Toàn Cảnh Hệ Sinh Thái Ethereum Năm 2022

2022 là một năm tuy có nhiều biến động tiêu cực với thị trường và ngay cả Ethereum cũng bị tác động tiêu cực về đường giá. Nhưng 2022 có thể coi là năm bước ngoặt với Ethereum khi sau bao ngày chờ đợi cuối cùng thì Ethereum cũng đã chính thức nâng cấp thành công từ mạng lưới Proof Of Work thành Proof Of Stake.

Bây giờ thì mọi người cùng mình điểm qua các cập nhật quan trọng của Ethereum và hệ sinh thái Ethereum trong năm 2022 vừa qua.

Toàn Cảnh Thị Trường Và Ethereum

Hệ sinh thái Ethereum đã có một năm đầy biến động cùng với những drama của thị trường khi mà Terra - UST sụp đổi, stETH depeg từ đó dẫn đến sự phá sản hàng loạt của các công ty lớn như Three Arrow Capital, Voyager rồi chỉ vàng tháng sau khi chỉ với 24M FTT trong tay CZ chủ sàn Binance đã quét sạch tan FTX.com của Sam và Alameda Research bên cạnh đó còn tạo ra nguy cơ sụp đổ domino trên toàn bộ thị trường crypto.

Tuy vậy thị trường có những lúc hưng phấn hay chán nản thì Ethereum với sự chống lưng của Ethereum Foundation và Vitalik Buterin vẫn chăm chỉ tiến lên từng bước tuy những bước đi của họ có thể rất chậm nhưng chúng ta không thể phủ nhận các bước đi của họ vô cùng vững chắc và gần như rất ít khi họ bị chậm lại so với thị trường.

Từ khi ra đời đến nay, hầu hết các xu hướng chủ đạo trong thị trường đều bắt nguồn hoặc lấy cảm hứng từ Ethereum như ICO, IDO, DeFi, DeFi 2.0, Airdrop/Retroactive, NFT, Gaming, Metaverse, Layer 1, Layer 2 và rất nhiều các xu hướng khác nữa. Không bất ngờ khi Ethereum luôn là cái nôi tạo ra xu hướng cho toàn bộ thị trường crypto chứ không phải là Bitcoin hay các Layer 1 khác.

Thông Tin On-chain

Tổng số lượng địa chỉ ví mới

Có thể nói rằng về mức độ tăng trưởng các địa chỉ ví mới Ethereum thua kém các nền tảng còn lại rất nhiều nhưng có thể nói con số hiện tại của Ethereum là con số mọi hệ sinh thái đều phải ngả mũ thán phục. Bên cạnh đó, Ethereum trong năm qua đã bị BNB Chain vượt mặt về tổng số lượng địa chỉ ví, đây cũng là điều khá dễ hiểu.

Một số chỉ số on-chain khác

Hầu hết các chỉ số như số lượng transaction, số lượng người dùng hàng tuần, số lượng các hợp đồng smartcontract được triển khai trên Etherum đã suy giảm rõ rệt hậu Terra - UST.

Ngược lại những chỉ số on-chain thì theo tình hình mua bán ETH thì số lượng ETH ở trên các sàn giao dịch giảm ngày càng mạnh điều này chứng tỏ một phần nào đó có 1 lượng lớn ETH đang được thu mua bởi các cá voi trong thị trường crypto. Tuy nhiên lượng ETh bắt đầu giảm mạnh khi sàn FTX.com tuyên bố phá sản thì cũng không ngoại trừ đây chỉ là những động thái rút ETH về ví lạnh hoặc ví nóng.

Số lượng ETH được khóa vào Beacon Chain đã tăng trưởng rất mạnh vào thời điểm đầu Quý 2/2022. Tuy nhiên, tốc độ ETH bị khóa vào Beacon Chain đã chậm lại dần trong khoảng thời gian còn lại. Hiện tại người dùng đang khá lo lắng về việc một số lượng lớn ETH sẽ được mở dần sau bảng cập nhật Shanghai, nếu tính giá ETH từ thời điểm bắt đầu được khóa vào Beacon Chain đã nhân tương đối lần nên nếu không có lực thì thì cũng không thể chắc chắn.

