Series 1: Real Builder | Orca – AMM Khác Biệt Bậc Nhất Trên Solana

Orca là gì? Orca là một nền tảng  DEX với UX- UI thân thiện được xây dựng và phát triển trên hệ sinh thái của Solana. Khác với những DEX khác, Orca có những chiến lược rất "unique" để thu hút người dùng, các nhà cung cấp thanh khoản và cũng rất khéo léo để giữ họ ở lại với dự án.

Trong downtrend dự án vẫn liên tục nâng cấp các sản phẩm đã có và dự kiến cho ra mắt nhiều sản phẩm mới trong tương lai để thu hút người dùng.

Orca Là Gì?

Orca là một DEX được phát triển trên blockchain Solana là nơi người dùng có thể giao dịch các loại token một cách dễ dàng, với tốc độ giao dịch nhanh và chi phí cực kì rẻ. Ngoài ra, người dùng có thể trở thành Nhà Cung Cấp Thanh Khoản cho các Pool thông thường và các Pool có thanh khoản tập trung (Whirlpools).

Để hiểu thêm về Orca bạn có thể đọc bài viết: Orca Là Gì? Tổng quan về tiền điện tử Orca

Lịch Sử Hình Thành

Orca lần đầu tiên được giới thiệu vào thời điểm 25/02/2021 là một trong các dự án đầu tiên được xây dựng trên hệ sinh thái của Solana tại thời điểm đó TVL trên Solana chỉ đang ở mức dưới $100M và Solana tại thời điểm đó đang đứng trước sự hoài nghi của toàn bộ thị trường crypto nói riêng và blockchain nói chung. Đó cũng là thời điểm các mảnh ghép đầu tiên về DeFi trên Solana đang được xây dựng như Orca, Raydium, Serum, Mango Market,...

Orca chia sẻ rất nhiều về việc tại vì sao họ lại chọn Solana để phát triển. Và sau đó là lịch sử:

• Solana tăng trưởng TVL phi mã từ mức vài chục triệu đô la đạt đến đỉnh điểm là hơn $10B tương đương mức độ tăng trưởng lên đến hàng triệu lần.
• Tương tự, Orca bằng những chiến lược khéo léo, sản phẩm thân thiện với người dùng đã tăng trưởng TVl thần kì từ 0 đạt mức cao nhất mọi thời đại là 1.37B chiếm hơn đến 13% tổng TVL trên Solana.

Con số thì không biết nói dối và những thành quả mà Orca đạt được hoàn toàn dựa trên những nổ lực của họ trong việc tiếp cận người dùng, sản phẩm khác biệt, liên tục nâng cấp, thay đổi để tốt hơn. 

Theo cảm nhận của mình thời điểm đó nếu không có sự bảo hộ của Solana dành đặc biệt cho Raydium hay Serum thì chắc chắn Orca đã trở thành AMM lớn nhất trên Solana. Đã có thời điểm TVL của Orca đã vượt mặt cả Serum điều này là điều khá đáng tiếc khi mà về độ mượt, UX-UI thì Orca đều làm tốt hơn rất nhiều so với Raydium và Serum.

Mặc dù xuất hiện chậm trễ hơn rất nhiều so với Raydium, Serum nhưng khi chính thức bước vào cuộc đua thì Orca đã thể hiện được bản lĩnh của mình.

Bên cạnh đó, đội ngũ xây dựng Orca bao gồm các thành viên nổi bật:

