Series 3: Real Builder in Winter | Uniswap – Kì Lân Thực Sự Của Crypto Từng Sản Sinh

Uniswap - Kì Lân Thực Sự Của Crypto Từng Sản Sinh. Thực sự là như vậy được xây dựng trong những ngày đông giá rét giai đoạn cuối 2018 của thị trường crypto nhưng bằng thực lực của chính mình Uniswap đã vượt qua hàng loạt các đối thủ khác để trở thành AMM phổ biến nhất trong thị trường crypto và mô hình của Uniswap cũng mang cảm hứng cho rất nhiều developer và các hệ sinh thái khác.

Uniswap Là Gì?

Uniswap là 1 AMM (Automated Market Maker) được xây dựng đầu tiên trên hệ sinh thái của Ethereum. Với Uniswap người dùng có thể giao dịch rất nhiều loại token khác nhau (ngay cả những loại trên các sàn CEX như Binance, FTX, OKX,...không có) mà không cần verify, không cần phải kí gửi tài sản, tất cả mọi thứ đều rõ ràng và minh bạch.

Uniswap được coi là lá cờ đâu không chỉ của mảng DEX mà còn là của cả phong trào DeFi đã đi qua nhưng Uniswap vẫn tiếp tục ở lại cải tiến, nâng cấp và cho ra mắt rất nhiều sản phẩm tiềm năng trong tương lai.

Lịch Sử Hình Thành

Vào ngày 02/11/2018 cách đây đã khoảng hơn 4 năm, Uniswap chính thức được giới thiệu tới cộng đồng.

https://twitter.com/haydenzadams/status/1058376395108376577?s=20

Trước đó 1 năm thì anh chàng Hayden đã bị buộc thôi cho nghỉ việc, trong lúc chán nản Hayden liên hệ với người bạn của mình là Karl Floersch - thời điểm đó đang làm việc tại Ethereum Foundation. Karl đã thuyết phục Hayden học ngôn ngữ lập trình như là Sodility và Javascript.

Sau 3 tháng từ thời điểm bị sa thải, Hayden đã xây dựng bằng chứng Proof Of Something bao gồm Hợp Đồng Thông Minh và Website đầu tiên của họ. Và đây là Uniswap những ngày đầu tiên.

Trong sự kiện Devcon 3 sau đó, thông qua Karl Uniswap đã được giới thiệu đến với cộng đồng và ngay khi Hayden đang gặp những khó khăn về tài chính thì họ được một người đàn ông quan tâm đến dự án là Pascal Van Hecke cung cấp cho một khoản tài trợ cho Hayden để tiếp tục xây dựng và phát triển dự án.

Tại thời điểm đó, Uniswap gặp 2 vấn đề cực kì lớn là:

• Uniswap chỉ hỗ trợ các cặp giao dịch ETH/ERC 20.
• Uniswap chỉ hỗ trợ duy nhất 1 nhà cung cấp thanh khoản.

Và cứ như vậy Hayden từng bước, từng bước dấn thân vào thị trường crypto thông qua người bạn thân thiết Karl. Hayden tham dự các sự kiện nhiều hơn nơi anh có thể gặp những người tài giỏi trong ngành như Vitalik Buterin và nhiều người cùng chí hướng khác.

Phát Triển Sản Phẩm

Uniswap đã trải qua tổng cộng 3 lần tiến hóa và mỗi một lần đều giúp Uniswap đánh dấu những bước thành công khác nhau về cả mặt giao thức lẫn về mặt thị trường đó là ba bản nâng cấp Uniswap V1, Uniswap V2 và Uniswap V3.

Điểm chung của cả 3 phiên bản đều là sử dụng chung 1 thuật toán hay công thức toán học giúp người dùng có thể giao dịch trên Uniswap là: x*y=k

Trong đó,

• x là lượng token A
• y là lượng token B
• k là hằng số, là tổng giá trị của pool (A , B)

Uniswap V1

Điều nổi bật của Uniswap V1 là mọi giao dịch đều cần phải thông qua ETH. Hiểu một cách sâu nhất thì tại Uniswap V1 chỉ hỗ hợ giao dịch cặp ETH - ERC 20 và nếu bạn muốn giao dịch ERC 20 với ERC 20 thì sẽ có 2 giao dịch diễn ra cùng 1 lúc.