The Merge

Đã có nhiều thông tin ngờ vực về việc liệu Ethereum có thể chuyển từ Proof Of Work sang Proof Of Satke thành công hay không và nếu nó sụp đổ thì thị trường sẽ ra sao? Bên cạnh đó, cũng có nhiều ngờ vực về việc triển khai Proof Of Stake sẽ phải đợi cho đến đầu 2023 vì các thói quen dealay của Ethereum Foundation. Nhưng The Merge đã chính thức thành công với nhiều cập nhật. Chúng ta cùng nhìn lại sự kiện The Merge - sự kiện quan trọng bậc nhất với Ethereum nói riêng và toàn bộ thị trường Crypto nói chung.

17/03/2022: The Merge được thử nghiệm thành công trên mạng lưới Tesnet Kiln.

08/06/2022: Sau Kiln, The Merge chính thức được triển khai thành công trên mạng lưới Testnet Ropsten.

23/06/2022: Đội ngũ phát triển Ethereum đã chia sẻ về việc sẽ đóng của mạng lưới testnet như Ropsten, Rinbeky và Kiln sau khi The Merge thành công chính thức đóng lại sứ mệnh của các mạng lưới testnet trên.

30/06/2022: Ethereum hard fork Gray Glacier thành công về việc dời "bom độ khó" trên Ethereum điều này đồng nghĩa với việc The Merge có thể sẽ bị 

06/07/2022: Sau Ropsten thì The Merge đã được thử nghiệm thành công trên mạng lưới Testnet Sepolia

11/08/2022: Tiếp tục tiến tới, The Merge đã triển khai thành công trên mạng lưới Testnet Goerli đây cũng là lần testnet cuối cùng trước khi triển khai The Merge trên mainet.

06/09/2022: Ethereum triển khai thành công hardfork Bellatrix đây là tiền đề quan trọng để tiến đến The Merge sau hardfork này khoảng 10 ngày.

15/09/2022: The Merge diễn ra thành công suôn sẻ mà không gặp bất kì vấn đề nào liên quan đến mạng lưới. Ethereum chính thức chuyển từ POW sang POS.

Với việc Ethereum chính thức cập nhật lên POS thành công thì mạng lưới Ethereum sẽ có những bước cải tiến như sau:

• Giảm 99% năng lượng tiêu thụ.
• Số lượng ETH được mint ra trên mỗi block cũng giảm 90% và khả năng cao Ethereum sẽ chuyển sang giai đoạn giảm phát.
• Thời gian hoàn thành block được rút ngắn nhưng không đáng kể.

Hiểu nhẩm lớn nhất người dùng hiểu nhầm khi Ethereum lên POS thành công là tốc độ giao dịch và phí giao dịch sẽ nhanh hơn và rẻ hơn rất nhiều nhưng thực chất không phải phải chờ đến bản nâng cấp DankSharding tiếp theo thì các vấn đề liên quan đến mở rộng mới được giải quyết dứt điểm.

Drama Xoay Quanh Việc Hard Fork ETHW

31/07/2022: Những xôn xao đầu tiên về việc hard fork để giữ nguyên cơ chế đồng thuận với Ethereum thời điểm này mọi người vẫn gọi là ETH 1 (đại diện cho ETH sử dụng POW) và ETH 2 (đại diện cho ETH sử dụng POS). Khởi đầu xuất phát từ Galois Capital với việc họ nghĩ khả năng cao các thợ đào sẽ đề xuất hard fork giữ nguyên POW để duy trì doanh thu của mình.

Ngay sau đó, CTO của Tether là Paolo Ardoino đã lên tiếng ủng hộ ETH POS. Vitalik Buterin cũng đã lên tiếng mỉa mai về thuyết âm mưu do Galois Capital lập ra. 

04/08/2022: Sàn Poloniex đã cho niêm yết ETHW (đại diện cho ETH sử dụng POW) và ETHS (đại diện cho ETH sử dụng POS) bên cạnh đó Poloniex cam kết hỗ trợ hardfork xảy ra trong tương lai tuy nhiên ETHW và ETHS chỉ có trên sàn Poloniex và không rút về ví.

