Mô Hình Hoạt Động Của MakerDAO (MKR)

MakerDAO đã nổi lên như một giao thức ngân hàng trung tâm dựa trên nền tảng Ethereum cung cấp các chức năng cho vay tiền điện tử thông qua stablecoin được thế chấp của nó, Dai. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giải thích MakerDAO là gì và giao thức này hoạt động như thế nào.

MakerDAO Là Gì?

MakerDAO là một dự án ngân hàng dự trữ toàn cầu phi tập trung nằm trên chuỗi khối Ethereum. Giao thức Maker tận dụng các hợp đồng thông minh Ethereum để tự động hóa việc thế chấp và cho vay stablecoin của nó (được gọi là DAI), cũng như cung cấp các chức năng khác (ví dụ như quản trị).

Về bản chất, MakerDAO đã điều chỉnh mô hình ngân hàng trung tâm thành chuỗi khối và mở rộng khả năng quản trị của nó cho một mạng lưới những người nắm giữ token (người nắm giữ MKR). Là một ngân hàng trung ương phi tập trung chạy trên chuỗi khối, giao thức này cung cấp một loại tiền điện tử ổn định, còn được gọi là stablecoin.

Theo hệ thống ngân hàng truyền thống, khi một ngân hàng trung ương phá giá tiền tệ của mình, nó sẽ tác động tiêu cực đến người nghèo một cách rõ rệt. Tuy nhiên, những người giàu có hơn sẽ ít bị ảnh hưởng hơn và miễn dịch vì họ đã đa dạng hóa tài sản sang chứng khoán, bất động sản và các tài sản không có tính thanh khoản khác. Một trong những thách thức lớn nhất với điều đó là thực tế, hầu hết các quyết định của ngân hàng trung ương đều được đưa ra từ một phía là chính họ.

Giao thức Maker giải quyết vấn đề này bằng cách phát hành Dai (DAI), một loại stablecoin được thế chấp hoàn toàn. Thế chấp trong trường hợp này có nghĩa là một lượng ETH nhất định sẽ bị khóa trong các hợp đồng thông minh của Maker. Đối với tài sản thế chấp này, người dùng có thể mint một lượng DAI tương ứng. Bằng cách phân cấp tất cả những người nắm giữ MKR (token quản trị MakerDAO), giao thức có thể tăng hoặc giảm lãi suất, xác định tài sản có giá trị thế chấp, tăng và giảm tổng hạn mức nợ cũng như khuyến khích hoặc không khuyến khích tiết kiệm.

Thay vì chỉ một số người kiểm soát giao thức, mọi người về cơ bản có thể trở thành chủ sở hữu MKR và tham gia quản trị.

MakerDAO cung cấp một số chức năng bao gồm:

• Giao thức cung cấp tùy chọn gửi tiền ETH bị khóa trong hợp đồng thông minh của Maker và kiếm được lợi nhuận dưới dạng token Dai.
• MakerDAO cho phép người gửi tiền kiếm được tiền lãi từ DAI mà họ giữ trong ngân hàng của DAO. Token Dai bị khóa trong hợp đồng DSR (Tỷ lệ tiết kiệm DAI) sẽ liên tục tích lũy Dai dựa trên lãi suất của DSR.
• Khóa ETH, WBTC, LINK, MATIC, MANA, v.v. vào CDP làm tài sản thế chấp và nhận khoản vay lãi suất thấp bằng token Dai.

MakerDAO hoạt động Như Thế nào?

Mức độ phổ biến của giao thức MakerDAO đã tăng gấp đôi trong thời gian gần đây. Trên thực tế, đây là một trong những dự án được sử dụng phổ biến nhất và hoạt động lâu nhất trong hệ sinh thái DeFi. Giao thức có gần 2,3 triệu ETH bị khóa trong đó, chiếm một phần đáng kể trong tổng nguồn cung ETH. Do đó, bất kỳ ai cũng sẽ thắc mắc về cách thức hoạt động của MakerDAO và các thành phần của nó để hiểu tại sao nó lại đặc biệt như vậy.

Bạn có thể hiểu nền tảng MakerDAO về cơ bản là một giải pháp cho vay tiền điện tử. Giao thức bao gồm sự kết hợp của các hợp đồng thông minh được triển khai trên chuỗi khối Ethereum.

