Hệ Sinh Thái zkSync: Hưởng Lợi Mạnh Mẽ Từ Arbitrum Retroactive

Hệ sinh thái zkSync thời gian gần đây đã có sự bùng nổ mạnh mẽ sau cuộc di dân của những người làm retroactive mới chiến thắng trên Arbitrum và bao gồm cả những người lần đầu tham gia đi cày retroactive. Tuy nhiên, trong bài viết lần này chúng ta sẽ cùng phân tích về hệ sinh thái zkSync thời gian qua xem đang phát triển như nào nhé.

Để hiểu hơn về bài viết này mọi người có thể tham khảo trước một số các bài viết sau đây:

Các Thông Số On-chain Hệ Sinh Thái Arbitrum

Số lượng tổng quan về các địa chỉ ví & transaction

Hầu hết các chỉ số như Daily Transactions, Unique Depositers đều tăng trưởng mạnh mẽ từ thời điểm đầu năm khi thị trường bắt đầu ấm lại và có sự tác động không hề nhỏ sau khi Aptos airdrop tới những người tham gia testnet trên mạng lưới của họ lên đến hàng đô. Không dừng lại ở đó, sau khi Arbitrum airdrop hàng chục ngàn đô thì zkSync mới thật sự bùng nổ mạnh mẽ.

Daily Transactions đã tăng 700% chỉ sau một vài ngày ngắn ngủi từ sự kiện Arbitrum Airdrop.
Unique Depositers cũng tăng trưởng hơn 100%.

Người người nhà nhà đổ xô đi trải nghiệm zkSync bởi vì zkSync có nhiều nét tương đồng với Arbitrum như:

Đều là một Layer 2 được xây dựng bởi một đội ngũ tiềm năng.
Đều kêu gọi được một lượng vốn khủng trước khi sản phẩm chính thức mainnet.
Khác một chút, zkSync nói từ ban đầu là họ có native token của riêng mình.

Về Total Value Locked

Theo như thông số đến từ DefiLlama trong vòng chưa đây một tháng TVL của zkSync Era từ con số 0 đã chạm mức gần $120M và mới chỉ có dấu hiệu chững lại từ khoảng ngày 14 đổ lại đây. Hầu hết các dự án trên zkSync đều thuộc mảng AMM và một số ít là các dự án Lending & Borrowing, Yield Farming, Derivatives,... Tuy nhiên, đã có rất nhiều các dự án sau khi TVL tăng cao nhưng đã có sự giảm mạnh.

Một trong những dự án hưởng lợi rất nhiều từ sự kiện Aptos, Arbitrum Airdrop và sức nóng lan tỏa đến zkSync chính là ZigZag Exchange trên mạng lưới zkSync Lite khi mà hầu hết những thông số về TVL, USDC Bridges, ETH Bridges và Volume giao dịch trên Zigzag Exchange có sự bùng nổ mạnh mẽ trong thời gian qua.

Tuy nhiên, tương tự nhưng TVL của zkSync Era thì các chỉ số trên Zigzag Exchange đang có dấu hiệu chững lại sau khoảng thời gian nóng. Nhưng sau sự kiện của SUI thì khả năng cao người dùng lại tiếp tục quay về cày retroactive trên zkSync nếu như tình hình chung của thị trường vẫn tốt.

Tổng Quan Về Hệ Sinh Thái zkSync

ZkSync chính thức thức cho ra mắt zkEVM

24/03/2023: Matter Labs đã chính thức cho ra mắt zkEVM - một trong những bước tiến quan trọng của các nền tảng Layer 2 nói riêng và toàn bộ ngành crypto nói chung. Với zkEVM thì các nhà phát triển trên Ethereum hay các EVM Blockchain khác có thể dễ dàng mở rộng sản phẩm của mình sang với zkSync Era. Thật vậy đã có rất nhiều dự án thông báo về việc sớm triển khai trên zkSync Era như:

Wallet: Fox Wallet, Wallet Connect, Tally, Rollups, Fox Wallet, HasKey Me, Echooo, Raise Finance, AlloPay, DGG Wallet,...
Infastructure: Li.Fi, Chainlink, Automata Network, Snapshot, Hop Protocol, LayerZero, Razor Network, Arweave,
DEX: Balancer, 1inch, SushiSwap, Uniswap, Multichain, Warden Swap, Open Ocean,...
Lending & Borrowing: Alchemix, Vovo Finance,
Derivatives: Thales, Synfutures,...