Ngay sau đó, sàn MEXC và Houbi cũng có động thái cân nhắc về việc ủng hộ hardfork.

Bên cạnh đó, Vitalik Buterin cũng chia sẻ quan điểm cá nhân của mình về việc 2 đồng stablecoin lớn nhất thị trường là USDC và USDT sẽ quyết định ETHW hay ETHS mới là người chiến thắng. 

08/08/2022: Các bên phân chia đã rõ ràng về việc ủng hộ ETHW hay ETHS.

Theo góc nhìn của mình hầu hết những bên tham gia vào việc ủng hộ việc hardfork chủ yếu là các sàn giao dịch, khả năng họ tạo ra các biến thể của ETH để thu hút người dùng giao dịch và họ sẽ nhận về fee giao dịch. Còn hầu hết các dự án ủng hộ ETH POS đều là những dự án DeFi lớn trong thị trường crypto. Còn hầu hết với những xưởng đào lớn trên thế giới đều không quá quan tâm đến sự kiện lần này khả năng cao họ dã có sự chuẩn bị trước đó vì việc khởi xướng nâng cấp lên POS đã có từ nhiều năm.

Tuy nhiên việc hardfork đã được diễn ra sau khi The Merge thành công một chain mới đã được hardfork chính là ETH POW nhưng nó không được đón nhận bởi cộng đồng developers nói riêng và toàn bộ cộng đồng crypto nói chung.

EthereumPoW (ETHW) và EthereumFair (ETF)

EthereumPoV

Sau khi The Merge thành công, một đội ngũ đã giới thiệu tới thị trường EthereumPoW (ETHW). Vào thời điểm mới ra đời, ETHW đã nhanh chóng đạt 1.7M giao dịch với tổng khối lượng giao dịch là 9.53 tỉ ETHW bên cạnh đó có 23 máy đào được khởi chạy trên blockchain của ETHW và hashrate rơi vào khoảng 43.4 TH/s.

Sàn Binance cũng hỗ trợ airdrop ETHW đến với những người dùng sở hữu ETH và ETHW cũng được niêm yết trên các sàn như FTX, Bybit hay BitMart. Một số thông tin về blockchain EthereumPoW:

• Network Name: EthereumPoW 
• RPC URL: https://mainnet.ethereumpow.org
• Chain ID: 10001
• Currency Symbol: ETHW
• Block Explorer URL: mainnet.ethwscan.com

EthereumFair

Tiếp tục là cái tên quen thuộc là Poloniex đã lên tiếng ủng hộ blockchain EthereumFair. Một số thông tin về blockchain EthereumFair:

• Network Name: EthereumFair
• RPC URL: https://mainnet.ethereumpow.org
• Chain ID: 513100
• Currency Symbol: ETF
• Block Explorer URL: explorer.etherfair.org

Cuộc chiến ở thời điểm hiện tại có vẻ thiên về EthereumPoW khi mà dự án này nhận được sự hỗ trợ một phần bởi Binance. Tuy nhiên, xét về tổng quan thì Ethereum POS vẫn đang được cả thị trường ủng hộ một cách mạnh mẽ.

Hậu The Merge

Chắc chắn The Merge chưa phải điểm kết thúc với lộ trình phát triển của Ethereum. Đội ngũ phát triển Ethereum vẫn còn rất nhiều công việc cần phải thực hiện.

The Surge: Tại bản cập nhật này sẽ thay thế lộ trình phát triển cũ là Sharding thành EIP-4488 với công nghệ tập trung là Danksharding. Tích hợp zkEVM đến từ ZkSync, Scroll, Polygon,... và giải pháp mở rộng Rollup với mục tiêu đạt đến 100.00 TPS trong tương lai.

The Verge: Hỗ trợ các validator xác thực bằng chứng giao dịch SNARK của các giải pháp mở rộng zkRollup một cách nhanh chóng và dễ dàng.

The Scourge: Xử lý triệt để các vấn đề liên quan đến MEV giúp trải nghiệm người dùng trên mạng lưới tốt hơn.

