Hệ sinh thái Arbitrum đang trải qua một nốt trầm khá sâu khi số lượng Active Users, Transactions, TVL,... đều đang giảm từ thời điểm Arbitrum Layer 2 ra mắt ARB và công bố Airdrop tới người dùng. Vậy có thật sự hệ sinh thái Arbitrum đang trải qua một giai đoạn chán nản sau khi bùng nổ trong mùa hè vừa qua thì mọi người cùng mình tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé.
Để hiểu hơn về bài viết này, mọi người có thể tham khảo một số tài liệu dưới đây:
Tổng Quan Các Chỉ Số On-chain Trên Arbitrum
Số lượng tổng quan về các địa chỉ ví & transaction
Arbitrum đang trải qua những ngày tháng ảm đạm nhất từ thời điểm Arbitrum Foundation công bố ra mắt Native Token ARB. Tính tới thời điểm hiện tại, số lượng transactions mỗi ngày trên Arbitrum chỉ rơi vào khoảng 600K. Con số này bằng với thời điểm của mạng lưới giai đoạn tháng 11/2021 và tháng 2/2023. Không chỉ vậy mức giảm này tương đương khoảng gần 80% và đây có thể nói là một con số báo động dành cho mạng lưới Arbitrum.
Số lượng transactions hàng ngày trên mạng lưới Arbitrum theo arbiscan.io
Số lượng transtions giảm dần theo thời gian cũng đến từ việc số lượng các địa chỉ mới trên Arbitrum cũng đang có dấu hiệu chậm lại bởi vì người dùng không còn nhiều động lực để di chuyển lên hệ sinh thái Arbitrum. Trong tháng 7/2022, Arbitrum mới chỉ có thêm khoảng 100K địa chỉ ví mới trên mạng lưới, con số này cũng rất thấp nếu so với giai đoạn đầu năm.
Rõ ràng, trong thời gian sắp tới Arbitrum cần thêm rất nhiều sức bật từ bản thân mạng lưới với các nâng cấp hay từ chính các dự án trong hệ sinh thái của mình.
Việc suy giảm người dùng không chỉ diễn ra trên mạng lưới của Arbitrum Nitro mà còn cả mạng lưới Arbitrum Nova. Tính đến hiện tại, Arbitrum Nova cũng chưa có những sự đóng góp rõ ràng vào bức tranh chung của toàn bộ hệ sinh thái Arbitrum khi số lượng transactions mà mạng lưới Nova tại ra chỉ bằng khoảng 1/5 so với Nitro hay lượng người dùng của Nova cũng chỉ bằng 1/4 so với Nitro.
Tổng kết: Tất cả các chỉ số đều thể hiện rằng người dùng và mức độ hoạt động của người dùng đang có sự suy giảm tương đối nghiêm trọng trên mạng lưới Arbitrum.
Các Cập Nhật Xung Quang Arbitrum & Arbitrum Foundation
Nâng cấp bằng chứng giao dịch
06/08/2023: Arbitrum đã chính thức giới thiệu phiên bản nâng cấp tiếp theo của Fraud Proof mà họ đang sử dụng với nâng cấp BOLD. Với BOLD, Arbitrum hướng đến một mạng lưới Layer 2 bảo mật và phi tập trung không chỉ vậy BOLD cũng sẽ hỗ trợ nâng cấp mạng lưới khi giảm thiểu độ trễ trong việc đưa dữ liệu về lưu trữ trên Layer 1.
Có thể nói đây là một bước tiến lớn đối với Arbitrum nói riêng và các dự án trong mảng Optimistic Rollup nói riêng. Trong bối cảnh, Optimism và các OP Chain còn chưa có Fraud Proof để sử dụng & vẫn đang trong quá trình nghiên cứu Cannon thì Arbitrum đã có cập nhật tiếp theo cho bằng chứng giao dịch của mình. Điều này chứng tỏ về mặt công nghệ Arbitrum đang tạo ra một khoảng cách khá xa với các nền tảng Layer 2 còn lại trên thị trường đặc biệt là Optimism.
Chính thức triển khai Arbitrum Ambassador Program: Phase 1
Arbitrum Foundation đã chính thức công bố 2 giai đoạn chính với chương trình Ambassador của Arbitrum bao gồm:
- Giai đoạn 1: Các câu lạc bộ và sinh viên của các trường đại học. Đang diễn ra.
