Tổng quan

Ngoài Aptos có bản report riêng còn với các dự án như Sui Blockchain, Celestia, Aleo có thể tổng hợp thành một bản report vì các dự án vẫn đang trong quá trình xây dựng những nền móng cơ sở hạ tầng đầu tiên trước khi mainet. Chúng ta cùng điểm qua ngắn gọn các dự án này nữa nhé.

Tương tự Aptos, Sui Blockchain tập trung vào khả năng mở rộng khi ở mạng devnet có thể đạt đến con số 160k TPS nhưng có những sự khác biệt Aptos về những tinh chỉnh trong việc thực thi giao dịch. Tương tự Aptos, đội ngũ xây dựng Sui Blockchain cũng từng là đội ngũ nòng cốt trong việc phát triển Diem Blockchain & Stablecoin.

Celestia tự hào khi tuyên bố họ là Modular Blockchain đầu tiên trên thị trường. Và bản thân Celestia cũng được xây dựng theo concept Internet Of Blockchain như Cosmos, Avalanche Subnet hay Polkadot đang triển khai. 

Aleo thì khác, Aleo cũng là 1 layer 1 tương tự Mina Protocol, Aleo lấy công nghệ zero-knowledge (zk) làm trọng tâm phát triển và hướng đến quyền riêng tư cho người dùng.

Sui Blockchain được xây dựng bởi Mysten Labs

Hiểu hơn về Sui Blockchain qua bài phân tích về team, investor, công nghệ cốt lõi & roadmap.

Về kĩ thuật

01/07/2022: Sui Blockchain công bố phần thưởng dành cho những người tham gia chạy node testnet cho mạng lưới.

03/08/2022: Sui Blockchain thông báo về việc triển khai validator và yêu cầu phần cứng.

25/08/2022: Giới thiệu Sui Explorer.

Về tin tức

29/08/2022: Ngay sau khi Discord của Aptos bị hack thì người anh em Sui Blockchain cũng bị hack nhưng không có thiệt hại nào cụ thể. 

08/09/2022: Mysten Labs đơn vị phát triển Sui Blockchain công bố về việc kêu gọi thành công $300M được dẫn đầu bởi FTX Ventures bên cạnh đó còn là Jump Crypto, Apollo, Binance Labs, Franklin Templeton, Coinbase Ventures, Circle Ventures, Lightspeed Venture Partners, Sino Global, Dentsu Ventures, Greenoaks Capital, O’Leary Ventures từ đó nâng định giá Sui Blockchain thành $2B

Về Hệ Sinh Thái

Ngay sau khi Aptos nhận được sự quan tâm đông đảo đến từ thị trường thì Sui cũng được thơm lây. Hiện tại, đã có 1 số các dự án bắt đầu triển khai trên Sui Blockchain. Chúng ta cùng điểm qua các dự án đang được xây dựng trên Sui Blockchain nhé.

  • Wallet: Sui Wallet, Suiet, Ethos
  • DEX: Suiet, Suiswap
  • DeFi: omniBTC
  • NFT Marketplace: Sui Gallery
  • NFT Collection: Sui Birds, Sui Punks, Doge Sui, Sui Robot
  • Name Serive: Sui Name

Tất nhiên nếu so sánh với Aptos thì số lượng dự án này ít hơn Aptos rất nhiều. Nhưng theo mình tìm hiểu về điều kiện chạy node trên Sui thì lại đơn giản và ít hơn rất nhiều so với Aptos. Ngoài ra, khi nói chuyện với các developers thì họ đều thống nhất rằng làm việc trên Sui thì tốt hơn, mượt mà hơn Aptos nhiều đôi khi Aptos thay đổi bộ framework dẫn đến dự án của họ bị lỗi thì đó là điểm mạnh của Sui còn về độ hype thì Aptos đang dẫn dầu.

Ngoài ra, việc kêu gọi vốn thành công $300M cũng giúp Sui duy trì vị thế ngang ngửa với Aptos. Theo mình Sui sẽ sớm launch coin của mình là $SUI trên nền tảng Coinlist.

Celestia: Modular Blockchain Đầu Tiên 

Phân tích cơ bản bao gồm team, investor, công nghệ cốt lõi, roadmap về Celestia.

Vì sao mình đánh giá Celestia được xây dựng theo mô hình Internet Of Blockchain 2.0 và được coi là Cosmos 2.0 – một phiên bản nâng cấp về công nghệ của Cosmos.