The Splurge: Hoàn thiện một số các nâng cấp khác giúp mạng lưới Ethereum trở nên mượt mà hơn.

Hệ Sinh Thái Ethereum

Về mảng cơ sở hạ tầng

Chainlink

Không ngoa khi nói rằng Chainlink đại diện cho mảng Oracle có thể nói tuy phong trào DeFi đã giảm sút mạnh trong toàn bộ năm 2022 nhưng tốc độ phát triển của của Chainlink không hệ giảm sút mà lại có sự tăng trưởng mạnh trong năm 2022, có thể đến hết năm 2022 Chainlink đã có thể tích hợp hơn 1.000 dự án đây sẽ là con số mà bất kì một Oracle nào trong thị trường crypto hằng mong ước.

Thời gian gần đây động lực tăng trưởng mạnh của gần đây của Chainlink đến từ việc tích hợp vào các dự án NFT, Gaming hay Metaverse. Trong thời điểm 2022 là năm của NFT và các mảnh ghép liên quan đến NFT Finance bắt đầu xuất hiện như vay - cho vay NFT, swap NFT,... nên khi mảnh ghép NFT bùng nổ thì số lượng các dự án tích hợp vào Chainlink ngày càng nhiều.

The Graph

Trong năm nay The Graph dự án lớn nhất trong mảng API tiếp tục kết nối và hỗ trợ thêm cho nhiều hệ sinh thái như Near Protocol, BNB Chain, Polygon, Avalanche, Celo,... Tương tự với Chainlink thì The Graph tiếp tục thể hiện tầm quan trọng của mình trong tất cả các blockchain mà nó tham gia.

Bridge

Năm nay là một năm cực kì ấn tượng cũng như sóng gió với các dự án liên quan đến bridge. Người dùng còn đang phải thốt lên hào hứng với những mô hình cầu mới nhưng khi mọi thứ đang vận hành rất trơn tru thì dự án đã bị hack. Bên cạnh đó hầu hết các dự án bị hack trong năm nay đều liên quan tới bridge và cross-chain.

Bên cạnh các cây cầu bị hack thường xuyên với một số lượng lớn số tiền nhưng không thể phủ nhận 2022 chúng ta được chứng kiến nhiều loại cầu mới.

Về mảng stablecoin

Stablecoin CeFi

2022 là một năm đầy sóng gió với các stablecoin CeFi với tam trụ bao gồm Tether (USDT), Circle (USDC) và BUSD (Binance). Sóng gió chủ yếu đến từ việc UST sụp đổ làm người dùng quan ngại đến việc tài sản dữ trữ của Tether, Circle,... đặc biệt là Tether. 

Trong năm nay Tether đã nhận ra được các điểm yếu của mình và luôn nỗ lực để cải thiện. Các tài sản mà Tether nắm giữ trong ngân quỹ của mình chủ yếu là thương phiếu loại tài sản được cho là rủi ro và Tether cũng đang cố gắng chuyển đổi nó thành trái phiếu chính phủ Mỹ để giúp ngân quỹ của mình trở nên an toàn, bền vững hơn. 

Năm nay cũng được coi là một năm thành công của Circle với USDC khi mà USDC ngày càng phổ biến trên nhiều blockchain khác nhau. Vốn hóa của USDC đã tăng trưởng từ mức $40B từ đầu năm và đạt đỉnh $55B trong năm 2022. Có lẽ khi thị trường chao đảo thời điểm khi UST depeg thì USDC đã là một điểm đến lý tưởng cho người dùng còn khi CZ Binance tiêu diệt thành công FTX, Alameda Research thì BUSD của Binance lại được người dùng chú ý nhiều hơn.

Stablecoin DeFi

DAI hiện tại là Stablecoin DeFi lớn mạnh nhất trong thị trường crypto nói chung và hệ sinh thái Ethereum nói riêng. Bước chuyển mình lớn nhất của Maker DAO chính là việc lần đầu tiên có một đơn vị lớn ngoài TradFi ở đây là ngân hàng lớn tại Mỹ đã chấp nhận một khoản vay $100M DAI có thể mở rộng khoản vay lên đến $1B. 

