Vào tối ngày 13/3/2024 bản cập nhật Dencun trên mạng lưới Ethereum đã diễn ra thành công một cách tốt đẹp. Đây là một bản cập nhật lớn dành cho Ethereum và có tính ảnh hưởng trực tiếp đến các Layer 2 trên mạng lưới Ethereum. Với EIP 4844 và sự xuất hiện của Blob Data thay cho Call Data phí giao dịch của các Layer 2 trên mạng lưới Ethereum đã rẻ đi rất nhiều và phí giao dịch trên các Layer 2 được cho là yếu tố duy nhất còn lại khiến cho người dùng gặp rào cản khi tham gia trên các mạng lưới này.
Vậy sau bản Dencun Upgrade các Layer 2 đã có những sự thay đổi như thế nào thì mọi người cùng mình tìm hiểu qua bài viết cập nhật Layer 2 hậu nâng cấp Dencun Upgrade.
Update Dencun Đã Tác Động Những Gì?
Đầu tiên và nổi bật nhất chúng ta có thể kể đến việc phí của các Layer 2 trên Ethereum đã được giảm một cách rõ rệt.
Cả 2 loại phí giao dịch này đều cho thấy mức giảm rõ rệt, nó rơi vào giảm hơn đến 10 lần trước sự kiện nâng cấp Dencun. Đây rõ ràng cho thấy những tín hiệu lạc quan cho các Layer 2 khi giờ đây chi phí cho các giao dịch đã không con là rào cản. Lượng phí cho các giao dịch trên Optimism chỉ còn $0.03, trên Arbitrum thì là $0.006.
Với các dự án ZkRollup thì Starknet chứng kiến một mức giảm rõ rệt khi trước Update chi phí giao dịch sẽ giao động trung bình từ $2-$5 tuy nhiên sau khi triển khai Dencun thì con số này chỉ còn lại là $0.01-$0.04. zkSync với những sản phẩm liên quan tới mảng thanh toán, nổi bật với Paymaster thì phí giao dịch cũng giảm đi đáng kể khi giờ đây phí giao dịch trên mạng lười chỉ rơi vào $0.02-$0.03.
Rào cản đã bị loại bỏ, vậy tình hình hoạt động của các Layer 2 đã diễn ra như thế nào trong 1 tháng vừa qua sau khi Dencun diễn ra thành công? Cùng mình phân tích phía bên dưới nhé.
Cập Nhật Layer 2: Bóng Tối Bao Trùm Hậu Nâng Cấp Dencun Upgrade
Arbitrum ổn định trước sự nổi dậy của Bitcoin Ecosystem
Arbitrum hiện tại đang là một trong những Layer 2 có hệ sinh thái nổi bật nhất so với các dự án cùng mảng hiện tại. Với đầu tàu là GMX một trong những Perp DEX hàng đầu hiện tại trên hệ và cả thị trường đang làm điểm đến của rất nhiều Trader yêu thích bộ môn Long/Short.
Trong hơn 1 tháng qua TVL của Arbitrum chứng kiến một sự giảm nhẹ khi TVL giảm từ $3.335B được ghi nhận vào ngày 13/3/2024 xuống còn $2.703B vào ngày 21/4/2024. Điều này có thể được lí giải khi giá ETH giảm từ mốc $4000 xuống còn $3100 theo tình hình chung của thị trường, và lượng ETH trong hệ vẫn được giữ ở mức ổn định trong 1 tháng vừa qua xấy xỉ 850.000 ETH. Tuy nhiên với việc sự chú ý đang được đổ vào Bitcoin Halving, các dự án trên Bitcoin như giao thức Runes Protocol Mainnet và các dự án được triển khai bằng giao thức này đang chiếm trọn Spotlight thì việc Arbitrum giữ được dòng tiền trong hệ sinh thái là một điều đáng ghi nhận cho đội ngũ phát triển.
Trước đó dưới tác động của Short-term Incentive Program TVL của Arbitrum đã đi từ $1.8B vào cuối tháng 10/2023 và đạt đỉnh ở mốc $3.335B vào ngày 13/3/2024. Giai đoạn triển khai Incentive cũng là giai đoạn rất đẹp của thị trường khi Bitcoin đã phá ATH kéo theo một bầu không khí tích cực lên toàn bộ các Altcoin. ETH cũng chạm mốc $4000 sau khi tăng gần 100% từ mốc $2200 ở giai đoạn đầu năm.
