Series 4: Hidden Gem | UXD Protocol & Tương Lai Decentralize Stablecoin

Sau sự sụp đổ của Terra - UST và những biến động không lường trước của USDT hay USDC thì người dùng dần mất niềm tin vào các nền tảng Stablecoin kể cả là CeFi, DeFi hay Algorithmic (thuật toán). Tuy nhiên, vẫn có những đội ngũ phát triển hướng đến một nền tảng Decentralized Stablecoin thực sự, một trong số đó chính là đội ngũ phát triển của UXD Protocol.

Để hiểu hơn về UXD Protocol, mọi người có thể tham khảo một số bài viết dưới đây:

Tổng Quan Về UXD Protocol & Định Hướng Ban Đầu

Tổng quan về UXD Protocol

UXD Protocol là một nền tảng Protocol phát hàng DeFi Stablecoin UXP với khả năng sử dụng vốn lên đến 100% khác hoàn toàn so với các mô hình của Maker DAO hay Frax Finance nhờ vào chiến lược Delta Neutral tương đối hiệu quả của mình.

UXD Protocol là một trong những dự án hiếm hoi trên hệ sinh thái Solana vẫn còn tồn tại sau hàng loạt các khủng hoảng đối với hệ sinh thái đặc biệt là sự việc FTX sụp đổ và Alameda phải bán rất nhiều SOL.

Nhược điểm của mô hình cũ

Bởi vì UXD Protocol giữ tạo ra lợi nhuận bằng cách mở các vị thế Short trên các nền tảng DEX thì chắc chắn về lâu dài UXD Protocol sẽ khó có thể mở rộng và hướng đến Mass Adoption trong hệ sinh thái Solana chứ chưa nhắc tới các hệ sinh thái khác.

Hình dung một cách đơn giản, nếu người dùng thế chấp khoảng vài chục ngàn hoặc trăm ngàn đô trên UXD Protocol thì có thể các nền tảng Perp DEX có đủ thanh khoản để có thể hỗ trợ được nhưng nếu người dùng là các Whales thậm chí là các tổ chức hay VCs thì chắc chắn các nền tảng Perp DEX sẽ không thể hấp thụ được thanh khoản đến từ UXD Protocol.

Chính vì vậy, UXD Protocol phải có sự thay đổi và cách dễ nhất đó chính là mở rộng các chiến lược và mở rộng sang các Blockchain khác để có thể rải đều thanh khoản ở các giao thức, Blockchain khác nhau. Điều này giúp UXD Protocol đa dạng hóa danh mục đầu tư của mình và từ đó ít bị phụ thuộc hơn vào các nền tảng Perp DEX trên hệ sinh thái Solana.

Một vài điểm khác biệt của dự án

Có một vài điểm mình cảm thấy ấn tượng với UXD Protocol bao gồm:

TVL
Marketcap
Tốc độ phát triển sản phẩm

Tương tự như nhiều giao thức DeFi khác thì TVL của UXD Protocol đã giảm mạnh từ mức $42M xuống chỉ còn hơn mức $4M tương đương với mức giảm 85%. Đặc biệt nhất là khi FTX sụp đổ, hệ sinh thái Solana nói chung và UXD Protocol nói riêng cũng đứng trên bờ vực phá sản. Tuy nhiên, sự khác biệt ở đây chính là TVL của UXD Protocol đã có sự tăng trưởng mạnh mẽ từ mức $4M lên mức $17.5M hiện nay.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu chung vì sao UXD Protocol có sức hồi phục mạnh mẽ trong bối cảnh hệ sinh thái Solana vẫn đang trong vũng lầy.

Từ 2 biểu đồ trên chúng ta có thể dễ dàng nhận ra rằng:

Giá của Stablecoin UXD tương đối ổn định trong bối cảnh thị trường có nhiều bất ổn. Nguyên nhân có thể đến từ UXD còn nhỏ nên việc bị ảnh hưởng còn tương đối ít nhưng nói theo hướng ngược lại thì dự án càng nhỏ càng dễ đổ vỡ. Có thấy thấy rằng UXD đang làm khá tốt trong việc giữ peg với $1.
Vốn hóa của UXD tương tự như TVL cũng có sự hồi phục mạnh mẽ trong khoảng thời gian ngắn gần đây.
Giá của UXP cũng có sự tăng trưởng tương tự như TVL hay Vốn hóa.