Ví dụ: Bạn muốn giao dịch Token A (ERC-20) sang thanh Token B (ERC-20)

Bước 1: Uniswap sẽ thực hiện giao dịch từ Token A sang ETH

Bước 2: Uniswap tiếp tục thực hiện thêm 1 giao dịch từ ETH sang Token B

Nhược điểm:

• Phí cao hơn thông thường vì thực hiện 2 giao dịch cùng 1 lúc. Thay vì người dùng chỉ phải trả 1 lần phí thì với Uniswap V1 thì người dùng phải trả tới 2 lần phí.
• Charge phí 2 lần đồng nghĩa với trượt giá 2 lần đầu tiên cho cặp Token A và ETH sau đó đến ETH và Token B.
• Tốc độ chậm hơn là điều dễ hiểu.
• Không thể giao dịch trực tiếp giữa các token ERC 20.
• Các giao dịch bị gắn chặt vào ETH.
• Đối với nhà cung cấp thanh khoản bởi vì toàn bộ các cặp giao dịch đều gắn chặt với ETH nên các LP cũng phải sở hữu ETH mặc dù họ có muốn hay không.

Uniswap V2

Uniswap V2 thực sự là một cuộc cách mạng của các AMM nói chung và toàn bộ DeFi nói riêng. Với Uniswap thì đã có những bước cải cách cực kì rõ ràng, giải quyết được toàn bộ các vấn đề còn tồn đọng với phiên bản Uniswap V1.

Với phiên bản Uniswap V2 chúng ta có:

• Giao dịch trực tiếp giữa ERC 20 và ERC 20 không cần trung gian là ETH.
• Tăng tốc giao dịch, giảm chi phí giao dịch và giảm độ trượt giá
• Uniswap V2 được xây dựng bằng ngôn ngữ lập trình Sodility.

Một mô hình đã tiệm cận với sự hoàn hảo cộng thêm với thời điểm Uniswap triển khai phiên ban V2 là tháng 5/2020 là thời điểm các dấu hiệu của xu hướng DeFi dần xuất hiện.

Nên gần như các DEX sau này đều fork mô hình của Uniswap sau đó các dự án tích hợp thêm mảng này, mảng kia để làm dự án của mình thu hút được người dùng hơn tiêu biểu là Sushiswap. Nhưng với vị thế của người đi đầu Uniswap đã chiếm lĩnh thị trường thành công mặc dù đã có thời điểm Sushiswap tưởng rằng đã thành công trong việc chiếm lấy miếng bánh của Uniswap

Uniswap V3

Khi mà cả thị trường ngỡ rằng Uniswap V2 sẽ là phiên bản hoàn hảo nhất cho 1 AMM thì Uniswap nói không khi vào tháng 3/2021 họ đã giới thiệu lần đầu về phiên bản Uniswap V3 và chính thức cho ra mắt vào tháng 5/2021.

Đáng tiếc khi cho ra mắt thì Uniswap không vội vàng Open Source tránh trường hợp Fork của các dự án khác. Điểm duy nhất làm cho Uniswap trở nên nổi bật đó chính là "Thanh Khoản Tập Trung".

Mọi người thể nhìn vào biểu đồ bên tay phải bức ảnh thì mọi người có thể thấy rằng khu vực màu xanh đó chính là thanh khoản và nó không trải đồng đều mà chỉ tập trung vào 1 đoạn ngắn.

• Đối với phiên bản Uniswap V1 và V2 thì thanh khoản sẽ được trải dài từ mức giá âm vô cực tới dương vô cực. Ví dụ 1 dự án có token giá của nó thường biến động ở mức khoảng $10 - $20 thì việc bạn cung cấp thanh khoản cho nó ở mức giá $1000 hay vài ngàn đô là một điều lãng phí vì sẽ rất khó để có thể giao dịch token đó ở mức giá đó trong khoảng thời gian ngắn.
• Đối với Uniswap V3, Uniswap cho phép người dùng chọn các mốc giá khác nhau để cung cấp thanh khoản. Ai chọn mức giá chính xác hơn thì được thưởng nhiều hơn. Vì vậy, thanh khoản được tập trung người dùng swap với mức trượt giá thấp, LP được thưởng nhiều hơn dựa trên phân tích của cá nhân mình.