Về kĩ thuật

03/08/2022: Celestia lần đầu tiên giới thiệu về cơ chế hoạt động một cách tổng qua của các layer 1. Các layer 1 thay vì sử dụng Optimistic Rollup hay Zk Rollup thì các layer 1 trên Celestia sẽ sử dụng Sovereign Rollup và sử dụng Optimint thay thế cho Tendermint để đồng thuận. 

Về mặt tin tức

13/07/2022: Celestia có mặt tại Paris để tham dự sự kiện ETHCC để giới thiệu về modular blockchain của mình.

27/07/2022: Celestia có mặt tại Seul đẻ tham dự HackAtom, BuildAsia & tuần lễ blockchain tại Hàn Quốc.

22/08/2022: Celestia có mặt tại Stanford để tham dự Hội nghị khoá học về Blockchain.

05/09/2022: Celestia có mặt tại Berlin để tham dự tuần lễ Blockchain.

22/09/2022: Celestia có mặt tại Colombia để tham gia 2 sự kiện là Cosmoverse & Devcon.

Ngoài ra từ phía Celestia cũng chưa có bản cập nhật về kĩ thuật trong Q3/2022. Đối với Celestia mình nghĩ sẽ đi chậm hơn rất nhiều so với Sui hay Aptos bởi vì về khía cạnh công nghệ của Celes là phức tạp hơn nhiều. Nhưng khi hoàn thiện mình tin rằng có những sức bật cụ thể khả năng cao sẽ được hỗ trợ bởi Cosmos và có thể có 1 cuộc di cư lớn nhất trong lịch sử từ Cosmos qua với Celestia. Mọi người có thể thấy Celestia đang cố gắng xây dựng để tương thích với Cosmos tốt nhất có thể. 

Aleo: Blockchain Sử Dụng Công Nghệ Zero-knowledge

Phân tích cơ bản bao gồm team, investor, công nghệ cốt lõi và roadmap của Aleo.

Về kĩ thuật

02/08/2022: Aleo chính thức khởi chạy Giai đoạn 1 của Testnet Aleo 3 bao gồm 3 phase cho nhà phát triển (developers), người tạo bằng chứng (prover) dự kiến tháng 9/2022 và người xác thực (validator) dự kiến tháng 10/2022.

Tại testnet Aleo 3 có developers đã có thể bắt đầu viết và thực thi smartcontract trên mạng lưới của Aleo. Ngoài ra, Aleo cũng công bố phần thưởng cho các thành viên đã đồng hành cùng dự án suốt thời gian vừa qua.

Về tin tức

19/07/2022: Có mặt tại Paris tham dự sự kiện ETHCC5.

25/08/2022: Tham dự sự kiện BuildAsia để giới thiệu về công nghệ zero-knowledge & Aleo đến khán giả. Ngoài ra trong sự kiện Aleo cũng công bố gói incentive trị giá $5M để giúp các developer xây dựng các dự án của mình trên Aleo.

07/09/2022: Tham dự sự kiện Devcon để chia sẻ thông tin về dự án Aleo

Ngoài ra Aleo cũng tham gia rất nhiều các sự kiện nhỏ hơn cùng với các bên như Polygon, StarkWare,… về chủ đề chung là công nghệ zero-knowledge.

Aleo ở thời điểm hiện tại vẫn đang trong quá trình phát triển dự án song song với đó cũng tham gia các event để quảng báo sự kiện của mình đến với công chúng.

Quan điểm cá nhân

Trong các layer 1 thế hệ next gen đặc điểm chung đều kêu gọi một số vốn lớn với mức định giá cao lên đến hàng tỷ đô mặc dù chưa blockchain còn chưa được mainet như Aptos, Sui, Aleo chỉ có Celestia là chưa nổ súng.

Hầu hết các dự án layer 1 hiện tại vẫn đang trong quá trình tiến đến mainet nhưng Aptos và Sui đang dẫn dầu trong việc phát triển HST đặc biệt Aptos.

Với các dự án này cơ hội hiện tại chủ yếu vẫn nằm ở chạy node testnet để có cơ hội nhận thưởng việc mua dự án khi mới launch là tương đối rủi ro anh em cân nhắc. Khả năng trong năm nay Sui và Aptos sẽ launch token trong cuối Q3 hoặc Q4. Aptos dự kiến mainet trong Q3 nhưng vẫn chưa có thông tin chính thức.