ZkSync là gì? zkSync là một layer 2 được xây dựng dựa trên công nghệ zk rollup với tốc độ giao dịch cực nhanh, chi phí cho mỗi giao dịch cực kì rẻ nhưng vẫn thừa hưởng bảo mật từ Ethereum. Cùng mình đi sâu hơn về những gì zkSync đang xây dựng nhé.

Để hiểu hơn về zkSync, mọi người có thể tham khảo một số bài viết dưới đây:

Tổng Quan Về zkSync

ZkSync là gì?

ZkSync là một nền tảng Layer 2 được xây dựng và phát triển bởi đơn vị Matter Labs hướng đến giải quyết các vấn đề còn tồn tại trên Ethereum về tốc độ giao dịch và phí giao dịch nhưng vẫn thừa hưởng sự an toàn, bảo mật đến từ chuỗi gốc là Ethereum.

Các đặc điểm ưu việt của ZkSync với các dự án khác hay giữa công nghệ ZK rollup và Optimistic Rollup bao gồm:

  • Thừa hưởng hoàn toàn bảo mật từ Ethereum vì các lô giao dịch sẽ được đồng thuận và lưu trữ trên Ethereum. Chỉ có giai đoạn thực thi mới diễn ra trên ZkSync.
  • Chỉ tốn duy nhất 0.5 gas cho mỗi transaction.
  • Thời gian rút tiền từ L2 về L1 cực nhanh chỉ mất 10p so với công nghệ Optimistic Rollup thời gian tính bằng ngay hoặc 1 tuần.
  • Tương thích EVM dễ dàng hỗ trợ các dự án trên Ethereum phát triển trên ZkSync.

Cơ chế hoạt động của zkSync

Cơ chế hoạt động của zkSync sẽ diễn ra một cách cơ bản như sau:

  • Bước 1: Squencer có trách nhiệm sắp xếp các giao dịch trên zkSync trong 1 khoảng thời gian nhất định vào 1 Batch bên cạnh đó là xác minh tính đúng đắn của giao dịch.
  • Bước 2: Cùng thời điểm đó các Prover chịu trách nhiệm tạo bằng chứng giao dịch cho toàn bộ các giao dịch được Squencer đưa vào 1 Batch.
  • Bước 3: Sau khi đóng gói giao dịch thành 1 Batch thành công thì Batch này sẽ được gửi về Ethereum.
  • Bước 4: Tại Ethereum các Validator của mạng lưới này sẽ xác minh bằng chứng giao dịch trong block thay vì kiểm tra lại toàn bộ các giao dịch.
  • Bước 5: Xác minh thành công Batch được đưa vào chuỗi chính của Ethereum.

Về cơ bản, cơ chế hoạt động của zkSync tương đồng với StarkNet, Optimism hay Arbitrum. Sự khác biệt lớn nhất là nằm ở bằng chứng giao dịch, nếu như các nền tảng Optimistic Rollup sử dụng Fraud Proof thì các nền tảng zkRollup như zkSync sử dụng bằng chứng ZK Proof.

Sự Khác Biệt Của ZkSync

ZkSync bao gồm một bộ các giải pháp giúp các developers có thể thoải mái lựa chọn để phù hợp với định hướng phát triển của mỗi cá nhân hay tổ chức:

  • ZkSync 2.0: Điểm nhấn của ZkSync 2.0 đó chính là zkEVM đầu tiên trên toàn bộ thị trường crypto. Với ZkEVM các dự án trên Ethereum dễ dàng được phát triên trên ZkSync. zkEVM đã thay đổi ZkSync từ một mạng lưới chỉ phục vụ chính mảng thanh toán đã trở thành 1 nền tảng giúp các dự án xây dựng trên mình. ZkSync 2.0 sử dụng chính là công nghệ Zero-knowledge rollup. Hiện tại, ZkSync 2.0 được gọi là ZkSync Era.
  • ZkPorter: Vận dụng công nghệ Validium điều này cho phép tốc độ giao dịch và chi phí giao dịch trên các dự án sử dụng zkPorter rẻ hơn 100x so với trên zkSync thông thường nhưng phải đánh đổi một chút về tính phi tập trung của mạng lưới.

