Hệ Sinh Thái Near Protocol: Hệ Sinh Thái Đang Dậm Chân Một Chỗ?

Hệ sinh thái của Near Protocol đang đứng trước nhiều lựa chọn để phát triển mũi nhọn như DeFi, công nghệ zk, AI hay xu hướng web3. Tuy nhiên, có vẻ đứng trước quá nhiều lựa chọn có vẻ như đội ngũ phát triển đang bị đóng băng bởi vì chưa thể quyết định đâu sẽ là điều mà họ sẽ tập trung phát triển trong thời gian sắp tới. 

Trong bài viết lần này mọi người cùng mình điểm qua các điểm chính như sau:

• Phân tích chỉ số on-chain về sức khỏe của blockchain Near Protocol.
• Những điểm sáng trên hệ sinh thái Near Protocol.
• Near Protocol đang bị loạn trong việc chọn định hướng phát triển.

Chỉ Số On-chain Của Hệ Sinh Thái Near Protocol

Số lượng các địa chỉ mới

Có thể thấy rằng trong giai đoạn cuối năm khi thị trường đi xuống và có nhiều thông tin cực kì tiêu cực nhưng có thể thấy rằng mức độ tăng trưởng của Near Protocol vẫn cao hơn mức trung bình (mình đang lấy Ethereum làm mức trung bình và cơ bản vì tính đến hiện tại Ethereum đâu đó đang ở giai đoạn bão hòa nếu hệ sinh tháii nào có mức độ tăng trưởng thấp hơn Ethereum thì hệ sinh thái đó đang phát triển kém. Tuy nhiên, mức độ đăng trưởng của Near Protocol vẫn chưa bằng các Layer 2 như Arbitrum hay Optimism điều này cho thấy mức độ phát triển của người dùng trên nền tảng của Near Protocol mới chỉ dừng lại ở mức khá.

Mức độ này giúp ta không phải quá tiêu cực nhưng cũng không thể lạc quan về hệ sinh thái của Near Protocol trong thời gian vừa qua.

Các chỉ số về các địa chỉ và hợp đồng thông minh

Bên cạnh đó số lượng tài khoản hoạt động hàng tuần của Near Protocol đã có sự tăng trưởng mạnh bắt đầu tư thời điểm tháng 9/2022. Giải thích cho điều này đó chính là việc Sweat - dự án đi theo xu hướng Move to Earn, bắt đầu được mainet trên hệ sinh thái Near Protocol.

Bên cạnh đó, số lượng các hợp đồng thông minh hoạt động hàng ngày đã lập đỉnh trong năm 2022 và sau đó giảm dần nhưng gần đây chỉ số này đang có dấu hiệu tăng trưởng trở lại.

Về Total Value Locked (TVL)

Để nhận xét về TVL của Near Protocol và Aurora chúng ta có thể đưa ra một số nhận định như sau:

• Tính đến thời điểm viết bài thì TVL của Near Protocol đứng ở vị trí thứ 27 với $81M và Aurora ở vị trí thứ 29 với $70M. Tổng của cả Near Protocol và Aurora rơi vào khoảng $150M tương đương với vị trí thứ 19. Với vị trí này Near Protocol chỉ xếp trên một số hệ sinh thái như Celo, EOS, Cardano, Ronin, Aptos,... nhưng lại xếp dưới những hệ như Klaytn, Algorand, Kava, Canto, Cronos, Fantom, Mixin,...
• Trong 1 tháng qua khi thị trường hồi phục nhưng TVL của Near Protocol chỉ tăng khoảng 13% không bằng Ethereum, bên cạnh đó Aurora gần như không có sự tăng trưởng. Điều này cho thấy không có dòng tiền đổ vào DeFi của Near Protocol, việc hệ sinh thái có tăng trưởng đến từ việc altcoin tăng trưởng.

Bên cạnh đó, về mảng NFT thì Near Protocol không có mặt trong những blockchain có các hoạt động NFT nổi bật.

Về TVL của Rainbow Bridge

TVL của Rainbow Bridge - cây cầu 2 chiều kết nối giữa Ethereum và Near Protocol thì vẫn hoạt động tương đối tốt so với Fantom nhưng lại thua thiết rất nhiều so với các nền tảng Layer 2 hiện có như Arbitrum hay Optimism.

Cập Nhật Hệ Sinh Thái Near Protocol Thời Gian Qua

Về đội ngũ Near Foundation và những cập nhật kĩ thuật

11/02/2023: Near Foundation thông báo về việc sẽ tham gia sự kiện ETH Denver. Trong sự kiện sẽ có một vài các hoạt động liên quan tới Near Protocol như sau:

• Trong sự kiện sẽ có hackathon do Near Foundation do Near cũng các bên kết hợp tổ chức sẽ có người của Near Protocol và Aurora hỗ trợ các developers.
• Sẽ có nhiều chủ đề về chính Near Protocol và Aurora như: Appchain Economic, Cross-chain giữa Near và Aurora, Lộ trình phát triển của Near Protocol, Private Sharding, Blockchain AI, Near Ecosystem,...