Giải quyết bộ ba bất khả thi của Stablecoin

Nếu như Blockchain có bộ ba bất khả thi bao gồm Bảo mật, Phi Tập Trung và Khả năng mở rộng thì Stablecoin cũng có bộ ba bất khả thi bao gồm Stable - Mức độ ổn định tại mức peg, Phi tập trung và Khả năng sử dụng vốn. Cùng điểm qua một số Stablecoin điểm hình trong thị trường như:

USDC, USDT,... đại diện cho CeFi Stablecoin có Bảo Mật và Mức độ giữ peg tương đối tốt nhưng lại thiếu đi sự phi tập trung. USDC có công ty Circle chống lưng trong hki đó USDT là Tether.
DAI, VAI,... đại diện cho DeFi Stablecoin thì có khả năng Bảo Mật và Mức độ giữ peg tốt nhưng lại thiếu đi khả năng sử dụng vốn. Thế chấp $100 BTC chỉ có thể vay tối đa là $80 DAI.
Stablecoin thuật toán có Mức độ phi tập trung và Bảo mật tốt nhưng khả năng giữ peg thì lại chưa thể hiện được nhiều. Hầu hết các Stablecoin thuật toán đều bị depeg rồi chết sau đó không lâu.

UXD là một DeFi Stablecoin và vấn đề lớn nhất của nó chính là làm sao để tăng khả năng sử dụng vốn cho người dùng. Và hiện tại, nó đang làm được điều đó khi mà người dùng khi thấp chấp $100 BTC có thể mint ra $100 UXP. UXD Protocol kì vọng giải pháp của mình sẽ đưa DeFi Stablecoin lên một tầm cao mới và có thể giải quyết phần lớn bài toán về khả năng mở rộng cho các DeFi Stablecoin.

UXD Protocol & Những Thay Đổi Tiếp Theo

Cơ chế hoạt động cũ của nền tảng

Mô hình hoạt động của UXD Protocol trong quá khứ bao gồm một số bước cơ bản như sau:

Bước 1: Người dùng gửi $100 BTC vào giao thức và nhận về 100 UXD.
Bước 2: BTC của người dùng sẽ được UXD Protocol lên sàn giao dịch Perp DEX để mở lệnh đòn bẩy. Chiến lược này được gọi là Delta Neutral.
Bước 3: Khi người dùng gửi 100 UXD vào giao thức thì UXD Protocol sẽ đóng lệnh đòn bẩy để trả lại Bitcoin cho người dùng.

Ưu điểm của mô hình này chính là người dùng tận dụng được 100% khả năng sử dụng vốn của mình. $1 BTC sẽ mint được 1 UXD thay vì 0.8 UXD như các nền tảng CDP phổ biến trên thị trường. Với chiến lược Delta Neutral thì sẽ gần như không có ro nếu Bitcoin giảm giá thì tuy Bitcoin của giao thức bị giảm giá nhưng lệnh đòn bẩy lại có lời và bù ngược lại, điều này xảy ra tương tự khi Bitcoin tăng giá. Người dùng sẽ không phải cần lo lắng về phí Funding Rate hay tài sản bị thanh lý.

Chính chiến lược Delta Neutral đã giúp UXD Protocol giải quyết được vấn đề liên quan đến khả năng sử dụng vốn của Stablecoin của mình.

Tuy nhiên nhược điểm chí mạng của mô hình này chính là Khả năng mở rộng. Giới hạn của UXD Protocol nằm ở chính thanh khoản của các giao thức Perp DEX trên Solana. Bên cạnh đó, chiến lược này chỉ áp dụng được cho một vài dạng tài sản như BTC, ETH, SOL,... và điều này đâu đó làm làm giảm khả năng sử dụng vốn của người dùng với nhiều loại Altcoin khác nhau. Điều này làm cho UXD Protocol bắt buộc phải mở rộng thêm sản phẩm của mình.