- Giai đoạn 2: Cá nhân (Cộng đồng + Kĩ thuật). Dự kiến triển khai vào quý 3/2023.
Giai đoạn 1 của Ambassador Program đã chính thức được diễn ra với các thành viên được tham gia là một câu lạc bộ hoặc một nhóm sinh viên sẽ tham gia đóng góp phát triển xung quanh Arbitrum như xây dựng nội dung, tổ chức ác sự kiện do Arbitrum Foundation tài trợ, đề xuất các sáng kiến để nhận tài trợ, đóng góp cho việc phát triển hệ sinh thái,...
Một số những lợi ích khi trở thành Ambassador của Arbitrum bao gồm:
- Đại diện cho Arbitrum trong khu vực, cộng đồng.
- Làm việc với các giao thức lớn nhất hệ sinh thái.
- Tìm hiểu và học hỏi các kiến thức về Layer 2 với các kĩ sư đầu ngành.
Chú ý: Hiện tại, Hak Research đang hỗ trợ Arbitrum Foundation tìm kiếm những câu lạc bộ sinh viên của các trường đại học có hứng thú, tìm hiểu và học hỏi về công nghệ Blockchain, Crypto và đặc biệt là Layer 2 để tham gia vào chương trình Ambassador Program. Nếu các bạn có hứng thú thì liên hệ trực tiếp với đội ngũ của Hak Research nhé.
Chính thức triển khai Arbitrum Foundation Grants
Arbitrum Foundation đã thúc đẩy Grants đầu tiên với mục tiêu thủ đẩy tăng trưởng, phát triển hệ sinh thái Arbitrum thông qua các khoản tài trợ (grant) phù hợp với các đối tác liên quan tới giáo dục.
Ngay từ bây giờ các dự án trong hệ sinh thái của Arbitrum nói chung bao gồm Nova và Nitro có thể xây dựng các đề xuất để xin grant từ phía Arbitrum Foudation để phát triển giao thức nói riêng và hệ sinh thái Arbitrum nói chung.
Những đề xuất đáng chú ý trên Arbitrum DAO
Sau khoảng thời gian đầu giông bão, Arbitrum DAO đã bắt đầu đi vào vận hành một cách trơn tru hơn trước rất nhiều và đã cùng nhau thống nhất một số đề xuất nổi bật như sao:
- Không thông qua đề xuất dành 1.5M ARB cho Camelot trong vòng 6 tháng để triển khai Liquidity Mining. Điều này là hoàn toàn đúng dắn khi Camelot gần như không tạo ra Volume giao dịch trên hệ sinh thái Arbitrum.
- Thông qua đề xuất bầu cử Security Council để gia tăng tính an toàn, bảo mật và minh bạch cho mạng lưới Arbitrum.
USDC Native đã có mặt trên Arbitrum
USDC Native đã có mặt trên hệ sinh thái Arbitrum, đây là phiên bản USDC được phát hành chính bởi Circle. Phiên bản cũ của USDC khi được di chuyển là USD.e sẽ dần dần được loại bỏ. Lợi ích lớn trong việc phát hành trực tiếp USDC trên Arbitrum đó chính là việc hạn chế các rủi ro về tương tác cross - chain và phân mảnh thanh khoản.
Không chỉ dừng lại ở đó với việc CCTP của Circle cũng sẽ giúp việc di chuyển tài sản qua lại giữa Ethereum & Arbitrum một cách dễ dàng, nhanh chóng và không mất thời gian phải chờ đợi như trong quá khứ.
Hệ Sinh Thái Ảm Đảm Của Arbitrum
GMX 2.0 không được cộng đồng chú ý
Sau một khoảng thời gian dài nghiên cứu và phát triển, GMX cũng đã chính thức tung ra phiên bản GMX V2 với những cải tiến đột phát để loại bỏ toàn bộ những vấn đề của V1 bao gồm:
- Cho phép hỗ trợ nhiều loại tài sản hơn nữa trên GMX với mô hình Isolated Market.
- Giảm phí giao dịch để cạnh tranh trực tiếp với dYdX, Kwenta, Vertex Protocol,...
- Giới thiệu thêm một số loại phí mới giúp giao thức trở nên công bằng hơn.
