ngắn gọn: Thiết kế các tác vụ sao cho có thể hoàn thành trong thời gian ngắn, phù hợp với bối cảnh sử dụng ứng dụng trong lúc người dùng đang thực hiện các hoạt động khác trên Telegram.
• Chú trọng vào các chỉ số phù hợp: Đo lường sự thành công của ứng dụng thông qua các chỉ số phù hợp như mức độ tương tác và hành trình người dùng, thay vì chỉ dựa vào số lượng lượt tải ứng dụng hoặc thời gian sử dụng.

Trên đây cũng là những yếu tố để chúng ta có thể đánh giá chất lượng của một Mini Apps trên Telegram.

Notcoin khuấy đảo thị trường

Notcoin là một dự án Tap to Earn, nó cho phép người dùng chỉ đơn giản là click vào màn hình để đào ra token của dự án, điểm thú vị của Notcoin chính là nó xây dựng thành công hiệu ứng lan truyền với việc xây dựng mô hình refferal, đặc biệt hơn nữa là nó khuyến khích người chơi tạo hoặc tham gia vào "squad" để cạnh tranh kiếm Notcoins. Chính vì vậy, 94% tổng lượng người dùng của Notcoin đều đến từ Refferal.

Một yếu tố nữa giúp Notcoin thành công chính là mối quan hệ "tay ba" sâu sắc với Telegram và Ton Foundation, giúp cho Notcoin dễ dàng được đề xuất, giới thiệu trên nền tảng Telegram, từ đó giúp nhiều người biết đến Notcoin hơn nữa.

Địa chấn bắt đầu khi vào ngày 09/05/2024, Notcoin chính thức được triển khai trên OKX Jumpstart. Với OKX Jumpstart, người dùng có thể stake TON để kiếm thêm Notcoin (NOT) hoàn toàn miễn phí. Chỉ 1 - 2 ngày sau, Notcoin tiếp tục được triển khai trên Binance Launchpool sau Renzo Protocol. Cùng với đó là nhiều thông tin khác đến từ Notcoin bao gồm:

• Notcoin (NOT) được niêm yết trên hàng loạt các sàn giao dịch như Bitfinex, Gate.io, Kucoin, Bybit,...
• Ngay sau khi được niêm yết trên sàn giao dịch, NOT sẽ có chế độ stake với nhiều Level khác nhau như Bronze, Silver, Gold & Platium tuỳ theo số lượng NOT tham gia stake. Bên cạnh đó là trải nghiệm các dự án Web3 để kiếm thêm Notcoin.
• Notcoin cũng ra một số chương trình để lọc sybill như việc yêu cầu người dùng phải có Telegram Premium.

Catizen: Tựa game nuôi mèo đáng chú ý

Catizen là một trò chơi được xây dựng và phát triển trên Ton Blockchain, Mantle được sử dụng thông qua ứng ứng dụng Telegram. Catizen cho phép người chơi nuôi mèo và kiếm tiền từ các chú mèo của mình. Người có thể ghép các chú mèo giống nhau để lên cấp cao hơn, cấp càng cao thì khi có người tới chơi thì phần thưởng nhận về sẽ càng cao.

Tính tới thời điểm viết bài Catizen đã thu hút gần 6 triệu người dùng, trong đó có hơn 550 ngàn nghìn người chơi hàng ngày. Điều này cho thấy sự hấp dẫn và khả năng thu hút người dùng lớn của trò chơi trong cộng đồng Telegram. 

Mô hình kinh tế ở thời điểm hiện tại chủ yếu xoay quanh vKITTY và SILVER.

• Người dùng kiếm vKITTY thông qua việc bot tới thăm mèo và số lượng tăng thần theo thời gian (dựa trên cấp độ của chú mèo cao nhất).
• SILVER có thể kiếm thông qua việc làm các nhiệm vụ đơn giản của dự án. SILVER được sử dụng trong câu cá để kiếm được nhiều SILVER hơn.
• vKITTY và SILVER được sử dụng trong đa dạng các hoạt động của Catizen.

