Optimistic Rollup là gì? Optimistic Rollup là một giải pháp Layer 2 đưa các giao dịch ra ngoài chuỗi để thực thi. Từ đó giúp giải quyết vấn đề mở rộng đang diễn ra trên Ethereum. Có rất nhiều các dự án sử dụng Optimistic Rollup nhưng các hướng vận hành và phát triển lại có những đặc điểm khác nhau.
Trước khi đọc bài viết này bạn nên đọc lại một số bài viết dưới đây để có 1 góc nhìn tổng quan:
Optimistic Rollup Là Gì?
Optimistic Rollup là một blockchain độc lập và là một giải pháp layer 2 để giải quyết vấn đề mở rộng cho Ethereum. Optimistic Rollup giải phóng áp lực giải quyết các giao dịch trên chuỗi gốc bằng cách đưa nó ra ngoài chuỗi (off-chain) và xử lý nó nhưng vì đồng thuận, lưu trữ vẫn ở trên chuỗi gốc nên toàn bộ mạng lưới Optimistic Rollup vẫn được bảo mật bởi chuỗi gốc.
Các giải pháp Optimistic Rollup có thể mở rộng từ 10 - 100 lần so với chuỗi gốc
Cơ Chế Hoạt Động Của Oltimistic Rollup Là Gì?
Thực thi và tổng hợp giao dịch
Người dùng sẽ thực thi các lệnh trên mạng lưới của Layer 2 như Swap, Lending, Borrowing, Farming, Staking,... Toàn bộ các giao dịch sẽ được gửi đến Operator - là người chịu trách nhiệm xử lý các giao dịch trên mạng lưới Optimistic Rollup.
Operator sẽ phụ trách thực thi, nén các giao dịch và đóng các giao dịch thành 1 block để gửi về chuỗi gốc là Etherreum. Operator tương tự như Validator ở những blockchain Layer 1 khác. Tất nhiên, bất cứ ai cũng có thể trở thành Operator trên mạng lưới của Optimistic Rollup nhưng họ bắt buộc phải đặt cược tài sản của mình nếu họ cố tình đẩy những block với thông tin bị sai để trục lợi thì tài sản sẽ bị tịch thu và không được duy trì xác thực mạng lưới nữa.
Gửi về Layer 1
Operator sau khi nén data lại thành 1 block hay còn gọi là call data đi kèm với đó là bằng chứng giao dịch được tạo ra bởi Prover sẽ được gửi xuống Ethereum. Tại Ethereum call data sẽ được đồng thuận và lưu trữ. Call data không thể bị chỉnh sửa bởi bất kì ai trong mạng lưới việc chứng mình call data là đúng đắn thông qua việc chứng minh bằng chứng (Fraud Proof).
Xử lý tranh chấp
Khi có một tranh chấp xảy ra thì giao thức sẽ phân chia tranh chấp đó thành nhiều lần đến khi tranh chấp đủ nhỏ để có thể giải quyết. Nếu bên thách thức thắng thì toàn bộ tài sản của bên tạo block sẽ bị khoá lại và mất quyền Operator.
Ưu Điểm & Nhược Điểm Của Optimistic Rollup Là Gì?
ƯU ĐIỂM | NHƯỢC ĐIỂM |
|---|---|
Cung cấp khả năng mở rộng lớn nhưng vẫn nhận được bảo mật từ chuỗi gốc (Ethereum) | Hiện tại số lượng Operator khá ít nên mạng lưới Layer khá là tập trung |
Toàn bộ thông tin giao dịch được đồng thuận và lưu trữ tại chuỗi gốc | Rủi ro liên quan đến các Operator độc hại làm thời gian xác nhận giao dịch lâu khi có nhiều thách thức |
Bằng chứng Praud Proof giúp dễ dàng chứng mình toàn bộ các giao dịch trong block. Thay vì phải lật lại và chứng minh từng giao dịch | Người dùng cần phải chờ đợi thời gian đến 7 ngày để có thể rút tiền từ Layer 2 về Layer 1 |
Tương thích EVM: Giúp các dự án, DApp trên Ethereum dễ dàng triển khai trên Optimistic Rollup Chain | Nếu số lượng Prover ít cũng có nguy cơ ảnh hưởng đến tính phi tập trung của mạng lưới |
Dễ dàng chuyển tài sản giữa Layer 1 và Layer 2 thông qua các cây cầu |
Bởi vì toàn bộ data được lưu trữ trên Layer 1 nên chi phí sẽ cao hơn so với Valadium, Plasma |
Một Số Các Giải Pháp Optimistic Rollup Nổi Bật
Một số các giải pháp Optimistic Rollup nổi bật như Arbitrum, Optimism, Boba Network, Metis,... Nhưng về mặt tinh chỉnh bên trong các hoạt động cũng như lộ trình, tầm nhìn phát triển là khác nhau.