Đến thời điểm hiện tại đã có nhiều dự án đang phát triển trên ZkSync như:

  • DeFi: ZigZag Exchange, 1inch, Mute.io, Onto Wallet, Rubicon, Banxa, Yearn Finance, Taker Protocol, Woo Network, 88mpg, Compossable Finance,...
  • NFT & Gaming: Crypto Maze, Miniminidugeon, Tevaera, Openstar.org, NFT Pinas, nftperp, zkAnimals, zkEagles, tofuNFT, Mint Square,...
  • Infastructure: Maralis, Covalent, cBridge, Chainlink, Multichain, Meson, N Suite, Wido, RSS3, Omnia, Secure3, stakefish, Nomad,...
  • Một số các mảnh ghép khác: Onto Wallet, Bitkeep Wallet, Automata,...

Lộ Trình Phát Triển

Trong chặng đường phát triển, zkSync đã trải qua một số những sự thay đổi và nâng cấp đáng chú ý bao gồm:

Zksync ra mắt ZKsync Smart Sign-On (SSO)

ZKsync Smart Sign-On (SSO) là là một giải pháp tích hợp giúp đơn giản hóa việc quản lý xác thực người dùng, quản lý phiên và xử lý giao dịch dành cho các ứng dụng hoạt động trên nền tảng ZKsync. ZKsync SSO giúp tích hợp chức năng đăng nhập thông minh (Smart Sign-On) an toàn mà không cần xây dựng hay duy trì cơ sở hạ tầng ví phức tạp. Nhờ đó, các nhà phát triển có thể tập trung vào tính năng chính của ứng dụng, đồng thời cải thiện trải nghiệm người dùng.

ZKsync SSO gồm 3 thành phần chính:

  • Developer SDK:  Đây là một thư viện dành cho nhà phát triển, giúp tích hợp SSO vào ứng dụng một cách dễ dàng mà không cần lo về các chi tiết kỹ thuật. Được dùng để xác minh danh tính người dùng thông qua các phương pháp hiện đại như Passkey, theo dõi thời gian hoạt động và đặt giới hạn chi tiêu để đảm bảo an toàn. Developer SDK giúp nhà phát triển chỉ cần thêm vài dòng mã là có thể triển khai hệ thống đăng nhập thông minh.
  • Auth Server: Auth Server là ứng dụng trung gian hoạt động giữa ứng dụng người dùng và ZKsync. Nó không lưu trữ thông tin của người dùng (Non-custodial), đảm bảo quyền riêng tư và bảo mật. Vai trò của phần này là hỗ trợ người dùng thiết lập Passkey để đăng nhập, lưu trữ thông tin phiên làm việc của người dùng, chẳng hạn như thời gian hoạt động hoặc giới hạn giao dịch, thực hiện ký số các giao dịch một cách nhanh chóng và an toàn. Auth Server đóng vai trò như “cầu nối” giúp giao tiếp giữa ứng dụng và Blockchain diễn ra trơn tru.
  • Smart Contracts: Đây là phần nền tảng cốt lõi được triển khai trên Zksync, có vai trò là theo dõi và quản lí tài khoản của người dùng, các minh và liên kết với Passkey với tài khoản, đặt và giám sát các giới hạn để bảo vệ người dùng. Smart Contracts sử dụng ERC-7579, một tiêu chuẩn tài khoản mô-đun. Điều này giúp việc tạo tài khoản mới diễn ra nhanh chóng và dễ dàng mở rộng khi cần.

Zksync ra mắt Dedata Networks

Vào tháng 11/2024, zkSync đã giới thiệu DeData Networks - một khái niệm mạng lưới dữ liệu phi tập trung mới, được thiết kế để trao quyền kiểm soát dữ liệu và giá trị cho người dùng thông qua công nghệ Zero-Knowledge Proofs (ZKPs). Với nền tảng zkTLS, DeData Networks cho phép người dùng chứng minh các thuộc tính của dữ liệu mà không tiết lộ toàn bộ thông tin, mở ra khả năng ứng dụng bảo mật và hiệu quả.

ZKP giúp người dùng kiểm soát và nhận giá trị từ dữ liệu cá nhân mà không tiết lộ nội dung. zkTLS, một ứng dụng ZKP, cho phép xác minh thông tin từ Web2 (như số dư ngân hàng hoặc lượng người theo dõi Twitter) mà không cần công khai dữ liệu. DeData tương tự như DeFi hay DePIN nhưng tập trung vào dữ liệu. Các mạng này cung cấp quyền riêng tư và công cụ để giao dịch dữ liệu, đáp ứng nhu cầu từ AI và các thực thể khác.