Sự kiện này sẽ có đầy đủ Illia Polosukhin - Co Founder của Near, Marieke Flament - CEO của Near Foundation, Alex Shevchenko - CEO của Aurora và nhiều thành viên cấp cao trong Near Foundation. Ngoài ra, Near cũng tổ chức một sự kiện hackathon mang tên Near Social với tổng giá trị giải thưởng là $5.000 và 1.000 NEAR. 

Về kĩ thuật thì ở thời điểm hiện Near Protocol vẫn đang trong giai đoạn 1 của NightSharde được triển khai từ tháng 9/2022. Tính đến thời điểm đã có một số kết quả tương đối khả thi như số lượng node tham gia xác thực trên mạng lưới đã đạt con số trên 200, tuy nhiên số lượng node trực tuyến của Near đã trải qua một thời gian dài không có sự tăng trưởng.

Ở thời điểm hiện tại, Near Foundation cũng không cung cấp bất kì thông tin nào về việc NightSharde sẽ có tổng cộng là bao nhiêu phase và bao giờ thì hoàn thành. So với lộ trình phát triển ban đầu được đề ra thì đội ngũ Near Foundation đang chưa làm được nhưng gì mà họ từng cam kết.

Trong bài viết cập nhật chiến lược cho năm 2023 thì Near Foudation cũng không nhắc đến lộ trình nâng cấp mạng lưới mà chỉ tập trung nói về Web3, phát triển các đối tác, cộng đồng bao gồm các nhà phát triển, marketing và các nhà sáng tạo. Chính vì vậy chúng ta vẫn chưa rõ ràng về lộ trình phát triển của Near Protocol trong năm 2023.

Ngay khi thời điểm Chat GPT trở nên phổ biến và gần như tất cả các phương tiện truyền thông nói về AI thì Near Protocol cũng đã tweet rằng:

"Near Protocol có thể đóng vai trò là cơ sở hạ tầng để giúp xây dựng các dự án về AI có thể phát triển trên. Nhờ có công nghệ blockchain mà AI có thể trở nên cởi mở, công bằng và minh bạch"

Bản thân mình cũng chưa hiểu hết được ý nghĩa mà Near Protocol muốn truyền đạt tới cộng đồng là gì? Là việc Near cởi mở với các dự án về AI có thể xây dựng trên blockchain của Near Protocol hay Near Protocol sẽ phát triển AI Blockchain đầu tiên trong tương lai.

Hệ sinh thái DeFi trên Near Protocol

Một số những điểm sáng hi vọng

Điểm sáng lớn nhất với hệ sinh thái của Near Protocol đó chính là thời gian gần đây các dự án trên Near Protocol bắt đầu kêu gọi vốn thành công từ những quỹ lớn như:

• 09/06/2022: Orderly Network - dự án về cơ sở hạ tầng cũng kêu gọi thành công số tiền $20M từ những quỹ đầu tư lớn.
• 17/11/2022: Veax Protocol - nền tảng Perpetual trên Near cũng kêu gọi thành công số tiền $1.2M từ các quỹ đầu tư như Circle Ventures, Proximity Labs, Tacans Labs, Outlier Ventures, Skynet Trading, và Qredo.
• 10/01/2023: Jumbo Exchange - AMM trên hệ sinh thái Near Protocol, dự án đã kêu gọi thành công số tiền $3.5M tại vòng Strategic Private được dẫn đầu bởi Pantera Capital bên cạnh đó còn có sự tham gia của DWeb3, D21 Ventures, Metaweb, Fundamental Labs,...

Một số dự án DeFi trên Near Protocol kêu gọi thành công vốn cũng là bước khởi đầu khá thuận lợi trong việc xây dựng và phát triển hệ sinh thái trong dài hạn.

Những điểm đáng lo lắng trên Near Protocol

Tuy có nhiều dự án trên Near Protocol đã kêu gọi vốn thành công tuy nhiên so với tổng số lượng dự án đang được xây dựng trên Near Protocol thì còn rất ít. Bên cạnh đó chúng ta cùng điểm qua các nền tảng DeFi hàng đầu trên Near Protocol xem thời gian vừa qua họ đã làm được những gì.

Ref Finance - AMM Hub trên Near Protocol

Ref Finance hiện tại là trung tâm thanh khoản trên Near Protocol, tương tự như Raydium trên Solana thì Ref không có quá nhiều bản cập nhật hay ra mắt các sản phẩm mới thậm chí nền tảng này cũng không có lộ trình phát triển multichain. 

Hiện tại Ref Finance đang tích cực triển các chương trình thu hút thanh khoản cùng các dự án Liquid Staking như Metapool, Stader Labs và LiNEAR.

Metapool và cuộc chiến Liquid Staking

Metapool hiện tại là nền tảng Liquid Staking lớn nhất trên hệ sinh thái của Near Protocol. Tuy nhiên, vị thế này chưa chắc đã được đảm bảo khi mà ngay sau Meta Pool đó chính là LiNEAR Protocol với $11M TVL và Stader Labs - nền tảng Liquid Staking Multichain với TVL rơi vào khoảng gần $5M.