• Yutaro Mori: Hiện đang làm Co Founder của Orca. Yutaro từng là một kỹ sư phần mềm có niềm đam mê với Mật Mã và Tài Chính. Khi thị trường Crypto bùng nổ vào 2017 - 2018 thì Yutaro đã chứng kiến và bị thu hút bởi Crypto và Blockchain. Sau đó, Yutaro đã trở thành 1 kĩ sư fulltime crypto tại dự án UMA trước khi đến với hệ sinh thái của Solana với Orca.
• Grace Kwan: Hiện đang là Co Founder đồng thời cũng là Trưởng Bộ Phận Phát Triển sản phẩm của Orca. Grace có bằng Cử Nhân và Thạc Sỹ Khoa Học Máy Tính tại trường đại học Stanford. Sau đó, Grace từng có thời gian làm kỹ sư phần mềm tại Coursera và là designer về Ui Ux tại IDEO Tokyo. Với nhiều kinh nghiệm về phát triển Ui Ux làm tiền đề giúp cho Orca là một trong các AMM thân thiện với người dùng nhất trên blockchain của Solana.
• Bên cạnh đó Orca còn được xây dựng bưởi nhiều thành viên cốt lõi có nhiều năm kinh nghiệm trong các công ty và tập đoàn lớn như Google.

Trong quá trình xây dựng và phát triển Orca cũng đã kêu gọi thành công số tiền $18M tại vòng Series A được dẫn đầu bởi Polychain, Three Arrow Capital và Place Holder bên cạnh đó còn là Coinbase Venture, Jump Capital, Solana Venture, Sino Global Capital.

Quá Trình Phát Triển

Tiếp cận thông minh

Orca Collectibles

Chương trình đầu tiên mà Orca giới thiệu đến những người dùng cũng là 1 đợt retroactive nhưng thay vì là token như các dự án khác thì đây là một bộ sưu tập NFT mang tên "Orca Collectibles" dựa trên volume giao dịch mỗi người sẽ được nhận về những NFT khác nhau theo các mức độ hiếm khác nhau (đánh giá theo sao) như:

• Guppy (*): tổng cung là 10.000 con
• Starfish (*): tổng cung là 100.000 con
• Clownfish (**): tổng cung là 2.415 con
• Porpoise (**): tổng cung là 1.153 con
• Whale (***): tổng cung 49 con
• Hallowhale (***): tổng cung 20 con
• Killer Whale (***): tổng cung duy nhất 1 con

Tại thời điểm đó người dùng hoàn toàn có thể bán các NFT này để thu về USDC nhưng chỉ khoảng 2 tháng sau Orca đã ra mắt chương trình ra mắt staking token Orca và NFT "Orca Collectibles". Có thể nói đây là một trong các ứng dụng liên quan đến finance đầu tiên đối với các NFT trên Solana nói riêng và toàn bộ thị trường tiền điện tử nói chung tại thời điểm đó.

Người dùng sở hữu NFT có thể mang đi staking để thu về token Orca nhiều hay ít phụ thuộc vào độ hiếm của NFT mà người dùng nắm giữ. Khá buồn khi mình đã bán NFT của mình từ ngay thời điểm nhận được.

Tiếp tục là Retroactive tới người dùng 

Ngay sau khi dự án được triển khai thu hút được đông đảo người dùng thì Orca tiếp tục có retroactive cho những người dùng thực sự của dự án với volume tối thiểu là $1.000 hay cung cấp thanh khoản trên Orca và phần thưởng của mỗi người là 100 ORCA tại thời điểm đỉnh cao retroactive này có giá lên đến 2.300$ chẳng thua kém gì các retroactive đến từ các dự án DeFi top đầu.

Sự kiện Fall Festival

Tri ân tới 20 nhà cung cấp thanh khoản hàng đầu với NFT "Hallowhale" tới nay chưa có thêm. Ngoài ra, nếu trong thời gian đó trong khoảng thời gian đó nếu bạn có giao dịch trên nền tảng của Orca cũng sẽ có khả năng nhận về NFT "Clownfish" với 1.000 người may mắn nhận được.

Tạm kết, Orca trân trọng những đóng góp của tất cả các thành viên từ người dùng đến những nhà cung cấp thanh khoản rất nhiều lần từ đó mà Orca tạo ra những khách hàng trung thành với giao thức dự án. Điều này là điều vô cùng cần thiết và bản thân mình cũng nhận nhiều retroactive từ Orca cũng ghi nhớ và xài Orca hoài từ thời điểm đó vì biết đâu sẽ còn các retroactive tiếp theo trong tương lai.