Rõ ràng không chỉ bản thân các developers mong chờ zkEVM mà bản thân các dự án cũng trông ngóng sự ra đời của zkEVM bởi vì theo đánh giá dài hạn thì zkRollup vẫn có những lợi thế rõ ràng so với Optimistic Rollup mặc dù về cơ sở hạ tầng thì đang bị đi sau rất nhiều. Tuy nhiên, bản thân các dự án zkRollup vẫn còn rất nhiều vấn đề.

Phí giao dịch và Tốc độ giao dịch trong những ngày đầu ra mắt zkSync Era

Theo như một researcher Ignas | DeFi Research đã chia sẻ mức phí giao dịch trên zkSync Era đã lên đến mức từ $1 - $3 cho 1 lệnh giao dịch và sự việc chưa dừng lại ở đó khi mà trong ngày 19/04 khi Bitcoin có sự điều chỉnh mạnh trong vòng 15p thì phí mạng trên zkSync Era đã lên đến mức $50 cho 1 lệnh giao dịch và nó ngang ngửa với Ethereum.

Đồng ý công nghệ của zkRollup là tương lai nhưng ở thời điểm hiện tại các nền tảng zkRollup vẫn còn rất nhiều việc phải làm đặc biệt liên quan tới cơ sở hạ tầng. Đây mới chỉ là những người dùng tham gia cày retroactive trên zkSync nếu trong tương lai lượng người dùng ngày càng đông hơn mà zkSync Era không giải quyết được vấn đề thì chắc chắn họ phải đối mặt với việc người dùng rời bỏ nền tảng.

Bên cạnh đó, việc chuyển tiền từ zkSync Lite về Ethereum mất đến tận 1 ngày đây la thông số khác xa so với lý thuyết là chỉ cần vài phút.

Cập nhật hệ sinh thái zkSync bùng nổ mạnh mẽ trong thời gian ngắn ngủi

Tính tới thời điểm hiện tại tổng TVL trên zkSync Era rơi vào khoảng $107M đang có dấu hiệu giảm dần sau sự cố của Bitcoin ngày hôm qua qua SyncSwap là AMM, giao thức có TVL lớn nhất trên hệ sinh thái zkSync Era tính tới lúc này và chiếm đến gần 40% TVL của toàn bộ giao thức. SyncSwap ngoài là 1 AMM thì nó còn tích hợp thêm cả Launchpad hay Bridge từ những bên thứ ba.

Thanh khoản trên SyncSwap tập trung chủ yếu vào cặp USDC - ETH và một phần nhỏ trong cặp USDC - BUSD còn những cặp khác thanh khoản không quá lớn.

Bên cạnh, SyncSwap thì có những nền tảng như Velocore, iziSwap, Mute.io thì có iziSwap và Velocore đang triển khai chương trình Liquidity Mining và nếu như các dự án này không có kế hoạch hậu Liquidity Mining thì chắc chắn TVL cũng sẽ giảm không phanh.

Bên cạnh đó có một số các giao thức về Lending & Borrowing, Derivatives tuy nhiên mình đánh giá không thật sự nổi bật và khác biệt khi mô hình hoạt động của các giao thức này không khác gì với các mô hình đã sẵn có trong thị trường crypto.

Tổng Kết

Theo quan điểm của cá nhân mình hệ sinh thái của zkSync Era ơ thời điểm hiện tại còn rất hoang sơ khi mà số lượng dự án tuy nhiều nhưng chất lượng vẫn ra một dấu chấm hỏi khi mà các developers sẵn sàng scam người dùng để có được tiền vì vậy mọi người rất cẩn trọng khi tham gia đầu tư trên zkSync.