Cuộc chiến lớn nhất giữa 3 nền tảng Liquid Staking này ở thời điểm hiện tại đó chính là tạo use case cho các tài sản phái sinh của mình lần lượt là stNEAR của Meta Pool, LINEAR của LiNEAR Protocol và NearX của Stader Labs.

Theo Ref Finance thì hiện tại TVL của cặp NearX - Near của Stader Labs đang có mức TVL cao nhất với $2.76M hơn một chút so với $2.27M của stNEAR - Near và cuối cùng chỉ khoảng gần $200K đó là cặp LiNEAR - NEAR. Có thể thấy rằng về thanh khoản thì cả 3 nền tảng là là Metapool, Stader Labs và LiNEAR đều đang bootstrap trên Ref Finance, còn về mức độ hiệu quả thì Meta Pool dẫn đần bám ngay phía sau Stader Labs và cuối cùng là LiNEAR.

Về cuộc chiến thanh khoản chúng ta tạm xếp hạng là Meta Pool - Stader Labs và LiNEAR.

Tính đến thời điểm hiện tại cả 3 loại tài sản phái sinh đều có mặt trên Burrow Cash - nền tảng Lending & Borrowing lớn nhất trên Near Protocol. Thanh khoản của stNEAR lớn gấp đôi của NearX và lớn gấp 20 lần của LiNEAR.

Có thể thấy rằng về cuộc chiến trở thành tài sản thế chấp và có mức APY hấp dẫn thì Meta Pool tiếp tục dẫn đầu, ngay sau đó là Stader Labs với NearX và cuối cùng là LINEAR.

Có thể thấy rằng cuộc chiến hiện tại chủ yếu sẽ là cuộc chiến giữa Meta Pool và Stader Labs. Sớm muộn thì về TVL thì Stader Labs cũng sẽ sớm vượt LiNear và tranh ngôi vị nhất bảng với Meta Pool. 

Bên cạnh đó, đôi với Burrow Cash thì thời gian vừa qua họ cũng không có cập nhật gì nổi bật ngoài việc kết hợp với Immunfi với tổng giải thưởng lên đến $250K dành cho những ai tìm được những lỗi của smartcotract. 

Hệ sinh thái DeFi trên Aurora

Bastion Protocol - Nơi hội tu tinh hoa của Aurora

Nói Bastion là nơi hội tụ tinh hoa của hệ sinh thái Aurora cũng không sai vì nền tảng này chiếm đến 65% tổng TVL của toàn bộ hệ sinh thái, điều này cũng khá dễ hiểu khi mà Bastion Protocol được đồn đoán là được xây dựng bởi chính Proximity Labs - nền tảng xây dựng toàn bộ các mảnh ghép DeFi cho Near & Aurora.

Từ thời điểm đầu năm đến giờ Bastion Protocol chưa có bất kì cập nhật mới nào, trong khi đó bài viết tổng kết cuối năm cũng không chia sẻ lộ trình phát triển tiếp theo của Bastion là như nào?

Đối với Aurigami - nền tảng Lending & Borrowing thì hoạt động tương đối ì ạch khi mà thời gian gần đây họ mới bổ sung thêm NearX vào làm tài sản thế chấp trên nền tảng của mình. Trước NearX của Stader Labs thì họ đã chấp nhận stNEAR của Metapool làm tài sản thế chấp trên nền tảng của mình.

Cuộc chiến liquid staking cũng diễn ra trên Aurora

Tương tự trên Ref Fiance thì trên Trisolaris thì các dự án Liquid Staking liên tục bootstrap cho các pool của mình cho thu hút thanh khoản.

Tương tự như các nền tảng DeFi khác thì Trisolaris cũng không có những cập nhật nổi bật.

Hệ sinh thái NFT & Gaming trên Near Protocol và Aurora

Có thể nói Sweat là một nền tảng chạy bộ chuyển từ Web2 lên Web3 tương đối thành công và kéo cả hệ sinh thái Near Protocol ở thời điểm hiện tại khi mà nền tảng này đã đạt 65 triệu lượt download trong năm 2022. Bên cạnh đó, dự án cũng tổ chức nhiều sự kiện online lẫn offline để thu hút những người dùng mới.

Tuy nhiên, Sweat chưa có tác động nhiều đến sự phát triển chung của blockchain Near Protocol mong rằng trong tương lai sẽ có nhiều như án như Sweat chuyển từ Web2 lên Web3 một cách thành công.

Tổng Kết

Có thể thấy rằng DeFi trên Near đang giậm chân tại chỗ khi mà các dự án với số lượng ít, chất lượng thấp và rất không đa dạng. Các mảnh ghép về Derivatives thì còn thiếu rất nhiều đó chính là lí do vì sao dòng tiền rời bỏ hệ sinh thái này.

Bên cạnh đó mảng NFT cũng không có nhiều nổi bật khi mà các dự án không hoạt động quá sổi nổi. Mong rằng trong tương lai trên Near Protocol có thêm nhiều điểm nhấn, dự án nổi bật.