Hệ sinh thái Arbitrum đã có nhiều sự thay đổi trong thời gian gần đây tuy nhiên hệ sinh thái Arbitrum đã không còn quá bùng nổ như thời điểm đầu năm 2023. Vậy hệ sinh thái Arbitrum trong một tháng qua đã có những sự thay đổi tích cực như thế nào thì mọi người cùng mình tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé.

Để hiểu thêm về bài viết này, mọi người có thể tham khảo một số bài viết dưới đây:

• Arbitrum Nova Là Gì? Hướng Tới Social & Gaming Trên Arbitrum
• Arbitrum Orbit Là Gì? Tổng Quan Về Tầm Nhìn Layer 3 Của Arbitrum
• Arbitrum (ARB) Là Gì? Tổng Quan Về Tiền Điện Tử Arbitrum
• Hệ Sinh Thái Arbitrum: Incentive Đã Tới & Liệu Arbitrum Có Bùng Nổ Trong Tháng 5

Trong bài viết cập nhật hệ sinh thía Arbitrum, chúng ta sẽ đi qua một số các lộ trình như sau:

• Cập nhật on-chain trên các hệ sinh thái Arbitrum Nitro và Arbitrum Nova.
• Cập nhật những hoạt động của Arbitrum DAO hay Offchain Labs.
• Cập nhật những hoạt động đầu tiên trên Arbitrum Orbit.
• Cập nhật hệ sinh thái Arbitrum Nitro sau một tháng hoạt động.

Cập Nhật Chỉ Số On-chain Trên Arbitrum

Số lượng tổng quan về các địa chỉ ví & transaction

Có thể thấy rằng lượng transactions trên hệ sinh thái Arbitrum Nitro không có sự biến động quá nhiều trong thời gian một tháng qua, lượng trans rơi vào khoảng từ 700K - 1M mỗi ngày, con số này vẫn cao hơn  trên Optimism rất nhiều 300K - 500K mỗi ngày. Điều này cũng tương đối dễ hiểu khi mà thời gian vừa qua thị trường Crypto có nhiều FUD khiến các nhà đầu tư gần như nằm im bất động.

Nhìn sang Arbitrum Nova, số lượng transaction không có sự biến động lớn chỉ xoay quanh khoảng 200K mỗi ngày. Có thể nói rằng Arbitrum Nova mằc dù đã được ra đời từ tháng 6/2022 nhưng tới nay sau khoảng 1 năm phát triển thì chưa có những dấu hiệu bùng nổ. Khả năng cao các dự án về mảng Gaming, Social hay NFT sẽ lựa chọn phát triển trên Arbitrum Orbit (Layer 3) thay vì Arbitrum Nova.

Bridge từ Ethereum qua Arbitrum (ngược lại) vẫn là một con số đáng nể. Nếu như mọi người từng đọc bài mình mình cập nhật về hệ sinh thái Arbitrum trong tháng 5 là Hệ Sinh Thái Arbitrum: Incentive Đã Tới & Liệu Arbitrum Có Bùng Nổ Trong Tháng 5 thì chúng ta sẽ có một số những con số biết nói như sau:

Có thể thấy rằng, thị trường crypto thời gian qua đã có những biến động tiêu cực với những tác động của SEC đến toàn bộ thị trường khi mà SEC liên tục kiện cả Coinbase lẫn Binance US. Nên việc thị trường suy giảm cũng là điều dễ hiểu nhưng trong các hệ sinh thái thì TVL Bridge của hệ Arbitrum giảm ít nhất trong đó đối thủ lớn nhất của Arbitrum là Optimism đã có mức giảm lên đến gần 80%.

Rõ ràng, mặc dù dòng tiền có dấu hiệu rút về Ethereum nhưng Arbitrum vẫn là nơi lưu trữ phần lớn dòng tiền của thị trường hiện tại.

Cập Nhật Các Thông Tin Về Arbitrum Foundation

Ra mắt Proposals AIP - 1.1 và AIP - 1.2

AIP - 1.1 sẽ có những cập nhật liên quan tới Lockup, Budget và Transparency bao gồm:

• 7% dành cho việc quản lý, phát triển Arbitrum sẽ được mở khóa dần dần trong vòng 4 năm. Tức là sẽ có 0.5% được sử dụng luôn tại thời điểm TGE.
• Minh bạch hóa các chương trình phát triển Arbitrum và hệ sinh thái đi kèm với đó là chi phí cho công việc.
• Tất cả các phần thưởng dành cho các dự án có sáng kiến phát triển đều được chi trả bằng native token ARB thay vì việc bán ARB để trao cho dự án Stablecoin.
• Tất cả những chi tiêu của quỹ đều phải được minh bạch và rõ ràng với cộng đồng.