Khi nhìn vào bảng trên ta sẽ thấy được tổng quan về toàn bộ những thông số trên mạng lưới Arbitrum:
- Lượng địa chỉ ví hoạt động đã tăng từ 164.568 lên đến 326.63 địa chỉ. Đây là một dấu hiệu tích cực cho thấy các hoạt động trên mạng lưới đang diễn ra một cách rất đều đặn và sôi nổi.
- Các chỉ số như phí được trả từ người dùng, lợi nhuận Onchain đều giảm là bằng chững của việc Update Dencun đã thành công như thế nào khi lượng phí trên các Layer 2 giờ đây đã không còn là rào cản.
Các hoạt động liên quan đến chuyển tiền là những hoạt động được tương tác nhiều nhất trên Arbitrum trong 30 ngày qua. Trong 10 Contract được tương tác nhiều đã có đến 3 hợp đồng liên quan đến LayerZero, các hoạt động DeFi xuất hiện nhiều nhất ở Vertex và GMX, 2 sàn giao dịch phái sinh phi tập trung hàng đầu trên hệ sinh thái Arbitrum.
DeFi cũng là chiến lược mà Arbitrum chọn để làm nơi thu hút dòng tiền từ người dùng vậy nên dễ hiểu khi các hoạt động diễn ra trên mạng lưới đều xoay quanh các DEX, sàn phái sinh.
Hiện tại thị trường ngoài Bitcoin Ecosystem đang thu hút dòng tiền thì còn một ngách khác là ReStaking cũng đang thu hút rất nhiều tiền đổ vào để Farm Point từ các nhà đầu tư vậy nên có lẽ hệ sinh thái Arbitrum sẽ có những điểm chững lại trước khi có sự tăng trưởng trở lại trong tương lai khi giờ đây các hoạt động DeFi đang không có quá nhiều sự chú ý từ cộng đồng.
Base bùng nổ doanh thu nhờ MemeCoin
Trái ngược với Arbitrum thì Base chọn một chiến lược khác để phát triển hệ sinh thái đó là SocialFi và dạo gần đây chúng ta thấy MemeCoin cũng rất phổ biến trên mạng lưới.
TVL của Base đã chứng kiến sự tăng trưởng rõ rệt khi tăng từ mốc $696M vào ngày 13/3/2024 tới $1.6B trong hơn 40 ngày vừa qua. Đây có thể nói là sự tăng trưởng rõ ràng, mạnh mẽ và nhanh nhất kể từ khi Base ra đời.
Native Dex Aerodrome trên Base đã có sự tăng trưởng TVL hơn 100% trong 1 tháng vừa qua và cán mốc $779M (chiếm gần 50% TVL trên Base) vào ngày 21/4/2021. Nếu tính từ 14/3 thì sự tăng trưởng về TVL của Aerodrome đã hơn 200% trong vòng hơn 40 ngày.
Liên tục tung ra các gói Incentive cho sản phẩm của mình, các Pool thanh khoản trên Aerodrome đang là cục nam châm hút tiền từ người dùng đổ sang Farm. Đây cũng là một trong những yếu tố thúc đẩy DEX này trở thành nơi có TVL lớn nhất trên hệ Base.
Mạng lưới Base có mức lợi nhuận luôn luôn nhỉnh hơn so với các đối thủ Layer 2 khác kể từ sau cập nhật Dencun. Mức lợi nhuận trên được tính dựa trên số tiền từ phí Gas thu được trừ đi cho lượng tiền cần thiết để gửi và xác thực các giao dịch trên mạng lưới Ethereum. Lợi nhuận trong tháng 3 của mạng lưới Base rơi vào con số hơn $16M, đây thực sự là một con số rất lớn so với các mạng lười khác và trong bối cảnh phí giao dịch đã được giảm đi rất nhiều => Các hoạt động trên mạng lưới đang diễn ra rất đông vui.
