Solana là một trong những hệ sinh thái vẫn có sự phát triển mạnh mẽ ngay trong cả mùa đông Crypto mặc dù sự phát triển này chưa thu hút được lượng người dùng khủng như giai đoạn 2021 - 2022. Vậy ở thời điểm hiện tại, hệ sinh thái Solana đang phải đứng trước những thách thức nào đi kèm với đó là những cơ hội nào thì mọi người cùng mình tìm hiểu và đánh giá Solana trong bài viết dưới đây nhé.

Để hiểu hơn về hệ sinh thái và đánh giá Solana, mọi người có thể tham khảo một số bài viết dưới đây:

• Solana (SOL) Là Gì? Tổng Quan Về Tiền Điện Tử Solana
• Những Dự Án Tiềm Năng Thế Hệ Tiếp Theo Trên Solana Ecosystem
• THE HAK SHOW #2 | Solana Và Hành Trình Tìm Kiếm Lại Hào Quang

Những Cơ Hội Với Hệ Sinh Thái Solana

Đội ngũ phát triển vẫn hoạt động tích cực

Visa là một công ty, tập đoàn dẫn đầu trên thế giới về mảng thanh toán và cũng cam kết đi đầu trong những đổi mới tiền điện tử và công nghệ Blockchain, đã chính thức công bố về việc thử nghiệm khả năng thanh toán Stablecoin USDC sang Blockchain của Solana. Thực tế, thông qua các cuộc thử nghiệm trực tiếp với tổ chức phát hành và tổ chức thanh toán, Visa đã chuyển hàng triệu USDC giữa các đối tác của mình qua mạng lưới Solana và Ethereum.

Đây là một tin tức khá tích cực cho đội ngũ và cộng đồng Solana, nó cũng chứng minh một điều rằng mặc dù gặp nhiều vấn đề về cơ sở hạ tầng và vẫn đang trong quá trình nâng cấp nhưng Solana vẫn là một trong những Blockchain có hiệu suất tốt nhất trên thị trường hiện nay.

Tiếp theo, vào ngày 06/09 Solana Foudation đã chính thức thông báo đến cộng đồng Hyperdrive Hackathon là một Hackathon Global được diễn ra từ ngày 06/09 - 15/10 với tổ giải thưởng lên đến $1M. Các dự án chiến thắng Hackathon có thể nhận thêm phần sự là sự đầu tư của Solana Foudation và nhiều VCs uy tín như Jump Crypto hay Paradigm.

Trong Hyperdrive Hackathon, Solana Foundation hướng tới một số mảng như:

• Physical Infastructure Networks: Với mục tiêu thiết kế những chương trình Incentives để xây dựng Physical Infastructure nhằm cạnh tranh với các đối thủ truyền thống.
• Artificial Intelligence: Kết hợp giữa AI và Crypto để thúc đẩy sản phẩm tiền điện tử.
• Finance & Payment: Hướng tới các dự án về tàu chính phi tập trung.
• Mobile Summer Apps: Xây dựng các sản phẩm trên điện thoại.
• Crypto Infastructure: Xây dựng các công cụ & cơ sở hạ tầng để cung cấp năng lượng cho các Protocol, DApp phía trên.
• Gaming & Entertainment: Tìm kiếm các dự án về mảng Gaming, NFT và nhiều hơn nữa.
• DAOs & Network State: Xây dựng các công cụ và cộng đồng có mục tiêu, mục đích rõ ràng.

Trong Hackathon Global lần này trọng tâm được đặt vào "Infastructure", có nghĩa là Solana Foudation đang hướng đến việc không chỉ tự mình tìm kiếm, xây dựng và áp dụng giải pháp mà còn là những dự án trên hệ sinh thái cũng phải coi đây là một nhiệm vụ và nghĩa vụ của mình. Thực tế chỉ ra rằng, một số các dự án trên hệ sinh thái Solana cũng đóng góp quan trọng về cải thiện cơ sở hạ tầng và hay ở một chỗ điểm cải thiện đó giúp dự án tạo nên sự khác biệt so với các đối thủ cùng ngành, ví dụ điển hình chính là Jito Labs với JitoSOL.

Bên cạnh đó, Hackathon Global cũng vẫn tìm kiếm các dự án tiềm năng trong các mảng cũ như là DeFi, NFT, Gaming hay DAOs nhưng có một mảng mới đó chính là AI. Solana nhận thấy rằng xu hướng tích hợp AI vào các dự án Crypto có thể trở thành xu hướng trong tương lai nên họ đang gieo hạt.

So với những sự kiện Hackathon lần trước thì lần này đã có những sự thay đổi khá rõ rệt:

• Tổng giải thưởng giảm từ mức $4 - $5M xuống chỉ còn $1M.
• Có thêm yếu tố đầu tư từ vòng Seed với các dự án tiềm năng thật sự.

Để hiểu được sự thay đổi này có lẽ chúng ta sẽ cùng nhau vén lại bức màn lịch sử về các sự kiện Hackathon Global trên Solana từ quá khứ đến nay.