Mặc dù với tỷ lệ sử dụng vốn thấp nhưng với nguồn tài sản thế chấp rõ ràng, nguồn thanh khoản dồi dào nhưng DAI nói riêng và các stablecoin DeFi nói chung vẫn đang phát triển tương đối tốt. Gần đây thì cả AAVE cũng đã công bố phát triển 1 loại stablecoin mới là GHO bên cạnh đó Curve Finance cũng sẽ chia sẻ về việc phát triển một stablecoin mới là crvUSD.

Hiện tại, mảnh đất Stablecoin DeFi vẫn còn vô cùng màu mỡ do DAI thống thị nên việc các Lending Protocol hay một số các DEX lớn đã chính thức nhảy vào cuộc chơi này. Mình tin chắc 2023 sẽ rất thú vị khi chúng ta sẽ chứng kiến một cuộc chiến rất lớn tạm thời sẽ có 3 bên là GHO của AAVE, DAI của Maker DAO và crvUSD của Curve Finance.

Algorithmic Stablecoin

Năm qua là một năm sóng gió với các stablecoin thuật toán khi mà rất nhiều các dự án stablecoin thuật toán sụp đổ đầu tiên là UST trên mạng Terra, Cash trên mạng Solana bên cạnh đó dự án stablecoin Beanstalk cũng đã bị hacker cuỗm đi $180M bao gồm 24.830 ETH và $36M stablecoin BEAN.

Bên cạnh đó, nhiều dự án điểm sáng đối với stablecoin thuật toán trên hệ sinh thái Ethereum thì chỉ có duy nhất Frax Finance với stablecoin FRAX vẫn tiếp tục phát triển tuy nhiên sức ảnh hưởng của FRAX trong thị trường không phải quá lớn. Nhưng phần nào đó FRAX cũng đã đứng vững khi thị trường chao đảo, mình tin chắc nếu có tiếp tục phát triển FRAX trong chu kì tiếp theo sẽ có một vị thế vững chắc ở trong thị trường crypto.

Mình tin chắc mặc dù stablecoin thuật toán đã có những thất bại vô cùng lớn những với tin thần xây dựng của các developers trên hệ sinh thái Ethereum thì sẽ tiếp tục cho ra đời các dự án stablecoin thuật toán mới để cải thiện những vấn đề hiện có của thị trường. Tuy rằng mảng này rất rủi ro và thị trường có cái nhìn không hề thiện cảm với stablecoin thuật toán nhưng trong 2023 sẽ có thêm nhiều dự án stablecoin thuật toán mới ra đời.

Về mảng DeFi

DeFi đã phải nhường lại sân khấu cho NFT trong năm 2022. Đỉnh cao của toàn bộ ngành DeFi cũng rơi vào thời điểm tháng 12/2021 - tháng 1/2022 với TVL ở mức ATH rơi vào khoảng $180B nhưng tính đến thời điểm hiện tại TVL của ngành tiếp tục giảm sút ở thời điểm viết bài chỉ rơi vào khoảng $43B. Tại vì sao mình lại nói DeFi đã không còn sức hút trong năm 2022 bởi vì đã có những thời điểm thị trường có những sự phục hồi rất tốt nhưng TVL của toàn ngành lại không có xu hướng tăng.

Ethereum và DeFi trên nó cũng không thuộc ngoại lệ đỉnh cao TVL của Ethereum đạt mức ATH ở $109B và tại thời điểm viết bài TVL trên toàn bộ hệ sinh thái Ethereum chỉ còn khoảng $25B.

Bên cạnh đó số lượng các vụ hack ở DeFi ngày càng nhiều, đơn giản nhất chỉ là lưu trữ tài sản trong ví cũng bị hack đó là trường hợp của những người dùng sử dụng Phantom và Slope trên hệ sinh thái Solana thì từ những điều đơn giản nhất như vậy còn có rủi ro khiến người dùng khá nghi ngại khi bước chân vào DeFi.