Theo Dune:@sealaunch các cặp Volume trên các sàn DEX như UniSwap, PancakeSwap, BaseSwap trên Base tăng vọt là nhờ vào sự bùng nổ của MemeCoin. Volume của các cặp như DEGEN-WETH, FOMO-WETH, BRETT-WETH và rất nhiều Memecoin khác luôn có đứng ở Top các cặp giao dịch với Volume đều tăng mạng trong 30 ngày qua.
Sự xuất hiện của DEGEN với DegenChain và con sóng MemeCoin đã mang lại một làn gió mới cho hệ sinh thái. Theo số liệu từ growthepie.xyz số lượng giao dịch liên quan tới các hoạt động DeFi trong vòng 30 ngày qua trên mạng lưới Base chiếm tới 69.13% => Tác động rất rõ ràng và tích cực của MemeCoin trên hệ sinh thái.
Dencun đã làm giảm phí giao dịch đi rất nhiều từ đó tạo thuận lợi cho việc các đội phát triển Deploy các MemeCoin, người dùng cũng thoải mái hơn khi giờ đây phí giao dịch không còn là rào cản. Khác với định hướng phát triển của Optimism khi OP tập trung vào phát triển cơ sở hạ tầng cho hệ sinh thái Superchain, Arbitrum cũng tập trung phát triển mũi nhọn DeFi và tầm nhìn Arbitrum Orbit thì Base bắt trend rất nhạy khi Solana còn đó, một minh chứng cho việc dùng Meme để thu hút và giữ chân dòng tiền đến với hệ sinh thái.
Một điều đặc biệt nữa là các hoạt động liên quan tới SocialFI trong 1 tháng vừa qua chỉ chiếm con số 0.56%, điều làm mình khá bất ngờ khi SocialFi trước đây luôn được xem là mũi nhọn trên hệ sinh thái Base. Vào ngày 29/4/2024 FiendTech sẽ tung ra bản V2 với nhiều tính năng mới, cùng với sự phát triển không ngừng của Farcaster thì mình kì vọng trong thời gian tới SocialFi sẽ nóng trở lại và tạo thêm nhiều dấu hiệu tích cực hơn cho hệ sinh thái Base ở mũi nhọn này. Thêm vào đó nữa là sự ra mắt Token của Lenster cũng sẽ là ngòi nổ cho cơn sóng SocialFi quay trở lại.
Base cũng là một hệ sinh thái không bị ảnh hưởng nhiều từ các số liệu ảo thông qua việc người dùng đến mạng lưới săn Retroactive. Nó vẫn có nhưng không quá nhiều, vậy nên các giao dịch được ghi nhận trên đây cũng chứng minh rằng mạng lưới Base đang có cơ hội kiếm tiền cho người dùng từ đó tạo ra các hoạt động giao dịch rất sôi nổi và tăng trưởng một cách bền vững trên Base.
Các dự án Zk-Rollup không cho thấy sự lạc quan
StarkNet "hết cứu"
zkSync và Starknet là 2 dự án lớn trong mảng này. Tuy nhiên đến thời điểm hiện tại hệ sinh thái của cả 2 đang cho thấy một dấu hiệu đáng báo động sau Update Dencun. Đầu tiên chúng ta hãy nhìn vào các thông số trên Starknet.
Trong 1 tháng vừa qua TVL của tất cả các dự án trên Starknet đồng loạt chứng kiến sự giảm đi, ít thì 10% nhiều thì lên tới 40% với Nostra là dự án có TVL cao nhất hệ thì trong 1 tháng qua cùng cho thấy sự sụt giảm tới 20%.
Lượng địa chỉ hoạt động trên mạng lưới hằng ngày cũng rất lèo tèo chỉ rơi vào trung bình 26.000 địa chỉ ví. Điều này một phần đến từ việc hệ sinh thái từ trước giờ không có quá nhiều dự án để hút dòng tiền từ người dùng, cũng không có quá nhiều đợt Incentive nào đáng kể. Phần còn lại đến từ sự bất mãn của cộng đồng sau sự kiện Airdrop có phần thiếu tôn trọng, công bằng đối với người dùng sớm ủng hộ dự án, điều này làm cho hệ sinh thái của Starknet không có người dùng, các dApp chất lượng thì không có.
