Ngày càng có dấu hiệu cho thấy rằng Layer 2 có thể là một trong những xu hướng đầu tiên dẫn dắt toàn bộ thị trường crypto tăng trưởng trong chu kì sắp tới. Vậy đâu là những lí do để chúng ta tin tưởng vào điều này thì mọi người cùng mình tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé.

Để hiểu hơn về bài viết này, mọi người có thể tham khảo một số tài liệu như sau:

• Layer 2 Là Gì? Toàn Tập Về Các Giải Pháp Layer 2
• Zk Rollup Là Gì? Tổng Quan Về Giải Pháp Zk Rollup
• Optimistic Rollup Là Gì? Tổng quan về Optimistic Rollup

Một Số Thành Tựu Mà Layer 2 Đã Đạt Được

Những Layer 1 đã gặp trục trặc trong Downtrend

Warren Buffett từng có một câu nói như: “Xét cho cùng, bạn chỉ phát hiện ra những kẻ bơi truồng khi thủy triều đã rút xuống” và trong thị trường Crypto cũng như vậy. Thủy triều rút đại diện cho xu hướng downtrend của thị trường và những kẻ bơi truồng có thể nhắc tới là ai?

• Chỉ mãi tới khi downtrend người ta mới để ý kĩ tới thông tin việc BNB Chain chỉ có khoảng 21 validators hay Polygon cũng chỉ có khoảng 100 validator. Vậy mà họ luôn cho rằng mình rất phi tập trung.
• Solana liên tục phải ngưng mạng lưới do bị tắc nghẽn. Người ta đặt ra những câu hỏi cho việc mạng lưới Solana có phi tập trung hay không? Thậm chí họ còn phát hiện ra Solana không có mạng lưới Testnet.
• Các dự án Blockchain bắt đầu không còn tập trung phát triển dẫn tới tình trạng người mất định hướng, người thay đổi định hướng đó là câu chuyện của Polkadot, Fantom, Celo, Oasis Protocol,...

Giữa bối cảnh các nền tảng Layer 1 đang có nhiều trục trặc thì Layer 2 đã xuất hiện đúng lúc. Thực chất các nền tảng Layer 2 cũng đã từng gặp nhiều vấn đề nhưng tới khi các Layer 1 bắt đầu bất ổn thì các Layer 2 bắt đầu chứng minh sự hiệu quả của mình.

Layer 2 đã giải quyết khá triệt để các vấn đề trên Ethereum

Tiếp tục keyword lần này vẫn là "giải quyết bài toán mở rộng trên Ethereum" nhưng có một vài sự khác biệt. Layer 2 trở nên hấp dẫn bởi một vài các yếu tố như: 

• Thừa hưởng bảo mật và phi tập trung từ Ethereum. Thứ mà các nền tảng Layer 1 khác không có và chính vì điều đó họ mất niềm tin từ người dùng.
• Nhanh hơn và rẻ hơn là sự thật. Khi mà giao dịch trên Arbitrum hay Optimism cũng không quá đắt như Ethereum chỉ ở mức khoảng $0.1 - $0.5.

Không những vậy Ethereum còn rất tập trung vừa trong khía cạnh công nghệ, cũng như khía cạnh Marketing cho các nền tảng Layer 2 như việc Vitalik liên tục lên tiếng và ủng hộ Layer 2. Hoàng loạt cấc cập nhật và nâng cấp mới nhất của Ethereum như EIP 4488 hay EIP 4844 cũng giải quyết về bài toán mở rộng trên Ethereum.

Những dấu hiệu đầu tiên đến từ Arbitrum & Optimism

Những dấu hiệu bùng nổ đầu tiên đến từ Optimism khi nền tảng này kết hợp các yếu tố như Airdrop tới cộng đồng + Triển khai Incentive cho các dự án + Tăng cường các hoạt động Marketing đã làm cho TVL trên Optimism nhanh chóng tăng từ khoảng $200M lên mức $1.2B. Điều quan trọng nhất ở đây chính là sau Airdrop, Optimism vẫn giữ được những chỉ số ấn tượng như:

• TVL vẫn tiếp tục duy trì ở mức cao khoảng $900M không bị giảm mạnh mặc dù Airdrop đã qua rất lâu và Incentives không còn dồi dào như thời điểm đầu.
• Số lượng transactions vẫn duy trì ở mức 500K cao hơn thời điểm năm 2022 chỉ với 50K mỗi ngày.

