Giao dịch quyền chọn là một mảng tương đối kém phố biến trong thị trường DeFi. Phần lớn nguyên nhân có là bởi vì không có nhiều người thực sự hiểu quyền chọn là gì và cách thức hoạt động của các giao dịch quyền chọn.

Để giúp cho người dùng có thể tham gia vào thị trường quyền chọn và đồng thời có được một sự hiểu biết rõ ràng, Dopex đã xây dựng một chuỗi bài viết "Dopex Essentials Series" để giáo dục người dùng thông qua những kiến thức căn bản mà ai cũng cần phải biết trước khi thực hiện giao dịch quyền chọn trên Dopex.

Đây là danh sách trọn bộ các phần của Series này:

Trước khi đi vào nội dung của bài viết thì mọi người có thể tham khảo thêm những bài viết sau để có thể hiểu hơn về Option Trading và Dopex nhé!

Quyền Chọn Là Gì?

Có hai loại quyền chọn là Call Option hay quyền chọn mua, và Put Option là quyền chọn bán.

Quyền chọn mua là quyền được mua tài sản cơ sở (underlying asset) với giá thực hiện (strike price) vào ngày đáo hạn hợp đồng. Khi thực hiện lệnh call option thì đồng nghĩa là người mua quyền chọn đang cược vào trường hợp giá của tài sản cơ sở sẽ tăng lên.

Quyền chọn bán là quyền được bán tài sản với mức giá thực hiện vào ngày đáo hạn hợp đồng. Khi thực hiện lệnh put option thì đồng nghĩa là người bán quyền chọn đang dự đoán giá của tài sản cơ sở sẽ giảm xuống.

Các thông số của một hợp đồng quyền chọn bao gồm:

Tài sản cơ sở: Là tài sản mà giá của nó đang được dự đoán trong hợp đồng, ví dụ như Bitcoin.
Ngày đáo hạn hợp đồng: Ngày mà quyền chọn được thực hiện, sau ngày này, hợp đồng không còn hiệu lực.
Mức giá thực hiện: Hay có nơi gọi là giá thực thi, là giá mà người mua có quyền mua hoặc bán tài sản cơ bản khi hợp đồng đáo hạn.
Loại quyền chọn: Quyền chọn mua hoặc quyền chọn bán.
Phí quyền chọn (Premium fee): Còn được gọi theo cách khác là giá hoặc giá trị của quyền chọn. Là giá mà người mua quyền chọn trả cho người bán quyền chọn để có quyền mua hoặc bán tài sản theo giá thực hiện vào ngày hợp đồng đáo hạn.

Quyền chọn trên Dopex là quyền chọn kiểu Âu, có nghĩa là các quyền chọn chỉ được thực hiện khi hợp đồng đáo hạn, khác với quyền chọn kiểu Mỹ là có thể thực hiện quyền chọn trước thời điểm hợp đồng đáo hạn.

Động lực để bạn có thể mua một quyền chọn:

Bạn muốn hạn chế rủi ro trong khi vẫn có tiềm năng sinh lời lớn.
Bạn muốn nắm giữ một vị thế mà không phải nghĩ đến rủi ro phải cắt lỗ hoặc thanh lý vị thế.
Bạn dự đoán rằng giá của tài sản sẽ biến động mạnh, hoặc "biến động kỳ vọng" có thể sẽ tăng lên.

Động lực để bạn có thể bán một quyền chọn

Bạn muốn kiếm lời từ phí quyền chọn - premium fee.
Đến ngày đáo hạn hợp đồng, nếu không có biến động giá của tài sản cơ sở, bạn sẽ kiếm được lợi nhuận.
Bạn dự đoán rằng giá của tài sản sẽ có biến động nhẹ, hoặc "biến động dự kiến" (Implied Volatility) giảm đi. Trong đó implied volatility là một khái niệm quan trọng và sẽ được giải thích sau.
Bạn có thể kiếm lời khi thị trường đánh giá quá cao vào sự biến động giá của tài sản cơ sở trong tương lai.

Giao Dịch Quyền Chọn

Đây là cách mà giao dịch quyền chọn hoạt động:

Người bán quyền chọn "viết" (có nghĩa là tạo) các hợp đồng quyền chọn mua và quyền chọn bán. Mỗi hợp đồng quyền chọn đều có ngày đáo hạn và giá thực hiện (strike price).

Sau đó, người bán quyền chọn sẽ niêm yết các hợp đồng lên một sàn giao dịch option. Trong nhiều trường hợp, người mua quyền chọn cũng có thể đặt lệnh trên sàn giao dịch và người bán quyền chọn có thể khớp với những lệnh đó.