Thậm chí nếu có bất kì một dApp nào muốn triển khai trên hệ sinh thái Starknet đều phải đối mặt với rào cản công nghệ khi Cairo VM không phải là một ngôn ngữ lập trình phổ biến, rào cản thứ 2 là chả có một giao thức nào muốn xây dựng trên một hệ sinh thái không có người dùng.
Việc hệ sinh thái ảm đạm còn bị Moody là DEV của Ekubo - AMM DEX trên StarkNet, cũng là dự án có TVL lớn thứ 2 toàn hệ phải viết "tâm thư" nói về việc mạng lưới đang phát triển chậm và cần phải có những cải thiện để làm xoa dịu cộng đồng.
Trong Proposals Moody nói việc ít người dùng khiến cho các dự án trong hệ chịu nhiều ảnh hưởng. Số lượng Volume trên Eukubo rất thấp do ít người dùng, APR đến từ Incentive từ DeFi Spring Incentive quá thấp so với các mạng lưới khác, ông cũng đề cập đến việc cần làm xoa dịu đi các người dùng sớm bằng việc phân bổ Airdrop một cách hợp lý để khiến cho StarkNet trở thành nơi mà người dùng lẫn nhà phát triển muốn để tài sản trên đó. Lại là câu chuyện Airdrop và cộng đồng, lần này có vẻ sức mạnh của cộng đồng đã được chứng tỏ một cách mạnh mẽ.
Back at Starknet used for engagement farming stage.
— Abdel 全快 Zenkai (@dimahledba) April 14, 2024
Bullish.
At least our 8 users will be happy with incoming stuff like Block STM, Cairo native, stwo, ZK sharding etc.
Imagine what 8 users can do with all this power.
We are so back. https://t.co/qKHTwQnun2
Gm to our 8 users and 10 daily tx
— Starknet (@Starknet) April 15, 2024
Joke aside, always DYOR, you can easily find all the real metrics related to Starknet on @0xvoyageronline and @StarkscanCo! pic.twitter.com/wZmiixtA3D
Cùng thời điểm Proposal của Moody được đăng tải thì trên Twitter lúc bấy giờ mọi người truyền tay nhau mọt bức hình ghi nhận mạng lưới StarkNet chỉ có 8 người dùng một ngày. Chưa rõ tính chính xác của số liệu trên nhưng cộng đồng tỏ ra rất rất hả hê với thông số trên và nó được lan tỏa một cách mạnh mẽ.
Trong khi đó trang chủ của StarkNet và các cộng sự cốt cán như Abdel cũng lên bài "combat" ngược lại với bức ảnh trên mang tính thách thức và thái độ vẫn rất tự mãn với công nghê của mình. Việc này chỉ làm tồi tệ thêm tình trạng chung cho hệ sinh thái StarkNet và cũng nói lên được việc hành xử mang tính hơi "trẻ con" của các thành viên trong StarkNet. Trước đó StarkNet cũng đã dính lùm xùm khi gọi những người Farm Airdrop là E-Beggar (Ăn xin online).
Thực sự thì với thái độ ngạo mãn, hệ sinh thái không có gì nổi bật, DEV liên tục khịa với cộng đồng thì dù Update Dencun có biến phí mạng lưới trên StarkNet thành Zero Gas đi chăng nữa thì người dùng vẫn rất khó để quay lại hệ sinh thái này một lần nữa.
zkSync cũng không chứng kiến sự lạc quan
Sau cập nhật Dencun TVL và Volume trên zkSync chứng kiếm sự sụt giảm mắc cho phí Gas đã được giải quyết. TVL ở mốc $186.31M và Volume ở mốc $115.58M vào ngày 13/3/2024 tuy nhiên đã có sự giảm khi TVL hệ chỉ còn $159.68M và Volume ở mốc 56.45M vào ngày 22/4/2024.
Các dự án lớn trong hệ như SyncSwap chứng kiến dòng tiền rời khỏi trong 1 tháng vừa qua, ZeroLend thì dậm chân tại chỗ, Maverick với TVL trên zkSync trong 1 tháng vừa qua chứng kiến sự sụt giảm -20.3% hiện tại TVL chỉ còn %5.36M.
