Khi phải lựa chọn một trong hai thì đội ngũ phát triển của Aztec đã bắt buộc phải lựa chọn zkRollup để tiếp tục phát triển cho dài hạn và đau đớn nhìn Aztec Connect phải dừng lại. Liệu việc bỏ một và chọn một có thực sự là một hướng đi đúng đắn cho Aztec hay không thì mọi người cùng mình tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé.

Để hiểu hơn về Aztec ZkRollup, mọi người có thể tham khảo thêm một số bài viết dưới đây:

Buổi Hoàng Hôn Của Aztec Connect

Tổng quan về Aztec Connect & Lí do hạ màn

Hiểu một cách đơn giản thì Aztec Connect là một cánh cửa giúp người dùng tương tác với các giao thức DeFi trên Ethereum như Uniswap, AAVE, Compound, Liquity,... hoàn toàn riêng tư. Điều quan trọng nhất là việc tương tác với các giao thức DeFi thông qua Aztec Connect giúp người dùng tiết kiệm rất nhiều chi phí giao dịch và với một tốc độ giao dịch nhanh.

Tuy nhiên, Aztec Connect đã phải đóng cửa! Theo đội ngũ phát triển thì việc họ ngưng phát triển Aztec Connect chủ yếu đến từ lí do không thể cam kết đầy đủ tài nguyên để vừa xây dựng Aztec Connect và Aztec zkRollup. Mình thì không nghĩ như vậy một dự án mới kêu gọi được hàng trăm triệu đô từ VCs thì thật khó để để nói rằng mình không đủ tài nguyên.

Tuy nhiên, theo mình còn có một số lí do sau đây:

  • Khả năng mở rộng về lâu dài của Aztec Connect là không thể bằng Aztec zkRollup.
  • Sản phẩm Aztec Connect không thực sự thu hút cộng đồng khi mà hầu hết người dùng đến với Aztec Connect chủ yếu vì airdrop/retroactive. Minh chứng là dù ra đời từ giữa 2021 nhưng tới 2023 dự án mới chỉ có chưa đầy $20M TVL.
  • Về mô hình kinh doanh nếu nhìn về dài hạn thì rõ ràng Aztec zkRollup có lợi thế hơn rất nhiều so với Aztec Connect.

TVL của Aztec Connect không lạc quan sau nhiều năm phát triển

Có một vài lí do mà cộng đồng đồn thổi về việc Aztec Connect ngưng hoạt động là do những nguyên nhân về pháp lý. Tuy nhiên, đội ngũ phát triển đang làm việc ở Anh đã phủ nhận thông tin này và họ vẫn tiếp tục xây dựng Aztec zkRollup thiên về đảm bảo quyền riêng tư cho người dùng.

Chuyện gì diễn ra sau khi Aztec Connect kết thúc

Sau khi Aztec Connect ngưng phát triển thì người dùng có khoảng 1 năm để rút tiền sau đó là sẽ ngưng hoạt động hoàn toàn. Bản thân đội ngũ Aztec cũng khuyến khích cộng đồng hard fork Aztec Connect để giúp cho nó tiếp tục hoạt động và phát triển nhưng dưới sự hỗ trợ của cộng đồng. Aztec sẵn sàng có những khoản tài trợ cho những người sẵn sàng.

Tương lai của Aztec sẽ không nằm ở Connect mà sẽ được tập trung vào Aztec zkRollup và Noir.

Tương Lai Của Aztec Với zkRollup & Noir

Tổng quan về Aztec zkRollup

Tầm nhìn rõ ràng của Aztec là xây dựng một nền tảng Layer 2 dựa trên công nghệ zkRollup có khả năng mở rộng và phi tập trung đặc biệt cho phép xây dựng các Private Smartcontract. Tuy nhiên, khác với thị trường hiện nay đang tập trung vào xây dựng và phát triển một nền tảng zkEVM thì đội ngũ của Aztec không làm như vậy bởi vì trong thị trường việc sử dụng Private Smartcontract không phù hợp với môi trường zkEVM.

Với Aztec zkRollup, người dùng có thể:

  • Bỏ phiếu kín trên các DAO công khai.
  • Thực hiện các hành động như Swap, Trading, Lending, Borrowing,... một cách hoàn toàn riêng tư.
  • Thậm chí chơi game cũng vô cùng riêng tư.

