Lối Đi Nào Cho Các Layer 2 Đang Dần Đi Vào Quên Lãng

Trong cuộc chiến Layer 2 chúng ta thường nhắc về 4 cái tên bao gồm Arbitrum, Optimism, ZkSync và StarkNet nhưng đã có sự lép vế dần của Metis Andromeda, Boba Network hay Loopring.

Vậy lối đi nào để các L2 giành lại được vị thế của mình thì mọi người cùng mình tìm hiểu ở bài viết dưới đây nhé!

Sự Khác Biệt Giữa ZASO So Với MBL

Zaso là viết tắt của ZkSync, Arbitrum, StarkNet và Optimism.

MBL là viết tắt của Metis, Boba Network hay Loopring.

Chúng ta hãy cùng nhau điểm lại một số các thông số nổi bật trên các blockchain Layer 2 như TVL, số lượng địa chỉ ví, mức độ sử dụng của người dùng,...

Nhìn thông qua tất cả các thông số mọi người có thể nhìn thấy là sự vượt trội của ZASO so với MBL. Các thông số ở trên cho chúng ta thấy một số điều như sau:

• Các thông số như Tổng số địa chỉ được thành lập, Follower twitter, Chỉ số hoạt động, TVL và TVL Bridge đều cho thấy người dùng hiện tại đang tập trung chính trên ZASO. Bên cạnh đó, việc các nền tảng ZASO chưa ra mắt token khiến cho người dùng đổ xô thì làm airdrop/retroactive trên các nền tảng này nên lượng active lại còn cao hơn so với việc toàn bộ MBL đều đã triển khai token.
• Thông số về Raise fund cũng cho thấy rằng các VC cũng đánh giá ZASO cao hơn MBL.
• Về các đợt nâng cấp mạng lưới thì trong năm 2022 thì các nền tảng ZASO cũng có những cập nhật nhiều hơn so với MBL ví như Arbitrum có Nitro & Nova, Optimism thì có BedRock & Op Stack, ZkSync thì có zkEVM và StarkNet thì chuẩn bị mainet.

Mình nghĩ rằng để MBL trở lại đường đua thì cần phải có thêm một vài tiêu chí sau:

• Tiếp tục nâng cấp, cải thiện mạng lưới để có một tốc độ giao dịch và chi phí giao dịch cực kì cạnh tranh với đối thủ.
• Liên tục tổ chức các hackathon hoặc có những grant để thu hút các developers trong thị trường về hệ sinh thái của mình.
• Lựa chọn một mảng để làm mũi nhọn phát triển.
• Phát triển thêm những "sản phẩm" mới mà đối thủ chưa có để làm mũi nhọn cho mình.

Và bây giờ chúng ta sẽ cùng điểm qua các MBL đã đang và sẽ xây dựng như thế nào trong thời gian sắp tới từ đó đưa ra những nhận định rằng liệu MBL có lấy lại vị thế và thậm chí vượt qua được ZASO hay không.

Boba Network Với Lộ Trình Đầy Hứa Hẹn Trong Năm 2023

Triển khai mô hình veToken

Token Use Case được coi là một trong những vấn đề nhức nhối của các Layer 2 khi mà các use case cho các token này gần như không có gì và Boba Network đã có những động thái đầu tiên để xây dựng các use case cho token BOBA.

Người dùng có thể khóa BOBA trong một khoảng thời gian lựa chọn để nhận về veBOBA nhằm tạo ra những hoạt động tích cực cho token holder, ngoài ra veBOBA holder có quyền voting cho những bản cập nhật quan trọng cho mạng lưới của Boba Network. 

Mong rằng bản cập nhật veToken sẽ mang lại những tín hiệu tích cực cho giá của token BOBA và cộng đồng Boba Network trở nên tích cực hơn.

Triển khai nâng cấp Boba Network V3

Những nâng cấp về mặt kĩ thuật dựa trên Bedrock của Optimism mang lại cho Boba Network với bản nâng cấp cao nhất là Anchorage sẽ giúp cho mạng lưới của Boba trở nên nhanh hơn và chi phí giao dịch cũng rẻ hơn so với các đối thủ cùng ngành.

Ở thời điểm hiện tại, tuy không có lượng truy cập lớn như Arbitrum hay Optimism nhưng phí giao dịch trên Boba lại lớn hơn so với 2 mạng trên khoảng 3 lần. Điều này làm cho lượng người dùng rời bỏ nền tảng ngày càng nhiều. Và thực tế cũng cho thấy rằng, Boba Network là mạng lưới hoạt động kém hiệu quả nhất trong tất cả các L2 ở trên.

Phát triển multichain

Trong năm 2023, Boba Network sẽ tập trung vào 2 định hướng là Multichain Scailing (Mở Rộng Đa Chuỗi) và Hybrid Compute (công nghệ giúp đưa thông tin từ Web2 lên Web3).

Boba Network sẽ mở rộng mạng lưới của mình sang các Layer 1 khác và trong thời gian sắp tới là Moonbeam và Fantom. Tuy nhiên chưa có thêm thông tin về các Layer 1 tiếp theo. Có thể nói đây là định hướng hoàn toàn mới khi so với các Layer 2 còn lại trên thị trường. 

Tuy nhiên, để đánh giá việc phát triển multichain có hiệu quả hay không thì chưa thể đánh giá được rằng có hiệu quả hay không nhưng với góc nhìn của mình là tương đối khó. Bởi vì L2 nên ra đời khi mạng lưới L1 đã đủ phi tập trung và gặp vấn đề về khả năng mở rộng tuy nhiên Moonbeam và Fantom chưa đạt được các điều kiện trên. Theo chia sẻ từ phía dự án, Boba khá thích làm việc trên các mạng lưới tập trung cho thị trường GameFi và NFT.