Bên cạnh đó, AIP - 1.2 cũng có một số các cập nhật về Foundation và DAO Gorvernance. Cả hai đề xuất đều nhận được phản ứng tích cực từ phía cộng đồng và đều đang được ủng hộ gần như 100% bởi các đơn vị lớn như Treasure DAO, Olimpio.eth, Griff Green, ChainLinkGod và nhiều dự án khác.

Ra mắt thông tin chi tiết về Arbitrum Stylus

Trong bài viết mới nhất về bản nâng cấp tiếp theo của Arbitrum Nitro là Arbitrum Stylus thì đội ngũ phát triển Offchain Labs đã đề cập chi tiết hơn tới bản nâng cấp này và điều quan trọng là đã xác định thời điểm nâng cấp dự kiến là cuối năm 2023.

Một số các cập nhật nổi bật trong Arbitrum Stylus có thể kể đến như:

• Phí giao dịch trên Arbitrum Stylus sẽ rẻ hơn và tốc độ giao dịch cũng sẽ nhanh hơn nhiều lần so với Arbitrum Nitro thông qua việc tối ưu call data và EIP 4488.
• Hỗ trợ thêm nhiều ngôn ngữ lập trình mới bao gồm C, C++ và Rust. Giúp các nhà phát triển có nhiều sự lựa chọn khi xây dựng các dự án trên hệ sinh thái Arbitrum.
• Xây dựng thêm một máy ảo song song với EVM để hỗ trợ các ngôn ngữ lập trình mới. Các dự án được triển khai bằng Rust sẽ nhanh và tiết kiệm hơn nhiều lần so với Sodility.

Về Arbitrum Stylus mọi người có thể tham khảo chi tiết trong bài viết Arbitrum Stylus Là Gì? Tất Tần Tật Về Bản Cập Nhật Arbitrum Stylus. Có thể nói rằng, bên cạnh Ethereum có EIP 4844 là bước ngoặt cho toàn bộ thị trường Layer 2 thì Stylus có thể là bước ngoặt cho toàn bộ hệ sinh thái Arbitrum, giúp Arbitrum thực sự tách TOP hơn nữa so với khoảng cách hiện nay với Optimism, zkSync hay StarkNet. 

Có vẻ như cho đến khi công nghệ ZKP hoàn thiện hay các zkEVM bắt đầu mở rộng thì lúc đó Arbitrum đã có một hệ sinh thái vững chắc và rất khó để rút dòng tiền từ hệ sinh thái Arbitrum

Ra mắt nền tảng Layer 3 đầu tiên

15/06/2023: Offchain Labs đã giới thiệu tới cộng đồng dự án XAI - là một Blockchain Gaming thế hệ mới được xây dựng trên công nghệ Layer 3 của Arbitrum là Arbitrum Orbit. Một số các điểm nổi bật của Blockchain Gaming này bao gồm:

• Đơn giản hóa quá trình thiết lập tài khoản và ví để người dùng có thể dễ dàng tham gia.
• Phí giao dịch ở mức phí thấp nhất để khiến người dùng không còn bận tâm về nó.
• Xai sẽ tập trung vào khả năng mở rộng để giải quyết vấn đề một cách triệt để trên Ethereum.

Arbitrum cho ra mắt Arbitrum Orbit vào thời điểm tháng 2/2023 tới tháng 6/2023 thị họ có nền tảng Layer 3 đầu tiên thực sự thì về mức độ nổi bật thì không thể nào sánh bằng việc Coinbase xây dựng và phát triển Base trên nền tảng Superchain của Optimism. Tuy nhiên, cả hai nền tảng này đang chạy đua trong việc mở rộng hệ sinh thái và tầm nhìn của mình. Một cuộc chiến đáng mong chờ trong dài hạn.

Cập nhật về Incentive trên Arbitrum

Rõ ràng chúng ta đang ngóng đợi những giao thức nhận được nhiều ARB nhất từ DAO như GMX, Treasure DAO, Uniswap, Sushiswap,... thực hiện chương trình Liquidity Mining để thu hút thanh khoản trên thị trường nhưng thực tế điều này vẫn chưa diễn ra.