Có hai loại mạng Dedata như sau:

  • Mạng Thụ Động: Người dùng đóng góp dữ liệu từ các ứng dụng Web2 (Twitter, Reddit) thông qua zkTLS để nhận phần thưởng. Một loại mạng DeData sẽ dựa trên dữ liệu có thể xác minh, không phải dữ liệu gốc mà người dùng đóng góp vào mạng thông qua các công cụ như zkTLS
  • Mạng Chủ Động: Một loại mạng DeData sẽ dựa trên dữ liệu có thể xác minh, không phải dữ liệu gốc mà người dùng đóng góp vào mạng thông qua các công cụ như zkTLS.Dữ liệu được thu thập trực tiếp từ ứng dụng gốc (ví dụ: thiết bị y tế) và được sử dụng để chia sẻ doanh thu với người dùng một cách minh bạch.

Zksync chính thức khởi động chương trình zkSync Ignite 1

Zksync chính thức khởi động chương trình zkSync Ignite 1


Vào ngày 06/01/2025, Zksync đã chính thức triển khai ZKsync Ignite 1. Đây là chương trình phân bổ 300 triệu token ZK trong vòng 9 tháng nhằm xây dựng ZKsync Era trở thành trung tâm thanh khoản DeFi cho Elastic Network. Season 1 diễn ra từ ngày 6/1 đến 31/3/2025, phân phối tối đa 100 triệu token ZK cho người dùng cung cấp thanh khoản cho các token Blue Chip và Stablecoin trên các nền tảng DEX, Lending và Perpetuals. Hiện tại, có 15 giao thức tham gia, bao gồm iZUMi Finance, Koi Finance, Maverick, PancakeSwap, Syncswap, Uniswap, WOOFi, zkSwap Finance (DEXs); Holdstation, RFX, Vest Exchange (Perpetuals); Aave, Reactor Fusion, Venus Protocol, Zerolend (Lending). Mỗi 2 tuần, ZK token sẽ được phân bổ theo từng đợt, giúp chương trình điều chỉnh linh hoạt theo cung cầu đồng thời khuyến khích các Pool và tài sản mới.

Zksync thông báo ra mắt Zksync Community Program


Vào ngày 01/03/2025, Zksync đã thông báo ra mắt Zksync Community Program. Chương trình này sẽ kéo dài 6 tháng, được thiết kế để khuyến khích sự tham gia tích cực của cộng đồng vào quá trình mở rộng hệ sinh thái ZKsync đặc biệt trong bối cảnh Elastic Network đang ra mắt thêm nhiều ZK Chain mới. Chương trình phân bổ hơn 5 triệu token ZK thông qua Gitcoin để ghi nhận và thưởng cho các đóng góp thực tế từ cộng đồng, bao gồm các vai trò như Community Moderator (quản lý và duy trì môi trường thảo luận lành mạnh), Captain (dẫn dắt hoạt động cộng đồng, hỗ trợ thành viên mới), và Matey (tham gia các chiến dịch quảng bá, sự kiện và hỗ trợ người dùng mới). Quy trình ghi nhận đóng góp sẽ dựa trên hệ thống báo cáo tự kê khai hàng tháng, được Gitcoin kiểm tra và xác thực dựa trên dữ liệu hoạt động thực tế từ Discord và các nền tảng liên quan.

Ngoài các hoạt động thảo luận, hướng dẫn người mới, thành viên chương trình còn tham gia vào các Squad chuyên biệt như Governance, Security, Onboarding và Event Coordination để nâng cao năng lực cộng đồng và tạo ảnh hưởng trực tiếp đến định hướng phát triển của ZKsync. Chương trình cam kết đảm bảo minh bạch và công bằng thông qua quy trình quản lý kết hợp giữa Gitcoin, Discord Admin và Community Moderator. Đặc biệt, chương trình khuyến khích xây dựng các cộng đồng địa phương (Local Community) như Elastic Team tại Argentina, với tên gọi ZK Amigos, tập trung vào việc lan tỏa kiến thức và kết nối người dùng theo từng khu vực. Toàn bộ thông tin chi tiết về quy trình Onboarding, vai trò cụ thể và cơ chế nhận thưởng sẽ được công bố chính thức trên zkSync Community Hub vào ngày 5/3 với AMA chuyên sâu diễn ra ngày 7/3 trên Discord để giải đáp thắc mắc và hướng dẫn cộng đồng tham gia hiệu quả ngay từ ngày đầu tiên.