Phát triển sản phẩm

Ấn tượng đầu tiên của mình với Orca đó chính là giao diện vô cùng thân thiện, dễ dùng, dễ tiếp cận và tương tác. Bên cạnh đó, Orca từ ngày ra đời  tới nay đã có rất nhiều các sản phẩm khác nhau giúp người dùng dễ dàng tiếp cận và sử dụng các dịch vụ đến từ DeFi

Thanh khoản tập trung - Whirlpool

Thông thường thanh khoản sẽ thường được cung cấp ở mức giá từ âm vô cực tới dương vô cực nhưng với Thanh Khoản Tập Trung thì các Nhà Cung Cấp Thanh Khoản sẽ có quyền cung cấp thanh khoản ở các mức giá khác nhau do họ dự đoán giá token sẽ thường xuyên giao động ở mức nào. Vì vậy, khiến giá token ở vùng giá nào đó có một lượng thanh khoản lớn từ đó giảm mức trượt giá khi người dùng tham gia swap trên các DEX.

Thanh khoản tập trung ở thời điểm hiện tại không phải AMM nào cũng có một phần là khó về mặt tech, một phần các mô hình AMM hiện tại theo hướng Uniswap v2.0 vẫn hoạt động tương đối hiệu quả. Nhưng trong tương lai khi thị trường trở lại, DeFi trở nên phổ biến hơn thì nhiều người dùng tham gia với volume lớn thì việc triển khai mô hình "thanh khoản tập trung" là điều cực kì cần thiết và các dự án đi đầu như Orca trên Solana là một lợi thế lớn.

Aquafarm

Là chuỗi chương trình triển khai Liquidity Mining giúp thu hút thanh khoản từ các user đến với Orca và tạo nên những kết qua vô cùng tích cực với dự án trong thời điểm mới bắt đầu.

Các chiến dịch thu hút thanh khoản của Orca được chia làm 2 giai đoạn với giai đoạn 1 dành cho các pool thông thường và giai đoạn 2 dành cho các pool thanh khoản tập trung. Chiến dịch dài hơn đã thu hút 1 lượng lớn thanh khoản cho Orca nhưng yếu điểm của các chương trình Liquidity Mining là việc lạm phát token lớn trong khi đó use case dành cho Orca chưa có gì nhiều ngoài gorvernance nên giá của Orca đã chia khá nhiều từ đỉnh.

Whirlpool Program Builders

Whirlpool là những pool thanh khoản tập trung. Chương trình "Whirlpool Builder Program" được thực hiện khi Orca chính thức công bố mã nguồn của whirlpool từ đó các developer có thể tham gia cải tiến, giúp có thêm nhiều giải pháp để tối ưu nền tảng hơn nữa với tổng giải thưởng lên đến $200.000

Chương trình Community Listing phiên bản Beta

Môt sản phẩm mới được cho ra mắt của Orca nếu như trước đây chỉ có developer khi tương tác với smartcontract của Orca thì mới có thể list các cặp thanh khoản nhưng bây giờ ngay cả người dùng cũng có thể listing bất kì cặp giao dịch nào trên Orca miễn là token đó là dạng SPL và có mặt trên Coingecko.

Hướng dẫn thêm cặp token trên Orca

Orca Gorvernance

Vào tháng 4/2022, Orca cho ra mắt tính năng Gorvernance nhắm giúp những Orca Holder có thể phát triển, đóng góp, cùng nhau xây dựng giao thức ngày càng tốt hơn đầu tiên sẽ là phiên bản v0. Đối với những thành viên nắm giữ hơn 100.000 Orca thì có thể tạo proposal rồi kêu gọi những đóng góp và sự ủng hộ đến từ cộng đồng để phát triển giao thức.

Smart Bar

Rất đơn giả người dùng chỉ cần nhập "1 SOL to USD" thì sẽ tự động input vào khung giao dịch. Đây cũng là tiện ích mà gần như chưa có AMM nào từng có.