UXD Protocol phát triển Asset Liability Management Module (ALM)

Asset Liability Management Module là một tổ hợp các chiến lược được xây dựng bởi UXD Protocol để đảm bảo tài sản thế chấp có thể sinh lời một cách đa dạng, bền vững và an toàn. Một số các chiến lược được đưa ra bao gồm:

Chiến lược Delta Neutral tiếp tục được sử dụng.
Cho vay thế chấp quá mức bởi các bên thứ ba.
Cho vay thế chấp quá mức trực tiếp.
Đầu tư vào các tài sản thế giới thức Real World Asset.

UXD Protocol xử lý rủi ro bằng việc bỏ trứng vào nhiều giỏ. Càng nhiều giỏ thì rủi ro sẽ được phân bổ vào những giỏ khác nhau. Nếu một giỏ gặp vấn đề thì các giỏ còn lại vẫn sẽ hoạt động bình thường mà không hoạt động.

Cho vay thế chấp quá mức trực tiếp

Tương tự như các nền tảng CDP trên thị trường, UXD Protocol quản lý một Native Lending Module để có thể tạo ra một Stablecoin UXD mới và đưa vào thị trường với mục tiêu kiếm lợi nhuận.

Đơn giản, điều này có nghĩa là giao thức UXD có thể "phát hành" UXD stablecoin mới vào các nguồn cung này để giúp kiểm soát lãi suất cho vay UXD theo nguyên tắc tài sản đảm bảo vượt quá mức, bằng cách điều chỉnh nguồn cung của nguồn vốn vay. Điều này bởi vì trên hầu hết các nền tảng cho vay, lãi suất được xác định dựa trên "Tỷ lệ Sử dụng" - Tỷ lệ phần trăm tài sản đã được vay so với tổng nguồn cung".

Đồng thời, việc phát hành Stablecoin UXD mới này chỉ xảy ra khi có việc vay với tài sản đảm bảo vượt quá mức. Quá trình cho vay bản địa này tương tự như quá trình phát hành tiêu chuẩn với tài sản đảm bảo vượt quá mức cho các Stablecoin khác như DAI hoặc RAI.

Cho vay thế chấp quá mức bởi các bên thứ ba

UXD Protocol có thể chấp nhận Stablecoin UXD là tài sản cho vay trên một giao thức thứ ba. Ví dụ: Maple Finance cũng có một số Pool cho giao thức, người dùng, tổ chức, công ty,... vay ra UXD. Vậy UXD Protocol đóng vai trò như một nhà cung cấp thanh khoản trên Maple Finance.

Maple Finance mới chỉ là mở đầu, UXD Protocol kì vọng mở rộng kế hoạch của mình trong tương lai. Trở thành dự án cung cấp vốn cho các giao thức liên quan tới mảng Credit Protocol.

Đầu tư vào các tài sản thế giới thức Real World Asset

Hiện tại, UXD Protocol sẽ đầu tư vào các giao thức Credit Protocol như Goldfinch, Maple Finance, TrueFi,... trong nhiều dự án thì UXD Protocol đã hợp tác với Credix Finance. Credix Finance hiện đang tập trung vào thị trường LatAm. Ở Latam, có một lượng lớn dân số không có tài khoản ngân hàng hoặc không có tài khoản ngân hàng, điều đó có nghĩa là họ không có khả năng tiếp cận các dịch vụ tài chính cơ bản như tài khoản tiết kiệm và tín dụng.

Ưu điểm khi gửi tiền vào Credix Finance hay các giao thức như Goldfinch hay Maple đó chính là lãi suất hấp dẫn dẫn. Ví dụ cả Credix hay Goldfinch cung cấp mức lãi suất cho USDC lên đến 12% - một con số không tưởng ngay cả trong DeFi. Con số 12% sẽ được duy trì xuyên suốt khoản vay.

Tất nhiên lợi nhuận cao luôn đi kèm với rủi ro cao. Maple Finance đã dính nợ xấu khi FTX sụp đổ mặc dù không liên quan trực tiếp tới FTX hay Goldficnh cũng đang gặp vấn đề với một công ty cho thuê xe máy tại một thị trường mới nổi.

Quỹ bảo hiểm

UXD Protocol xây dựng một quỹ bảo hiểm (Insurance Fund) vì vậy người dùng không cần phải trả phí Funding Rate từ việc tham gia vào chiến lược Delta Neutral. Quỹ bảo hiểm cũng được sử dụng trong bối cảnh giao thức bị hack dẫn tới tài sản thế chấp không đủ cho Stablecoin UXD.