Thời gian gần đây, Catizen cũng có một số hoạt động đáng chú ý để khuếch đại tầm ảnh hưởng của mình trên hệ sinh thái Ton bao gồm:

• 10/05/2024: Ra mắt chương trình làm Short Video với chủ đề Catizen. Giải thưởng sẽ dành cho 100 người chơi thiến thắng với TON và Fish Coin. Sự kiện đã thu hút hơn 152 ngàn lượt tiếp cận tự nhiên, với hơn 3 ngàn bình luận và hàng ngàn retweet trên Twitter.
• 09/05/2024: Ra mắt chương trình hợp tác cùng Bybit Web3, Mantle với Airdrop Arcade.
• 01/05/2024: Triển khai trên OKX Web3.

Có thể thấy rằng sau Notcoin, Catizen đang là tựa game thu hút người dùng nhất trên hệ sinh thái Ton, không những vậy Ton Foundation cũng đang hỗ trợ mạnh mẽ dự án này trong việc truyền thông, marketing.

The Pixels & mô hình cảm hứng từ Reddit

"The Pixels" là một cuộc thi trực tuyến sáng tạo và tương tác diễn ra trên một bức tranh kỹ thuật số gồm một triệu điểm ảnh (1024x1024 điểm ảnh). Sự kiện này được tổ chức trên Telegram, cho phép các cộng đồng hình thành quanh các kênh hoặc nhóm trò chuyện khác nhau trên Telegram tham gia cạnh tranh. Người tham gia có thể lập đội, chọn một hình ảnh để tái hiện trên bức tranh, và cùng nhau tô màu các điểm ảnh để đạt được mục tiêu của họ.

Trong cuộc chiến này, mỗi người chơi có thể tô một điểm ảnh trên mục tiêu của đội mình mỗi 7 giây. Cuộc cạnh tranh rất gay cấn khi các đội khác nhau có thể chồng lấn lên nhau trên bức tranh chung. 

Điểm thú vị của The Pixels còn nằm ở cả mô hình nền kinh tế gắn liền với PXL. PXL được kiếm bằng cách:

• Khi tham gia tô màu lên bức tranh người dùng sẽ nhận về PXL. Người dùng có thể tô màu 1 pixels mới sau mỗi 7 giây. PXL sẽ là một token được phân phối hoàn toàn công bằng.
• Bằng cách thu hút nhiều người tham gia hơn, người dùng có thể kiếm được PXL. 10% cho người bạn trực tiếp, 5% cho người bạn gián tiếp và 1% cho người bạn gián gián tiếp.
• Sau khi tô mày một pixel, người dùng có thể mint pixel cụ thể đó (với tọa độ duy nhất của nó) và bắt đầu kiếm PXL một cách thụ động. Việc tạo một pixel được thực hiện bằng TON và tuân theo công thức được cung cấp bên dưới, cho phép chủ sở hữu pixel kiếm được 300 PXL mỗi khi pixel của họ được người khác tô màu lại. Giá đúc pixel không ngừng tăng lên.

Tiếp đó, PXL được sử dụng với một số mục đích bao gồm:

• Đóng vai trò là tiền tệ chính của trò chơi. 
• Người dùng có thể mua vật phẩm hỗ trợ từ cửa hàng trong trò chơi, nâng cao đáng kể khả năng của họ. Ví dụ như mua công cụ giúp giảm thời gian tô pixel từ 7 giây xuống còn 5 giây.

Ra mắt từ tháng 3/2024, The Pixels thu về được một số những điểm như:

• Tính đến thời điểm viết bài, The Pixels đã thu hút tới hơn 3 triệu người chơi, tuy nhiên không thể kiểm tra được thông số về lượng người dùng thực sự active.
• Telegram của dự án chỉ có khoảng hơn 1k3 người theo dõi, các bài đăng của The Pixels không thực sự hấp dẫn người dùng.