Chung Tay Xây Dựng Hệ Sinh Thái Solana và cộng đồng

Điểm khác biệt của Orca với các dự án khác đó chính là những đóng góp của dự án trong việc phát triển hệ sinh thái của Solana, bên cạnh đó họ cũng có những hành động cụ thể để cải thiện tình hình môi trường, các quý phát triển giáo dục,...

Đóng góp cho Solana

Tháng 6/2021, trong Hackathon Global của Solana mang tên Solana Season Hackathon thì Orca cũng cung cấp 1 phần thưởng trị giá $52.5K cho dự án chiến thắng.

Tới tháng 3/2022, trong Hackthon Global tiếp theo là Solana Riptide thì họ cũng có giải thưởng $30K và Co Founder của dự án cũng tham gia làm giám khảo.

Đóng góp cho Môi Trường - Orca Climate Fund

Vào tháng 8/2021, quỹ Orca Impact Fund ra đời. Kể từ đó một phần phí giao dịch được gửi vào quỹ để giải quyết các vấn đề liên quan đến biến đổi khi hậu. Cho tới nay đã có $1.2M được chuyển thành USDC được chuyển qua Impact Fund bên cạnh đó $550K sẽ sớm được quyên góp cho quỹ Ocean Conservancy theo bình chọn của cộng đồng và quỹ vẫn còn $677K tại thời điểm viết bài con số đã hơn $678K.

Trong tương lai Orca Impact Fund sẽ được đổi tên thành Orca Climate Fund để đúng với tầm nhìn của dự án. Hình dung một cách đơn giản khi bạn giao dịch trên Orca 1 phần phí giao dịch của bạn sẽ được sử dụng trong hoạt động bảo vệ môi trường trên toàn thế giới. 

Đây là 1 hoạt động nhân văn mà ít dự án nào có thể làm được!

Hoạt động từ thiện với bộ sưu tập Orcanauts

Vào thời điểm cuối năm 2021, Orca quyết định phát hành 1 bộ sưu tập NFT mang tên Orcanauts với 10.000 NFT. Trong đó, 75% doanh thu hàng năm từ bộ NFT này sẽ được chuyển tới một tổ chức phi lợi nhuận để mang lại các kiến thức về tài chính cho các trẻ em trên toàn cầu và 25% còn lại sẽ được dành cho các nghệ nghĩ. Tiếp tục là một hành động rất nhân văn đến từ Orca.

Thành Quả

Tính đến thời điểm hiện tại bên cạnh Raydium và Jupiter thì Orca là một trong các AMM nổi bật nhất trong blockchain của Solana với TVL đứng trong TOP 7 của Solana với tổng Volume giao dịch và người dùng tương đối ấn tượng. Orca ghi điểm trong mắt người dùng là 1 AMM thân thiện, trượt giá thấp, tốc độ cao những hoạt động non finance cũng giúp dự án ghi điểm với người dùng.

Hướng Tới Tương Lai

Bên cạnh các sản phẩm đang hoạt động tốt thì Orca vẫn tiếp tục cho ra mắt các sản phẩm mới theo góc nhìn của mình thì Orca đang cố gắng phát triển giao thức của mình theo cả chiều ngang lẫn chiều sâu. Về chiều sâu, họ tiếp tục cải tiến AMM của họ thông qua cải thiện UX - UI, cải tiến việc cung cấp thanh khoản giúp trượt giá ngày càng thấp hơn,... Về chiều ngang họ cố gắng xây dựng thêm một số các sản phẩm như:

Your GameFi Toolkit

Đây chính là bộ công cụ Orca TypeScript SDK giúp các dự án GameFi trên blockchain của Solana dễ dàng tích hợp Orca vào nền tảng của họ thay vị phải tự xây 1 AMM riêng, tự add thanh khoản, tự boostrap thanh khoản, tự phải audit,... Theo góc nhìn của mình đây là 1 điều cần thiết cho các dự án GameFi thay vì tự mình xây dựng tất cả thì hoàn toàn có thể tích hợp để hướng đến trải nghiệm người chơi một cách mượt mà nhất.