Arbitrum
Arbitrum là một bộ giải pháp Layer 2 bao gồm Arbitrum Nitro, Arbitrum Anytrust Chain và Arbitrum Anytrust Channel được xây dựng bởi đội ngũ của Off Chain Labs.
Hiện tại, Arbitrum Nitro được coi là sản phẩm mũi nhóm và chiến lược của Off Chain Labs. Arbitrum Nitro sử dụng công nghệ Optimistic Rollup để giải quyết vấn đề mở rộng trên Ethereum. Tới nay Arbitrum Nitro đã trải qua một bản cập nhật lớn từ Arbitrum One lên Arbitrum Nitro do đội ngũ Off Chain Labs mong muốn cải thiện mạng lưới giúp giảm chi phí giao dịch và tăng tốc độ.
Bạn có thể đọc bài phân tích chi tiết về Arbitrum: Arbitrum Là Gì? Tổng Quan Về Tiền Điện Tử Arbitrum
Optimism
Tương tự Arbitrum thì Optimism cũng là một Optimistic Rollup Chain nhưng không tập trung xây dựng quá nhiều sản phẩm. Trong thời gian sắp tới, Optimism sẽ có bản nâng cấp BedRock. Với bản cập nhật BedRock thì Optimism sẽ có một số cải thiện và nâng cấp tích cực như:
- Thời gian chuyển tiền từ Layer 2 về Layer 1 giảm đi hơn 4 lần.
- Tối ưu call data gửi về Layer 1 từ đó giảm khoảng 30% phí giao dịch.
- Cung cấp cơ sở hạ tầng để các bên thứ 3 dễ dàng tích hợp công nghệ của Optimism chỉ khoảng 500 dòng code vô cùng ngắn gọn, thuận tiện và đơn giản.
- Có thể áp dụng dễ dàng mọi bằng chứng giao dịch kể cả bằng chứng giao dịch Validity Proof của công nghệ Zero-Knowledge.
Ngoài ra điểm mà Optimism tập trung nhiều hơn không phải về số lượng sản phẩm như Arbitrum mà chính là OVM (Máy áo Ethereum). Không phải cứ gọi EVM thì mức độ tương thích sẽ như nhau mà mỗi loại EVm sẽ có các mức độ tương thích khác nhau. Hiện tại về độ tương thích EVM thì Optimism cũng có sự nhỉnh hơn so với Arbitrum.
Để hiểu hơn về Optimism bạn có thể đọc: Optimism (OP) Là Gì? Tổng Quan Về Tiền Điện Tử Optimism
Boba Network
Boba Network cũng là một Optimistic Rollup được xây dựng dựa trên mã nguồn mở của Optimism được xây dựng và phát triển bởi đội ngũ Enya và Boba Team. Dựa trên những cập nhật mới của mình so với Optimism thì Boba Network cho ra một số các ưu điểm như sau:
- Tương tự như các Layer 2 khác, điều đầu tiên Boba Network mang lại cho người dùng chính là một chi phí rẻ và tốc độ giao dịch nhanh chóng cái thiện các vấn đề hiện hữu trên Ethereum.
- Mặc dù được xây dựng trên mã nguồn mở của Optimism nhưng Boba Network đã cải thiện thành công thời gian rút tiền từ 7 - 10 ngày xuống thời gian chỉ còn vài phút. Từ đó, giúp người dùng không bỏ lỡ các cơ hội đầu tư tại Layer 1.
- Boba Network hỗ trợ việc mint, di chuyển các NFT giữa Layer 2 và Layer 1 một cách dễ dàng, thuận tiện và nhanh chóng.
- Kế thừa từ Optimism thì Boba Network mang lại khả năng tương thích với EVM giúp các dự án trên Ethereum hay các EVM Blockchain dễ dàng mở rộng mạng lưới sang với Boba Network.
- Ngoài ra, như các Optimistic Rollup khác thì Boba Network được kế thừa bảo mật từ chuỗi gốc của nó là Ethereum.
Tổng Kết
Optimistic Rollup là một trong các giái pháp ngắn và trung hạn cho Ethereum là chia sẻ đến từ Vitalik Buterin. Khi mà Ethereum 2.0 còn rất nhiều thời gian để hoàn thiện, khi mà các giải pháp Zk Rollup vẫn đang cần thời gian để phát triển và các giải pháp Layer 2 khác như Plasma, State Channel, Validium còn chưa có sự phù hợp thì Optimistic là cứu cánh duy nhất của toàn bộ Ethereum nói chung và Layer 2 nói riêng.
Và kết quả đã thể hiện điều đó khi 2 Layer 2 có TVL cao nhất ở thời điểm hiện tại đó chính là Optimism và Arbitrum. Nhưng trước sự bùng nổ của Zk Rollup trong thời gian sắp tới rất có thể vị thế của các giải pháp Optimistic Rollup sẽ bị lung lay.
💁 Disclaimer: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin và không được coi là lời khuyên đầu tư. Thị trường crypto luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro nên hãy tìm hiểu thật kĩ trước khi có quyết định mua bán.