Ngoài ra khi thị trường đi xuống những kèo IDO không còn mức tăng trưởng hấp dẫn, các chương trình Liquidity Mining trở nên kém hiệu quả vì đôi khi IL còn cao hơn những gì LP nhận được nên dòng tiền bị rút khỏi DeFi là điều tương đối dễ hiểu.

Tóm lại dòng tiền rời khỏi DeFi trên hệ sinh thái Ethereum nói riêng và toàn bộ ngành nói chung bởi vì các lí do sau đây:

Về mảng DEX

Chúng ta sẽ điểm qua một vài các dự án DEX nổi bật ở trên hệ sinh thái Ethereum xem trong 2022 họ đã làm được những gì và chúng ta có thể kì vọng điều gì từ các dự án trong năm 2023 tiếp theo.

Đầu tiên với Uniswap, đây là năm đầu tiên Uniswap quyết định phát triển theo bề ngang mà không phải theo chiều dọc như các năm trước một phần Uniswap V3 đã đạt đến tiệm cận của sự hoàn hảo.

2022, Uniswap đã chạm con số $1.000B volume giao dịch vào thời điểm tháng 5/2022 bên cạnh đó Uniswap tập trung phát triển theo 2 hướng là NFT và Investment.

Về hướng NFT thì có 2 hoạt động cụ thể:

• 22/06/2022: Uniswap đã chính thức mua lại NFT Marketplace Genie.
• 24/08/2022: Giám đốc sản phẩm NFT của Uniswap là Scott Lewis đã tham gia vào cuộc nói chuyện, đàm phán với 7 giao thức đang làm cho vay P2P NFT để thảo luận các vấn đề còn tồn đọng và tìm phương hướng giải quyết cho các dự án Lending P2P này.
• Cũng trong khoảng thời gian này, Uniswap đã thông báo hợp tác với SudoAMM - AMM đầu tiên cho NFT về việc SudoAMM sẽ chuyển giao công nghệ cho Uniswap để dự án này phát triển 1 AMM dành cho NFT.

Về hướng Investment thì có một số hoạt động cụ thể như sau:

• 12/04/2022: Uniswap đề xuất thành lập quỹ đầu tư mang tên Uniswap Labs Ventures để tập trung toàn lực đầu tư vào Web 3.0. Bên cạnh đó, ULV cũng chia sẻ về việc đã đầu tư vào AAVE, Compound, Ethereum Name Service, và Maker DAO
• 05/08/2022: Đội ngũ phát triển Uniswap đã đề xuất thành lập Uniswap Foundation với ngân sách $74M trong vòng 3 năm. Uniswap Foudantion hoạt động độc lập so với Uniswap và số tiền của họ được chia làm 3 phần để hỗ trợ phát triển Uniswap một cách toàn diện.

Bên cạnh đó mình có viết 1 bài: Series 3: Real Builder in Winter | Uniswap - Kì Lân Thực Sự Của Crypto Từng Sản Sinh

Tiếp theo đến Curve Finance, trong 2022 Curve Finance không có quá nhiều những hoạt động nổi bật không những vậy dự án cũng đã bị hack một số tiền nhỏ. Chúng ta hãy điểm qua một số các sự kiện liên quan tới Curve trong năm vừa rồi nhé!

• Tháng 5/2022: Curve Finance thông báo về việc sẽ triển khai trên Near Protocol nhưng từ thông báo đó tới nay thì chưa thấy Curve triển khai trên Aurora.
• Tháng 7/2022: Rộ lên thông tin cho rằng Curve Finance sẽ phát hành stablecoin crvUSD và sau đó thông tin này cũng đã được xác nhận bởi đội ngũ phát triển.
• Tháng 8/2022: Curve Finance bị tấn công DNS ước tính thiệt hại gần $600K.