Sự ấn tượng không chỉ thể hiện ở Optimism mà còn thể hiện ở Arbitrum khi mà Arbitrum sở hữu một loạt cách thành tích như:

• TVL đua TOP vượt qua hàng loạt các tên tuổi lớn trong thị trường như Avalanche hay Polygon mặc dù đã ra mắt token nhưng TVL của Arbitrum vẫn duy trì ở mức hươn $2B gấp đối Polygon và mục tiêu tiếp theo là vị trí của BNB Chain.
• Arbitrum có một hệ sinh thái được xây dựng xếp chồng lên nhau nên giữa các giao thức có sự tương tác, kết nối và hỗ trợ nhau phát triển. Điều này giúp pcho Arbitrum nổi bật hơn Optimism.
• Mặc dù các dự án chưa tung ra Incentive quá nhiều nhưng lượng transations trên Arbitrum vẫn duy trì ở mức 800K mỗi ngày. Là một con số đáng mơ ước với hàng loạt các nền tảng khác.

Mình tin chắc đây mới chỉ là dấu hiệu cho một tương lai rực rỡ khi toàn bộ thị trường cùng ủng hộ lúc đó Layer 2 sẽ thực sự việc mình trở thành một trong những mảnh ghép quan trọng trong toàn bộ thị trường Crypto. Chúng ta đã từng thấy rằng DeFi 2020 bùng nổ nhưng vẫn là dấu hiệu cho một DeFi kết hợp Layer 1 rực rõ trong giai đoạn 2021.

Layer 2 Đang Là Hightlight Của Thị Trường

Điểm nhấn là Superchain của Optimism

Đã có rất nhiều ông lớn đã bắt đầu xây dựng các nền tảng Layer 2 của riêng mình và bộ công cụ đang được sử dụng nhiều nhất đó chính là OP Stack của Optimism bởi vì tính đa dụng, tiện lợi và khả năng tùy chỉnh cực kì cao. Với OP Stack các nhà phát triển có thể tùy chỉnh gần như toàn bộ các mảnh ghép cấu tạo nên một Layer 2 như Consensus Layer, Execution Layer, Data Availability, Proof,...

Tính tới nay ta có một số các công ty lớn đang xây dựng trên OP Stack như

• Coinbase đang xây dựng Base với mục tiêu đa dạng doanh thu và dấn sâu hơn vào các sản phẩm Crypto.
• Binance cũng xây dựng opBNB. opBNB cũng sẽ là một nền tảng Optimistic Rollup.
• A16Z cũng xây dựng một Client để hỗ trợ hệ sinh thái Superchain.
• Celo từ một nền tảng Layer 1 cũng quay trở lại Ethereum để trở thành một Layer 2 được xây dựng trên nền tảng OP Stack.

Ở thời điểm hiện tại mọi người đang thực sự FOMO cho rằng Optimism là nền tảng Layer 2 có công nghệ tốt nhất, tốt hơn tất cả những Layer 2 hiện có. Và nếu bạn cũng đang có suy nghĩ tương tự thì bạn có thể tham khảo bài viết Tại Sao Binance, Coinbase Lại Lựa Chọn Xây Dựng Trên Optimism? để có một góc nhìn khách quan hơn.

Những ông lớn tập trung xây dựng Layer 2

Không phải chỉ các ông lớn đang quay trở lại Layer 2 dựa trên công nghệ OP Stack mà chúng ta đang thấy có những sự chuyển dịch rõ ràng về Layer 2 như:

• Polygon PoS đã từ bỏ định hướng Layer 1 để trở thành một nền tảng zkEVM Validium. Vậy toàn bộ các giải pháp hiện tại của Polygon Labs đều hướng tới Layer 2.
• Consensys cũng xây dựng một nền tảng Layer 2 dựa trên công nghệ zkRollup. 
• Hàng loạt các nền tảng zkEVM mới ra đời như Kakarot, Scroll, Taiko,... và hầu hết các nền tảng zkEVM này đều đã kêu gọi thành công nhiều chục triệu đô từ nhiều quỹ đầu tư nổi tiếng.