Tuy nhiên, tài sản thế chấp trong trường hợp của Maker Protocol khác với tài sản thế chấp được sử dụng trong các khoản vay truyền thống, tức là tiền mặt. Ngược lại, người dùng phải vay các khoản vay đối với nhiều cặp tiền điện tử được giao thức hỗ trợ. Ví dụ: bạn có thể mượn DAI để đổi lấy ETH trong cặp giao dịch tiền điện tử ETH/DAI.

Người vay về cơ bản ký gửi tài sản thế chấp trong hợp đồng thông minh. Trên thực tế, các hợp đồng thông minh Ethereum quy định tất cả các điều khoản để tạo điều kiện và quản lý các khoản vay tiền điện tử trên MakerDAO. Quan trọng nhất, Maker Foundation giúp hiện thực hóa các chức năng của Maker Protocol với tư cách là một Tổ chức tự trị phi tập trung hoàn toàn hay còn gọi là DAO.

Hai Thành Phần Trọng Yếu của MakerDAO

Nói về DAO trong việc xác định “cách MakerDAO hoạt động”, chúng ta sẽ thắc mắc về quyền quản trị. Đâu là sự đảm bảo về tính phi tập trung khi Maker Foundation thực hiện quyền kiểm soát đối với Maker Protocol? Đây là lúc bạn cần tìm hiểu về các token trên nền tảng MakerDAO, đó là DAI và MKR. Cả hai token này đều là thành phần cốt lõi của giao thức và phục vụ các chức năng quan trọng.

1. DAI: Trước hết, bạn cần lưu ý rằng token DAI là loại tiền điện tử ổn định (stablecoin) được chốt bằng đồng đô la Mỹ. Hoạt động của DAI phụ thuộc đáng kể vào xu hướng cung và cầu. Nó phục vụ như một phương tiện để tạo điều kiện thuận lợi cho các khoản vay đối với tài sản thế chấp được đặt bởi những người vay trên nền tảng.

2. MKR: Mặt khác, token MKR là một yêu cầu thiết yếu trong giao thức tiền điện tử MakerDAO để cung cấp tính thanh khoản. Với sự trợ giúp của token MKR, nền tảng có thể dễ dàng giải quyết các mối lo ngại phát sinh do tích lũy nợ khó đòi. Token MKR phục vụ nhiều chức năng chính trên giao thức, đặc biệt là quản trị.

Tài sản đảm bảo

Vấn đề “cách thức hoạt động của MakerDAO” cũng đặt ra câu hỏi về chủ đề tài sản thế chấp có liên quan. DAI được tạo trên nền tảng phần lớn phụ thuộc vào tài sản thế chấp trong Maker Vault của giao thức. Ngoài ra, tài sản thế chấp cũng hỗ trợ DAI và đảm bảo sự ổn định của nó. Nói cách khác, tài sản thế chấp là bất kỳ loại tài sản kỹ thuật số nào mà chủ sở hữu token MKR cho là đủ điều kiện tham gia trong giao thức.

Giao thức Maker sẽ chấp nhận bất kỳ loại tài sản dựa trên Ethereum nào với sự chấp thuận của chủ sở hữu MKR. Hơn nữa, chủ sở hữu token MKR sẽ phải cung cấp sự chấp thuận cho các thông số rủi ro liên quan cụ thể trong từng tài sản thế chấp được phê duyệt.

Maker Vaults

Một điểm nổi bật quan trọng khác trong hoạt động của MakerDAO đó là Maker Vaults. Bạn hẳn đã nghe nhiều về việc ký gửi tài sản thế chấp trong các hợp đồng thông minh trên giao thức Maker để nhận các khoản vay tiền điện tử. Các Maker Vault trong giao thức về cơ bản là các hợp đồng thông minh giúp tận dụng tất cả các tài sản thế chấp được hỗ trợ để tạo DAI trong giao thức.

Người dùng có thể truy cập giao thức Maker để tạo Maker Vault bằng các tiện ích được cung cấp. Bạn có thể tận dụng tối đa các ứng dụng cho người dùng hoặc cổng truy cập mạng và các công cụ khác do cộng đồng phát triển. Quá trình tạo Maker Vaults khá đơn giản, mặc dù có những lo ngại nhỏ do nghĩa vụ hoàn trả DAI cùng với khoản phí ổn định để mở khóa tài sản thế chấp bị khóa trong kho tiền.