Bên cạnh đó, trong tương lai Solana tiếp tục sẽ là miền đất hứa cho các dự án GameFi với tốc độ giao dịch nhanh và chi phí rẻ. Đừng quên StepN với Move to Earn và các bộ sưu tập NFT trên Magic Eden đã thành công tới mức nào.

Và đã có những dự án đầu tiên tích hợp sản phẩm này của Orca như Genopet, StepN còn rất nhiều dự án khác nữa đang trong quá trình tìm hiểu như Star Atlas, DefiLand, Aurory,...

Thách Thức Phía Trước

Bản thân của Orca cũng còn nhiều yếu tố cần phải cải thiện để có thể tiếp tục hoạt động và phát triển đến chu kì tiếp theo:

• Ngoài Whirlpool (Pool thanh khoản sâu) thì Orca chưa có thêm nhiều cập nhật trong việc ra mắt các sản phẩm mới cũng nhưng chưa có các lộ trình phát triển rõ ràng trong tương lai. Hầu hết là đội ngũ dự án xây dựng tới đâu là thông báo cho người dùng tới đó. Orca cần phải xây dựng thêm nhiều sản phẩm để thu hút người như có thể như Leverage Farming, Lending & Borrowing, Liquid Staking,...
• Theo Tokenterminal, với sự ảnh hưởng của thị trường đang đi xuống doanh thu của Orca cũng sụt giảm tương đối nghiêm trọng với đỉnh cao là $140K/ngày giảm xuống chỉ còn vài trăm đô/ngày thì dự án cũng cần xây dựng thêm các sản phẩm mới để có thể có thêm doanh thu thay vì phụ thuộc vào vốn của các VCs.
• Ngoài chương trình Liquidity Mining, Orca cần có thêm nhiều phương án để thu hút thanh khoản để tránh tình trạng gia tăng áp lực bán cho token Orca. Ngoài ra, dự án cần phát triển thêm use case cho token Orca giúp người dùng có thể tự tin nắm giữ token dự án.
• Multichain là tương lai của các dự án DeFi nhưng hiện tại chưa có nhiều thông tin về việc Orca sẽ phát hành trên các blockchain mới như Aptos, Celestia, Sei, Sui Blockchain,... điều đó mình nghĩ đội ngũ của Orca hoàn toàn có thể bước tiếp nếu muốn mở rộng thị phần của mình.

Tổng Kết

Bản thân mình khi viết về Orca cũng cảm thấy vô cùng đặc biệt một dự án nhân văn với cộng đồng, với người dùng, với các trẻ em còn đang gặp những khó khăn.

Orca là một trong các dự án hiếm hoi vẫn tiếp tục phát triển, cập nhật các chương trình cũng như sản phẩm mới ngay cả trong downtrend nhưng từng đó vẫn chưa đủ vì trước mặt Orca vẫn còn nhiều thách thức. Rất mong chờ Orca sẽ sớm cho ra mắt roadmap giai đoạn tiếp theo. Cùng đón chờ xem Orca - Chú Cá Voi này sẽ tiếp tục vượt qua giông bão như thế nào nhé.

Ngoài ra bạn có thể theo dõi Orca qua các kênh truyền thông sau:

• Website: https://www.orca.so/
• Twitter: https://twitter.com/orca_so
• Discord:  https://discord.com/invite/nSwGWn5KSG
• Medium: https://medium.com/@orca-so
• Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCJZ92CLhZQ5axZ3QrvCAQeA

Đặc biệt nếu bạn không giỏi Tiếng Anh thì bạn có thể tham gia trực tiếp vào cộng đồng chính thức của Orca tại Việt Nam tại đây sẽ cập nhật những thông tin nhanh nhất, mới nhất về dự án.