Cuối cùng là Sushiswap trong năm qua về mặt phát triển Sushi cũng không có quá nhiều sự nổi bật để thu hút thị trường. Một số các sự kiện nổi bật trên Sushiswap chúng ta sẽ cùng nhau tổng hợp:

• 16/03/2022: Sushiswap giới thiệu Trident là bộ framework giúp các dự án xây dựng 1 AMM trên Polygon.
• 20/04/2022; Đội ngũ phát triển Sushiswap đã nâng cấp thành công Miso V2 - là nền tảng Launchpad trên Uniswap được cập nhật tại các blockchain mà Uniswap đang hoạt động.
• 04/09/2022: Sushiswap đã giới thiệu thành viên mới cấp cao của mình sau thời gian dài tuyển dụng là Jared Grey nhưng các drama vẫn chưa buông tha dự án này khi mà Jared bị tố cáo một trong các tố cáo là tấn công tình dục động vật.

Có vẻ như các drama vẫn chưa từ bỏ Sushiswap kể từ ngày dự án ra đời một phần lớn các lí do khiến Sushiswap bị Uniswap bỏ xa đến từ chính các drama này khiến người dùng lo ngại Sushiswap.

Về mảng Lending & Borrowing

Lending & Borrowing được coi là lớp sẽ đón nhận được dòng tiền nhiều nhất trong downtrend và thực tế đã chứng minh rằng đó là điều đúng đắn khi mà Maker DAO và AAVE đã cùng nhau chia sẻ vị trí TOP 1 và TOP 3 trong thị trường DeFi.

Bắt đầu với AAVE, có thể nói AAVE đã có những bước đi vô cùng chính xác trong năm 2022 giúp nó chính thức loại bỏ Compound trong cuộc đua song mã này.

• 11/01/2022: AAVE V3 chính thức được triển khai trên mạng lưới tầng 2 Optimism. Và tới thời điểm viết bài AAVE xếp vị trí số 1 trên Optimism về TVL.
• 16/03/2022: AAVE V3 tiếp tục có mặt trên Arbitrum. Tính tới nay AAVE V3 đang đứng vị trí số 7 trên bảng xếp hạng DeFi của Arbitrum.
• 17/03/2022: AAVE V3 được triển khai trên mạng lưới của Fantom và Avalanche. Trước đó, 2 mạng lưới này sử dụng AAVE V2. Chính xác là trong năm 2021 thì AAVE V2 đã được triển khai trên 2 mạng lưới trên.
• 31/10/2022: Đã có một đề xuất về việc triển khai AAVE V3 lên mạng lưới của zkSync.

Tuy AAVE V3 đã được triển khai trên nhiều blockchain khác nhau nhưng nó vẫn chưa được triển khai trên blockchain của Ethereum.

Bên cạnh mở rộng xu hướng sang nhiều blockchain khác nhau thì AAVE đã xác định 2 hướng đi mới bao gồm xây dựng một hệ sinh thái Mạng Xã Hội Phi Tập Trung và stablecoin DeFi GHO.

Về định hướng phát triển Mạng Xã Hội Phi Tập Trung mang tên Lens Protocol.

• 08/02/2022: AAVE lẫn đầu giới thiệu về mạng xã hội phi tập trung Lens Protocol.
• 18/05/2022: Mạng xã hội Lens Protocol được AAVE chính thức ra mắt trên Polygon.

Tới nay hệ sinh thái của Lens ngày càng được mở rộng với nhiều cái tên khác nhau như: Lensfrens, Lenster, Lenstube, Phaver, ORB,... và rất nhiều các dự án khác nữa. 

Tới nay những sản phẩm của Lens đang bắt đầu thu hút những người dùng thật sự. Tuy nhiên các sản phẩm cũng cần cải thiện thêm nhiều tính năng để thân thiện hơn với người dùng trong tương lai.

Về định hướng phát triển stblecoin DeFi GHO dự án đã chia sẻ một vài thông tin về ứng dụng mà GHO nhằm hướng đến như Credit Score, RWA, Algorithmic Stablecoin,... Về GHO có lẽ chúng ta sẽ cần nhiều thời gian hơn nữa để quan sát và có những đánh giá cụ thể hơn.

NFT & NFT Marketplace

NFT đã có một năm cực kì bùng nổ trên hệ sinh thái Ethereum. Khi giá của các bộ sưu tập bùng nổ và các bên phát hành NFT đã cháy hàng ngay tài tại thời ban đần.