Tuy nhiên, mình vẫn lưu ý mọi người nên theo dõi sự kiện này để tìm kiếm các cơ hội đầu tư, Yield Farming, Staking, Lending & Borrowing, Trading,... để kiếm thêm ARB từ các giao thức. Bên cạnh đó, sẽ có nhiều giao thức không sử dụng cho LM mà sử dụng cho trường hợp khác có thể tác động trực tiếp giá native token.

Cập Nhật Hệ Sinh Thái Arbitrum

Tổng quan về toàn bộ hệ sinh thái Arbitrum

TVL của toàn bộ hệ sinh thái Arbitrum vẫn đang ở mức tương đối cao nhưng đang có những dấu hiệu giảm sau khi đạt đỉnh vào đầu tháng 5/2023, tuy nhiên mức giảm này không nghiêm trọng . Mức TVL hiện tại của Arbitrum tương đương với mức đỉnh cao trong chu kì tăng trưởng vừa qua. Các vị trí dẫn đầu vẫn vô cùng quen thuộc với những cái tên như GMX, Uniswap V3, Radiant Cpaital, Stargate Finance và AAVE V3.

Một chỉ số vô cùng quan trọng đó là lượng Stablecoin trên Arbitrum vẫn đang ở mức cao là $1.8B tương đương với TVL hiện tại, con số này cao gấp 3 lần so với đối thủ Optimism.

Treasure DAO: Nitendo được xây dựng trên HST Arbitrum

Tất cả các chỉ số on-chain trên hệ sinh thái Treasure DAO đều đang thể hiện không tích cực khi mà số lượng người dùng active, số lượng người dùng mới, volume giao dịch trên Trove,... đều đang ở vùng cực kì thấp. Một số trò chơi vẫn giữ được sức hút như Bridgeworld, Realmverse, Battlefly hay The Beacon. Bên cạnh đó, có nhiều trò chơi đã gần như không có người dùng như Tales of Elleria, The Lost Donkeys,...

Các trò chơi vẫn giữ chân được người dùng thường là các trò chơi luôn có sự thay đổi, nâng cấp và đổi mới bản thân ví dụ như The Beacon. Đơn giản như lần đầu mình trải nghiệm The Beacon thì nó quá khó đối với mình và mình đã phải bỏ cuộc sau vài lần thử. Nhưng trong lần tiếp theo The Beacon trở nên dễ dàng hơn và nó cũng làm mình hào hứng hơn.

Theo mình thấy việc có game vẫn duy trì được người dùng hay các dự án game gần như không còn người chơi cũng là diều dễ hiểu trong một hệ sinh thái sẽ có dự án thành công cũng như thất bại. Treausre DAO đang lựa chọn cách xây dựng một mô hình bền vững thay vì các mô hình Play to Earn đã quá phổ biến nhưng rất nhanh sụp đổ. Bởi vì lựa chọn một hướng đi bền vững nên cuộc cách mạnh của Treasure DAO sẽ cần nhiều thời gian để thành công.

Chú ý: 100% các tựa game trên Treausre DAO đều bị sụt giảm người chơi, các dự án giữ chân được người dùng là một số lượng người trung bình nhất định.

GMX: Không động tĩnh sau thời gian dài

GMX trong thời gian vừa qua không có nhiều sự thay đổi, có thể thấy rằng GMX đã và đang trên đường tới với phiên bản V2 của mình. Trên GMX Proposals, chúng ta có thể thấy 2 đề xuất đầu tiên cho V2 đã thành công nhưng đã cách đây khoảng 2 tháng và vẫn chưa có thêm một đề xuất nào mới. Khả năng chúng ta vẫn sẽ còn thấy một số các đề xuất như:

• Đưa 10% phí giao dịch về GMX DAO hoặc đưa vào các hoạt động Marketing, Audit,... để phát triển giao thức.

Có thể nói rằng, GMX chỉ còn 1 - 2 đề xuất nữa là sẽ chính thức nâng cấp lên phiên bản V2 nhưng không rõ lí do vì sao mà một trong những đề xuất cuối cùng vẫn chỉ đang nằm ở mục thảo luận mà chưa lên kệ mặc dù hầu hết các bình luận đều đồng ý về việc trích một phần phí cho những hoạt động khác.