Tính năng quan trọng tiếp theo của Maker Vault trong nền tảng MakerDAO là chúng không bị quản lí theo thiết kế. Do đó, người dùng có thể tương tác trực tiếp với Maker Vaults và chính giao thức đó. Tất cả người dùng có quyền kiểm soát toàn diện và độc lập đối với tài sản thế chấp mà họ đã khóa trong giao thức trừ khi giá trị của tài sản thế chấp giảm xuống dưới mức tối thiểu theo quy định.

Maker Buffer

MakerDAO cũng chịu trách nhiệm quyết định thời điểm thanh lý các khoản nợ dư thừa trong giao thức. Tất cả DAI thặng dư của Maker Protocol thu được từ các khoản phí sẽ được làm tròn và gửi vào Bộ đệm Maker (Maker Buffer).

Khi số lượng DAI trong Maker Buffer đạt đến một mức nhất định, số tiền đó sẽ được đưa vào một cơ chế gọi là đấu giá thặng dư. Cơ chế này lấy doanh thu của Giao thức Maker và sử dụng nó để mua token MKR và đốt chúng - làm cho mã thông báo quản trị MakerDAO trở nên khan hiếm hơn bằng cách loại bỏ nguồn cung khỏi lưu thông.

Dai Savings Rate (DSR)

Bạn có thể kiếm được lãi từ Dai bằng cách gửi nó vào Dai Savings Rate. DSR được tài trợ bởi các khoản phí tính cho chủ sở hữu kho tiền ký quỹ Maker và miễn phí cho mọi chủ sở hữu Dai.

DSR không yêu cầu bạn từ bỏ quyền kiểm soát tiền và bạn có thể rút Dai của mình bất kỳ lúc nào. Tỷ lệ tiết kiệm Dai được xác định bởi những người nắm giữ MKR dựa trên các điều kiện thị trường, nhưng dao động từ 0% đến 8,75%. Nếu bạn muốn rút tài sản thế chấp mà bạn đã khóa trong kho tài sản thế chấp của Maker, bạn phải hoàn trả số Dai mà bạn đã vay, bên cạnh phí lãi suất phần trăm hàng năm.

Cơ chế rủi ro và tài sản thế chấp của MakerDAO

Thông qua DAO, chủ sở hữu token MKR chỉ định các tham số rủi ro cho từng tài sản thế chấp, phác thảo số nợ có thể được tạo ra bởi loại tài sản thế chấp đó, mức độ biến động mà tài sản dự kiến sẽ gặp phải và điều gì sẽ xảy ra nếu tài sản thế chấp phải được thanh lý trong trường hợp nó không còn trả được số nợ chưa thanh toán (Dai) đã vay.

Trong trường hợp có sự biến động của thị trường và tài sản thế chấp ký gửi không còn đủ để trả nợ, tài sản thế chấp sẽ được thanh lý thông qua một quy trình tự động. Các tác nhân thị trường tự động sẽ tận dụng các cơ hội kinh doanh nhờ chênh lệch giá, được gọi là Keepers, đặt giá thầu Dai cho tài sản thế chấp từ một kho tiền thanh lý. Dai này sau đó được sử dụng để trả nợ cho kho tiền và phí phạt thanh lý. Nếu số Dai nhận được từ phiên đấu giá tài sản thế chấp đủ để trang trải cả khoản trả nợ và phí phạt, tài sản thế chấp còn lại sẽ được trả lại cho bạn với tư cách là chủ sở hữu kho tiền.

Nếu phiên đấu giá không thu được đủ Dai để trả khoản nợ trong kho tiền của bạn, thì khoản nợ đó sẽ trở thành “nợ giao thức” và được bao trả bởi Maker Buffer, một nhóm chứa các khoản phí (bằng Dai) được trả khi rút tài sản thế chấp ngoài số tiền thu được từ bán đấu giá tài sản bảo đảm. Nếu không có đủ số lượng Dai trong Bộ đệm Maker, một cuộc đấu giá nợ sẽ được kích hoạt và giao thức sẽ đúc MKR và bán cho những người đặt giá thầu để lấy Dai nhằm tái cấp vốn cho hệ thống.