Sau khi chuyển đổi sang mô hình Asset Liability Management Module, Quỹ bảo hiểm sẽ không chỉ đóng vai trò như một nên tảng thanh toán phí Funding Rate có những lệnh đòn bẩy mà còn biến thành "vốn chủ sở hữu" và được mang đi kiếm lợi nhuận như chúng ta thấy ở dưới đây.

Tình hình của Quỹ bảo hiểm hiện nay bao gồm:

Cho vay USDC trên Flux Finance, Compound Finance.
Cung cấp thanh khoản trên Saber, Lifinity, Orca,... để đảm bảo một mức thanh khoản dày cho UXD trên các nền tảng AMM khác nhau.
Đầu tư vào trái phiếu chính phủ Mỹ thông qua Maple Finance hay Kuma Protocol.
Đưa tiền vào các giao thức Credit Protocol như Credix Finance.

Tính đến thời điểm 14/11/2021, Quỹ bảo hiểm của UXD Protocol trị giá khoảng $57M thì tới hiện tại sau gần 2 năm thì con số này chỉ còn khoảng $43M và Quỹ bảo hiểm bắt buộc phải hoạt động để sinh ra thêm nhiều lợi nhuận cho giao thức.

Trong bối cảnh khi Quỹ bảo hiểm cạn kiệt thì UXD Protocol sẽ tổ chức đấu giá Native Token của họ là UXP để bổ sung vào quỹ này. Với mình khi Quỹ bảo hiểm cạn kiệt thường sẽ là điều kiện xấu nhất xảy ra là giao thức bị hack dẫn tới việc đấu giá UXP sẽ rất khó vì ít người chịu rủi ro để tham gia mua. Trong trường hợp xấu như vậy thì UXD Protocol cần thêm nhiều giải pháp cho phương án trên nếu không giao thức sẽ nhanh chóng sụp đổ.

Định hướng phát triển

UXD Protocol dự kiến sẽ định hướng phát triển Multichain và điểm đến tiếp theo của UXD Protocol là Ethereum và các nền tảng Optimistic Rollup như Arbitrum hay Optimism. Khi di chuyển lên các Blockchain này chiến lược của UXD Protocol sẽ được giữ nguyên:

Trên Optimism, UXD Protocol sẽ sử dụng Perpetual.
Trên Arbitrum, UXD Protocol sẽ sử dụng Rage Trade với sản phẩm Delta Neutral Vault.
Chiến lược tìm kiếm lợi nhuận sẽ được sử dụng Beefy Finance trên Ethereum, Arbitrum và Optimism.

Mình thấy có một vài vấn đề như tại sao trên Optimism lại sử dụng Perpetual chứ không phải Kwenta của Synthetix trong bối cảnh Kwenta đang chứng tỏ mình tốt hơn. Trên Arbitrum tại sao không lựa chọn GMX mà lại lựa chọn Rage Trade - một nền tảng Perp DEX mới nổi còn nhiều vấn đề và sản phẩm Delta Neutral Vault của Rage Trade hoạt động không hiệu quả và đã phải đóng cửa. Đó là lí do vì sao tài sản của UXD Protocol trên Arbitrum lại đang nằm ở pool TriCrypto Vault bởi vì Rage Trade đã đóng của chiến lược Delta Neutral Vault và toàn bộ tài sản của người dùng đã chuyển sang TriCrypto Vault. Và Beefy Finance chưa bao giờ nền tảng Yield Aggregator tốt nhất trên thị trường.

Rõ ràng, trong việc chọn đối tác mình thấy có vẻ như UXD Protocol đang lựa chọn theo mối quan hệ ngoài luồng chứ không phải chọn một dự án tốt nhất. Điều này có vẻ dự án nên thay đổi.

Chiến lược hiện tại

Hiện tại, chiến lược Delta Neutral của UXD Protocol đã đạt đến mức tối đa là khoảng $15M và UXD Protocol sẽ tập trung vào mô hình Asset Liability Management Module. Người dùng có thể mang USDC của mình vào giao thức để mint UXD với tỷ lệ 1 - 1. Tài sản thế chấp USDC được UXD Protocol tạm thời phân bổ vào các giao thức như Sovereign, Credix Finance - nền tảng Credit Protocol và Mercurial - nền tảng Yield Aggregator trên Solana.