Một số dự án mới đáng chú ý

vào 10/05/2024, trong tweet của mình Ton Blockchain có nhắc tới 4 dự án nổi bật trong hệ sinh thái của họ bao gồm 2 dự án đã rất thành công như The Notcoin, Catizen và 2 cái tên vẫn đang trong quá trình xây dựng là W3BFLIX và Resistance Dog.

Đầu tiên, W3BFLIX là một nền tảng xem phim và giải trí trực tuyến, tương tự như Netflix, nhưng được xây dựng dựa trên công nghệ blockchain. Điểm nổi bật của W3BFLIX so với các dịch vụ truyền thống là việc áp dụng blockchain để nâng cao trải nghiệm người dùng trong nhiều khía cạnh:

• Sự tương tác cộng đồng: W3BFLIX khuyến khích sự tương tác giữa người hâm mộ và nhà sáng tạo nội dung thông qua các hoạt động gây quỹ cộng đồng, thưởng điểm có thể đổi được thành tiền điện tử, và tham gia vào các hoạt động trên nền tảng.
• Quyền sở hữu nội dung và dữ liệu: Người dùng có quyền sở hữu nội dung do họ tạo ra và có quyền truy cập vào dữ liệu liên quan đến nội dung đó, điều này khác biệt với mô hình của Netflix, nơi nhà sản xuất và người dùng có ít quyền kiểm soát hơn về dữ liệu và cách thức sử dụng nội dung.
• Khả năng tiếp cận và giá cả: W3BFLIX cung cấp các tùy chọn đăng ký linh hoạt và chi phí thấp, hỗ trợ người dùng không có tài khoản ngân hàng thông qua DeFi, nhằm mở rộng khả năng tiếp cận dịch vụ đến với mọi người trên toàn cầu.
• Vé sử dụng công nghệ NFT: W3BFLIX sử dụng NFT cho việc phát hành vé xem phim và tham dự các sự kiện, làm cho việc mua, bán và sở hữu vé trở nên minh bạch và dễ dàng hơn.

Nền tảng này không chỉ cung cấp dịch vụ xem phim trực tuyến mà còn tạo ra một môi trường tương tác, nơi người dùng có thể giao tiếp trực tiếp với nhà sản xuất, tham gia vào quá trình sáng tạo nội dung, và có tiếng nói trong việc định hình nội dung đó. Nhờ vào công nghệ blockchain, W3BFLIX hứa hẹn mang đến một mô hình kinh doanh mới, minh bạch và công bằng hơn, đồng thời cung cấp cho người dùng những quyền lợi và trải nghiệm không thể có được trên các nền tảng khác.

Resistance Dog là một dự án tiền điện tử dựa trên nền tảng blockchain TON, được tạo ra bởi một nhà phát triển ẩn danh vào ngày 9 tháng 1 năm 2024. Dự án này nổi bật với mục tiêu xây dựng một cộng đồng mạnh mẽ, quan tâm đến việc thúc đẩy sự tự do kỹ thuật số và khả năng chống kiểm duyệt trong không gian tiền điện tử. Resistance Dog được triển khai Fair Launch.

Cộng đồng Resistance Dog, được hình thành từ các cá nhân có chung quan điểm và mục tiêu, đã quyết định tiếp tục phát triển dự án này, đẩy mạnh thông điệp về sự kháng cự số hóa và tăng cường sự chấp nhận đối với mạng lưới TON như một mạng lưới tiền điện tử hợp lệ cho các nhà xây dựng và nhà giao dịch. Resistance Dog được xem là linh vật không chính thức của Telegram, từ khi được tạo ra, và đã trở thành một biểu tượng trong cộng đồng mạng, được nhắc đến nhiều trong các tweet, bộ sticker, và các tham khảo trực tiếp khác.