Mọi người có thể đọc chi tiết về GMX V2 tại bài viết Đánh Giá GMX 2.0: Những Sự Thay Đổi Nhằm Lật Đổ dYdX để có thêm góc nhìn chi tiết về GMX V2. Tuy nhiên, ngay cả khi một trong những nền tảng Perp DEX lớn nhất thị trường và nền tảng DeFi lớn nhất trên hệ sinh thái Arbitrum ra mắt phiên bản hoàn toàn mới thì cũng không nhận được sự quan tâm của cộng đồng.
Ngay sau khi truyền khai tuy không thành công trong việc viral trên các kênh mạng xã hội nhưng dòng tiền của người dùng bắt đầu được luân chuyển từ V1 qua V2. Ở thời điểm hiện tại tuy mới triển khai chưa đầy một tháng nhưng đã có tới 9 tài sản mới được triển khai trên GMX V2 với lượng thanh khoản tương đối khiêm tốn.
Tài sản | Pool thanh khoản V1 | Pool thanh khoản V2 |
---|---|---|
Ethereum (ETH) | $117M | $7.86M |
Bitcoin (BTC) | $119M | $4.4M |
Chainlink (LINK) | $3.9M | $1.7M |
Arbitrum (ARB) | $3.9M | $937K |
Uniswap (UNI) | $3.4M | $312K |
Wrapped SOL | - | $184K |
Dogecoin (DOGE) | - | $136K |
XRP (XRP) | - | $83K |
Litecoin (LTC) | - | $74K |
Có thể thấy rằng, thực sự thì GMX V2 đã giải quyết được bài toán lớn nhất trong V1 đó chính là về số lượng các tài sản được hỗ trợ và phí giao dịch. Tuy nhiên, đã có nhiều tranh cãi xảy ra cho rằng GMX V2 gây ra phân mảnh thanh khoản bởi vì trong V1 chỉ sử dụng duy nhất 1 pool nhưng V2 thì sử dụng các pool riêng biệt cho mỗi loại tài sản (Isolated Pool).
Theo góc nhìn của mình thì quan điểm đó là hoàn toàn chính xác tuy nhiên với mỗi sự thay đổi hay nâng cấp cần phải có sự đánh đổi. Rõ ràng việc chấp nhận nhiều loại tài sản khác nhau làm cho việc các tài sản mới được thêm vào sẽ có tính rủi ro cao hơn so với các tài sản ban đầu chính vì vậy cần phải có một biện pháp phòng ngừa cho tương lai. Việc tách thành các Isolated Pool khác nhau giúp cho nếu một loại tài sản gặp vấn đề thì sẽ không ảnh hưởng tới các Pool thanh khoản khác. Mô hình này trước đó đã được chứng mình trong mảng Lending & Borrowing.
Bên cạnh đó, thanh khoản cũng sẽ di chuyển về đúng nơi cần nó chứ không phải phân bổ đều. Bài toán này đã chứng minh thành công đâu đó trong phiên bản Uniswap V3 với trọng tâm là thanh khoản tập trung. Với mình, hãy để cho thị trường tự vận hành và quyết định thanh khoản sẽ tập trung ở đâu?
Treasure DAO: Vẫn loay hoay phát triển
Tổng quan về Treasure DAO
Tính tới nay đã có đến 11 tựa game được phát hành trên nền tảng của Tresure DAO, tuy nhiên hầu hết các tựa game chỉ lôi cuốn người chơi trong giai đoạn ban đầu rồi từ đó giảm dần theo thời gian, thậm chí một vài tựa game chỉ có một vài người chơi mới như Smolverse, Knights of the Ether, Bridgeworld, Realverse,... Hiện tại, chỉ có The Beacon là đâu đó giữ được sức hút với người chơi.
Chưa một trò chơi nào có thể giữ được tốc độ phát triển sau vài tháng phát hành. Bên cạnh sự thán phục về việc Treasure DAO thật sự là một BUILDER trong hệ sinh thái Arbitrum nói riêng và toàn bộ thị trường Crypto nói chung nhưng chúng ta không thể phủ nhận rằng: "Các trò chơi của Tresure DAO không có sức hấp dẫn người dùng về trung và dài hạn".