Bên cạnh Multichain Scailing, thì Boba Network tập trung phát triển và nghiên cứu các công nghệ mới như:

• Hybrid OR x ZK: Là giải pháp mở rộng Boba muốn xây dựng để tích hợp toàn bộ những gì tinh túy nhất của Optimistic Rollup và Zk Rollup.
• EVM Parallel Transactions: Bản cập nhật giúp cải thiện tốc độ giao dịch và chi phí giao dịch trên Boba Network.
• Rollup Account Abstraction: Sau khi cập nhất tài khoản của người dùng sẽ được thống nhất chỉ có 1 loại thay vì 2 loại như trước đây là Personal Account và Smarcontract Account
• Delay Code Upgrades: Tăng thêm thời gian để đánh giá các bản nâng cấp tránh các trường hợp sai sót không thể sửa chữa.

Tất cả công nghệ này đều sẽ được open source để các dự án có thể sử dụng và áp dụng.

Đánh giá chung

Có thể nói Boba Network đang gặp 2 điểm yếu khiến dự án bị hụt hơi trong cuộc đua Layer 2. bản cập nhật giúp cải thiện tốc độ giao dịch và chi phí giao dịch trên Boba Network.

• Chậm trễ trong việc nâng cấp công nghệ. Ngay khi Arbitrum gặp vấn đề với Odyssey thì họ ngay lập tức nâng cấp từ One lên Nitro với tốc độ giao dịch nhanh hơn và phí giao dịch rẻ hơn. Optimism cũng có động thái tương tự với bản cập nhật Bedrock. Tuy nhiên, Boba có vẻ không đặt quá nặng vấn đề liên quan tới phí giao dịch điều này làm ảnh hưởng tới trải nghiệm người dùng trên mạng lưới.
• Hệ sinh thái không có điểm nổi bật, các dự án native cũng chỉ là fork từ những mô hình có sẵn điều này làm cho TVL của Boba nhanh chóng giảm từ hơn $600M xuống chỉ còn $4M tương đương mức chia 150 lần từ đình. Điều này chứng tỏ hệ sinh thái của Boba Network không có sức hút với người dùng.

Metis Và Những Cuộc Hackathon

Trong năm qua Metis đã công bố một gói phát triển hệ sinh thái trị giá $100M và tham gia rất nhiều các hackathon từ các bên thứ ba như Devcon, Encode,... Tuy nhiên, do các hackathon quy mô nhỏ nên số lượng các dự án mới trên Metis là có những lại không thật sự nổi bật.

Nếu như mọi người nhìn vào DeFiLlama của Metis thì số lượng các dự án native là tương đối nhiều nhưng chỉ luẩn quẩn những dự án về DEX hay Lending. Các dự án phát triển multichain thì hầu hết là các dự án Yield Aggregator hay Cross-chain thì khi incentive cạn kiệt thì người dùng cũng sẽ rời bỏ dự án cũng như nền tảng. Bên cạnh đó, vì là Optimistic Rollup Chain nên điều quan trọng nhất là Metis phải lôi kéo được AAVE, Curve Finance, Uniswap,... để có thể thu hút được dòng tiền từ Ethereum nhưng Metis chưa làm được điều này.

Thời gian gần đây, Metis đã chính thức công bố mối quan hệ hợp tác với Chainlink để dự án này cung cấp dịch vụ cho DeFi trên Metis. Mong rằng sự kết hợp này sẽ mở được cho hàng loạt các dự án DeFi mạnh trên Ethereum di chuyển sang Metis.

Ở thời điểm điểm hiện tại, Metis chưa công bố lộ trình phát triển của mình trong năm 2023.

Loopring Tham Gia Cuộc Chiến NFT

Tính đến thời điểm hiện tại Loopring chỉ hỗ trợ các hoạt động như giao dịch (AMM, Order Book) ngoài ra mạng lưới của Loopring còn hỗ trợ mint NFT với tốc độ giao dịch nhanh và chi phí rẻ.

Trong giai đoạn Q2/2022, Loopring cũng hợp tác với Gamestop để làm các sản phẩm liên quan đến NFT nhưng chưa thật sự bùng nổ như dự kiến.

Trong giai đoạn đầu năm họ cũng bật mí về câu chuyện họ đang cùng nhiều bên nghiên cứu zkEVM và họ cho rằng đó là End Game cho cuộc chiến Layer 2. Tuy nhiên, khi mà Polygon, ZkSync hay Scroll đã công bố zkEVM của riêng mình thì đội ngũ Loopring vẫn khá im hơi lặng tiếng. Có thể nói rằng nếu như Loopring không có sự tiến về phía trước thì tất nhiên miếng bánh của họ đang giữ sẽ thuộc về những kẻ đi trước.

Theo góc độ cá nhân mình thấy, zkEVM là bước tiến tiếp theo của nền tảng này và cần nghiên cứu nhanh, cho ra mắt sớm để thu hút được sự quan tâm của cộng đồng. 

Tổng Kết

Có thể nói rằng các Layer 2 còn lại thực sự đang rất hụt hơi trong cuộc chiến này nhưng nỗ lực của họ trong việc thay đổi vị thế là có nhưng mà nhưng thay đổi đó chưa mang lại những thay đổi góc nhìn từ thị trường. Mình nghĩ với các Layer 2 ở trên còn rất nhiều công việc để làm như Boba cần phải nâng cấp mạng lưới, Metis cần phải có những developers xịn xò hơn hay Loopring cần phải tiến nhanh tới zkEVM.

Và bản thân mình sẽ tiếp tục quan sát roadmap của Loopring và Metis cho năm 2023 sắp tới để có những góc nhìn chính xác hơn về dự án.