Chi phí để viết một quyền chọn thường được gọi là "premium". Phí premium sẽ phụ thuộc vào thời gian thực hiện hợp đồng, mức độ biến động dự kiến trên thị trường, lãi suất của ngân hàng trung ương (hay ngân hàng nhà nước, hay cục dự trữ liên bang đối với trường hợp của Mỹ) và giá của tài sản cơ sở khi viết hợp đồng.

Một Vài Thuật Ngữ Cần Lưu Ý:

In the money (ITM)

Trong một hợp đồng call option, thuật ngữ này được sử dụng để chỉ hiện tượng giá thực hiện thấp hơn giá thị trường của tài sản cơ sở.
Trong một hợp đồng put option, thuật ngữ này được sử dụng để chỉ hiện tượng giá thực hiện cao hơn giá thị trường của tài sản cơ sở.

At the money (ATM)

Đối với cả quyền chọn mua và quyền chọn bán, thuật ngữ này được sử dụng để chỉ hiện tượng giá thị trường bằng giá hiện hành của tài sản cơ sở.

Out of the money (OTM)

Trong một hợp đồng call option, thuật ngữ này được sử dụng để chỉ hiện tượng giá thực hiện cao hơn giá thị trường của tài sản cơ sở.
Trong một hợp đồng put option, thuật ngữ này được sử dụng để chỉ hiện tượng giá thực hiện thấp hơn giá thị trường của tài sản cơ sở.

Các trader muốn thực hiện call option trong khi giá thực hiện thấp hơn giá trị thị trường của tài sản cơ sở sẽ phải trả phí cao hơn đáng kể để mở hợp đồng. Điều này là do hợp đồng khi đó đang ITM (có thể hiểu nó giống như là bạn vào một vị thế và có PnL trạng thái dương ngay lập tức). Tất nhiên, không chắc chắn rằng giá thị trường của tài sản cơ sở sẽ tiếp tục tăng cao hơn giá thực hiện cho đến ngày đáo hạn hợp đồng.

Hãy xem xét ví dụ sau đây:

Giá của một Bitcoin vào đầu tháng 6 là $54.000 nhưng Mario cho rằng đến cuối tháng 7 giá sẽ cao hơn nhiều. Anh quyết định mua 10 quyền chọn với mức giá thực hiện là $54.000 và phí Premium là 0.003 Bitcoin cho mỗi hợp đồng, đáo hạn vào ngày 30 tháng 7.

Tại thời điểm Mario mua quyền chọn call option, 0.003 BTC ở mức $54.000 = $162. Giá trị của 10 quyền chọn là $1.620.

Với mỗi hợp đồng, Mario có thể mua 0.1 BTC với mức giá $54.000. Với 10 hợp đồng, Mario có thể mua tổng cộng 1 BTC tại mức giá $54.000 khi hợp đồng đáo hạn vào ngày 30 tháng 7.

Kịch bản X: Khi hợp đồng đáo hạn, giá Bitcoin là $60.000. Mario thực hiện quyền chọn mua của mình và lời $6.000 (60.000–54.000=6.000). Trừ đi phí Premium, Mario lãi ròng $4.380 (6.000–1.620=4.380).

Kịch bản Y: Khi hợp đồng đáo hạn, giá Bitcoin là $40.000. Mario quyết định không thực hiện quyền chọn mua vì vị thế đang “OTM”. Tổng cộng, Mario lỗ 1.620 USD, khoản lỗ đến từ phí Premium.

Quyền Chọn Crypto Và Quyền Chọn Truyền Thống

Khác biệt lớn nhất giữa giao dịch quyền chọn trong thị trường truyền thống với quyền chọn trong thị trường crypto là thị trường crypto thì hoạt động 24/7. Thị trường crypto cũng có mức độ biến động cao hơn, nghĩa là giá có xu hướng tăng hoặc giảm mạnh hơn so với thị trường truyền thống.

Tính biến động cao lại là đồng nghĩa là tiềm năng sinh lời cao hơn cho các nhà giao dịch chuyên mua quyền chọn, vì biến động cao thì chênh lệch giữa giá thực hiện và giá thị trường của tài sản cơ sở sẽ có khả năng lớn hơn.

Giới thiệu về Dopex

Dopex là một giao thức quyền chọn phi tập trung nhằm mục đích tối đa hóa tính thanh khoản, giảm thiểu tổn thất cho người viết quyền chọn và tối đa hóa lợi nhuận cho người mua quyền chọn một cách thụ động.

Bài viết này được thực hiện dựa trên sự kết hợp giữa Dopex & Hak Research