Thực tế chỉ ra rằng, Treasure DAO đã lựa chọn một hướng đi với một Native Token duy nhất và được coi là một chiến lược dài hạn và chắc chắn nó sẽ không gây sự FOMO đến từ cộng đồng mặc dù vẫn là một tựa game Play to Earn. Vấn đề quan trọng nhất bây giờ của Treasure DAO là phải xây dựng được một tựa game thật sự chất lượng về tất cả các yếu tố về đồ hòa, game play, cốt truyện,...
Tương tự như Arbitrum & GMX V2 thì hiện nay Treasure DAO không còn nhận được sự quan tâm đông đảo đến từ cộng đồng. Có lẽ phải một thời gian rất lâu nữa thì Treasure DAO mới có thể trở lại và điểm nhấn chắc chắn phải là một tựa game thật sự khác biệt.
Trải nghiệm khi chơi trên game trên Treasure DAO
Tựa game Mighty Action Heroes mới ra mắt trên Treasure DAO
Tựa game mới nhất được phát hành trên Treasure DAO chính là Mighty Actions Heroes một tựa game sinh tồn tương tự như Thetan Arena. Theo góc trải nghiệm cá nhân mình thấy game chơi khá mượt, hình ảnh tốt, gameplay đơn giản tuy nhiên bởi vì game đơn giản quá nên chơi được một vài trận là cảm thấy khá ngán và muốn ngừng lại.
Tuy nhiên, Mighty Actions Heroes là một bước tiến khá lớn về đồ họa so với các tựa game trước đây mặc dù không thể so sánh với các tựa game truyền thống. Rõ ràng, Treasure DAO còn rất nhiều việc phải làm nếu như họ muốn tập trung làm game.
Một số những nâng cấp không được để ý nhiều
Với việc GMX V2 hay cả sự phát triển của Treasure DAO không được quan tâm nhiều thì những dự án bên trong dù có nâng cấp, thay đổi hay ra mắt sản phẩm mới không nhận được sự quan tâm của cộng đồng cũng là điều dễ hiểu. Thời gian qua, một số các dự án có nâng cấp trên Arbitrum bao gồm:
- Vesta V2: Ra mắt nhiều tính năng mới hướng tới việc gia tăng tính thanh khoản cho Stablecoin VST thông qua VSTA Staking Module, VST LP Module hay công bố khung lãi suất mới.
- Camelot V3: Camelot cũng chính thức triển khai phiên bản V3 với trọng tâm là Thanh Khoản Tập Trung. Liệu với V3 thì Camelot có thể cạnh tranh sòng phẳng với Trader Joe hay Uniswap.
- NFTPerp V2: Chưa có quá nhiều thông tin nhưng đây cũng là sự thay đổi mạnh mẽ để từ Perp DEX đầu tiên cho các tài sản NFT.
- Pendle Wars giữa Equilibria và Penpie cũng không nhận được sự chú ý nhiều từ cộng đồng.
Không chỉ vậy một số dự án trên Arbitrum cũng đã bị tấn công điển hình như:
- Rodeo Finance - nền tảng Leverage Yield Farming đã bị tấn công và hacker đã lấy từ $88K ETH từ dự án. Rodeo mới được triển khai khá thành công trên Camelot nhưng đã gặp vấn đề khi mới triển khai sản phẩm.
- Steadefi cũng gặp vấn đề khi bị lộ key và đã làm mất một phần tiền của người dùng trên giao thức. Hiện tại, Steadefi có đặt ra 10% tổng tiền bị mất cho Hacker nếu hoàn trả lại cho giao thức 100% tổng giá trị tài sản.
Giải Pháp Để Arbitrum Quay Trở Lại Đường Đua
Nâng cấp mạng lưới để cân bằng về khả năng mở rộng
Tính đến thời điểm hiện tại khi người dùng trên mạng lưới Arbitrum giảm dần phí giao dịch trên Arbitrum cũng giảm dần. Tuy nhiên mức phí giao dịch trên Arbitrum cần phải giảm hơn nữa không chỉ là để cạnh tranh trực tiếp với Optimism mà còn lài cải thiện trải nghiệm của người dùng trên nền tảng. Orbit là bản cập nhật tiếp theo sau Nitro dự kiến diễn ra vào thời điểm cuối năm 2023.