solx: Trình biên dịch Solidity mới tối ưu Gas và hỗ trợ kiến trúc Compiler mô-đun

Vào ngày 08/05/2025, Zksync đã giới thiệu solx - một trình biên dịch mới dành cho Smartcontract Ethereum, được xây dựng trên nền tảng LLVM, hướng đến tối ưu hóa hiệu suất gas trong thời gian chạy mà không yêu cầu các thủ thuật tối ưu thủ công từ lập trình viên. Trình biên dịch này hiện ở giai đoạn pre-alpha, đã vượt qua các bộ Test nội bộ (bao gồm test từ kho của solc) và có thể tích hợp cơ bản với Foundry. Tuy nhiên, solx chưa sẵn sàng cho môi trường production do còn một số lỗi như Stack-too-deep ở các dự án lớn, và chưa hỗ trợ đầy đủ liên kết contract. Việc chuyển đổi giữa solx và solc cần kiểm thử lại toàn bộ để đảm bảo tính ổn định. Đặc biệt, solx tỏ ra hiệu quả trong các đoạn mã có tính toán nhiều hơn thao tác lưu trữ, chứa nhiều vòng lặp hoặc nhánh rẽ, và có cấu trúc mã sạch không tối ưu thủ công.

Các ví dụ cụ thể như Caching biến lưu trữ, Constant Folding, tối ưu vòng lặp và Loop Unrolling cho thấy mức giảm Gas đáng kể khi dùng solx đặc biệt so với solc sử dụng tùy chọn --via-ir. solx cũng cho phép thiết lập tùy chỉnh như --llvm-options='--unroll-count=20' để điều chỉnh Trade-off giữa kích thước Bytecode và chi phí Gas. Sắp tới, nhóm phát triển hướng đến giải quyết triệt để lỗi Stack-too-deep, xây dựng Frontend mới dựa trên MLIR thay vì phụ thuộc vào solc, và hỗ trợ Ethdebug giúp Debug Contract sau khi tối ưu dễ dàng hơn. Dự án khuyến khích lập trình viên gửi Feedback, chia sẻ các Contract thực tế để nhóm có thể thêm vào bộ đo Benchmark và tối ưu hóa theo từng Use Case cụ thể.

ZKsync Ra Mắt Prividium: Hạ tầng Blockchain riêng tư dành cho tài chính doanh nghiệp

Ngày 27/05/2025, ZKsync chính thức giới thiệu Prividium, một nền tảng Blockchain riêng tư được thiết kế cho các tổ chức tài chính. Prividium cho phép triển khai một chuỗi Validium riêng biệt trong hạ tầng nội bộ hoặc đám mây riêng của tổ chức, đảm bảo kiểm soát hoàn toàn dữ liệu nhạy cảm. Mỗi giao dịch được xác minh bằng Zero-knowledge Proofs và được gửi lên Ethereum, đảm bảo tính toàn vẹn và khả năng tương tác mà không cần tiết lộ thông tin chi tiết. Hệ thống hỗ trợ kiểm soát truy cập dựa trên vai trò, tích hợp xác thực một lần (SSO), và tuân thủ các quy trình KYC, KYB và AML. Ngoài ra, Prividium cung cấp các API RPC riêng tư và trình khám phá khối riêng biệt để bảo vệ dữ liệu và kiểm soát truy cập. Các trường hợp sử dụng bao gồm thanh toán xuyên biên giới, phát hành tài sản được mã hóa, quản lý quỹ và thanh toán lương toàn cầu.

Triển khai đầu tiên của Prividium là Memento ZK Chain, hợp tác với Deutsche Bank, nhằm đưa dịch vụ quỹ lên chuỗi một cách tuân thủ và riêng tư. Chuỗi này hỗ trợ tạo quỹ kỹ thuật số, Onboarding nhà đầu tư, lưu ký, kiểm soát truy cập dựa trên KYC, và kế toán đa chuỗi. Prividium được thiết kế để đáp ứng nhu cầu của các tổ chức tài chính, cung cấp một môi trường an toàn, tuân thủ và có thể tùy chỉnh.