Về mảng NFT thì Hak Research đã viết rất chi tiết trong bài viết: Crypto Market Report: Toàn Cảnh Thị Trường Crypto Năm 2022.

Một số sự kiện đáng chú ý của các mảnh ghép khác

• Liquid Staking: Lido Finance đã thể hiện vai trò thống trị của mình trên nền tảng Ethereum và lấy hết toàn bộ lượng người dùng của Rocket Pool, Stader Labs hay ANKR. Tuy nhiên, Rocket Pool đã thể hiện quyết tâm giành lấy một phần miếng bánh của mảng này khi rETH của họ đã chính thức trở thành tài sản thế chấp trên Maker DAO sắp tới có thể là AAVE và triển khai các pool có thanh khoản lớn trên Curve Finance cho cặp rETH - ETH.
• Derivatives: Ngạch Derivatives trên hệ sinh thái Ethereum chưa thật sự phát triển một phần lí do lớn là tốc độ giao dịch quá chậm và chi phí giao dịch lại cao nên các dự án thuần về Perpetual không triển khai chính trên Ethereum mà họ lựa chọn trên BNB Chain, Polygon đặc biệt là Arbitrum với con bài chiến lược GMX hay công nghệ zkRollup của StarkWare với dYdX. Còn với mảng Option thì Opyn vẫn đang tích cực xây dựng để giải quyết triệt để vấn đề thanh khoản.
• Yield Farming: Các nền tảng Yield Farming trên Ethereum đã có những sự chững lại do nguồn yield trên Ethereum không thật sự dồi dào và các nền tảng có nguồn yield bền vững thì lại không share nó cho những người dùng, token holder hay LP. Leverage Farming cũng không thể kéo được mảng này trở lại với đường đua DeFi. 
• Synthetic: Mảng này có thể nói đang bị đánh giá underate. Tuy nhiên mảng này sẽ gặp phải nhiều vấn đề liên quan đến pháp lý đặc biệt là các dự án tại Mỹ sẽ có những rắc rồi với SEC khi phát hành các token được gắn peg vào các cổ phiếu.
• Launchpad: Tất nhiên mảng này sẽ đi xuống khi thị trường không còn trong một xu hướng tăng trưởng.

Một số ngành mới đáng chú ý

Ngành đáng chú ý nhất trong thị trường crypto đặc biệt trên hệ sinh thái Ethereum trong thời gian vừa qua đó chính là các mảng liên quan tới NFT với cái tên là NFT Finance.

• AMM đầu tiên dành cho NFT: SudoSwap - thay vì các NFT được giao dịch trên Opensea hay LookRare thì tương tự với Orderbook thì SudoSwap mở ra kỉ nguyên mới cho thị trường NFT khi công bố AMM đầu tiên cho các NFT. Ngay cả Uniswap cũng đang rất quan tâm tới mảng này khi mà công bố kết hợp với Sudo để xây dựng AMM dành riêng cho NFT.
• Nền tảng Lending P2P cho NFT: Các nền tảng vay và cho vay các NFT ngày càng trở nên phổ biến như BendDAO, JPED'd, NFTfi, X2V2,...
• Bên cạnh AMM và Lending các mảng mới cũng đang hướng đến NFT như một dạng tài sản thế chấp như Perpetual hay Option.

Chắc chắn rằng các mảng này sẽ còn tiếp tục phổ biến hơn nữa trong thời gian sắp tới khi mà người dùng sử dụng NFT ngày càng nhiều. Bên cạnh đó, việc các nền tảng lớn như Facebook, Instagram, Twitter, Telegram,... tích hợp NFT cũng hứa hẹn khoảng thời gian tươi sáng sắp tới cho thị trường NFT.

Tổng Kết

Có thể thấy Ethereum vẫn đóng vai trò người dẫn đầu trong mảng Layer 1 và các innovation của toàn bộ các ngành. Khi thị trường bắt đầu đi xuống và đi vào mùa đông kéo dài thì chúng ta mới thực sự thấy ai mới là những tay builder thực thụ trong thị trường crypto và chúng ta đang thấy điều đó trên Ethereum.