Với công nghệ Zero - Knowledge (ZK) cho phép Aztec zkRollup đạt được điều đó. Hãy tưởng tượng về công nghệ ZK thông qua một ví dụ như sau:

  • Sau một ngày làm việc mệt mỏi, Bửu quyết đi lên bar nhưng tới cửa bar thì bảo vệ chặn lại và bắt chứng minh trên 18 tuổi mới có thể vào bar. Nhờ có công nghệ ZK, người bảo vệ biết Bửu trên 18 tuổi nhưng Bửu lại không cần trình ra bất kì giấy tờ cá nhân nào và Bửu vẫn giữ được quyền riêng tư cho mình.
  • Trên đường đi làm về, Hướng bị công an chặn lại vì nghi ngờ không có bắt lái. Bước xuống khỏi chiếm Porche bằng công nghệ ZK Hướng chứng minh cho công an không những mình có bằng lái mà còn có bảo hiểm xe, đăng kiểm xe,... mà không tiết lộ bất kì thông tin gì.

Sự khác biệt của Aztec zkRollup

Sự khác biệt trên nền tảng Aztec zkRollup đó chính là quyền riêng tư như một tính năng tùy chỉnh nghĩa là các nhà phát triển có quyền lựa chọn giữa Private hoặc Public tùy vào nhu cầu của các nhà phát triển.

  • Các giao thức DeFi như AMM, Derivatives, Lending & Borrowing, Trading,... thì nên là một Public Protocol.
  • Các giao thức thiên về Identity, DAO,... thì có thể lựa chọn xây dựng theo hướng Private Protocol để bảo đảm thông tin cho người dùng của mình.

Điều này cho thấy rằng đội ngũ phát triển của Aztec khá mở và không bị cứng nhắc trong việc bắt buộc phải là riêng tư, riêng tư và riêng tư. 

Một điểm nữa khá hay trên Aztec zkRollup đó là nếu như các nền tảng Layer 2 phổ biến trên thị trường hướng tới những con số khủng như 2K - vô hạn TPS thì Aztec zkRollup khá khiêm tốn khi kì vọng chỉ khoảng 100 TPS và họ kì vọng về việc EIP 4844 trên Ethereum sẽ là cuộc cách mạng cho khả năng mở rộng trên các nền tảng Layer 2.

Noir sẽ là điểm nhấn của Aztec zkRollup

Noir sẽ là ngôn ngữ lập trình chính trên nền tảng của Aztec zkRollup bởi vì zkEVM không tương thích với quyền riêng tư. Mình coi đây là một thách thức hơn là một cơ hội đối với Aztec. Trong 10 năm phát triển của thị trường Crypto, tới nay cũng chỉ mới có Rust bắt đầu vươn lên để có thể cạnh tranh với Sodility. Nên việc phổ biến Noir là điều không hề đơn giản.

Nhìn sang StarkWare, họ đã phải thay đổi Cairo lên Cairo 1.0 để có nhiều nét tương đồng với Rust để có thể giúp các nhà phát triển dễ dàng tiếp cận. Một số những ưu điểm của Noir bao gồm:

  • Noir có tính tương thích cao khi mà các bằng chứng được thực hiện bởi Noir có thể chứng minh bằng bất kì Blockchain nào.
  • Noir không yêu cầu các nhà phát triển có nhiều kiến thức về mật mã.

Góc Nhìn Về Sự Thay Đổi Của Aztec

Mình có một số những góc nhìn cá nhân từ những sự thay đổi từ đội ngũ phát triển Aztec bao gồm:

  • Từ việc hủy bỏ dự án Aztec Connect và tập trung vào Aztec zkRollup cho thấy tầm nhìn rõ ràng về Layer 2 nói chung và công nghệ zkRollup nói riêng của đội ngũ phát triển dự án.
  • Đưa privacy trở thành một tính năng tùy chình và tùy chọn dành cho các nhà phát triển từ đó ít nhiều né tránh được những yêu cầu khắc nghiệt từ chính phủ.
  • Việc tập trung phát triển Aztec zkRollup sẽ có lợi cho Native Token được phát hành sau này.

Với mình hệ sinh thái Aztec cũng rất đáng để kì vọng không thua gì so với hệ sinh thái Base, Linea, zkSync hay StarkNet. Một trong những cơ hội dành cho các bạn OG cũng chính là cơ hội retroactive với Aztec bởi vì về dài hạn các nền tảng Layer 2 cần ra mắt token để phi tập trung hóa mạng lưới của mình.

Tổng Kết

Sự thay đổi của Aztec là điều cần thiết khi sẵn sàng từ bỏ những sản phẩm không hiệu quả để tập trung vào những sản phẩm tiềm năng hơn trong tương lai. Mọi người nghĩ sao về tương lai của Aztec zkRollup? Liệu Aztec zkRollup có thể vương mình cùng với những nền tảng zkRollup phổ biến hiện nay.