Từ hai ý trên chúng ta thấy rằng hầu hết các ông lớn trong thị trường đang đổ xô về Layer 2 và mình chắc chắn họ đang timming được điều gì đó nên mới cùng nhau hành động như vậy. Vậy theo mọi người các ông lớn đang timming được điều gì?

Với hàng loạt những sự kiện trên hiển như Layer 2 đang là Hightlight của toàn ngành Crypto.

Tại Sao Layer 2 Trở Thành Xu Hướng Trong Tương Lai

Để một yếu tố, mảnh ghép trở thành một xu hướng trong thị trường Crypto thì theo mình cần có một số các yếu tố chính như sau:

• Dễ hiểu. Các xu hướng phải trở nên cực kì đơn giản và dễ hiểu trong mắt người dùng mặc dù sâu bên trong thì hết sức phức tạp.
• Dễ thu hút dòng tiền. Dòng tiền dễ dàng bởi thu hút thông qua một số các điều kiến như sự hỗ trợ của các sàn giao dịch lớn, thời gian chuyển tiền nhanh chóng và đơn giản, đặc biệt phải có một kênh nào đó tạo ra lợi nhuận lớn cho các nhà đầu tư như cách mà IDO đã làm với DeFi.
• Câu chuyện hay. Các xu hướng cần một câu chuyện đủ hấp dẫn người dùng để họ cảm thấy đây là một mảnh ghép tiềm năng và có thể bùng nổ hơn nữa trong tương lai.

Theo mình, Layer 2 đã hội tụ đầy đủ các yếu tố ở trên chỉ cần một vài chất xúc tác là có thể bùng nổ. Về bản chất Layer 2 đâu đó đã bùng nổ theo quy mô hệ sinh thái như Optimism hay Arbitrum tuy nhiên với một thị trường tốt hơn ta có thể thấy toàn ngành Layer 2 có thể bùng nổ mạnh mẽ hơn nữa trong tương lai.

Layer 2 đã trở thành một khái niệm dễ hiểu

Hiện tại, các khái niệm về Layer 2 đã trở nên phổ biến và được làm dễ hiểu hơn rất nhiều so với thuở ban đầu. Các kiến thức, thuật ngữ về Layer 2 ngày nay phổ biến trên tất cả những kênh truyền thông Media như Twitter, Youtube, Website, Facebook,... chính vì thế việc người dùng tiếp cận các nội dung liên quan tới Layer 2 liên tục ngày càng phổ biến.

Ngày nay, khi nhắc tới Layer 2 là người dùng lập tức nhớ đến một số điểm như sau:

• Được xây dựng trên Ethereum nên thừa hưởng sự bảo mật và tính phi tập trung từ chính Ethereum.
• Nhanh hơn & rẻ hơn so với Ethereum rất nhiều.
• Cũng có nét tương đồng với một Blockchain nền tảng tương tự Layer 1

Không cần phải biết quá nhiều về công nghệ, cách vận hành đằng sau, bằng chứng giao dịch người dùng chỉ cần hiểu rằng Layer 2 thừa hưởng tinh hoa từ Ethereum và giải quyết được bài toán mở rộng tương tự như các nền tảng Layer 1 trước đây. Thế là quá đủ!

Các nền tảng Layer 2 ngày càng dễ dàng đón nhận dòng tiền

Về bản chất khi các Layer 2 thường gặp các vấn đề khó khăn khi rút tiền từ Layer 2 về Layer 1 tuy nhiên ngày nay đã có 2 giải pháp được ra đời để giải quyết bài toán trên:

• Giải pháp Bridge đến từ các bên thứ 3 như Orbiter Finance, Lifi, Stargate,... cho phép chuyển từ Layer 2 về Layer 1 trong khoảng thời gian cực kì ngắn.
• Việc các sàn giao dịch lớn như Binance, OKX hay một số sàn giao dịch nhỏ hơn như Bybit, Bitget, MEXC,... hỗ trợ nạp rút trực tiếp từ sản cũng giải quyết được phần lớn nhu cầu người dùng.