Các hoạt động DeFi vẫn chiếm thị phần lớn so với các hoạt động khác trên mạng lưới với SyncSwap làm đầu tàu. Tuy nhiên trên zkSync vẫn chưa thực sự có bất kì một dApp nào nổi bật và mang lại cơ hội đầu tư cho cộng đồng.
Phần lớn sự phát triển của họ gắn liền với hoạt động tham gia săn Retroactive từ cộng đồng tuy nhiên cũng đã hơn 1 năm Farming nên việc những thông số TVL chững lại và có xu hướng giảm cũng là dễ hiểu. Chưa kể các hệ sinh thái khác như các Layer trên Bitcoin, Blast, Solana đều đang có những chiến lược cũ thể để hút dòng tiền vậy nên hệ sinh thái của zkSync đã không còn quá hấp dẫn.
Nếu nói không quá thì các mảnh ghép trong zkSync cũng đang khá "chán" giống bên StarkNet và nếu họ không muốn đi vào vết xe đổ của StarkNet thì đợt Airdrop sắp tới đây phải thực sự công bằng. Dev zkSync cũng liên tục tung ra hint về việc ra mắt Token tuy nhiên cũng đã hơn 2 tháng và nó đang làm người dùng mất kiên nhẫn và nếu cứ tiếp tục như vậy sự mất kiên nhẫn đó có thể chuyển qua phẫn nộ và sự rời bỏ mạng lưới là điều hoàn toàn có thể xảy ra.
Tính năng mà zkSync đang rất tự hào đó là PayMaster khi giúp người dùng có thể trả phí Gas một cách linh hoạt bằng nhiều loại Token nhưng nếu không có một cơ hội kiếm tiền rõ ràng nào thì việc linh hoạt Token để trả phí giao dịch là điều khó có thể xảy ra.
Linea chứng kiến nhiều dấu hiệu tích cực
Đầu tiên không thể phụ nhận rào cản trước đây của Linea là phí giao dịch. Mạng lưới không chỉ chậm mà còn mắc khi phí trung bình phải trả cho 1 giao dịch rơi vào $2.5-$5, đây là con số tương đối cao so với một Layer 2. Sau Dencun con số chỉ còn $0.02-$0.06 cho 1 giao dịch.
Linea từ lúc phát triển đến hiện tại đã tung ra rất nhiềm Campaign để thúc đẩy mạng lưới từ Testnet với rất nhiều Quest trên Galxe và khi triển khai Mainnet như Linea Voyage DeFi, Linea Park, Verified Linea POH, Linea Surge...
Rõ ràng sau Dencun TVL của hệ đã tăng từ $96.11M lên tới $246.68M vào ngày 22/4. Con số này tăng lên được giải thích một phần như sức hút của dự án TOP 2 mảng Restaking hiện tại - Renzo với TVL rơi vào $3.2B. Khi Renzo triển khai trên mạng lưới Linea và Linea cũng ra Quest trong Linea Surge với chi tiết nhiệm vụ yêu cầu người dùng Restake tối thiểu 0.101 ETH vào Renzo trên mạng lưới Linea bắt đầu sau ngày 17/4, ai Restake trước 17/4 đều được nhận EARLY ADOPTERS. Người dùng Restake càng nhiều, càng lâu thì sẽ nhận được càng nhiều LXP. TVL của Renzo trên mạng lưới Linea cũng đã tăng hơn 2000% trong 1 tháng qua, chi tiết hơn con số bắt đầu đi từ $0 vào ngày 15/3 đến 22/4 là $169.37M trên mạng lưới Linea.
Ngoài Renzo đóng góp vào TVL trên mạng lưới Linea chúng ta còn có ZeroLend - Giao thức Lending Multinchain với TVL trên Linea một tháng qua cũng tăng tới hơn 12000%, một con số khủng khiếp. TVL của giao thức trên Linea cũng đi từ $855 vào ngày 12/3 đến $105.84M vào ngày 22/4, khiến Linea trở thành mạng lưới có số tiền được gửi lên lớn nhất trong 5 Chain mà ZeroLend hoạt động.
Ngoài 2 giao thức MultiChain hệ sinh thái Linea đang có 2 Native dApp đó là Mendi Finance và Lynex cũng có được những tín hiệu tích cực khi trong 1 tháng vừa qua dóng tiền đổ vào 2 dự án cũng là khá tốt.