Nhìn lại lịch sử chúng ta thấy rằng tổng số lượng dự án tham gia vào Hackathon lên đến hơn 3.000 nhưng thực tế chỉ ra rằng chỉ có khoảng 100 dự án có TVL được niêm yết trên DefiLlama trong bối cảnh trong 100 dự án đó đến nay chỉ có vài dự án sống sót và tiếp tục duy trì qua mùa đông đi kèm với đó là một lượng các dự án thuộc cơ sở hạ tầng, NFT, Gaming,... không có TVL thì cũng chỉ có khoảng hơn 500 dự án là đi vào hoạt động trên hệ sinh thái Solana. Rõ ràng, đây là một con số không hiệu quả mặc dù thông qua biểu đồ chúng ta thấy rằng Hackathon Global trên Solana ngày càng hấp dẫn hơn. Có lẽ các dự án đang xây dựng khá ngắn hạn, ngắn hạn ở đây là hướng tới Grant, Reward chứ không phải xây dựng một sản phẩm thực thụ.

Chính vì vậy, lần này đã có sự thay đổi phần thưởng giảm xuống để tìm những dự án tiềm năng thật sự và có kết hợp với sự đầu tư trong đó, áp lực từ VCs sẽ khiến các nhà phát triển có trách nhiệm với đứa con tinh thần của mình. Một lí do khác cũng có thể Solana đang gặp những áp lực về tài chính bởi vì trước đó mặc dù các Hackathon Global vẫn chi đến $5M và các dự án chiến thắng vẫn được rót vốn bình thường.

Thật đặc biệt, Solana vẫn giữ vững phong độ của mình với mỗi năm sẽ có 2 Hackathon Global diễn ra. Đánh giá Solana một cách công minh, thì đây là nền tảng tổ chức nhiều sự kiện Hackathon Global nhất từ trước đến nay.

Các dự án vẫn đồng hành và phát triển

Một điều cực kì thú vị trên hệ sinh thái Solana thì bên cạnh những dự án đã ngưng hoạt động và có những dự án đã rời bỏ hệ sinh thái thì vẫn có những dự án tiếp tục ở lại đồng hành và cùng phát triển với Solana như Marinade Finance, Orca, Solend, UXD Protocol, Drift Protocol,... hầu hết là đầy đủ các dự án ở các mảnh ghép DeFi khác nhau làm cho bức tranh DeFi trên Solana tuy không quá đặc sắc nhưng cũng không bị nghèo nàn.

Vẫn có những dự án mới ra đời với những điều tích cực đóng góp cho hệ sinh thái như:

• Marginfi dự án Lending & Borrowing với cơ chế Liquidity Mining dựa trên điểm đã thu hút được lượng người dùng lớn tham gia.
• Jito Labs đã xây dựng một giải pháp về MEV vừa giúp mạng lưới Solana trở nên hiệu suất hơn vừa giúp dự án có thêm nhiều doanh thu.
• Sanctum hướng tới giải quyết các vấn đề do LSD trên Solana ngày càng phát triển với trọng tâm chính là thanh khoản.

Các nhà phát triển vẫn hoạt động tích cực

Theo chỉ số Crypto Commits được cung cấp bởi Cryptomiso dựa trên lịch sử cam kết trên Github thì Solana luôn là một trong những nền tảng có các nhà phát triển hoạt động tốt nhất bên cạnh đó còn có Mina Protocol, PancakeSwap, Internet Computer,...

Trong vòng 12 tháng qua lượng Active của các Developer trên mạng lưới Solna được duy trì một cách đều đặn với hơn 100 Contributor so với Sushiswap chỉ khoảng 21 Contributor hay Mina Protocol chỉ khoảng 87 Contributor. Tuy nhiên, các chỉ số này chỉ được coi với mục đích là tham khảo cần phải xét cùng nhiều yếu tố khác như các nhà phát triển đang làm gì trên đó? Với Solana là cải thiện, nâng cấp và thay đổi mạng lưới thậm chí là loại bỏ các yếu tố không cần thiết.

Những Thách Thức Với Hệ Sinh Thái Solana

Những chỉ số on-chain tiêu cực

Số lượng địa chỉ ví Active trên mạng lưới Solana đã giảm không phanh từ thời điểm giữa năm 2022 tới nay. Con số hiện tại tương đối báo động từ thời điểm mới ra đời số lượng địa chỉ Active trên mạng lưới luôn duy trì ở mức khoảng 300K đổ lên nhưng hiện tại con số này đã giảm dần xuống mức gần 200K. Điều này đến từ việc thị trường NFT trên Solana cũng dần hạ nhiệt.

Số lượng Transaction trên mạng lưới Solana cũng có dấu hiệu giảm dần theo thời gian nhưng đã đứng lại ở mức khoảng $17M tansaction mỗi ngày. Điều này cũng là một dấu hiệu tốt cho thấy rằng những người ở lại với hệ sinh thái vẫn duy trì một mức độ active nhất định và thậm chí còn cao hơn để bù lại với lượng người dùng mất đi.

