“Bài viết dựa trên tìm hiểu và đánh giá của đội ngũ Hak Research và không được coi là lời khuyên đầu tư.”
I. Công nghệ cốt lõi.
MinaProtocol là layer-1 hiếm hoi sử dụng công nghệ zk (zero knowledge) là công nghệ cốt lõi với công nghệ Zk. Những đặc điểm tiêu biểu của MinaProtocol.
1. Mang lại quyền riêng tư cho người dùng.
2. Luôn duy trì blockchain chỉ nặng 22KB (nếu được tối ưu chỉ còn khoảng 11KB).
3. Gia tăng tính phi tập trung của mạng lưới thông qua cập nhật non-consensus node hiểu đơn giản là ngay cả Mobile cũng có thể trở thành 1 node của mạng lưới.
4. Giải quyết vấn đề mở rộng bằng công nghệ ZK.
II. Các giai đoạn phát triển của Mina.
Theo mình quan sát, MinaProtocol chia các giai đoạn phát triển thông qua việc cho ra mắt các sản phẩm.
1. Bộ framework dành cho developers dễ dàng xây dựng các zkApp trên Mina là SnarkyJS & zkApp CLI.
2. Cầu kết nối giữa Ether & Mina mang tên zkBridge được phát triển bởi Mina Foundation.
3. zkOracle là oracle native đầu tiên trên Mina Protocol.
4. Non-Consensus Nodes là một node có thể triển khai trên Web & Mobile => Gia tăng tính phi tập trung cho mạng lưới.
5. ZK Rollup on Mina là thông qua áp dụng công nghệ Zk Rollup để tăng tốc độ giao dịch & fee giao dịch trên mạng lưới của Mina.
Thì trên đây là 5 roadmap quan trọng nhất đối với Mina trong năm 2022 đến đầu quý 1/2023. Nên là theo mình không cần thiết phải follow quá nhiều thông tin chỉ cần chọn lọc ra những thông tin quan trọng để mà follow mà thôi từ đó giúp các bạn tiết kiệm thời gian và tối ưu công sức của mình.
Mina họ có cập nhật từng tháng nếu bạn follow Mina thì đừng quên đọc nó mỗi tháng nhé.
III. Chúng ta đang ở đâu.
Hiện tại, mình mới chỉ xem được roadmap của Mina trong 2022 mà điều Mina tập trung build “NỀN TẢNG” cho cả hệ sinh thía sau này.
Có nghĩa là Mina đang ở trong giai đoạn mở đầu của một hệ sinh thái. Mặc dù ra đời cùng thời với Near Protocol, Solana, Avalanche,… những L1s đã có những vị thế, phần nào đã chứng minh được năng lực nhưng Mina đã khá bị tụt lại phía sau. Về vấn đề này thì theo cảm quan cá nhân của mình là đến từ phần Tech của dự án.
Hiện tại, Mina vẫn đang tập trung build những thứ nền tảng nhất cho dự án của mình như bộ framework dành cho dev, bridge to Ethereum, Oracles và tổ chức các sự kiện offline dành cho developers.
IV. Dự phóng cá nhân.
– Theo mình thấy để hoàn thành roadmap của mình sớm nhất thì cũng phải khoảng Q1/2023 thì MinaProtocol mới launch được công nghệ zk rollup trên mạng lưới của mình sau đó mất khoảng 3 – 9 tháng để hoàn thiện cơ sở hạ tầng điều tích cực ở đây là Mina cũng đang build những hạ tầng cơ bản của một hệ sinh thái như zkBridge, zkOracle,… thì sớm nhất cũng phải đến Q4 – Q1/2024 thì HST của Mina mới bắt đầu đi vào hoạt động, có trơn tru hay không thì là một câu chuyện khác. Còn hiện tại (O)1 Lab cũng đang tổ chức các event giúp các developer dễ dàng xây dựng các zkApp trên nền tảng của Mina với bộ công cụ SnarkyJS.
– Mình thấy Mina đang hoạt động hiệu quả khi mỗi đơn vị sẽ được phân chia công việc riêng, hiện tại có khá nhiều đơn vị như Chainsafe Team, (O)1 Labs, Mina Foundation, Mina Foundation. Mỗi người 1 việc thì việc HST của Mina sớm được hình ảnh và bùng nổ cũng sẽ nhanh hơn so với việc chỉ có 1 đơn vị làm.
– Năm 2022 là năm hoàn thiện về nền tảng trên Mina nên bạn hãy tập trung follow 1 số keyword như zkBridge, zkOracle, SnarkJS & zkApp CLI, Non-consensus Nodes & ZK Rollup. Về zkBridge thì bạn follow bao giờ hoàn thành, bao giờ Audit, sau khi connect thành công với Ethereum thì điểm đến tiếp theo sẽ ở đâu Near, Solana, Polkadot, Cosmos,…
– Về zkOracles thì đang chậm tiến độ thì phải follow xem team tuyển người đến đâu? Có đang tiếp tục build hay không? Có kết hoạch hợp tác với Chainlink, Band protocol hay không?
– Về SnarkJS & zkApp CLI thì follow xem phản hồi của developers về SnarkJS có ổn không? Có dễ build hay không? zkApp số lượng có tăng lên sau mỗi sự kiện event offline không? zkApp đó làm về mảng gì? Có tiềm năng hay không? Đội dev build zkApp có background ổn không? Từng làm các sản phẩm xịn xò không?
– Về Non-consensus Nodes thì follow thời điểm triển khai? Người dùng có hào hứng chạy node trên web và mobile cho Mina không? Số lượng Node có tăng vọt hay không? Mạng lưới có trở nên phi tập trung hơn hay không?
– Về ZK Rollup thì chưa có thời gian chính thức ra đời thì follow xem team có chia sẻ thời gian Zk Rollup chính thức Mainet trên Mina hay không?
💁 Disclaimer: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin và không được coi là lời khuyên đầu tư. Thị trường crypto luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro nên hãy tìm hiểu thật kĩ trước khi có quyết định mua bán.