Với hai giỉa pháp trên những vấn đề cuối cùng của Layer 2 được giải quyết và việc dòng tiền từ CEX có thể chảy trực tiếp về các nền tảng Layer 2 là một trong những điều kiện tiên quyết trong việc giúp toàn bộ ngành Layer 2 bùng nổ. Hãy cùng nhớ lại khi Binance hỗ trợ nạp rút stablecoin với Solana, Avalanche, Fantom, Near Protocol,... thì điều gì đã diễn ra?

Sự ra đời đồng loạt của Layer 3

Để Layer 2 trở thành xu hướng thì nó cần một câu chuyện mang màu sắc đột phá và có những công nghệ giúp thay đổi toàn ngành Crypto như cách mà Metaverse, NFT hay DeFi từng làm được thì đó chính là Layer 3. Nếu người dùng đã hiểu Layer 2 thì chắc chắn họ sẽ hiểu Layer 3 theo hướng như:

• Layer 3 cũng sẽ thừa hưởng mức độ bảo mật và phi tập trung từ Ethereum.
• Layer 3 cũng có thể là một Blockchain nền tảng.
• Layer 3 sẽ nhanh hơn hàng trăm, hàng ngàn lần so với Layer 2. Người dùng và các nhà đầu tư luôn bị ám ảnh bởi các thông số về khă năng mở rộng.

Bên cạnh những yếu tố đơn giản trên, một số những câu chuyện có thể được kể với Layer 3 để thu hút người dùng và các nhà đầu tư như:

• Layer 3 sẽ là Endgame trong việc giải quyết bài toán về khả năng mở rộng trên Ethereum với hứa hẹn mở rộng không giới hạn với mức phí giao dịch gần như bằng 0.
• Layer 3 sẽ là nơi các Blockchain, DApp thiên về một ngành nào đó với khái niệm được đưa ra là Application - Specific Blockchains. Các Blockchain này sẽ chỉ tập trung vào một mảng duy nhất như Trading, Gaming, NFT hay DeSocial.

Mình tin rằng keyword vẫn sẽ nằm ở việc khả năng mở rộng có thể đạt tới vô hạn khi triển khai các nền tảng Layer 3 trên zkSync, Arbitrum hay Optimism. Một số nền tảng Layer 3 mọi người có thể tìm hiểu thêm như Arbitrum Orbit hay ZK Credo. 

Những Cảm Nhận Cá Nhân Về Xu Hướng Layer 2

Dựa trên những quan điểm và góc nhìn trên mình thấy rằng Layer 2 hoàn toàn hội tụ đầy đủ các điều kiện để trở thành một xu hướng lớn trong thị trường Crypto theo dạng có sản phẩm rõ ràng chữ không phải chỉ dựa trên giấy Arbitrum, Optimism đã có những hệ sinh thái rõ ràng, Starknet, Linea, Polyogn zkEVM hay zkSync đã bắt đầu quá trình alpha mainnet.

Vậy cơ hội của chúng ta nằm ở những đầu:

• Retroactive luôn là cơ hội cho những người mới và những người không muốn đi sâu tìm hiểu về tech trong thị trường crypto.
• Native Token của các Layer 2 hiện tại tương đối ít use case nhưng mình tin chắc với sự xuất hiện của Layer 3 thì bài toán này đâu đó sẽ được giải quyết triệt để.
• Bản thân các Layer 2 cũng là một Blockchain nền tảng chỉ ví vậy hãy tìm kiếm các Hidden Gem trong các hệ sinh thái của Layer 2. Các mảnh ghép về DeFi, Gaming, DeSocial hay NFT.
• Các dự án quyết định trở thành Application - Specific Blockchains cũng sẽ đáng chú ý.

Còn một cơ hội mình nói rất nhiều trong các bài viết trước đây chính là việc các Layer 2 sử dụng Native Token để làm Incentive cũng là một cơ hội để chúng ta trải nghiệm các dự án trên hệ sinh thái để nhận nhiều phần thưởng hơn so với thông thường.

Tổng Kết

Bản thân mình rất tin tưởng và kì vọng Layer 2 sẽ là một trong những xu hướng đặc biệt lớn, mạnh mẽ trong chu kì tăng trưởng sắp tới của thị trường.