Core Team

ZkSync được đứng sau xây dựng và phát triển bởi đội ngũ của Matter Labs, là một công ty có trụ sở được đặt tại Đức và có nhiều năm kinh nghiệm với các kiến thức về bằng chứng ZK và các kiến thức liên quan đến mật mã máy tính.

Alex Gluchowski: Co Founder & CEO 

  • Từng tốt nghiệp bằng thạc sĩ tại đại học Technische Universität Berlin.
  • Trưởng phòng kỹ thuật phần mềm tại Clarity AG, Bad Homburg từ tháng 7/2007 đến tháng 9/2009.
  • Làm CTO tại ExpoGlobus.com từ tháng 10/2011 đến tháng 8/2013.
  • Đồng sáng lập và CTO tại Somuchmore GmbH từ tháng 12/2013 đến tháng 9/2015.
  • Đồng sáng lập và CTO tại PaulCamper từ tháng 10/2015 đến tháng 8/2017.
  • Là giám đốc R&D tại Entropy Labs từ tháng 9/2017 đến tháng 12/2018.
  • Đồng sáng lập và giữ chức vụ CEO từ tháng 12/2018 đến hiện tại.

Alexandr Vlasov: Co Founder

  • Là chuyên gia vật lý tại khoa Vật lý hạt nhân và hạt của trường Lomonosov Moscow State University (MSU).
  • Là tiến sĩ triết học và tiến sĩ Kỹ thuật điện tại trường đại học McGill.
  • Làm giám đốc nghiên cứu tại BANKEX Foundation từ tháng 3/2018 đến tháng 1/2019.
  • Đồng sáng lập và giữ chức vụ R&D Head của Matter Labss từ tháng 9/2018 đến hiện tại.

Investor

  • 23/09/2019: Matter Labs lần đầu kêu gọi thành công số tiền $2M bởi PlaceHolder.
  • 01/02/2021: Matter Labs  tiếp tục kêu gọi số tiền $6M tại vòng Series A với sự tham gia của Place Holder, 1KX, A16Z, Dragonfly Capital, Union Square Ventures.
  • 08/11/2021; Tài khoản Series B thì Matter Labs chính thức gọi thêm số tiền $50M lần này có sự tham gia của gần 20 VCs khác nhau như Dragonfly Capital, Lido Peninsula Venture Partner, 4th Revolution Capital, Gnosis, Bybit và nhiều quỹ đầu tư lớn khác.
  • 27/01/2022: BitDAO chính thức số tiền khủng lên đến $200M vào Matter Labs.
  • 16/11/2022: Kêu gọic được $200 từ các quỹ đầu tư hàng đầu như Blockchain Capital, DragonFly Capital, a16z,...

Tokenomic

Tổng quan về Token của Zksync

  • Tên dự án: Zksync
  • Ticket: ZK
  • Blockchain: Zksync
  • Contract: 0x5a7d6b2f92c77fad6ccabd7ee0624e64907eaf3e
  • Phân loại Token: ERC 20
  • Tổng cung: 21.000.000.000

Token Allocation

  • Token Assembly: 29.3%
  • Ecosystem Initiatives: 19.9%
  • Investors: 17.2%
  • Team: 16.1%
  • Airdrop (Users): 15.6%
  • Airdrop (Contributors): 1.93%

Token Release

Lịch trả Token đối với từng nhóm sẽ được diễn ra như sau:

  • Token Assembly:  Được mở khoá khi cần thiết.
  • Ecosystem Initiatives: Được mở khoá khi cần thiết.
  • Investors: Khoá 1 năm và được mở khoá đều đặn trong 3 năm tiếp theo.
  • Team: Khoá 1 năm và được mở khoá đều đặn trong 3 năm tiếp theo.
  • Airdrop: Mở khoá 100% tại TGE.

Token Use Case

Tại thời điểm viết bài tiện ích dành cho Token ZK đó là quản trị.

Sàn Giao Dịch

Token ZK được giao dịch hầu hết tại các sàn lớn như: Binance, OKX, Bybit,..

Kênh Thông Tin Của ZkSync

Tổng kết

ZkSync là một nền tảng Layer 2 cực kì tích cực xây dựng về công nghệ cũng như hệ thống sinh thái của mình. Với mình, zkSync hoàn toàn đủ sức để dẫn đầu công nghệ zkRollup trong tương lai sắp tới.