Cập Nhật Hệ Sinh Thái DeFi Trên Ton Blockchain

Một số những chỉ số on-chain đáng chú ý

Tính thời thời điểm viết bài, số lượng Validators của mạng lưới Ton Blockchain với chỉ rơi vào khoảng 343 (tăng 5 trong vòng 1 tháng vừa qua). Tổng số lượng Ton đang được staking lên tới 520M Ton (tăng 1.12% trong vòng 1 tháng vừa qua), so với tổng cung hiện tại là 3.474M tương đương chỉ chiếm khoảng 15% tổng cung lưu hành. 

Có thể thấy rằng lượng Ton được người dùng mang đi staking khá thấp, điều này là dễ hiểu khi mà Ton khi được mang đi staking mang lại lợi nhuận không cao cho người dùng.

Ton Blockchain bắt đầu bùng nổ vào tháng 11/2023 khi có nhiều thông tin tích cực xung quanh câu chuyện giữa Telegram và Ton Blockchain. Số lượng người dùng mới thật sự bùng nổ trên Ton Blockchain mới chỉ diễn ra mạnh mẽ từ đầu năm tới giờ, tuy nhiên số lượng giao dịch mỗi ngày trên Ton lại chưa phá ATH trong bối cảnh lượng người dùng tăng mạnh.

Điều này giúp chúng ta dễ dàng khẳng định rằng mặc dù lượng người dùng trên Ton Blockchain gia tăng một cách đột biến, nhưng số lượng giao dịch lại không tăng trưởng quá mạnh, điều này cho thấy mặc dù lượng người tăng nhưng hoạt động của những người dùng cả cũ và mới lại không quá tích cực.

Theo Tonscan, trung bình lượng người dùng mỗi ngày của nền tảng rơi vào khoảng 300K, con số này là tương đối dễ hiểu có thể nó sẽ cao hơn rất nhiều so với các nền tảng Layer 1, Layer 2 hiện nay với nguyên nhân tương đối đặc thù đó chính là việc sử dụng, tương tác với các Mini App thực sự quá dễ dàng.

TVL của cả hệ sinh thái Ton Blockchain đã có sự tăng trưởng mạnh mẽ từ tháng 3 cho tới nay, mức tăng trưởng nhanh chóng từ mức khoảng $20M lên mức $263M. Tuy nhiên nếu nhìn vào hệ sinh thái Ton Blockchain chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy một số những điểm thú vị bao gồm:

• Tổng TVL của hệ sinh thái Ton (theo DeFiLlama) rơi vào khoảng $263M tuy nhiên các giao thức Liquid Staking như Tonstakers, Bemo, Stakee, Hipo,... đang chiếm khoảng 62% tổng TCL của toàn hệ sinh thái. Điều này cho thấy mảng Liquid Staking hoàn toàn lấn lướt so với các mảng khác, hoặc các mảnh khác đang không được người dùng chú ý.
• Các mảnh ghép DeFi trên Ton đã tương đối hoàn chỉnh với AMM, Lending & Borrowing, Liquid Staking, Derivatives,... tuy nhiên vẫn thiếu những mảnh ghép chứng to DeFi trên hệ sinh thái Ton vẫn chưa thật sự nhiều lợi nhuận như Yield Farming, Yield Strategy,...

Cập nhật về các dự án trên hệ sinh thái DeFi

Đầu tiên, nhằm bootstrap nền tảng và thanh khoản cho hệ sinh thái Ton Blockchain, Ston.fi liên tục ra mắt các chương trình Farming với phần thưởng cực kì hấp dẫn để thu hút các LP, một điểm đặc biệt là để có thể khai thác được phần thưởng thường các LP sẽ phải khoản thanh khoản của mình trong khoảng 30 ngày. Thời gian qua, Ston.fi đã triển khai cho nhiều cặp thanh khoản khác nhau như MEH - TON, GEMSTON - TON,...