Có lẽ chính điều này đã có sự tác động ít nhiều lên nền tảng GMX như:

• Về Volume giao dịch trên tuần thì Kwenta đã vượt qua GMX trong tuần qua, một phần lớn lí do là Kwenta đang sử dụng OP làm incentive trong khi GMX có lẽ đang chờ đợi phiên bản V2.
• Lượng Trading Volume trên nền tảng cũng có dấu hiệu bắt đầu giảm từ khoảng giữa tháng 4 với trung bình $3B mỗi tuần hiện tại xuống chỉ còn chưa đến $1B. Điều này cũng tác động ít nhiều đến thanh khoản trên GMX.
• Lượng thanh khoản trên GMX cũng có phần hao hụt nhưng không ảnh hưởng quá lớn tới giao thức.

Có lẽ điều đáng kì vọng với GMX nhất ở thời điểm hiện tại đó chính là phiên bản nâng cấp v2 với nhiều loại tài sản hơn cũng với chương trình incentives để thu hút người dùng quay lại nền tảng và hệ sinh thái Arbitrum.

Trader Joe - Đến muộn nhưng sức ảnh hưởng mạnh mẽ

Trong thời điểm đầu tháng 6, Trader Joe đã chính thức giới thiệu tới cộng đồng sản phẩm mới là Auto Pool. Với Auto Pool, quá trình cung cấp thanh khoản của người dùng trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Auto Pool sẽ hoạt động theo một số các bước cơ bản như sau: 

• Bước 1: Người dùng gửi tài sản của mình vào trong Pool.
• Bước 2: Auto Pool sẽ tự động chia tài sản thành các loại tài sản khác nhau để cung cấp thanh khoản.
• Bước 3: Khi người dùng rút tiền thì nhận về phần tài sản ban đầu và các phần thưởng tích lũy đi kèm.

Có thể thấy rằng Auto Pool sẽ làm cho người dùng không cần đau đầu trong việc cung cấp thanh khoản. Đặc biệt Auto Pool sẽ không thu phí người dùng khi gửi hoặc rút tiền. Hiện tại, Auto Pool đã hoạt động cho cặp ETH - USDC trên mạng lưới Arbitrum.

Camelot - Tiếp tục triển khai IDO

Có thể nói rằng về Volume giao dịch (24h) tại thời điểm viết bài, Camelot thua rất xa những nền tảng đầu tiên như Uniswap với gần $100M, Trader Joe dù gia nhập hệ sinh thái Arbitrum muộn nhất $14.42M, Curve Finance với $6M trong khi đó Camelot chỉ có khoảng $2.2M thua khoảng 50 lần so với Uniswap. 

Tuy nhiên, Camelot vẫn đâu đó giữ được sức hút với mảng Launchpad của mình khi mang các dự án vẫn tiếp tục triển khai và thu hút được 100% số tiền mình mong muốn từ cộng đồng. Một số các giao thức triển khai Launchpad thành công trên Camelot thời gian gần đây như Lexer Markets, Rodeo Finance, Penpie, Sector Finance,...

Một số nhận định cho hệ sinh thái Arbitrum

Một nút trầm cần thiết cho một hệ sinh thái non trẻ vẫn còn rất nhiều các động lực tăng trưởng trong tương lai. Một số điều mọi người cần chú ý với hệ sinh thái Arbitrum bao gồm:

• Bản cập nhật Stylus được thực hiện vào cuối 2023.
• Arbitrum Orbit với tầm nhìn Layer 3, có thể nói nếu như EIP 4844 không giải quyết dứt điểm được vấn đề về mở rộng cho Layer 2 thì Layer 3 sẽ có rất nhiều đất để phát triển.
• Các dự án nắm một lượng lớn incentive ARB vẫn chưa có động thái tung ra, ngay khi các dự án cùng nhau triển khai incentive thì đó sẽ là một cơ hội lớn cho các nhà đầu tư.

Có thể thấy rằng Arbitrum là nền tảng Layer 2 đang đi đầu về mảng công nghệ cũng như hệ sinh thái và mình tin tưởng Arbitrum sẽ tiếp tục duy trì được vị thế này trong một khoảng thời gian dài nữa trước khi công nghệ ZKP của zkSync hay StarkNet hoàn thiện.

Tổng Kết

Arbitrum đang đi vào giai đoạn khá trầm lắng sau một thời gian dài bùng nổ, điều này là cần thiết để thanh lọc hệ sinh thái với các dự án không chất lượng. Động lực tăng trưởng của Arbitrum vẫn còn rất dài phía trước và mọi người có thể sử dụng thời gian này để tiếp tục quan sát tìm kiếm những dự án tiềm năng.