Nhìn chung thì TVL của Linea đang có những thông số tích cực tuy nhiên khi nhìn sâu hơn ta thấy mạng lưới vẫn không có quá nhiều điều đặc biệt để thu hút người dùng. Renzo thì được FOMO bởi câu chuyện vừa săn Airdrop Restaking vừa làm Quest Linea Surege. Còn vì sao TVL ZeroLend tăng ư? 55.38% TVL của ZeroLend đến từ ezETH đây là một dạng Liquid Restaking Token được phát hành từ việc Restake ETH và các dạng phái sinh ETH vào Renzo Protocol.
Điều này đồng nghĩa với việc người dùng khi làm Linea Surge thì làm 1 vừa ăn được Airdrop từ Renzo, Linea, EigenLayer và cả ZeroLend. Nó có lợi cho người dùng tuy nhiên nó cũng nói lên 1 sự thật đáng buồn là hệ sinh thái Linea vẫn chưa có những dự án thật sự chất lượng để kéo người dùng qua để tham gia và kiếm lợi nhuận. Gần đây nhất chúng ta có MemeCoin FOXY là một trong những đồng coin khá nổi tuy nhiên có vẻ FOXY vẫn chưa làm được quá nhiều điều cho hệ sinh thái Linea.
Optimism hệ sinh thái đứng yên
Một dự án nổi bật khác sử dụng công nghệ Optimistic Rollup là Optimism cũng không chứng kiến quá nhiều sự khởi sắc trong các hoạt động trên hệ sinh thái. TVL của Optimism đi ngang sau 1 tháng Update Dencun diễn ra.
Lượng địa chỉ ví hoạt động hằng ngày, số lượng giao dịch đều phần lớn là đi ngang và không có quá nhiều yếu tố đột biến. Các dự án dẫn đầu hệ sinh thái như Synthetix, Velodrome đều không có quá nhiều nổi bật trong 1 tháng vừa qua, có lẽ với tầm nhìn Super Chain thì cơ sở hạ tầng cũng như lợi ích của liên minh này đang được đội ngũ Optimism ưu tiên trong thời điểm hiện tại.
Quan Điểm Cá Nhân
Rõ ràng trước khi Dencun diễn ra người người nhà nhà đều cho rằng phí giao dịch sẽ là nút thắt cuối cùng cho việc người dùng đổ lên hệ sinh thái các Layer 2 trên Ethereum để tham gia tìm kiếm lợi nhuận nhưng sau 1 tháng thực tế đã chứng minh "đời không như là mơ".
Tứ đại thiên vương bao gồm Optimism, Arbitrum, StarkNet, zkSync Era đều rơi vào những hoàn cảnh khác nhau. Trong khi câu chuyện của Optimism là tầm nhìn SuperChain, Arbitrum là hệ sinh thái Arbitrum Orbit thì có lẽ đội ngũ của họ đang tập trung vào những mục tiêu như vậy. Các thông số trên 2 mạng lưới này không có quá nhiều khác biệt mặc dù phí đã rẻ đi rất rất nhiều. Đội ngũ OffChain Labs giờ đây còn cả XAI - Layer 3 Gaming vẫn được chật vật tìm cho mình một chỗ đứng trong thị trường GameFi vốn đã có quá nhiều đối thủ mạnh, và khi nguồn lực của OffChain Labs bị phân bổ ra nhiều như vậy thì có lẽ hệ sinh thái Arbitrum cần "nghỉ ngơi" thêm một thời gian nữa trước khi trở lại một cách mạnh mẽ.
Nhìn qua 2 anh lớn bên Zk Rollup chúng ta thấy một sự nhàm chán, tẻ nhạt trong hệ sinh thái. StarkNet thì khỏi phải nói khi ngay cả nhà phát triển trong chính hệ sinh thái còn kêu ca về việc ì ạch của mạng lưới, dự án thì lên "Combat" với cả người dùng trên Twitter, không ai chịu thua ai, dApp thì không có quá nhiều tính sáng tạo. zkSync thì sau làn sóng đổ xô đi săn Retroactive thì câu chuyện bây giờ là làm sao để giữ được lượng tiền ít ỏi đang có trong hệ vì ngay cả khi phí giảm thì các hoạt động trong hệ sinh thái cũng không có quá nhiều sự sôi nổi.