Có thể nói rằng ở thời điểm hiện tại, 1 UXD đang được bảo chứng bởi một USDC. UXD Protocol dự kiến sẽ triển khai thêm nhiều Stablecoin hơn nữa trong tương lai.

Với 3 yếu tố trên UXD Protocol đang hướng đến xây dựng một Stablecoin được hỗ trợ bới các chiến lược khác nhau để tạo ra lợi nhuận. Chức năng của giao thức là quản lý tài sản và các chiến lược một cách phù hợp nhất.

Bên cạnh đó, UXD Protocol cũng cải thiện mô hình Tokenomics của chính mình khi:

Dự kiến triển khai veREV sẽ có nhiều đặc điểm giống với mô hình veToken của Curve Finance.
Hướng đến chia sẻ doanh thu từ các hoạt động tạo lợi nhuận của giao thức.

Lỗ hổng trong mô hình hoạt động hiện tại

Với việc chiến lược Delta Neutral đã bị đạt tới giới hạn và chưa có kế hoạch mở rộng trong tương lai thì rõ ràng để người dùng gửi USDC - một Stablecoin siêu an toàn vào giao thức để lấy ra UXD mặc dù tỷ lệ 1 - 1 nhưng vẫn có một chút gợn bởi vì họ gần như không có lợi ích gì nhiều ngoài:

Cung cấp thanh khoản cho UXD - USDC, UXD - SOL trên Orca hay UXD - stSOL, UXD - mSOL trên Lifinity.

Đồng ý việc cung cấp thanh khoản cho các cặp giao thức này mang lại lợi nhuận khá cao cho người dùng thì rõ ràng nếu chỉ đơn giản là nắm giữ thì cũng không có quá nhiều lợi ích. Có lẽ UXD Protocol nên chia sẻ một phần lợi nhuận của các chiến lược cho những người deposit Stablecoin bên cạnh đó việc di chuyển sang các Blockchain khác cũng giúp UXD tiếp cận với các Perp DEX có nguồn thanh khoản dồi dào để tái khởi động chương trình Delta Neutral của mình.

Nhận Định Cá Nhân Về UXD Protocol

Với mình, UXD Protocol đang khá tham vọng khi giải quyết cả ba yếu tố cấu thành nên một Stablecoin thành công bao gồm Phi tập trung, Mức độ ổn định và Khả năng sử dụng vốn. Mình tin rằng nếu được vận hành một cách chậm rãi và kĩ càng UXD Protocol có thể đạt nhiều thành công hơn nữa trong tương lai bởi vì UXD là một trong những Stablecoin có một chiến lược khác biệt và đã sống sót thành công chưa phải toàn bộ mùa đông nhưng cũng trải qua nhiều sóng gió lớn nhất của thị trường Crypto từ đó đến nay.

Chiến lược của UXD Protocol không phải là đầu tiên nên không cần phải lo lắng về quá nhiều rủi ro có thể xảy đến với dự án, Maker DAO hay Frax Finance cũng có một chiến lược như UXD Protocol trong việc tối ưu hóa lợi nhuận từ Treasury của mình.

Tuy vậy, vẫn có một số rủi ro tiềm ẩn như sau:

Tiếp cận cho vay vốn trên các nền tảng Credit Protocol sẽ khiến thanh khoản của UXD Protocol bị khóa khá lâu và trong một bối cảnh xấu điều gì sẽ xảy ra nếu UXD thiếu thanh khoản.
Các chiến lược sinh lời của UXD mới chỉ dừng lại ở mức đa dạng chứ chưa thể nói là hiệu quả.
Chiến lược hiện tại sẽ khá khó để UXD thu hút được Stablecoin của người dùng. Tại vì sao tôi đổi 1 - 1 USDC của mình với UXD của bạn mà lợi ích tôi nhận về không nhiều?

Tổng Kết

UXD Protocol là một trong các dự án DeFi Stablecoin khá đáng chú ý trong thời gian sắp tới. Chúng ta nên quan sát việc phát triển của dự án trong thời gian dài hạn để có những đánh giá chính xác.