Ngoài ra, để phát triển sản phẩm Liquid Staking dự án đã nâng APR lên mức gần 10% cho những người tham gia stake TON trên nền tảng.

Bên cạnh, Ston.fi là Bemo - một dự án về mảng Liquid Staking. Hiện tại, Bemo đang thực hiện nhiều chiến dịch với các đối tác trong hệ sinh thái để phổ biến sản phẩm của mình tới cộng đồng. Ngoài ra, Bemo cũng tiết lộ ít nhiều về kế hoạch Airdrop của mình từ đó thu hút người dùng đến với nền tảng.

Bên cạnh đó, có một số những cập nhật khác bao gồm:

• EVAA Protocol cho ra mắt chương trình Refferal giúp người dùng có thêm nhiều lợi ích khi mời bạn bè sử dụng Evaa.
• Storm Trade cũng mới ra đời trên nền tảng TOn Blockchain với việc cho phép người dùng Long - Short với đòn bẩy lên tới 50 lần.
• DeDust thì vẫn đang trong quá trình xây dựng nền tảng Ton 20 Marketplace nhưng đã không có cập nhật gì từ tháng 12/2023 tới nay.
• JVault - dự án được chia sẻ bởi Ton Foundation cũng đang bắt đầu tung ra incentive để thu hút người dùng sử dụng sản phẩm Staking của mình.

Nhận định về hệ sinh thái DeFi trên Ton

Thực tế tại thời điểm viết bài có lẽ vì Ton Foundation đang tập trung vào các Mini Apps thiên hướng về Gaming nên mảng DeFi đang bị bỏ rơi. Có thể nói rằng DeFi trên Ton mặc dù đầy đủ các mảnh ghép nhưng thực tế lại rất nhàm chán, bởi vì:

• Các dự án gần như có rất ít sự liên kết với nhau, và đó không phải là các DeFi thực sự vận hành.
• Các dự án không có những cập nhật nổi bật trong sản phẩm, công nghệ lẫn các chiến lược phát triển.
• Nguồn yield gần như không có, nguồn yield hấp dẫn nhất trên Ton lúc này chính là việc stake nên đó là lí do vì sao các giao thức Liquid Staking lại lớn mạnh tới vậy.
• Các dự án DeFi đều theo mô tuýt cũ, không có nhiều sáng tạo cũng như đổi mới điều đó cho thấy các nhà phát triển trên Ton không thật sự chất lượng.

Cập Nhật Thị Trường NFT Trên Ton Blockchain

Khi nhìn voà bảng xếp hạng các bộ sưu tập NFT có khối lượng cao nhất trong 30 ngày thì thật dễ dàng để chúng ta thấy rằng các bộ sưu tập như Anonymous Telegram Numbers và Telegram Usernames có khối lượng giao dịch thật sự khổng lồ, điều này thật sự không dễ hiểu khi mà Telegram hiện đang làm một trong những Social App phổ biến nhất hiện nay nên việc người dùng có nhu cầu sở hữu tên miền là điều hoàn toàn dễ hiểu.

Với sự thành công của việc NFT hoá Handle thì trong thời gian sắp tới, các Sticker sau khi được NFT hoá cũng sẽ tạo ra một làn sóng không hề nhỏ trên Ton Blockchain. 

Bên cạnh đó có một số bộ sưu tập NFT trên Ton như Market Makers, NOT Wise, Povel Durev,... thì chưa có bộ sưu tập nào thực sự đáng chú ý.

Tổng Kết

Có thể nói rằng Ton Blockchain ở thời điểm hiện tại bên cạnh những thành công của Mini Apps với Notcoin hay Catizen thì các mảng khác của Ton vẫn rất hoang sơ. Chắc chắn Ton Foundation còn rất nhiều công việc nếu như muốn xây dựng một hệ sinh thái có thể sánh ngang với Solana, Avalanche,... chứ chưa nói là Ethereum.