Trong bối cảnh khi thị trường có sự hồi phục mảnh mẽ bởi những động lực chủ yếu đến từ Layer 2 và Airdrop thì tương tự như bối cảnh chung của toàn ngành DeFi thì DeFi trên Solana không có sự hồi phục. TVL của cả hệ sinh thái vẫn duy trì xoay quanh con số khoảng $300M. Về bản chất dòng tiền mới đổ vào trong hệ sinh thái Solana là không có mà chỉ có dòng tiền trong chính hệ di chuyển qua lại giữa các Protocol.

Những tin tức tiêu cực với hệ sinh thái Solana

Trong bối cảnh DeFi trên Solana vẫn chưa có dấu hiệu khả quan thì Lido Finance - giao thức LSD phổ biến trên Ethereum, có mức TVL đứng thứ 2 toàn bộ hệ sinh thái Solana có khả năng phải dừng cung cấp dịch vụ cho nền tảng bởi vì những vấn đề xoay quanh về tài chính.

Hiện tại, đội ngũ phát triển Lido trên Solana đã yêu cầu khoản viện trợ trị giá $1.5M từ Lido DAO với một số mục đích chính:

• Tiếp tục đủ kinh phí để duy trì hoạt động.
• Nâng cấp sản phẩm và tạo ra nhiều doanh thu hơn nữa.
• Cải thiện mức độ thân thiện với người dùng.

Thực tế, nếu Lido từ chối hỗ trợ Solana như cách họ làm với Polkadot thì cũng không phải vấn đề khi trên hệ sinh thái Solana vẫn còn đó Marinade Finance, JitoSOL, Socean,... nhưng cái mất ở đây sẽ là sự uy tín trong mắt người dùng. Cùng chờ đợi xem kết quả của thương vụ này sẽ như thế nào? Trước có những đã có nhiều dự án lên tiếng rời bỏ hệ sinh thái Solana và cũng có những dự án ra đi trong im lặng.

Đánh Giá Solana Hiện Tại & Tương Lai

Đánh giá Solana hiện tại

Có thể nói rằng Solana đã và đang cố gắng vượt quá những khó khăn nhất kể từ thời điểm FTX sụp đổ, Sam vào tù và Alameda Research lung lay. Bên cạnh nhiều nền tảng Layer 1 khác thì Solana vẫn hoạt động tích cực trải dài nhiều lĩnh vực khác nhau:

• Tổ chức sự kiện thu hút các nhà phát triển.
• Giải quyết vấn đề mạng lưới thông qua những cập nhật, nâng cấp và thay đổi.

Đánh giá Solana tương lai

Mình tự tin khẳng định rằng không mấy hệ sinh thái, đội ngũ phát triển của các nền tảng Layer 1 khác có thể làm được như Solana đang làm ở thời điểm hiện tại. Tuy nhiên, để nói khẳng định về việc liệu Solana có thể quay trở lại trong chu kì tiếp theo không thì mình không dám chắc nhưng đầu đó khoảng 70 - 80% họ có thể làm được điều đó. 70 - 80% này mình lấy ở các dẫn chứng như sau:

• Mạng lưới của Solana đâu đó đã được cải thiện hiện tại mức TPS của Solana khoảng 4.000 TPS. Một con số hơn rất nhiều kể cả so với Ethereum - Layer 2 hay một số  Layer 1 mới ra mắt như Sui hay Aptos.
• Solana đã tự mình tạo được trend với Move to Earn và "vô tình" trở thành một trong những nền tảng tốt nhất dành cho mảng NFT. Điều này chưa nền tảng nào làm được!
• Những dự án mới vẫn ra đời trên Solana với một vài cái tên như Canctum, Marginfi, Jito Labs,... những dự án ở lại vẫn nâng cấp và phát triển như UXD Protocol, Drift Protocol,...
• Solana vẫn tìm kiếm các dự án tiềm năng thuộc các mảnh có thể trở thành xu hướng trong tương lai như Gaming, Payment, AI,... tuy nhiên có vẻ họ đang bỏ lỡ các dự án thuộc mảng SocialFi.

Với Solana thì mình vẫn tiếp tục theo dõi, quan sát và tìm kiếm các dự án tiềm năng. Nếu như có ai nói với bạn rằng: "Đừng tin vào những dự án trong chu kì cũ" thì mình sẽ chia sẻ với bạn rằng: "Đúng nhưng chưa đủ. Đúng ở chỗ rất nhiều dự án cũ không thể sống sót qua chu kì tiếp theo như NEO, Monero,... nhưng chúng ta vẫn có một vài cái tên đội mồ sống dậy như Cardano. Nhưng tỷ lệ là quá ít nên hãy lựa chọn một cách kĩ càng".

Tổng Kết

Trên đây là những thách thức, cơ hội và đánh giá Solana trong thời gian vừa qua. Cơ hội cho Solana vẫn còn đó nhưng thách thức vẫn là quá lớn. Đánh giá Solana sơ bộ thì đây vẫn là một nền tảng và một hệ sinh thái đáng theo dõi trong hiện tại và tương lai.