Bản cập nhật Orbit không chỉ dừng lại ở việc cải thiện khả năng mở rộng trên Arbitrum mà còn cung cấp thêm các nguồn lực cho các nhà phát triển trên Arbitrum khi hỗ trợ thêm nhiều ngôi ngữ lập trình trong đó có Rust - một trong những ngôn ngữ phổ biến nhất trên thị trường Crypto hiện nay chỉ sau Sodility.
Bên cạnh Orbit, Cancun Upgrade tới đây với EIP 4844 sẽ mang lại một mức phí giao dịch rẻ hơn rất nhiều so với hiện tại có thể đưa phí giao dịch trên các Layer 2 về mức khoảng $0.05 như Vitalik từng dự đoán và chia sẻ.
Hệ sinh thái cần những làn gió mới
Rõ ràng, GMX đã làm rất tốt nhiệm vụ của mình trong thời gian đầu nhưng so với thị trường thì GMX đang có phần hụt hơi. Hệ sinh thái cần các dự án mới và chất lượng để nắm bắt các xu hướng lớn đang và sẽ xảy ra như LSDfi, NFTFi, SocialFi hay RWA. Ở thời điểm hiện tại LSDfi mới chỉ có Pendle xuất hiện trên hệ sinh thái Arbitrum còn thiếu rất nhiều các nền tảng LSDfi khác về mảng CDP, Index, Liquid Staking,...
Rõ ràng, các dự án trên Arbitrum có thể chuyển mình để tham gia vào xu hướng LSDfi như:
- Vest Finance - nền tảng CDP có thể hỗ trợ wstETH (stETH trên Arbitrum) và nhiều LST khác. Nhưng Vesta Finance lại đang chật vật trong việc giữ peg cho Stablecoin VST của mình.
- Dopex có thể mở rộng sản phẩm cho các LST. Về bản chất LST không có nhiều rủi ro về depeg nhưng khi thị trường có những biến động bất ngờ thì người dùng cũng cần một nền tảng để có thể hedge vị thế của mình.
- Camelot, Trader Joe có thể mở rộng để tập trung cho các LST.
Một số các dự án NFTFi cũng đang được xây dựng trên Arbitrum như NFTPerp nhưng chưa có những kết quả nổi bật. Tóm lại hệ sinh thái Arbitrum giai đoạn đầu năm đầy những trải nghiệm lí thú thì tới thời điểm hiện tại đã trở nên tương đối nhàm chán và cần có sự thay đổi mạnh mẽ.
Incentive vẫn chưa được triển khai
DAO Airdrop từ Arbitrum Foundation vẫn chưa được triển khai mạnh mẽ và rộng rãi trên toàn bộ hệ sinh thái. Mình cũng không rõ các dự án đang chờ đợi điều gì để có thể triển khai. Có thể:
- GMX đợi phiên bản V2 đi vào hoạt động ổn định.
- Treasure DAO chờ đợi một tựa game đủ sức mạnh.
- Dopex chờ đợi sản phẩm thiên về rDPX dự kiến sẽ ra mắt khoảng cuối tháng 8.
Rõ ràng, các dự án trên hệ sinh thái Arbitrum đang timing điều gì đó để có thể cùng nhau triển khai incentive. Tuy nhiên, incentive cũng chỉ giúp hệ sinh thái bùng nổ lại, nếu nhưu lúc đó hệ sinh thái chưa đủ đa dạng thì chắc chắn dòng tiền cũng sẽ rời đi khi incentive cạn kiệt.
Rõ ràng, giai đoạn hiện tại Arbitrum phải tập trung vào nội lực của mình chính đó là công nghệ và hệ sinh thái.
Tổng Kết
Arbitrum và hệ sinh thái đang trải qua những ngày tháng tương đối ảm đạm. Liệu Arbitrum có thể quay lại đường đua trong hệ sinh thái sắp tới?
💁 Disclaimer: Tất cả bài viết của Hak Research được cung cấp với mục tiêu là chia sẻ kiến thức và không được xem là lời khuyên đầu tư.
- Venice Là Gì? Tổng Quan Về Tiền Điện Tử Venice - February 13, 2025
- RedStone Giới Thiệu Tokenomics Của RED - February 13, 2025
- Hậu Solayer Airdrop, Chúng Ta Nên Phân Bổ SOL Vào Đâu? - February 13, 2025