Nâng Cấp Tổ Chức

Tháng 8/2022, Uniswap chính thức giới thiệu và cho ra mắt Uniswap Foundation được cung cấp $74M để có những kế hoạch thúc đấy Uniswap phát triển bên cạnh đó đây cũng là 1 Venture Capital đã đầu tư vào nhiều dự án khác nhau.

Thành Tựu

Về TVL (Total Value Locked)

Những đóng góp của Uniswap với toàn bộ thị trường crypto là không thể phủ nhận nhưng nếu thể hiện qua con số thì về TVL Uniswap đừng TOP trong toàn bộ các giao thức và trên toàn bộ các chuỗi ngoài ra Uniswap cũng đứng TOP 5 trên hệ Polygon, tương tự là TOP trên Arbitrum, TOP 6 trên Optimism và cuối cùng là TOP 7 trên hệ sinh thái Celo.

Về doanh thu

Thị trường downtrend là chính xác, người dùng rời bỏ là DeFi là không sai nhưng toàn bộ thì là không vẫn có những người ở lại và điều đó thể hiện qua Phí mà Uniswap thu được từ người dùng còn số thời gian gần đây tuy giảm nhưng vẫn lớn hơn khoảng thời gian khi nhiều người còn chưa biết tới DeFi.

Bên cạnh đó, chỉ số "daily active users" thể hiện rằng tuy chúng ta đang ở trong mùa đông nhưng lượng người dùng thường xuyên của Uniswap không hề suy giảm mà có dấu hiệu tăng trưởng trở lại gần bằng mức khi Bitcoin ở con số $69K.

Hướng Tới Tương Lai

NFT là thị trường mà Uniswap đang nhắm đến nhưng thay vì trực tiếp cạnh tranh với Opensea để xây dựng 1 NFT Marketplace tương tự thì cũng trong Quý 3/2022 thì Uniswap cũng đã chính thức mối quan hệ hợp tác cùng với SudoAMM - AMM dành cho NFT đầu tiên trong thị trường cryto để xây dựng 1 AMM dành riêng cho NFT.

Nhưng đó không phải động thái đầu tiên, cách đó khoảng 2 tháng Uniswap mua lại một NFT Marketplace Genie sẵn sàng deep sâu hơn vào NFT.

Có thể nói so với các dự án khác thì Uniswap lựa chọn hướng đi mới và rủi ro hơn. Đối thủ cùng ngành là Curve Finance thì quyết định xây dựng 1 stablecoin riêng nền tảng của mình, đối thủ khác ngành là AAVE cũng xây dựng 1 stablecoin GHO cho riêng mình.

Có thể nói, Uniswap đang tạo ra điều quan trọng nhất cho bất kì một loại tài sản nào đó chính là "thanh khoản" và nếu Uniswap thành công khi xây dựng thanh khoản cho các NFT thì đây sẽ là bước tiến lớn giúp NFT và DeFi lại gần với nhau hơn.

Bởi vì khi có thanh khoản thì NFT dễ dàng được mang đi thế chấp trên các nền tảng Lending & Borrowing, Yield Farming,... 

Một lần nữa tuy không phải người tạo ra ngành nhưng có đủ cơ sở để dẫn đầu ngành.

Thách Thức Trước Mắt

Thách thức lớn nhất mà Uniswap gặp phải không phải ở ngành nó đang mạnh nhất vì hiện tại rất khó để các đối thủ cùng ngành với Uniswap có thể vượt qua nó thách thức nằm ở AMM dành riêng cho NFT đang rất xây dựng. Bởi vì thông thường giao dịch trên Opensea sẽ tương tự với Orderbook nhưng với AMM thì người dùng không nhìn thấy NFT hay các bước nhảy có thể phù hợp với phần lớn NFT nhưng với các NFT có độ hiếm thì phải xử lý như thế nào?

Gần đây một số thách thức về nguồn vốn để xây dựng cũng đã được giải quyết khi vào ngày 13/10/2020 thì Uniswap kêu gọi thành công số tiền $165M với mức định giá $1.5B với số tiền này Uniswap có thể thoải mái xây dựng trong mùa đông

Tổng Kết

Có thể nói nhiều sự kiện lớn đang chờ đợi Uniswap phía trước. Liệu Uniswap có thể sống sót qua mùa đông crypto lần này? Liệu Uniswap có thành công với mảng NFT hay không? Uniswap liệu có xây dựng 1 stablecoin cho riêng mình?

Cùng chờ đợi và theo dõi Uniswap nhé!