DAI Là Gì? Cơ Chế Hoạt Động Của DAI

Dai (DAI) là một stablecoin được hỗ trợ bởi các tài sản cơ bản, cơ chế tự động và các tác nhân bên ngoài để duy trì tỷ giá cố định ổn định của nó so với đồng USD. Đối với mỗi DAI được đúc, sẽ có một lượng ETH tương ứng được giữ trong các hợp đồng thông minh MakerDAO. Các hợp đồng được gọi là các vị thế nợ được thế chấp (collateralized debt positions - CDP). Người dùng có thể khóa ETH trong CDP và token DAI mới sẽ được phát hành cho họ để đổi lấy tài sản thế chấp.

Điều quan trọng cần lưu ý: Giá trị của ETH trong CDP cần phải lớn hơn DAI được phát hành. Nói cách khác, CDP phải được thế chấp vượt mức. Chẳng hạn, nếu người dùng khóa một lượng ETH trị giá $300, các hợp đồng CDP sẽ tạo ra DAI trị giá dưới 300 đô la. Số lượng token DAI được phát hành sẽ phụ thuộc vào tỷ lệ tài sản thế chấp trên nợ của CDP. Người dùng có thể vay Dai lên tới 66% giá trị tài sản thế chấp, tương đương với tỷ lệ tài sản thế chấp là 150%.

Ngoài ra, nếu tài sản thế chấp giảm giá trị xuống dưới một mức ký quỹ xác định trước so với giá trị của token Dai được phát hành, tài sản của CDP sẽ được thanh lý bởi các chuyên gia do chênh lệch giá để kiểm soát hệ thống MakerDAO. Bằng cách đó, Maker Protocol đảm bảo rằng luôn có đủ tài sản thế chấp để lưu hành tất cả các token DAI.

Nếu người dùng muốn rút tài sản thế chấp bị khóa, người dùng phải hoàn trả Dai nợ trong CDP, bao gồm phí ổn định tích lũy liên quan đến khoản nợ. Để làm điều này, các token Dai cũng như MKR cần thiết phải được gửi đến CDP để thanh lý khoản nợ và lấy lại tài sản thế chấp.

Trong thời điểm thị trường biến động mạnh, Dai sử dụng Cơ chế phản hồi tỷ lệ mục tiêu (Target Rate Feedback Mechanism - TRFM) để giảm bớt sự biến động và cung cấp thanh khoản trong thời gian mà nhu cầu hạn chế. Do đó, giao thức MakerDAO mô phỏng những gì thường được gọi là chính sách tiền tệ do các ngân hàng trung ương thực hiện. Điều quan trọng không kém là các tác nhân bên ngoài, những người chịu trách nhiệm đấu giá nợ và tài sản thế chấp, cung cấp dữ liệu giá chính xác và đóng vai trò là người thanh lý trong trường hợp hệ thống Dai gặp sự cố nghiêm trọng.

Các tác nhân chính bên ngoài bao gồm người nắm giữ, các oracles, global settlers (emergency oracles) và các thành viên cộng đồng Maker. Những người giữ tiền được hưởng lợi từ các ưu đãi kinh tế do giao thức cung cấp và thực hiện thanh lý các khoản nợ chưa được thế chấp, trong khi các oracles và global settlers là những tác nhân bên ngoài cung cấp dịch vụ oracles. Cuối cùng, các thành viên cộng đồng Maker là những cá nhân và tổ chức cung cấp các dịch vụ hệ sinh thái như quản lý cộng đồng chẳng hạn.

Dai: Không Phải Là Stablecoin Duy Nhất, Mà Là Phổ Biến Nhất

Stablecoin là loại tiền điện tử được gắn với giá trị của tài sản ổn định, thường là tiền tệ fiat, như một phương tiện để tránh biến động giá. Ví dụ, Dai của MakerDAO được neo giá mềm với đồng đô la Mỹ.

Giá trị ổn định của Dai làm cho nó trở thành một loại tiền điện tử lý tưởng để phát hành các khoản vay, gửi kiều hối và phòng ngừa rủi ro đi kèm với các thị trường biến động của tiền điện tử. MakerDAO và Dai cũng đóng một vai trò quan trọng trong tài chính phi tập trung (DeFi), cung cấp một nền tảng có thể kết hợp mà các nhà phát triển DeFi có thể dễ dàng xây dựng, ngoài việc cung cấp tính thanh khoản và đơn vị tài khoản ổn định cho các ứng dụng DeFi. Ra mắt vào năm 2017, MakerDAO là một trong những giao thức DeFi sớm nhất và là dự án Ethereum đầu tiên phát hành các khoản vay.