Base là điểm sáng trong các Layer 2 khi đã tận dụng thành công phí rẻ và học tập Solana trong câu chuyện Meme Coin từ đó tạo ra sự tích cực cho mạng lưới và sự phát triển ấy vẫn chưa có dấu hiệu nguội lại. Blast với mô hình Native Yield, câu chuyện Airdrop, Paradigm đầu tư, các dự án trong hệ sinh thái cũng chất lượng và cách họ làm vui cả người mới lần người cũ đang là một trong những thế lực mới trên các Layer 2. Mọi người có thể đọc chi tiết hơn về tình hình hệ Blast tại đây.
Các Layer 2 khác như Mantle vẫn đang có những bước đi rất vững chắc và đáng chú ý mặc dù vẫn thiếu đi một yếu tố bủng nổ. Linea thì vẫn với câu chuyện Airdrop của mình với rất nhiều Quest được tung ra mỗi tuần.
Các Layer 2 hiện tại không phải là một Narrative được nhắc đến nhiều trong cộng đồng và cũng không tạo được quá nhiều sự FOMO so với khoảng thời gian Q1-Q2 năm 2023. Một phần giờ đây với sự lên ngôi của Bitcoin Layer 2, Runes Protocol, sự trở lại của Ordinals, BRC20, Solana Ecosystem, và cơn sóng Farm Airdrop khổng lồ mang tên EigenLayer và những người bạn đã vô tình "cướp" mất đi sự chú ý từ cộng đồng đối với các Layer 2.
Dencun thành công là một tin tốt, nhưng qua đây chúng ta cũng thấy được phí giao dịch không phải là tất cả mà quan trọng là trên mạng lưới đó có cơ hội nào cho người dùng hay không. Nó cũng chỉ ra rằng cuộc chơi bây giờ đang rất khốc liệt, không chỉ phải cạnh tranh với Layer 2 khác mà còn là các Narratives khác của thị trường. Sẽ còn rất nhiều điều phải làm phía trước nếu các Layer 2 trên Ether muốn dành lại thị phần của mình, tiền trong thị trường thì vẫn thế nhưng Trend thì nhiều hơn, đây sẽ là một bài toán hóc búa để thu hút được dòng tiền và dự án nào giải được sẽ có được bước tiến rất lớn cho tương lai sau này.
Mình không biết Ethereum ETF Spot được duyệt có giúp các Layer 2 nhận thêm được sự chú ý hơn hay không tuy nhiên không thể chỉ dựa vào các tin Update lớn của Ethereum để mong có được sự chú ý từ cộng đồng, bản thân các Layer 2 cũng phải tự thân vận động nếu muốn có một tương lai dài hơi trong thị trường Crypto đầy khắc nghiệt này.
Tổng Kết
Dencun đã thành công và giờ đây các Layer 2 đã có phí giao dịch rẻ hơn trước rất nhiều. Tuy nhiên không phải mạng lưới nào cũng tận dụng được hết lợi thế này, nó đói hỏi nhiều hơn thế đặc biệt trong bối cảnh hiện tại khi thị trường ngày càng được giãn nở, rất nhiều ngách chưa được khai phá vì thế nên để chiếm thị phần các Layer 2 cần phải sáng tạo hơn nữa trong trận chiến này để thành công.
Mong rằng thông qua bài viết cập nhật Layer 2: Bóng tối bao trùm hậu nâng cấp Dencun Upgrade thì mọi người sẽ có thêm những góc nhìn khách quan về các dự án Layer 2.
💁 Disclaimer: Tất cả bài viết của Hak Research được cung cấp với mục tiêu là chia sẻ kiến thức và không được xem là lời khuyên đầu tư.
- Vì Sao GameFi & Pixels Chưa Thể Bùng Nổ? - May 5, 2024
- TOP 5 Dự Án AI Không Thể Bỏ Qua - May 2, 2024
- Cập Nhật Layer 2: Bóng Tối Bao Trùm Hậu Dencun Upgrade - April 27, 2024