Dai không phải là stablecoin duy nhất có sẵn trong hệ sinh thái tiền điện tử. Các sàn giao dịch tiền điện tử như Gemini, Coinbase và Bitfinex đều đã tung ra các loại stablecoin của riêng họ như GUSD, USDC và USDT (Tether), tương ứng - mỗi loại đều được hỗ trợ bởi đồng đô la Mỹ. Tương tự như vậy, các dự án như Ampleforth đã tung ra stablecoin (AMPL) điều chỉnh theo thuật toán nguồn cung của chúng để duy trì giá trị ổn định.

Mô hình của MakerDAO khác với các stablecoin khác vì nó vừa phi tập trung - chẳng hạn như không ai kiểm soát việc phát hành Dai - vừa sử dụng tài sản thế chấp dưới dạng tài sản số dựa trên Ethereum để duy trì tỷ giá cố định của nó với đồng đô la Mỹ. MakerDAO cũng được quản lý theo cách phi tập trung bởi những người nắm giữ token MKR của nó thông qua một tổ chức tự trị phi tập trung (DAO).

Token MKR và quản trị

Để bỏ phiếu cho các thay đổi đối với giao thức MakerDAO, bạn phải giữ token quản trị MKR. Tuy nhiên, bất kỳ ai có địa chỉ Ethereum, bất kể họ có nắm giữ token MKR hay không đều có thể gửi đề xuất thay đổi giao thức.

Ví dụ về các vấn đề mà chủ sở hữu MKR có thể bỏ phiếu bao gồm: thêm tài sản mới làm tài sản thế chấp, thay đổi các thông số rủi ro của các khoản vay thế chấp hiện tại và chọn các dự báo giá cũng như các dự báo khẩn cấp.

Rủi Ro Và Thách Thức Với MakerDAO

Như đã nói ở trên, ngoài việc biến động cực độ dẫn đến việc tài sản thế chấp đã ký gửi không còn đủ để trả nợ, một mối đe dọa khác đối với hoạt động của MakerDAO là rủi ro do các loại tài sản thế chấp bán phi tập trung mới được chấp nhận cho các kho tiền của nó. Khi ra mắt vào năm 2017, giao thức chỉ cho phép sử dụng ETH làm tài sản dự trữ neo cho Dai. Tuy nhiên, điều đó đã thay đổi và hiện tại, hơn một nửa số Dai đang lưu hành được hỗ trợ bởi các stablecoin tập trung như USDC, TrueUSD, v.v. Do đó, việc ngày càng phụ thuộc vào các stablecoin tập trung để duy trì tỷ lệ cố định đô la 1:1 của Dai cũng khiến giao thức gặp rủi ro về quy định.

Cuối cùng, MakerDAO phụ thuộc vào các oracles để cung cấp giá cho các hợp đồng thông minh của nó. Tuy nhiên, các oracles dễ phát hiện ra sai lệch giá do việc sản xuất chậm các khối cần thiết để xác nhận giá. Các dịch vụ oracles không đáng tin cậy có thể có tác động xấu đối với những người nắm giữ khoản nợ MakerDAO vì chúng có thể bị ngừng hoạt động do nguồn cấp giá không chính xác.

Tổng Kết

MakerDAO cung cấp một kho lưu trữ giá trị phi tập trung, không cần cấp phép và ổn định đã trở thành một phần thiết yếu của hệ sinh thái DeFi. Dai stablecoin đã được tích hợp vào hàng trăm ứng dụng và dịch vụ và cho phép bạn thực hiện mọi thứ, từ gửi kiều hối đến phòng ngừa rủi ro của thị trường tiền điện tử.

MakerDAO và Dai là những mảnh ghép thiết yếu cho khả năng kết hợp DeFi và đóng vai trò trung tâm trong sự phát triển vượt bậc của lĩnh vực này. Chúng ta hãy cùng chờ xem MakerDAO sẽ vượt qua và phát triển trong mùa đông sắp tới như thế nào nhé!